Almanya

Orta Avrupa'da bulunan federal bir devlet

Koordinatlar: 50°10′N, 9°54′E

Almanya (AlmancaDeutschland, Almanca telaffuz: [ˈdɔʏtʃlant]) veya resmî ismiyle Almanya Federal Cumhuriyeti (Almanca: Bu ses hakkındaBundesrepublik Deutschland , [ˈbʊndəsʁepuˌbliːk ˈdɔʏtʃlant]), Orta Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Kuzeyinde Kuzey Denizi, Danimarka ve Baltık Denizi, doğusunda Polonya ve Çekya, güneyinde Avusturya ve İsviçre, batısında Fransa, Lüksemburg, Belçika ve Hollanda bulunur. Ülke, coğrafi olarak ılıman iklim kuşağında yer alır ve yüzölçümü 357.578 km2dir. Topraklarında yaşayan yaklaşık 83 milyon kişilik nüfusu ile Avrupa Birliği'nin en büyük nüfusuna sahiptir ve bu nüfusun, Birleşmiş Milletler tahminine göre %14,88[5] oranında göçmenlerden oluşmasıyla Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra, dünyanın en çok göç alan ikinci ülkesidir.[6] Ülkenin başkenti Berlin, aynı zamanda en yüksek nüfuslu şehri olup Berlin'i sırasıyla Hamburg, Münih ve Köln takip eder.[7]

Almanya
Bundesrepublik Deutschland (Almanca)
Almanya Federal Cumhuriyeti
Almanya haritadaki konumu
Almanya konumu
Başkent
ve en büyük şehir
Berlin
Resmî dil(ler)Almanca
DemonimAlman
HükûmetFederal parlamenter cumhuriyet
Frank-Walter Steinmeier
Olaf Scholz
Bärbel Bas
Bodo Ramelow
Yasama organıAlman Federal Konseyi
Alman Federal Meclisi
Tarih
2 Şubat 962
18 Ocak 1871
• Federal Cumhuriyet'in kurulması
23 Mayıs 1949
3 Ekim 1990
Yüzölçümü
• Toplam
357.578 km2 (63.)
• Su (%)
2,42
Nüfus
• 2023 tahminî
artış 83.286.950[1] (19..)
• Yoğunluk
229/km2 (55.)
GSYİH (SAGP)2021 tahminî
• Toplam
4,744 trilyon $[2] (5.)
• Kişi başına
56.956 $[2] (15..)
GSYİH (nominal)2021 tahminî
• Toplam
4,319 trilyon $[2] (4.)
• Kişi başına
51.860 $[2] (15.)
Gini (2019) 29.7[3]
düşük
İGE (2019)artış 0.947[4]
çok yüksek · 6.
Para birimiEuro ()[1]
Zaman dilimiUTC+1 (CET)
Trafik akışısağ
Telefon kodu+49
İnternet alan adı.de [2]
  1. ^ 2002 öncesi: Alman Markı.
  2. ^ Ayrıca .eu.

MS 100 yılından önce Cermen halkları Cermanya olarak isimlendirilen bölgede yaşamışlardır.[8] 10. yüzyıldan 1806 yılına kadar Cermen bölgeleri Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'nun bir parçası oldu. 16'ncı yüzyıl boyunca kuzey Almanya bölgeleri, Protestan Reformu'nun merkezi oldu. Cermen halkı ilk olarak 1871'de Fransa-Prusya Savaşı sırasında ulus devlet hâline geldi. I. Dünya Savaşı'nın ardından yaşanan 1918-1919 Alman Devrimi'yle yarı başkanlık sistemine dayalı Weimar Cumhuriyeti kuruldu. 1933'te iktidara gelen Nazi diktatörlüğü, II. Dünya Savaşı ve Holokost'a sebep oldu. 1949'da, Almanya savaşı kazanan devletler tarafından iki devlete bölünse de bu iki devlet, 1990 yılında birleşti. Batı Almanya, daha sonra adı Avrupa Birliği olacak olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun 1957'deki kurucu üyelerindendir. Birleşmeyle Doğu Almanya da 1993'te bu birliğe üye olmuştur. Almanya, Schengen bölgesi'nin bir parçası ve Avrupa ortak para birimi avroyu 2002'de kabul etmiş durumdadır.

Almanya bir federal parlamenter cumhuriyettir. On altı eyaletten oluşmaktadır (AlmancaBundesländer). Başkenti ve en büyük şehri Berlin'dir. Almanya; Birleşmiş Milletler, NATO ve G8'e üyedir, Kyoto Protokolü'nü imzalamıştır. Almanya, 2021 yılında GSYİH'e göre dünyanın dördüncü büyük ekonomisidir. Ülke, dünyada gelişme için en çok bağışta bulunan ikinci ülke konumundadır.[9] Buna karşın ülke, askeri harcama bütçesi olarak altıncı sıradadır.[10] Sosyal güvenlik sistemiyle de yüksek yaşam seviyesine sahip olan Almanya, Avrupa meselelerinde yüksek ülke nüfusu ve ekonomik gelişmişliğiyle dünya seviyesinde kilit rol oynamaktadır.[11] Almanya, birçok bilim ve teknoloji alanında lider durumda olarak kabul edilmiştir.[12]

Tarihçe değiştir

Cermen Kabileleri değiştir

Cermen kabilelerinin, Tunç Çağı'nda veya Demir Çağı'nın hemen öncesinde ortaya çıktığı sanılmaktadır. MÖ 1. yüzyılda, Güney İskandinavya ve Kuzey Almanya'dan gelen kabileler, güneye, doğuya ve batıya yayılarak Keltlerle, Galyalılarla, Slavlarla, Baltık kabileleriyle ve İran halkları ile ilişkiye girdiler. Erken Cermen tarihi hakkında bilinenler, Roma İmparatorluğu zamanındaki verilerle sınırlıdır.[13]

Augustus yönetimindeki Roma İmparatorluğu zamanında, Romalı General Cermanya'ya saldırılara başladı. Cermen kabileleri bu sırada savaş taktiklerini öğrendiler. Bu esnada kimliklerini muhafaza etmeyi başardılar. MS 9 yılında, Publius Quinctilius Varus tarafından yönetilen Roma lejyonu, Çeruskerlerin lideri tarafından Varus Savaşında yenildi. Böylece, Tuna ve Ren nehirleri arasında sınırlarına kadar genişledi. Yüz civarında talebe, Tacitus'un Cermenler üzerinde yazdığı esere göre Cermen kabileleri bugünün modern yurtlar Tuna ve Ren nehirleri arasındaki bölgeye yerleştiler. 3'üncü yüzyıl civarında birkaç büyük Cermen kabilesi ortaya çıktı. Alamanlar, Franklar, Saksonlar, Frizler, Chattiler, Sicambriler; bunlardan bazılarıdır. MS 260 civarında Cermen halkları, Tuna'yı geçip Roma kontrolündeki alanlara girmeye başladılar.[14]

Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu (962-1806) değiştir

 
Reform hareketini başlatan Martin Luther

Orta Çağ'ın bölünmüş devletçiklerini Şarlman bir araya getirdi.[15] 25 Aralık 800'de Vatikan'da krallık tacını giyerek Karolenj İmparatorluğu'nu kurdu.[16] 843 yılına gelindiğinde bu devlet üç parçaya ayrıldı ve değişikliklere uğrayarak varlığını 1806 yılına kadar sürdürdü. Devlet, Eider Nehri'nden Akdeniz'e kadar yayıldı. Devlet, Kutsal Roma İmparatorluğu olarak bilinse de 1512'den itibaren resmî olarak Alman Halkının Kutsal Roma İmparatorluğu (Sacrum Romanum Imperium Nationis Germanicæ) olarak anılmıştır.

Otto Hanedanı (919-1024) döneminde, 962 yılında; Lorraine, Saksonya, Franconia, Suabiya, Türingiya ve Bavyera düklükleri birleştirildi ve Alman kralına Kutsal Roma Cermen İmparatoru olarak taç giydirildi.[17]Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu, Salian sülalesinin (1024-1125) yönetimindeyken Kuzey İtalya ve Burgonya'yı ele geçirdi. Buna karşı imparatorlar, başa geçme konusunda çekişmelere girince güçlerini kaybettiler.[18] Hohenstaufen Hanedanı'nın (1138-1254) yönetimi altında Alman prensleri, güney ve doğudaki Slav topraklarındaki etkilerini arttırdılar ve bu bölgelere göçü teşvik ettiler (Ostsiedlung).[19] Buraya yerleşen Alman göçmenler, Hansa Birliği'ni kurarak ticarette geliştiler ve o günün Avrupa'sına göre oldukça zengin duruma geldiler.

 
İmparatorlukta prens seçimi kurulu (1341 Parşomeni)

1356'da ilan edilen fermanla hükümdarlık seçimi ile ilgili birtakım değişiklikler yapıldı. Buna göre kralı, başpiskoposluklardan ve etkili eyaletlerdeki prenslerin katılımıyla oluşan yedi kişilik bir heyet seçecekti.[20] 15. yüzyıldan itibaren kral, sadece Habsburg Hanedanı'na üye kişilerden olmuştur.

1517'de Martin Luther görevini kötüye kullanan Roma Katolik Kilisesi'ne karşı doksan beş maddelik bir bildiri hazırlayarak Protestan Reformunu başlattı. 1530'dan sonra Luthercilik, Katolik Kilisesi'nden ayrıldı ve birçok Alman Eyaletinde resmî din kabul edildi. Bunun üzerine Alman ülkesini harap eden Otuz Yıl Savaşları (1618-1648) başladı.[21] Alman eyaletlerindeki nüfus yaklaşık %30 oranında azaldı.[22] 1648'de imzalanan Vestfalya Antlaşması, bu din savaşını bitirdi. Savaşın sonunda krallık, birçok bağımsız eyalete ayrıldı. 1740'tan sonra, Avusturya'da hüküm süren Habsburg Hanedanı ve Prusya Devleti, Alman eyaletlerini kendi yanlarına çekip ülkeye tamamen hükmetmeye çalıştılar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu 1806 yılında Napolyon Savaşları sırasında tamamen yıkıldı.[23]

Restorasyon ve İhtilal (1814-1871) değiştir

 
Frankfurt Meclisi, 1848

Napolyon Bonapart'ın tahttan düşmesinden sonra 1814 yılında toplanan Viyana Kongresi'nde alınan kararlarla Alman Konfederasyonu adı altında otuz dokuz tane bağımsız Alman eyaleti kuruldu. Bu konfederasyonun liderliğine Avusturya-Macaristan İmparatorluğu seçildi. Viyana Kongresi'ne tepki olarak Avrupa'nın çeşitli ülkelerinde ayaklanmalar çıktı. Özellikle Almanya'da bilim ve felsefede görülen gelişme ve liberalizm akımı halkların haklarını aramasında temel etken oldu. Bu süreçte Alman halkının çoğunluğu Fransız Devrimi'nden ve milliyetçilik akımından etkilendiler. Halk, ulusal birliğin sağlanmasını istiyordu. Seçilen kurucu meclis, 13 Mayıs 1848'de Frankfurt'ta bir anayasa hazırlamak için toplandı. 28 Mart 1849'da anayasa kabul edildi. Bu hareketi temsil eden siyah, kırmızı ve altın sarısı renkler daha sonra Almanya bayrağına renk vermiştir.[24]

1848 Devrimleri sonucunda Fransa'da cumhuriyet ilan edildi. Bu hareketin başarıya ulaşması üzerine Alman entelektüeller ve halk da ihtilal başlattılar.[25] Başlangıçta hükümdarlar talep edilen liberal hakları onayladı. Prusya Kralı IV. Friedrich Wilhelm'e birtakım hakları alınmış şekilde krallık önerildi. Fakat o, bunu reddetti. Çünkü kabul etseydi tacı Tanrı'nın inayetinde değil, meclisin huzurunda giyecek ve meclise bağlı olacaktı. Ölümünden sonra yerine I. Wilhelm geçti. 1862 yılında başbakanlığa Otto von Bismarck'ı atadı. Bismark, Danimarka'yla 1864 yılında yapılan savaşta bir kısım yerleri ele geçirdi. Ertesi yıl yapılan savaşlarda Avusturya ordusunu mağlup ederek Kuzey Almanya Konfederasyonu'nu kurdu. Avusturya bu konfederasyonun dışında bırakıldı.

Alman İmparatorluğu (1871-1918) değiştir

 
Versailles'da Alman İmparatorluğu'nun kurulması, 1871. Bismarck ortadaki beyaz üniformalı.

Bilinen ulusal temellere dayalı modern Almanya yapılan düzenlemelerle 1871'de kuruldu. Ülkenin kurucusu Prusya Krallığı'ydı. Fransa-Prusya Savaşı'ndan sonra, 18 Ocak 1871'de Versay'da alınan kararlarda imparatorluk ilan edildi.[26] İmparatorluğa Hohenzollern Hanedanı hükmetti. Başkent Berlin yapıldı. İmparatorluk tüm dağınık Alman devletçiklerini içine alarak kuruldu fakat Avusturya bu birliğin dışında bırakıldı. Ülke, 1884'ten itibaren Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı.[27]

İmparatorluğun inşası sırasında tahtta olan I. Wilhelm, dış siyasette Almanya'yı diğer büyük devletler gibi güçlü ve güvenli bir duruma getirmek için uğraşmıştır. Fransa'dan diplomatik olarak uzak durulmaya çalışılmış, savaştan kaçınılmıştır. II. Wilhelm döneminde Almanya, diğer Avrupa güçleri gibi emperyal bir politika izlemiş ve zaman zaman sömürgeleri konusunda komşu devletlerle sürtüşmeye girmiştir. Bu, birtakım dostlukları zedelemiş ve Almanya'ya karşı Fransa, Birleşik Krallık ve Rus İmparatorluğu bir anlaşma imzalayarak kutup oluşturmuştur. Almanya ise sadece Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile ittifak kurabilmiştir.[28]

Almanya'nın emperyal politikası ülke dışına taşmış ve devlet, diğer Avrupa güçleri gibi, Afrika'nın paylaşımına katılmıştır. Berlin Konferansı'nda bu kıta Avrupa güçlerine pay edilmiştir. Almanya'nın payına Alman Doğu Afrikası, Alman Kuzey-Batı Afrikası, Togo ve Kamerun düştü. Büyük güçler arası Afrika'da olan bu mücadele I. Dünya Savaşı'nın nedenlerinden biri olacaktı.[29]

28 Haziran 1914'te, Saraybosna'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu prensi Arşidük Franz Ferdinand'a suikast düzenlenmesi I. Dünya Savaşı'nı başlattı. Almanya'nın aralarında bulunduğu İttifak Devletleri, İtilaf Devletleri'ne karşı dört yıl süren savaşlar sonucunda başarısız oldu. Almanya'da Kasım 1918'de ihtilal yaşandı ve İmparator II. Wilhelm, tahttan feragat etmek zorunda kaldı. 11 Kasım'da ateşkes ilan edildi. 28 Haziran 1919'da Versailles Barış Antlaşması imzalandı. Fakat anlaşma şartları Almanya'yı küçük düşürücü bulundu. Bu durum ülkede milliyetçiliği arttırdı ve halk yavaş yavaş nasyonal sosyalizm akımı etrafında birleşmeye başladı.[30]

Weimar Cumhuriyeti (1918-1933) değiştir

 
Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg

Başarılı geçen Kasım 1918 İhtilali'nin ardından cumhuriyet ilan edildi. Sosyal demokrat Devlet Başkanı Friedrich Ebert tarafından 11 Ağustos 1919'da kuruluşu ilan edilen devlet, adını millî meclisin yeni anayasayı oluşturmak için toplandığı Weimar kentinden alır. Daha önce Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht 1918 yılında Almanya Komünist Partisini kurmuşlardı. Bunun dışında Alman İşçi Partisi ise 5 Ocak 1919'da kuruldu. Parti, daha sonra 24 Şubat 1920'de Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi'ne dönüşecekti. Bu önemli partilerin dışında kurulmuş olan pek çok parti daha vardı.

Büyük Bunalım'dan, Versailles Antlaşması tarafından dikte edilen ağır barış koşullarından ve uzun bir dizi istikrarsız hükûmetlerden zarar gören Almanya'daki siyasi kitleler, siyasi sistemleri olan parlamenter sistemle kendilerini daha az özdeşleştirmeye başlamışlardı. Yaygın bir sağcı (monarşist, demonimci ve nasyonal sosyalist) Dolchstoßlegende yani Almanya'nın I. Dünya Savaşı'nı askerî yenilgi sebebiyle değil de Alman Devrimi sebebiyle kaybettiğini iddia eden bir siyasi mit bu durumu daha da kötüleştirmişti. Diğer taraftan radikal solcu komünistler -örneğin Spartaküs Birliği- "kapitalist yönetimi" olarak gördükleri sistemi, bir "Räterepublik" kurmak amacıyla yıkmak istiyorlardı.

Birçok parti tarafından yarı askerî (paramiliter) güçler kurulmuştu ve siyasi sebeplerle binlerce cinayet işlenmişti. Paramiliter güçler seçmenlerin gözünü korkutmakta ve zaten yüksek işsizlik oranları ve yoksulluktan muzdarip olan halkta şiddet ve nefret tohumları ekmekteydiler. Bir dizi başarısız kabineden sonra, Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg, hem pek fazla alternatif görememesinden hem de sağcı danışmanlarının baskısı sebebiyle 30 Ocak 1933'te Adolf Hitler'i Almanya Şansölyesi olarak atamıştır.

Üçüncü İmparatorluk (1933-1945) değiştir

 
Bir okul binasına bayraklarla beraber asılmış "Ja dem Führer!" (Lider'e Evet!) afişi (1934)
 
Adolf Hitler, Nazi Almanyası'nın lideri (1933-1945)
 
II. Dünya Savaşı sırasında Alman işgali altındaki Avrupa

27 Şubat 1933'te Alman Parlamentosu kundaklandı (Reichstag Yangını). Ertesi gün bazı temel demokratik haklar kaldırıldı. Hitler, tüm yasama ve yürütme yetkilerini kendinde topladı. Bununla ilgili karar mecliste alınırken Almanya Sosyal Demokrat Partisi tasarının karşısında durdu. Üstelik Almanya Komünist Partisinin meclisteki seksen bir sandalyesi, bu kararın çıkmasına engel olamadı.[31] Yine anayasada yapılan birtakım değişiklikler ülkede tek parti rejiminin ortaya çıkmasını sağladı. Endüstri alanına kotalar konuldu. Böylece sanayi sadece yeteri kadar temel ihtiyaç maddesi üretecek, bunun dışında tüm üretim gücünü silah sanayisine kaydıracaktı.[32] 1936'da Alman birlikleri, Versailles Antlaşması'na göre silahsız bölge olan Ren-Ruhr Bölgesi'ne girdiler. Birleşik Krallık Başbakanı Neville Chamberlain'in olayı yatıştırma politikasının yetersiz olduğu görüldü. Bundan cesaret alan Hitler, 1938'den itibaren yayılma politikasını uygulamaya başladı. İki cephede birden savaşmaktan çekinen Hitler, Sovyetler Birliği ile daha sonra kendisinin bozacağı Molotov-Ribbentrop Saldırmazlık Paktı'nı imzaladı.

Weimar Cumhuriyeti döneminde halk ciddi ekonomik ve sosyal sorunlar yaşadı.[33] Adolf Hitler, halka ülkeyi içinde bulunduğu durumdan kurtaracağına söz verdi ve bu yolda çalışmalarına başladı. Almanya'da aşırı artış gösteren işsizliği savaş hazırlığı için kullanarak iş sahası oluşturdu. Ülke genelinde büyük otobanlar inşa ettirdi. Naziler, Büyük Buhran'ın ortasında iktidara geldi. O dönemde işsizlik oranı %30'a yakındı.[34] 1938'de Almanya'da işsizlik ortadan kalktı.[35] Nazilerin iktidara geçişinden (1933) II. Dünya Savaşı'nın başlangıç yılına (1939) kadar Almanya'da haftalık kazançlar reel olarak %19 arttı.[36] 1933 yılında elli altı olan sanayi üretimi, 1938 yılında yüz kırk dörde çıktı.[37] Hitler liderliğindeki Nazilerin iktidara geldiği 1933 yılından itibaren Almanya ekonomisi üzerindeki gelişmeler ve Hitler'in izlediği ekonomi politikaları günümüzde dahi olağanüstü başarı olarak değerlendirilmektedir.[38]

1939'da milliyetçiliğin aşırıya kaçması sonucu Almanya, Polonya'yı yıldırım savaşı taktiğiyle işgal etti. Bunu takip eden iki günde Büyük Britanya ve Fransa savaş deklarasyonları yayımlayarak Almanya'ya savaş ilan ettiler. Bu, II. Dünya Savaşı'nın başlaması anlamına geliyordu. Almanya çok seri bir biçimde Avrupa'nın önemli bir kısmını direkt ya da dolaylı yoldan kontrol etmeyi başardı.

 
II. Dünya Savaşı sonrası Berlin, Potsdamer Platz, 1945

22 Haziran 1941'de Hitler, Sovyetler Birliği ile yapılan paktı tek taraflı feshetti, Doğu Cephesi'ni açtı ve Barbarossa Harekâtı'nı başlattı. Kısa bir süre sonra Japon İmparatorluğu, Birleşik Devletler'in Pearl Harbor Üssü'ne saldırı düzenledi. Almanya, Birleşik Devletler'e savaş ilan etti. Alman ordusunun Sovyetler Birliği'ne karşı savaş başlangıcında hızla geliştirdiği saldırılar, Stalingrad Savaşı'yla son buldu. Bakü petrollerine ulaşmak için yapılan bu savaşta Alman orduları yenildi. Ardından Alman orduları, doğu cephesinden geri çekilmek zorunda kaldı. Normandiya Çıkarması, savaşın batı cephesindeki dönüm noktası oldu. Müttefik kuvvetleri, Normandiya sahillerine çıkarma yaparak hızlı bir şekilde Alman hâkimiyetindeki bölgelerde ilerlediler. Bu, Almanya için savaşın sonu oldu. 8 Mayıs 1945'te Kızıl Ordu, Berlin'i kontrolü altına aldı.

Nasyonal sosyalist hükûmet, daha sonraları Holokost olarak tanımlanacak soykırımla Yahudileri, komünistleri, Romanları, eş cinselleri, Yehova'nın Şahitleri'ni, politik rakiplerini, papazları, zihinsel engellileri ortadan kaldırma politikası izledi. Üçüncü Reich döneminde yaklaşık on bir milyon kişi Holokost'ta soykırıma uğradı. Bunların altı milyonu Yahudi, üç milyonu Polonyalıydı. II. Dünya Savaşı ve Almanya'nın işlediği soykırımlar, Avrupa'da yaklaşık 35 milyon insanın canına mal oldu.[39]

Bölünme ve Birleşme (1945-1990) değiştir

 
1949'dan sonra iki Alman Devleti'ne ve bölünmüş şehir Berlin'e, II. Dünya Savaşı'nı kazanan güçler tarafından şekil verildi. Batı Almanya; Amerikan, İngiliz ve Fransız yönetimi altında; Doğu Almanya ise Sovyetler yönetimi altında düzenlendi.

Savaş yaklaşık on milyon asker ve sivil Alman'ın ölümüyle sonuçlanmıştı. Oder Nehri'nin doğusundaki geniş topraklar kaybedilmiş, yeni sınırlar dışında kalan başka ülkelerdeki on beş milyon Alman bu ülkeler tarafından sınır dışı edilmiş, birçok büyük şehir tahribe uğramıştı. Geriye kalan ulusal bölge ve Berlin, Müttefikler tarafından dört askerî bölgeye ayrılmıştı.

Batı bölgeleri kontrol eden Fransa, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler bölgelerini birleştirip 23 Mayıs 1949'da Almanya Federal Cumhuriyeti'ni (Bundesrepublik Deutschland, veya BRD) kurdular. 7 Ekim 1949'da Sovyet bölgesi, Alman Demokratik Cumhuriyeti'ne (Deutsche Demokratische Republik, veya DDR) dönüştürüldü. Bunlar; "Batı Almanya" ve "Doğu Almanya", Berlin'in iki parçası "Batı Berlin" ve "Doğu Berlin" olarak anıldı. Doğu Almanya, Doğu Berlin'i başkent ilan etti. Buna karşılık Batı Almanya, başkentini Bonn yaptı.

Batı Almanya, Federal Parlamenter Cumhuriyeti ilan etti ve Birleşik Devletler, Fransa ve Birleşik Krallık ile iş birliğine giderek pazar ekonomisine ağırlık verdi. Ülke, 1950'lerin başından itibaren hızla ekonomik gelişme içine girdi. Batı Almanya aynı zamanda 1955'te NATO'ya katıldı, 1958'de Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun altı kurucu ülkesi arasında yer aldı[40]

Doğu Almanya, Varşova Paktı'nı imzalayarak Sovyetler Birliği'nin askerî ve politik kontrolü altındaki Doğu Bloku ülkelerinden biri hâline geldi. Demokrasi haklarına karşın politik güç, yalnızca önde gelen üyeler (Politburo) tarafından düzenlendi. Güçleri Ministerium für Staatssicherheit tarafından sağlanıyordu. Geniş bir alana yayılmış gizli servis ve hükûmetteki Sosyalist Birlik Partisinin birçok kenar mahalle organizasyonu toplumdaki her türlü görüşü takip ediyordu. Halkın temel ihtiyaçları çok ucuz fiyatlara devlet tarafından karşılanıyordu. Sovyetler benzeri planlı ekonomi kuruldu. Sonra Doğu Almanya, Karşılıklı Ekonomik Yardımlaşma Konseyinin bir üyesi oldu. Ülkenin sosyal programını anlatan ve bunun faydalarından bahseden komünist propagandaya rağmen birçok vatandaş, Batı'daki politik özgürlük ve ekonomik refaha hayranlık duyuyordu.[41] Berlin Duvarı, 1961 yılında Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya kaçışları önlemek üzere inşa edildi ve Soğuk Savaş'ın simgesi oldu.

 
Berlin Duvarı, Brandenburg Kapısı'nın önünde. 1989'dan sonra kapı açılmıştır.

Doğu ve Batı Almanya arasındaki tansiyon, Başbakan Willy Brandt'ın Ostpolitik politikası ile azaldı. Doğu Almanya'dan Batı Almanya'ya yapılan göçlerin artışına karşı Doğu Almanya hükûmeti, sınırlardaki geçiş engellerini hafifletti ve vatandaşlarının Batı Almanya'ya gezilerine izin verdi. Artan halk baskıları karşısında Doğu Almanya, sınırlarını açtı. En nihayetinde Alman yeniden birleşmesi, 3 Ekim 1990'da sağlandı. Yapılan anlaşmalarla bu devletleri kuran dört büyük güç, haklarından vazgeçti ve Almanya tam bağımsızlığına kavuştu. Berlin ülkenin resmî başkenti ilan edildi, Bonn ise bazı bakanlıkların merkezi oldu.[42]

Birleşmeden beri Almanya; NATO ve Avrupa Birliği içinde aktif rol almaktadır. Almanya, Balkanlara barış gücü göndermiştir. Ayrıca Alman ordusu, Afganistan Savaşı'nda Taliban'ın devrilmesinden sonra güvenliğin sağlanması için Afganistan'a giden NATO ordusu içinde rol üstlenmiştir.[43] Bu askerî harekâtlar çok tartışıldı çünkü II. Dünya Savaşı'ndan sonra ülkenin sadece savunma için asker bulundurması kabul edilmiş, ülke dışına asker göndermesi yasalarca engellenmişti. Buna karşın meclis, barış gücü için bunun yapılabileceğini kabul etti.

1990-günümüz değiştir

Birleşik Almanya, Batı Almanya'nın genişletilmiş devamı olarak kabul edildi, bu nedenle uluslararası örgütlerdeki üyeliklerini korudu.[44] Berlin/Bonn Yasasına (1994) dayanarak, Berlin yeniden Almanya'nın başkenti olurken, Bonn bazı federal bakanlıkları elinde tutan benzersiz bir Bundesstadt (federal şehir) statüsü elde etti.[45] Hükûmetin yer değiştirmesi 1999'da tamamlandı ve Doğu Almanya ekonomisinin modernizasyonunun 2019'a kadar sürmesi planlandı.[46][47]

Yeniden birleşmeden bu yana Almanya, 1992'de Maastricht Antlaşması'nı ve 2007'de Lizbon Antlaşması'nı[48] imzalayarak ve Euro Bölgesi'ni kurarak Avrupa Birliği'nde daha aktif bir rol üstlendi.[49] Almanya, Balkanlar'da istikrarı sağlamak için bir barış gücü gönderdi ve NATO'nun Taliban'ın devrilmesinden sonra bu ülkede güvenliği sağlama çabasının bir parçası olarak Alman birliklerini Afganistan'a gönderdi.[50][51]

2005 seçimlerinde Angela Merkel ilk kadın başbakan oldu. 2009'da Alman hükûmeti 50 milyar euroluk bir teşvik planını onayladı.[52] 21. yüzyılın başlarındaki başlıca Alman siyasi projeleri arasında Avrupa entegrasyonunun ilerlemesi, sürdürülebilir bir enerji arzı için enerji geçişi (Energiewende), dengeli bütçeler için borç freni, doğurganlık oranını artırmaya yönelik önlemler (pronatalizm) ve Endüstri 4.0 olarak özetlenen Alman ekonomisinin geçişine yönelik yüksek teknoloji stratejileri vardı.[53] 2015 Avrupa göçmen krizi, ülke bir milyondan fazla mülteci ve göçmen aldı.[54]

Coğrafya değiştir

 
Topoğrafik harita

Almanya sınırları 357,021 km2lik bir alanı kaplar. Bunun 349,223 km2si karadan, 7,798 km2si su kaynaklarından oluşur. Almanya, yüzölçümü bakımından Avrupa'nın yedinci, dünyanın altmış üçüncü büyük ülkesi konumundadır. Yükselti; güneydeki Alp Dağları'ndan, kuzeydeki Kuzey Denizi'ne (Nordsee) ve kuzeybatıdaki Baltık Denizi'ne (Ostsee) doğru azalmaktadır. Ülkenin en yüksek noktası, Alpler üzerinde bulunan 2.962 m yükseklikteki Zugspitze noktasıdır. Orta Almanya'daki ağaçlanmış konumdaki yaylalar ile kuzeydeki alçak seviyedeki ovalara ulaşım; Rhine, Tuna ve Elbe[55] gibi, Avrupa'nın bazı önemli büyük nehirleri ile sağlanır.

Almanya sınırlarının çoğunu Avrupa Birliği üyesi ülkelerle paylaşır. Ülkenin komşuları kuzeyde Danimarka, doğuda Polonya ve Çekya, güneyde Avusturya ve İsviçre, batıda Fransa ve Lüksemburg, kuzeybatıda Belçika ve Hollanda'dır.

ALMANYA'dan yönler
  Hollanda ve   Kuzey Denizi Kuzey Denizi,
  Danimarka
ve Baltık Denizi
 
Baltık Denizi
  Hollanda,
  Belçika,
  Lüksemburg,
ve   Fransa
  K  
B   D
  G  
  Polonya
ve   Çekya
  Fransa ve   İsviçre   İsviçre
ve

  Avusturya
 

  Çekya
ve   Avusturya

Eyaletler değiştir

Almanya, resmî olarak Almanca "Bundesländer" olarak bilinen on altı eyaletten oluşan bir federasyondur. Bu eyaletlerden Berlin ve Hamburg bir tek şehirden, Bremen ise Bremerhaven ve Bremen olmak üzere iki şehirden oluşmakta olup bu üç bölge "Stadtstaaten" yani şehir devletleri olarak sınıflandırılmaktadır. Geri kalan on üç bölgeyse Almancada "Flächenländer" olarak adlandırılır. Aşağıdaki harita ve tabloda Almanya Federal Cumhuriyeti'ni oluşturan on altı eyalet, yanlarında başkentleri ile beraber listelenmiştir.

Eyalet Başkent Alan (km2) Nüfus
Baden-Württemberg Stuttgart 35.752 10.744.921
Bavyera Münih 70.552 12.538.696
Berlin Berlin 892 3.460.725
Brandenburg Potsdam 29.479 2.503.273
Bremen Bremen 419 660.706
Hamburg Hamburg 755 1.772.100
Hessen Wiesbaden 21.115 6.067.021
Mecklenburg-Vorpommern Schwerin 23.180 1.642.327
Aşağı Saksonya Hannover 47.624 7.918.293
Kuzey Ren-Vestfalya Düsseldorf 34.085 17.845.154
Renanya-Palatina Mainz 19.853 4.012.675
Saarland Saarbrücken 2.569 1.017.567
Saksonya Dresden 18.416 4.149.477
Saksonya-Anhalt Magdeburg 20.446 2.356.219
Schleswig-Holstein Kiel 15.799 2.830.417
Türingiya Erfurt 16.172 2.235.025
Toplam (Sayım: 31 Aralık 2009 357.123 81.802.257

Almanya'nın en büyük şehirleri değiştir


İklim değiştir

 
Bavyera'dan Alplere bir bakış

Almanya'nın geneli, nemli batı rüzgârlarının üstünlük kurduğu ılımlı bir iklime sahiptir. İklim; Körfez Akıntısı'nın etkisi altındaki Kuzey Atlantik Akıntıları tarafından etkilenmektedir. Bu ısıtıcı sular, Kuzey Denizi sınırlarındaki Jutland Yarımadası ve Ren Bölgesi dahil olmak üzere birçok bölgeyi etkilemektedir. Sonuç olarak kuzeybatı ve kuzey bölgelerinde iklim Ilıman okyanusal iklimdir; yağış yaz boyunca maksimuma çıkmak üzere her dönem sürer.[56]

Kışları ılımlı ve yazları serindir, buna karşın sıcaklık çoğu zaman 30 °C'yi (86 °F) aşabilmektedir. Doğuda ise iklim daha karasaldır. Kışlar çok soğuk, yazlar çok sıcak ve kuru olabilmektedir. Orta ve güney Almanya ise farklı olarak karasal ve okyanusal iklim arasında bir geçiş bölgesidir. Yine en yüksek sıcaklık yazın 30 °C'yi (86 °F) aşabilmektedir.[57][58]

Biyolojik çeşitlilik değiştir

 
Geyik çeşitleri, geniş bir yabani ortama yayılmıştır.

Almanya; Avrupa'nın orta ve Atlantik bölgelerinde bulunmasıyla birçok hayvan ve bitki çeşidini barındırmaktadır. Ülke; Atlantik ormanları, Baltık ormanları, Orta Avrupa ormanları ve Batı Avrupa ormanları olmak üzere dört ana ekolojik bölgeye ayrılır.[59] Almanya'nın geneli, %33 işlenebilir toprak, %31 silvikültürler ve ormanlar ile kaplanmıştır. Sadece %15'lik bir kısım kalıcı çayırlarla kaplıdır.

 
Ülkenin üçte birinden fazlası ormanlarla kaplanmıştır.

Bitki ve hayvan çeşidi genellikle Orta Avrupa ile aynıdır. Kayınlar, meşeler ve diğer yaprak döken ağaçlar, ormanların üçte birini teşkil etmektedir. Ağaçlandırma ile kozalaklı ağaçlar artış göstermektedir. Ladin ve köknar ağaçları dağların üst kısımlarını domine etmiş durumdadırlar, buna karşın kumlu arazilerde çam ve karaçam bulunur. Ülkede birçok eğrelti otu, çiçek, mantar ve kara yosun çeşidi bulunur. Balık, Kuzey Denizi ve nehirlerde bulunur. Yabani hayvan çeşitleri genel olarak geyik, yaban domuzu, yabani koyun, tilki, porsuk, yabani tavşan ve kunduzdan oluşur. İlkbahar ve sonbaharda birçok çeşit göçmen kuş, Almanya'dan geçer.

Almanya'daki millî parklar şunlardır: Schleswig-Holstein Wadden Denizi Ulusal Parkı, Hamburg Wadden Denizi Ulusal Parkı, Aşağı Saksonya Wadden Denizi Ulusal Parkı, Jasmund Ulusal Parkı, Vorpommern Lagün Bölgesi Ulusal Parkı, Müritz Ulusal Parkı, Aşağı Oder Vadisi Ulusal Parkı, Harz Ulusal Parkı, Sakson İsviçre Ulusal Parkı ve Bavyera Ormanı Ulusal Parkı.

Almanya hayvanat bahçeleri, yabani yaşam parkları, su altı parkları ve kuş parkları ile ünlüdür.[60] Dört yüzden fazla kayıtlı hayvanat bahçesi ve doğa parkıyla ülke, dünyada bu alanda bir numaradır.[61] Berlin Zoolojik Bahçesi, Almanya'nın en eski ve günümüzde dünyanın en çok hayvan çeşidine sahip hayvanat bahçesidir.[62]

Çevre değiştir

 
Almanya, rüzgâr enerjisini ve güneş enerjisini dünyada en çok kullanan ülkedir.

Almanya, çevre bilinci yerinde bir ülke olarak bilinir.[63] Çoğu Alman; insanın yaptıklarının, küresel ısınmanın en önemli nedeni olduğunu bilir.[64] Ülke, Kyoto Protokolü ve birçok diğer çevre güvenliği anlaşmasını imzalayarak az emisyon standardına uymaya, geri dönüşümü arttırmaya ve yenilenebilir enerji kaynakları kullanımının yaygınlaştırılmasına söz vermiştir.[65]

 
Kaya kartalı, avlanılmasına karşı koruma altına alınmıştır.

Alman hükûmeti, çevreye zararlı maddelerin azaltılması yolundaki geniş aktiviteleriyle bu amaca öncülük etmiştir ve günümüzde de bu aktivitelerin bir sonucu olarak ülkedeki zararlı kimyasal madde oranı azaltılmaktadır.[66] Almanya, kişi başına düşen karbondioksit oranında Avrupa Birliği içinde birinci sırada yer almasına karşın Avustralya, Kanada, Suudi Arabistan ve Amerika Birleşik Devletleri'ne göre epey düşük bir orana sahiptir.

Kömür yakımı ve endüstri atıklarından gelen emisyon, hava kirliliğine sebep olmaktadır. Sülfürik asit tarafından oluşturulan asit yağmurları, ormanların zarar görmesine neden olmaktadır. Baltık Denizi'ne Doğu Almanya tarafından, kanalizasyon atığı ve endüstri artığı ile oluşturulan kirlilik azaltıldı. Gerhard Schröder yönetimindeki Hükûmet zamanında elektrik üretimi için nükleer enerji kullanımının bitirilmesinin planlandığı açıklandı.

Almanya; Avrupa Birliği ile, AB'nin fauna, flora ve habitatının korunması amacıyla çalışmaktadır. Almanya'nın son buzul bölgesinin bulunduğu Alp bölgesindeki buzullar, erimeye maruz kalmaktadır.

Yönetim değiştir

 
Berlin'de, parlâmentonun toplandığı Reichstag

Almanya; federal, parlamenter, temsilî demokrasili bir cumhuriyettir. Almanların politik sistemi; 1949'da ilan edilen anayasayla, bilinen adıyla Grundgesetz ile, temellendirilmiştir. Grundgesetz adıyla anılan doküman, Verfassung sözüne (anayasa) karşı tercih edilmiştir çünkü ülke o zaman iki ayrı devletti ve Grundgesetz'i yazanlar, Almanya birleştiğinde bunun asıl anayasayla değiştirilebileceğini vurgulamak istemişlerdir. Grundgesetz üzerinde değişikliklerin önerilmesi için parlamentonun üçte ikilik çoğunluğu gerekmektedir; temel hakları koruyan maddeleri, güçlerin ayrılığını, federal yapılanmayı ve anayasayı kaldırmaya yönelik teşebbüslere direnişi, daima yasal ve değiştirilemez kılar.[67] Grundgesetz, 1990'daki Alman yeniden birleşmesinden sonra küçük değişikliklerle günümüzde varlığını sürdürmektedir.

   
Frank-Walter Steinmeier
2017'den beri
Almanya cumhurbaşkanı
Olaf Scholz
2021'den beri
Almanya Şansölyesi

Bundeskanzler (federal şansölye) -şu an Olaf Scholz'dur- hükûmetin başıdır ve yürütmeyi yerine getiren kişidir. Görevleri itibarıyla parlamenter demokrasilerdeki başbakan ile benzerdir. Ana yasama organı Bundestag ve on altı eyaleti temsil eden, yasaların yapılmasına katılan anayasal organ Bundesrat, federal yasama organlarıdır. Bu iki yapı yasa yapar. Bundestag'da altı yüz on dört milletvekili bulunur. Bu milletvekilleri dört yılda bir seçilir ve Alman halkını temsil eder. Seçim sistemi çoğunluk sistemi ve nispi temsil sisteminin bir karışımıdır. Bundesrat üyeleri on altı eyaletten seçilmiş kişilerden oluşur ve bunlar eyalet kabinelerinde de bulunur. Her eyalet hükûmeti, kendi delegesini herhangi bir zamanda değiştirme hakkına sahiptir.

Bundespräsident (federal başkan) -şu an Frank-Walter Steinmeier- devlet başkanı, sembolik görevleri ve güçleriyle öncelikli yetkilidir. Görevini beş yıllık bir dönem için icra eder. Diğer bir dönem için yeniden seçilebilir. Kısmen Federal Meclis üyeleri, kısmen ise on altı eyaletin parlamentolarınca seçilen ve Federal Meclis üyelerine eşit sayıda üyelerden oluşan bir kurul tarafından seçilir. Bundestag başkanı, protokol bakımından resmî olarak ikinci sırada yer alır. Protokolde üçüncü sırada ise şansölye gelir. Bundestag tarafında seçilen şansölye, cumhurbaşkanı tarafından atanır.

1949'dan beri seçimler ve bakanlıklar Hristiyan Demokrat Birliği ve Almanya Sosyal Demokrat Partisi tarafından kazanılmıştır. Buna karşı, az bir kesim tarafından desteklenen, liberal parti olan Liberal Demokrat Parti (1949'dan bu yana hep mecliste yer almıştır.) ve Birlik 90/Yeşiller (1983'ten bu yana meclistedir.) Bundestag'da önemli rol üstlenmektedir.[68] Bu partiler koalisyon hükûmetlerde küçük roller almaktadır.

Dış ilişkiler değiştir

Almanya, kuruluşundan beri Avrupa Birliği içinde lider rol oynamaktadır. II. Dünya Savaşı'ndan beri ülke, Fransa ile yakın ilişki içindedir. Bu dostluk özellikle 1980'ler sonunda ve 1990'ların başında, Hristiyan Demokrat Helmut Kohl ve Sosyalist François Mitterrand önderliğinde oldukça güçlendi. Almanya, Avrupalı devletlere yeni teknolojilerin bulunmasında, birleşik ve duyarlı Avrupa politikası oluşturulmasında, defans ve güvenlik cihazları yapımında öncülük etmektedir.[69]

23 Mayıs 1949'dan, Batı Almanya'nın kuruluşundan beri ülke, gerek yakın geçmişi gerekse işgal altına girmesi nedeniyle var olan dış ilişkisindeki zayıflığının farkına vardı.[70] Soğuk Savaş süresince, Almanya'nın Doğu Bloğu tarafındaki parçası, Avrupa'da siyasi anlamdaki Doğu-Batı geriliminin sembolü oldu. Buna karşı 1970'lerde, Willy Brandt'ın Ostpolitiki détente'nin ana faktörü oldu.[71] 1999'da, Şansölye Gerhard Schröder'in hükûmeti temel Alman temel dış politikasında farklı bir karar alarak NATO'nun Yugoslavya'ya yaptığı operasyona asker gönderdi. Böylece Alman askerleri, II. Dünya Savaşı'ndan beri ilk kez yurt dışına çıkmış oldu.[72]

 
Angela Merkel, G8'e ev sahipliği yaparken

Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri yakın dosttur.[73] 1948'de Marshall Planı ile, ABD hükûmeti, Almanya'nın savaş sonrasında tekrar endüstrisinin kurulmasına yardım etmiştir. Ayrıca ABD yine savaş sonrası Almanya'daki yiyecek krizi konusunda yardımlarda bulunmuştur. Irak Savaşı sırasında Almanya, Amerikan hükûmetine soğuk davranarak AB ile ABD'nin ortak hareket etmesine dayanan Atlantisizm tezini bozmuşlardır. Buna karşı iki ülke arasında yakın bir sosyokültürel ilişki bulunmaktadır.[74] İki ülke ayrıca ekonomik olarak birbirine oldukça bağımlıdır: Almanya'nın ithalatının %8,8, ihracatının ise %6,6'sı Amerika Birleşik Devletleri'ne aittir.[75] Yine Amerika Birleşik Devletleri %8,8'lik ithalatını, %9,8'lik ihracatını Almanya ile yapar.[75] Bir diğer yakınlık, Amerika'daki etnik gruplarla ilgilidir. Ülkedeki en büyük azınlığı Alman vatandaşları oluşturur.[76] Ayrıca Kaiserslautern'in yakınlarındaki Ramstein Havaalanı Amerikan Ordusu'nun kendi toprakları dışındaki en büyük üssüdür.[77]

Gelişim yardımları değiştir

Federal Almanya Cumhuriyeti'nin gelişim yardımları, resmi ülke politikasından bağımsızdır. Bu yardımlar, Ekonomik Dayanışma ve Gelişme Bakanlığı (BMZ) tarafından düzene konur ve uygulanır. Alman hükûmeti bu yardımları uluslararası bir sorumluluk olarak görür.[78]

Almanya, 2007 yılında gelişim yardımları ve insani yardımlar için 8,96 milyar avro kullanmıştır. Bu bir önceki yıl olan 2006'ya göre %5,9 artış demektir. Böylece ülke, Amerika Birleşik Devletleri'nden sonra en çok bağışta bulunan ülke konumuna gelmiştir.[79] Almanya, her yıl ülke bütçesinin %0,37'sini bu yardımlara harcamaktadır ve hükûmetin 2010 hedefi bunu %0,51'e çıkarmaktır.

Askeriye değiştir

 
Mecklenburg-Vorpommern savaş gemisi, Lübnan'daki geçici güç çerçevesinde Lübnan sahillerinde

Alman Ordusu ya da diğer adıyla Bundeswehr, Kara Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri, Hava Kuvvetleri ve Merkezi Tıp Servisi'nden oluşur. 2003 yılı verilerine göre ülke GSYİH'nin %1,5'i askeriyeye harcanmaktadır.[55] Askerî hizmet zorunluluğu 2011 yılı itibarıyla kaldırılmıştır. Ordunun çoğunluğu profesyonel asker oluşturur. Bundeswehr, barış zamanı savunma bakanı tarafından kontrol edilir. Eğer Almanya bir savaşa katılırsa bu durumda Alman şansölyesi, Bundeswehr'in yönetimini ele alır.[80]

Bir Eurofighter gösteri uçuşunda

Son düzenlemelerle Bundeswehr'de görevli 170 bin profesyonel asker, 5 ila 12 bin gönüllü asker ve 2 bin 500 aktif yedek güç öngörülmektedir, Bunlar savunma talimlerine katılmaktadırlar ve bir kısmı da yurt dışına yayılmıştır. 2001'den bu yana kadınlar da yasal herhangi bir sınırlama olmaksızın orduya katılabilmektedir. Yaklaşık 14.500 kadın şu anda aktif görevdedir.[81] Bu sayının içinde barış misyonu amacıyla çeşitli ülkelerde bulunan kadın askerler de vardır. Ülkede şu an iki kadın tıp görevlisi general rütbesinde bulunmaktadır.

Ekim 2006'ya göre Alman ordusu, yaklaşık 9.000[81] kişilik askerî güçle yurt dışındaki birçok barış gücünün ortağıdır. Bunlardan 1.180 asker Bosna-Hersek'te; 2.844 asker Kosova'da; 750 asker EUFOR bünyesinde Kongo DC'de ve 2.800 asker NATO tarafından oluşturulan ISAF bünyesinde Afganistan'dadır. Şubat 2007'ye göre Almanya, Afganistan'daki yaklaşık 3.000 ISAF gücüyle Amerika Birleşik Devletleri (14,000) ve Büyük Britanya'nın (5,200) ardından en çok askerî güç gönderen üçüncü ülke konumunda yer almaktadır.[82] Almanya'da, Amerika Birleşik Devletleri tarafından Büchel'e konuşlandırılmış nükleer silahlar bulunmaktadır.[83]

İstihbarat değiştir

Almanya'da istihbarat üç ayaklıdır:

  • Bundesnachrichtendienst kısaca BND (Federal İstihbarat), yurt dışı istihbarattan sorumludur. Doğrudan Şansölye'ye bağlıdır.
  • Bundesamt für Verfassungsschutz (Anayasayı Koruma Federal Dairesi) kısaca BfV, ülkenin iç güvenlik ajansıdır ve Federal İçişleri'ne bağlıdır. Eyaletlerin de kendi içişleri bakanlıklarına bağlı anayasayı koruma daireleri mevcuttur. Bunlar da BfV çatısı altında çalışır.
  • Bundesamt für den militärischen Abschirmdienst, kısaca BAMAD, askeri istihbarat örgütüdür ve Federal Savunma Bakanlığı'na bağlıdır.[84]

Demografi değiştir

 
Hamburg, AB içinde başkent olmayan şehirler arasında en kalabalık şehirlerindendir.

83 milyonun üzerindeki vatandaşı ile Almanya; Avrupa Birliği içinde en çok nüfusa sahip ülke konumundadır. Buna karşı ülkede doğurganlık oranı, anne başına 1,39 çocuk ile Dünya ortalamasının oldukça altındadır.[55] Nüfusun tahminî olarak 2030 yılına kadar artacağı ve 87 milyon civarında olacağı öngörülüyor. Federal İstatistik Ofisi tahminlerine göre nüfus 2050 yılında 69-74 milyon arasında olacaktır (69 milyon yıllık +100,000 göçle; 74 milyon yıllık +200,000 göçle).[85] Almanya birçok büyük şehre sahiptir. Bunlardan en büyükleri Berlin, Hamburg, Münih, Köln, Frankfurt, Stuttgart ve Leipzig. Bununla beraber Almanya'daki birçok kent, birbiriyle kaynaşmış ve geniş yerleşim yerleri meydana getirmiştir. Bunlardan biri de Ren-Ruhr Bölgesidir. Bu bölge; Düsseldorf (KRV'nin başkenti), Köln, Essen, Dortmund, Duisburg ve Bochum şehirlerini kapsar.

 
Berlin 3,7 milyon nüfusu (2019) ile Almanya'nın en kalabalık şehridir.

Aralık 2004 itibarıyla, Almanya'da yaklaşık 7 milyon yabancı, Alman vatandaşlığına geçmiştir. Ülkede ikamet edenlerinden %19'u yabancı veya yabancı kökenlidir. Yabancı kökenli gençlerin sayısı, yabancı kökenli yaşlıların sayısından fazladır. 15 yaşını aşmış Almanların %30'unun yurt dışında doğmuş en az bir ebeveyni bulunmaktadır. Büyük şehirlerde 5 yaş ve küçük çocukların %60'ının yurt dışında doğmuş en az bir ebeveyni bulunmaktadır.[86]

Ülkedeki en büyük azınlık grubunu (4,1 milyon[87]), Türkiye'den gelmiş insanlar oluşturur. Diğer azınlıklar ise İtalya'dan, Sırbistan'dan, Yunanistan'dan, Polonya'dan ve Hırvatistan'dan gelmiştir.[88][89] Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu listesine göre Almanya, dünyada göçmen nüfusu en fazla olan üçüncü ülkesi konumundadır. Bu; dünya üzerindeki göçmenlerin %5'i yani 191 milyon göçmenin 10 milyonu ya da başka bir tabirle Almanya nüfusunun %12'si demektir.[90] Almanya'nın geçmişte olan fazla zorluk çıkarmayan göç yasaları sayesinde birçok yabancı Alman vatandaşı olmuş ve Alman etniğini tercih etmiştir (Daha çok eski Sovyetler Birliği ülkelerinden). Fakat 2000 yılından itibaren yasalar sertleştirilmiş ve vatandaşlığa geçmek zorlaştırılmıştır.[91]

 
Almanca Reisepass (AB)

Din değiştir

 
Köln Katedrali

Hristiyanlık, Almanya'da 45,8 milyon (%55,1) taraftarla en yaygın olan dini inanıştır.[92][93] İkinci yaygın inanış ise 5,2 milyon kişi ile İslam dini (%7,2),[93] daha sonra ise her ikisine inanan toplam 200.000 kişi (%0,25) ile Budizm ve Yahudilik gelmektedir. Hinduizm 90.000 inanana sahiptir (%0,1). Almanya'daki diğer tüm dini topluluklar 50.000'den az sayıda (veya %0,05'ten) taraftara sahiptir.[94] Yaklaşık 32.3 milyon Alman ise (%38,8) herhangi bir dine inanmamaktadır.[93]

Almanya'da Din (2019)![93]
Kişi Yüzde
Hiçbir dine bağlı olmayanlar 30.271.500 %36,8
Katolikler 22.600.300 %27,2
Protestanlar 20.713.200 %24,9
Müslümanlar 5.225.000 %7,2
Diğer dinî gruplar 3.290.000 %4,0
Toplam 83.200.000 %100

Protestanlık kuzey ve doğuda; Roma Katolikliği ise güney ve batıda yoğunlaşmaktadır. Tüm inanışlar nüfusun yaklaşık %61'ünü kapsamaktadır. 2005 ile 2013 yılları arasında papalık yapmış olan Papa Benedict XVI Bavyera'da doğmuştur. Ateistler ve agnostikler de dahil herhangi bir inanca dahil olmayan insanlar nüfusun yaklaşık %36'sını oluşturmaktadır ve özellikle eski Doğu Almanya bölgelerinde ve büyük metropol bölgelerinde yaşamaktadırlar.[93]

Çoğu Türkiye'den gelen Sünniler ve Alevilerden oluşan yaklaşık 4,3 milyon Müslüman nüfusu ile birlikte az sayıda da Şii vardır.[95] Ülke nüfusunun %1,9'sini oluşturan, Ortodoks Mezhebi'ne bağlı insanların büyük çoğunluğu Sırplar ve Yunanlardan oluşur.[96] Almanya, Batı Avrupa'nın üçüncü büyük Yahudi nüfusuna sahip ülkesidir.[97] 2004'te, Almanya'ya, İsrail'de olduğu gibi Sovyet cumhuriyetlerinden gelen Yahudi nüfusu, Almanya'nın Birleşmesi sırasındaki rakam olan 30.000 ile karşılaştırıldığında 200.000'den fazla bir sayıya ulaşmıştır. Yahudi nüfusunun ağırlıklı olduğu şehirler arasında Berlin, Frankfurt ve Münih bulunmaktadır.[98] Yaklaşık 250.000 Budist, Almanya'da yaşamaktadır ve bunların %50'si Asya göçmenidir.[99]

2005 yılındaki Eurobarometre Anketi'ne göre, Alman halkının %47'si "Bir Yaratıcının var olduğuna inanıyorum" düşüncesini desteklerken, %25'i "Bir çeşit ruh veya hayat kaynağının var olduğuna inanıyorum" ve %25'i de "Herhangi bir ruh, yaratıcı veya hayat kaynağının var olduğuna inanmıyorum" düşüncesini benimsemişlerdir.[100]

Dil değiştir

 
Avrupa Birliği ülkelerinde Almanca'nın bilinme oranı

Almanca, Almanya'da resmî ve ağırlıklı olarak konuşulan dildir. Ayrıca bu dil, Avrupa Birliği'ndeki 23 resmî dilden biridir ve Avrupa Komisyonu'nun İngilizce ve Fransızcayla beraber üç çalışma dilinden biridir. Bilinen daha az konuşulan yerel diller ise Danca, Sorbca,[101] Romanca, Aşağı Almanca ve Frizcedir. Bu diller, resmî olarak Avrupa Bölgesel Diller ve Azınlık Dillerini Koruma Anlaşması tarafından korunmaktadır. Çok kullanılan göçmen dilleri ise Türkçe, Lehçe, Balkan dilleri ve Rusçadır.

Standard Almanca Cermen dilleri grubuna mensuptur ve İngilizce, Felemenkçe ve Frizce ile çok yakın olup aynı sınıflandırmaya sahiptirler. Ayrıca, Standard Almanca az miktarda da Doğu Cermen dilleri (yok olmuşlardır) ve Kuzey Cermen dilleri ile benzerlik göstermektedir. Birçok Almanca kelime Hint-Avrupa dil ailesinin Cermence kolundan türetilmiştir.[102] Önemli azınlık kelimeler ise Latince ve Yunancadan, daha az miktarda da Fransızcadan ve günümüzde de İngilizceden türemektedir. Almanca, Latin alfabesi kullanılarak yazılmaktadır. 26 standart harfe ek olarak, Almanca ä, ö ve ü olmak üzere üç tane umlaut harfe ve Eszett veya Scharfes S (keskin S) denilen "ß" harfine sahiptir.

Alman lehçeleri, Standart Almanca'nın farklılaşmasıyla oluşmuştur. Alman lehçeleri geleneksel yerel türlerdir ve farklı Cermen kabilelerinden günümüze ulaşmıştır. Bu lehçelerin birçokları; sadece Standart Almanca bilen birisi tarafından bile, tam olarak anlaşılamamaktadır; çünkü bilinen Almancadan sözlük, fonoloji ve sözdizimi olarak bazı farklılıkları vardır.

Almanca, dünya çapında yaklaşık olarak 100 milyon kişinin anadili ve 80 milyon civarında insanın ise ikinci dilidir. Almanca, Avrupa Birliği içinde yaşayan yaklaşık 90 milyon kişinin (%18) anadilidir. Alman halkının %67'si en az bir yabancı dil ile, %27'si ise kendi dillerinden başka en az iki yabancı dil ile iletişim kurabilmektedirler.[103]

Ekonomi değiştir

 
Almanya, dünyanın önde gelen ihracatçılarından biridir.

Almanya Avrupa'nın en büyük ulusal ekonomisi, dünyada üçüncü en büyük gayri safi yurt içi hasılaya sahip ülke, satın alma gücü paritesine göre beşinci ülke konumundadır;[104] 2007 yılındaki reel büyüme oranı %2,4'tür. Sanayileşmesinden beri ülke; küresel ekonomide bir lokomotif, yenilikçi ve öncü olarak rol almıştır. "Made in Germany" etiketli ihraç malları ülkenin zenginliğindeki ana unsurdur. Almanya 2017 yılındaki $1.401 trilyon dolarlık ihracatıyla dünyanın en fazla ihracat yapan ülkesi olmuştur. Ülke; Euro Bölgesi ülkelerine dahildir ve 165 milyar euro ticaret fazlasına sahip olmuştur.[105] Toplam gelirinin %70'ini hizmet sektörü, %29.1'ini endüstri alanları ve %0,9'unu da tarım sektörü oluşturmaktadır. Üretilen ürünlerin büyük çoğunluğunu otomobil, makine, metal sanayi ve kimyasal madde kollarındaki mühendislik ürünleri oluşturmaktadır. Almanya dünyadaki rüzgâr türbinleri ve güneş enerjisi teknolojisi alanında bir numaralı üreticidir. Her yıl Hannover, Frankfurt ve Berlin gibi birçok Alman şehrinde büyük uluslararası ticaret fuarları ve kongreler düzenlenmektedir.[106]

 
Frankfurt önemli bir finans merkezidir ve Avrupa Merkez Bankası'na ev sahipliği yapar.

Dünyanın gelirlerine göre sıralanmış en büyük 500 şirketini gösteren Fortune Global 500 sıralamasında Almanya'dan 37 şirket bulunmaktadır. Bunların en büyük on tanesi Daimler AG, Volkswagen AG, Allianz SE (en fazla kar yapan şirket), Siemens, Deutsche Bank (2. en fazla kar yapan), E.ON, Deutsche Post, Deutsche Telekom, Metro ve BASF'tır.[107] En fazla çalışana sahip şirketler ise Deutsche Post, Robert Bosch GmbH ve Edeka'dır.[108]

Dünya çapında bilinen markaları: Mercedes-Benz, SAP, BMW, Adidas, Audi, Porsche, Volkswagen, ThyssenKrupp, Opel, Lufthansa, Aldi, Lidl ve Nivea'dır.[109]

Almanya; kapalı Avrupa ekonomisi ve politik birleşmenin savunucusudur. Ticari kararlarında ise Avrupa Birliği üyelerinin ve AB tek pazar yasalarının kararları doğrultusunda hareket etmektedir. Almanya, Avrupa'nın genel para birimi olan Euro'yu kullanmaktadır ve Almanya'nın para politikası ile ilgili kararları, diğer Euro Bölgesinde olan ülkeler gibi Frankfurt'taki Avrupa Merkez Bankası tarafından verilmektedir. 1990 yılındaki yeniden birleşmeden sonra, yaşam standardı ve yıllık gelirler eski Batı Almanya eyaletlerinde yüksekti ve bütün Almanya'da bu standartların korunması sağlanmaya çalışıldı.[110] Eski Doğu Almanya ekonomisinin modernizasyonu ve batı eyaletlerin standartlarına entegre olması 2019 yılına kadar uzun dönemli olacak şekilde programlanmıştır ve yıllık batıdan doğuya doğru yaklaşık 80 milyar dolar transfer olmaktadır. 2005'ten beri işsizlik oranı düşüşe geçmiştir ve 2008 Haziran ayında son 15 yılın en düşük seviyesine gerileyerek %7,5'e ulaşmıştır.[111] Yüzde oranlar Batı Almanya'dan Doğuya doğru %6,2 ile %12,7 arasında değişmektedir. Şu anki hükûmet sınırlayıcı bir mali politika izleyip kamu sektöründeki işlerde kesintiye gitmişken, Şansölye Angela Merkel hükûmeti işçi pazarı ve refah düzeyi adına bir dizi reform gerçekleştirmiştir.

Banknotlar değiştir

2004 yılının ilk altı ayında Almanya’da en çok sahtesi yapılan banknot 50 euro (%43,6), ardından 20 euro (%28,2) ve 100 euro (%21,3) banknotları idi. 500 euro banknotların sahteleri ise çok nadir görülüyordu. 2004 yılında Avrupa bölgesinde toplamda yaklaşık 594.000 sahte para ortaya çıkarıldı. 2005 yılında bu sayı 579.000 ve 2006 yılında da 565.000’e geriledi. Almanya’da kayıt altına alınan sahtecilik sayısı da son yıllarda (2004) 80.583’den 40.204 (2007)’e geriledi. Euro’nun piyasaya çıkarılma aşamasında çoğu kez sahte 300 ve 1000 euro (bu banknotların gerçekleri yoktu) banknotların da piyasaya çıkarılması girişiminde bulunuldu ve bazı durumlarda bu girişim başarıyla sonuçlandı. 2006 yılında 20 euro banknotlar %36'lık oranla en fazla sahtesi yapılan banknottu.

2003 yılında İsviçre banknotlarından 4 Milyon İsviçre frangı değerindeki 8.277 adedinin sahte olduğu saptandı. Nominal değere göre (Tedavüldeki toplam banknot 34 Milyar frank) hesaplandığında sahte para payı %0,022’dir. 4 Milyon sahte frank’tan 2,3 Milyon frank Faksimile-Banknot denen sahte banknotlardır. Bu banknotlar organize kara para aklamada, para teslimatı yapılırken İsviçre banknotlarını tanımayan alıcıları dolandırmada kullanılır. Faksimile-Banknotlar genellikle gerçek banknotların arasına yerleştirilmiş demetler halinde elden çıkarılır.

İsviçre’deki euro sahteciliği en çok sorun yaşanan konulardan biridir. 2004 yılında 2 Milyon euro değerinde sahte euro banknot ve sikkelere el koyuldu. Bunun yanında 1 Milyon dolar değerinde dolar sahteciliği de yapılmıştır.

Değer bakımından 100 frank banknotlar 2003 yılında %53’lük kullanım oranıyla en geçerli birimdi. Bu birimi %16'lık oranla 50 frank banknotlar ve %14’lük oranla 20 frank banknotlar takip etmektedir. En az sahtesi üretilen banknotlar %2,9 oranıyla 1000 frank banknotlardır. Ayrıca resmi olarak piyasada bulunmayan 2000 frank banknotlar da saptanmıştır.

Bazı sahtecilikler öyle belirgindir ki Federal Banka'nın deneyimli görevlileri ve Polise bağlı Sahte Para birimlerindeki görevliler ve para sayma makineleri bu paraları tanıyabilirler.

Altyapı değiştir

 
Hamburg Limanı Avrupa'nın ikinci büyük limanıdır.

Avrupa'da merkezi bir konumda bulunması, Almanya'yı önemli bir ulaşım bağlantı noktası haline getirmiştir. Bu durum ülkenin yoğun ve modern ulaşım ağı sayesinde gerçekleşmiştir. Bu ağın en meşhurları, dünyada toplam uzunlukta üçüncü en büyük olan geniş motorlu araç yolu (Otoyol)'dur. Otoyollarda bazı güzergâhlar arasında hız sınırlamasının olmaması da önemli bir özelliktir.[112]

Almanya çok merkezli bir yüksek hızlı demiryolu ağı kurmuştur. InterCityExpress diğer adıyla ICE genelde komşu ülkelerdeki büyük şehirlere ve mesafelere ulaşım sağlamaktadır. Trenlerin hızları 160 km/sa ile 300 km/sa arasında değişmektedir ve en üst ileri hizmeti Deutsche Bahn vermektedir. Ulaşımlar 30 dakikalık, saatlik veya iki saatte birlik periyotlar şeklinde gerçekleşmektedir.[113]

 
Almanya'daki bir yüksek hızlı tren

Almanya dünyanın beşinci büyük enerji tüketicisi konumundadır ve 2002 yılında birincil enerji ihtiyacının üçte ikisi ithalâtla karşılanmıştır. Aynı yıl Almanya, Avrupa'nın en büyük elektrik tüketicisi olmuştur: toplam olarak elektrik tüketimi 512.9 terawatt-saat olarak gerçekleşmiştir.[114] Hükûmet politikası; güneş, rüzgâr enerjisi, biyodizel, hidroelektrik ve jeotermal enerji gibi yenilenebilir enerji kaynaklarının geliştirilmesini vurgulamaktadır.[115] Enerji tasarrufu ölçümünün sonuçlarına göre, enerji verimliliği 1970'lerin başlarından beri gelişmektedir. Hükûmet, 2050 yılında ülkenin enerji ihtiyacının yarısını yenilenebilir kaynaklardan karşılama adına bir hedef koymuştur.[116]

2000 yılında hükûmet ve Almanya nükleer güç endüstrisi; 2021'e kadar nükleer santralleri kademeli olarak azaltma konusunda anlaşmıştırlar.[117] Fakat yenilenebilir enerji, enerji tüketiminde oldukça düşük paya sahiptir. 2006 yılı enerji tüketiminin kaynaklara göre dağılımı şu şekilde gerçekleşmiştir: akaryakıt (%35,7); kömür (%23,9); doğalgaz (%22,8); nükleer enerji (%12,6); su ve rüzgâr gücü (%1,3); diğerleri (%3,7).

Turizm değiştir

Almanya, 2017 yılı itibarıyla 37,4 milyon ziyaretle dünyanın en çok ziyaret edilen dokuzuncu ülkesidir.[118] Yurtiçi ve uluslararası seyahat ve turizm birlikte, Alman GSYİH'sına 105,3 milyar Euro'nun üzerinde doğrudan katkıda bulunuyor. Dolaylı ve uyarılmış etkiler dahil olmak üzere, sektör 4,2 milyon işi desteklemektedir.[119]

Almanya'nın en çok ziyaret edilen ve popüler yerleri arasında Köln Katedrali, Brandenburg Kapısı, Reichstag, Dresden Frauenkirche, Neuschwanstein Kalesi, Heidelberg Kalesi, Wartburg ve Sanssouci Sarayı yer alır.[120] Freiburg yakınlarındaki Europa-Park, Avrupa'nın en popüler ikinci tema parkı tatil yeridir.[121]

Bilim değiştir

 
Albert Einstein - 1921

Almanya geçmişten beri çeşitli bilimsel alanlarda en göze çarpan araştırmaların bazılarına ev sahipliği yapmaktadır.[122] Nobel Ödülü bugüne kadar 101 Alman tarafından alınmıştır.[123] Albert Einstein ve Max Planck'ın çalışmaları modern fiziğin temelleri adına çok önemlidir ve daha sonraları bu çalışmalar Werner Heisenberg ve Max Born tarafından geliştirilmiştir.[124] Bu adlar daha önceleri yetişmiş Hermann von Helmholtz, Joseph von Fraunhofer ve Daniel Gabriel Fahrenheit gibi adlardan da etkilenmiştir. Wilhelm Conrad Röntgen X-ışınını keşfetmiştir ve bu hem Almancada hem de diğer dillerde Röntgenstrahlen (Röntgen ışınları) ismiyle anılmıştır. Bu başarı onu, 1901 yılında ilk Nobel Fizik Ödülü kazanan kişisi yapmıştır.[125]

Uzay mühendisi Wernher von Braun, ilk uzay roketini geliştirdi ve daha sonra NASA'nın önde gelen üyelerinden oldu, ABD'nin Apollo programının başarısına öncülük eden Saturn V ay roketini geliştirdi. Heinrich Rudolf Hertz'in elektromanyetik ışın alanındaki çalışmaları, modern telekomünikasyonun gelişiminin temelini oluşturmuştur.[126] 1879 yılında Leipzig Üniversitesi'nde ilk laboratuvarını inşa eden Wilhelm Wundt, Deneysel psikolojinin babası olarak kabul edilmiştir.[127] Alexander von Humboldt'un doğa bilimci ve kâşif olarak yaptığı çalışmalar, biyocoğrafyanın temelini oluşturmuştur.[128]

 
Stuttgart'ta Mikroelektronik Üretim için kapsamlı tozsuz oda birimi

Carl Friedrich Gauss, David Hilbert, Bernhard Riemann, Gottfried Leibniz, Karl Weierstrass ve Hermann Weyl gibi önemli matematikçiler de Almanya'da doğmuştur. Almanya, Avrupa'da matbaa'yı ilk kuran Johannes Gutenberg, Geiger sayacının yaratıcısı Hans Geiger ve ilk tam otomatik dijital bilgisayarı yapan Konrad Zuse gibi birçok ünlü kâşif ve mühendisin vatanıdır.[129] Ferdinand von Zeppelin, Otto Lilienthal, Gottlieb Daimler, Rudolf Diesel, Hugo Junkers ve Karl Benz gibi Alman mucit, mühendis ve sanayici modern otomotiv ve hava ulaşım teknolojisinin şekillenmesine yardım etmişlerdir.[130][131]

Almanya'daki önemli araştırma birimleri Max Planck Topluluğu, Helmholtz-Gemeinschaft ve Fraunhofer-Gesellschaft'tir. Bu kurumlar bağımsız veya harici olarak üniversite sistemine bağlıdır ve bilimsel üretimlere önemli katkılar sağlamaktadırlar. Prestijli Gottfried Wilhelm Leibniz Ödülü her yıl on bilim insanı veya akademisyene verilmektedir. Her bir ödülün değeri en fazla 2.5 milyon Euro'ya kadar çıkabilmektedir ve bu ödül, dünyada verilen en yüksek ödül değerine sahip araştırma ödüllerinden biridir.[132]

Eğitim değiştir

Almanya'da eğitimin idaresinin sorumluluğu, öncelik olarak federal eyaletlerindir. Federal hükûmet eğitim konusunda oldukça küçük bir role sahiptir. İsteğe bağlı olmak üzere anaokulu eğitimi üç ve altı yaş arasındaki tüm çocuklara sağlanmaktadır, sonrasında da en az dokuz yıl sürecek zorunlu eğitim vardır. İlköğretim genelde dört yıl sürmektedir ve devlet okulları bu ilköğretim sürecinde katmanlara ayrılmamıştır.[kaynak belirtilmeli] Buna zıt olarak, orta öğretimde öğretmenlerin öğrencilerin yeteneklerine ve öğretmenlerin tavsiyelerine göre öğrencilerin gidebilecekleri dört çeşit okul bulunmaktadır: Gymnasium'a en yetenekli öğrenciler kayıt olur ve Gymnasium onları üniversite eğitimine hazırlar; eğitim, eyaletlerin sistemine bağlı olarak sekiz veya dokuz yıl sürmektedir; Realschule daha yaygın olarak orta düzey öğrencilere hitap eder ve altı yıl sürer; Hauptschule okulları, öğrencileri mesleki eğitime hazırlar ve Gesamtschule de önceki üç türü kapsayan bir eğitim sistemini benimsemektedir.[kaynak belirtilmeli]

 
Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi 1472 yılında kurulmuştur.

OECD bünyesinden sağlanan Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı, OECD ülkeleri ve birkaç partner ülkeden 15 yaşındaki öğrencilerin yeteneklerini değerlendirmesi için tasarlanmıştır. 2006 yılında Alman okul çocukları önceki yıllara göre seviyelerini geliştirdiler ve yapılan istatistik araştırmalara göre bilimsel yeteneklerde ortalamanın oldukça üzerinde 13.sırada olup, matematikte 20.sırada ve okuma yeteneklerinde ise 18.sırada bulunarak ortalamanın ne çok üzerinde, ne de aşağısında kalmışlardır.[133] Almanya'da sosyoekonomik durumlar oldukça yüksektir, öğrencilerin performansları da sosyoekonomik faktörlerden diğer ülkelere göre daha çok etkilenir.[133]

Üniversiteye girmek için, lise öğrencilerinin Abitur sınavına girmeleri gerekmektedir; ayrıca meslek lisesi diplomasına sahip olan öğrenciler de başvurabilmektedir. Özel bir çıraklık sistemi olan Duale Ausbildung, öğrencilere mesleki eğitimlerini bir şirket bünyesinde sürdürebilmelerine izin vermektedir. Birçok Alman üniversitesi devlete aittir ve öğrencilerden istenen bir dönemlik harç ücreti 50-500 Euro arasında değişmektedir.[134]

Almanya'daki üniversiteler, ülkedeki yüksek eğitim standartlarıyla uluslararası bir saygınlığa sahiptir. THES - QS Dünya Üniversiteler Sıralaması kriterlerine göre 2007 yılında 3 Alman üniversitesi dünyada ilk 100'de yer alırken, ilk 200'de bulunan üniversite sayısı 11 olmuştur.[135]

Sağlık değiştir

Almanya'nın Krankenhäuser adlı hastane sistemi Orta Çağdan kalmadır ve bugün Almanya, Bismarck'ın 1880'lerdeki sosyal mevzuatından kalma dünyanın en eski evrensel sağlık sistemine sahiptir.[136] 1880'lerden bu yana, reformlar ve hükümler dengeli bir sağlık sistemi sağladı. Nüfus, bazı grupların özel bir sağlık sigortası sözleşmesini seçmesine izin veren kriterlerle, kanunla sağlanan bir sağlık sigortası planı kapsamındadır. Dünya Sağlık Örgütü'ne ( WHO) göre, Almanya'nın sağlık sistemi 2013 itibarıyla %77 devlet tarafından finanse edildi ve %23 özel sektör tarafından finanse edildi.[137] 2014 yılında Almanya, GSYİH'sının %11,3'ünü sağlık hizmetlerine harcadı.[138]

Almanya, DSÖ'ye göre erkekler için ortalama 78,7 yıl ve kadınlar için 84,8 yıl yaşam süresi ile 2019 yılında dünyada 21. sırada yer aldı ve çok düşük bir bebek ölüm oranına sahipti (1.000 canlı doğumda 4). 2019'da başlıca ölüm nedeni %37 ile kardiyovasküler hastalıktı.[139] Almanya'da obezite giderek artan bir şekilde önemli bir sağlık sorunu olarak gösteriliyor. 2014 yılında yapılan bir araştırma, yetişkin Alman nüfusunun yüzde 52'sinin aşırı kilolu veya obez olduğunu gösterdi.[140]

Kültür değiştir

 
Ludwig van Beethoven (1770-1827), besteci

Almanya, tarihte Das Land der Dichter und Denker (şairlerin ve düşünürlerin ülkesi) diye anılır.[141] 2006 yılından bu yana Almanya kendisini Fikirlerin Ülkesi olarak adlandırmaktadır.[142] Alman kültürü, Almanya'nın ulus devlet olarak doğmasından çok önceleri ortaya çıkmıştır ve Almanca konuşulan tüm coğrafyayı etkisi altına almıştır. Köklerinin etkisiyle Almanya'da kültür, Avrupa'daki din ve laiklik gibi zihinsel ve popüler eğilimlerin etkisiyle şekillenmiştir. Bu yüzden Avrupa kültüründen ayrı olarak özel bir Alman geleneği tanımlamak zor olacaktır.[143] Bu yargı bağlamında diğer bir çıkarım da tarihi şahsiyetlerde olacaktır; Wolfgang Amadeus Mozart, Franz Kafka ve Paul Celan modern düşüncede birer Alman yerlisi olmamalarına rağmen, tarihsel durumları, çalışma ve sosyal ilişkilerinin anlaşılmaları açısından Alman kültürel çevresinin içinde değerlendirilmektedirler.

 
Franz Marc'ın (1880-1916) 1911 yılındaki yapıtı, Blaues Pferd I

Almanya'da kültürel kurumlardan Federal Eyaletler sorumludur. Mali destek sağlanan 240 tiyatro, yüzlerce senfonik orkestra, binlerce müze ve 25.000'in üzerinde kütüphane, 16 eyalete dağılmış durumdadır. Bu kültürel olanaklar milyonlarca insan tarafından değerlendirilmektedir: Almanya'da her yıl 91 milyon kişi müzeleri ziyaret etmekte, 20 milyon kişi tiyatro ve operaya gitmekte ve 3,6 milyon kişi senfonik orkestraları dinlemektedir.[144]

Almanya, Ludwig van Beethoven, Johann Sebastian Bach, Johannes Brahms ve Richard Wagner gibi dünyaca ünlü klasik müzik bestecilerine sahip çıkmaktadır. 2006'dan itibaren Almanya, dünyadaki beşinci büyük müzik pazarı haline gelmiş ve Kraftwerk, Scorpions, Bausa, RAF Camora, Bonez MC ve Rammstein gibi müzik gruplarıyla pop, rap ve rock müzik üzerinde etkili olmuştur.[145]

Birçok Alman ressam farklı artistik tarzdaki çalışmalarıyla uluslararası bir prestij kazanmıştır. Hans Holbein, Matthias Grünewald ve Albrecht Dürer Rönesans döneminin, Caspar David Friedrich Romantik Dönemin, Max Ernst'de gerçeküstücülüğün önemli sanatçılarındandır. Almanya'nın Karolenj mimarisi ve Otto mimarisi ile bu alana yaptığı katkılar, Romanesk mimarinin önemli habercileri olmuşlardır. Bölge daha sonraları Gotik, Rönesans ve Barok gibi tarzların önemli çalışmalarının yapıldığı bir mekân haline gelmiştir. Almanya yakın modern akımda özellikle Walter Gropius'un başlattığı Bauhaus akımıyla oldukça önemli bir yer teşkil etmektedir. Aynı zamanda yine Almanyalı olan Ludwig Mies van der Rohe, 20. yüzyılın ikinci yarısında dünyanın en ünlü mimarlarından biri haline gelmiştir. Cam cepheli gökdelenler onun fikridir.[146]

Felsefe değiştir

 
Immanuel Kant (1724-1804), filozof

Almanya'nın felsefeye etkisi tarihsel olarak büyük önem arz eder ve birçok unutulmaz Alman filozofu, Orta Çağ'dan beri Batı felsefesine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Gottfried Leibniz'in rasyonalizme katkıları; Klasik Alman idealizminin Immanuel Kant, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Friedrich Wilhelm Joseph Schelling ve Johann Gottlieb Fichte tarafından kurulması; Karl Marx ve Friedrich Engels'in Komünist teoriyi formüle etmeleri; Arthur Schopenhauer'un metafiziksel pesimizm derlemesi; Friedrich Nietzsche'in Perspektivizmi geliştirmesi; Martin Heidegger'in varoluşçuluk üzerine çalışmaları; Jürgen Habermas'ın sosyal teorileri; felsefenin gelişmesi adına oldukça etkileyiciydiler.

Alman edebiyatı, Walther von der Vogelweide ve Wolfram von Eschenbach gibi yazarların çalışmalarıyla Orta Çağ'a kadar uzanabilmektedir. Johann Wolfgang von Goethe ve Friedrich Schiller gibi birçok Alman yazar ve şair büyük bir üne sahip olmuşlardır. Grimm Kardeşler tarafından basılan halk masalları, Alman Halk Edebiyatını uluslararası seviyede ün sahibi yapmıştır. 20. yüzyılın etkili yazarları Thomas Mann, Bertolt Brecht, Hermann Hesse, Heinrich Böll ve Günter Grass'tır.[147]

Medya değiştir

 
Alman kitap pazarı, her yıl dünya çapında basılan tüm kitapların yaklaşık %18'ini üretmiştir.(2008 yılında Frankfurt Kitap Fuarı)

Alman televizyon pazarı, 34 milyon TV sahibi ile Avrupa'nın en büyüğüdür. Birçok bölgesel ve ulusal yayın istasyonu federal politik yapısı içinde kablo bağlantıları ile organize edilir. Alman hanehalklarının yaklaşık %90'ı kablolu veya uydu yayınına sahiptir ve izleyicilerin kamu kanallarından özel kanallarına kadar izlemek için birçok seçim olanağı vardır. Ücretli TV hizmetleri, genel TV yayımcıları ZDF ve ARD'nin yaygın dijital kanal imkânı sunmasından dolayı rağbet görmemektedir.[148]

Almanya, Bertelsmann ve Axel Springer AG gibi dünyanın en büyük medya kuruluşlarına ev sahipliği yapmaktadır. Almanya'nın birtakım ücretsiz TV reklamcılığı ağlarının sahipliğini ProSiebenSat1 üstlenmektedir.

Alman kitap pazarında her yıl yaklaşık 60.000 yeni basım yapılmaktadır. Bu rakam tüm dünyada basılan kitapların %18'ine tekabül etmektedir ve böylece Almanya dünyanın üçüncü büyük kitap üreticisi konumunda bulunmaktadır[kaynak belirtilmeli]. Frankfurt Kitap Fuarı, uluslararası pazar ve ticarette dünyanın en önemli kitap fuarı olarak anılmaktadır ve 500 yılın üzerinde bir zamandır düzenlenmesiyle artık bir gelenek hâline gelmiştir.

Ülke haberleri, İngilizce olarak haber dergisi Der Spiegel, yayımcı Deutsche Welle ve haber sitesi The Local'da yayımlanmaktadır.

Alman internet kullanıcıları tarafından Kasım 2008'de en fazla ziyaret edilen internet siteleri Google, YouTube, eBay, Vikipedi, Yahoo!'dur.[149]

2016'da Bundestag'dan bir yasa geçti. Yasaya göre BND yabancı gazetecileri gizlice gözetleyebilecekti. Bundesverfassungsgericht, 19 Mayıs 2020'de bu kanunun anayasaya aykırı olduğuna karar verdi.[150][151]

Sinema değiştir

Alman sineması, Max Skladanowsky'nin çalışmalarıyla oldukça erken zamanlara dayanmaktadır. Sinema, Weimar Cumhuriyeti yılları boyunca Alman dışavurumcuları: Robert Wiene ve Friedrich Wilhelm Murnau ile etkili olmuştur. Avusturya kökenli olup 1926 yılında Alman vatandaşlığına geçen ve savaş öncesi Alman film endüstrisinde kariyeri parlamış olan yönetmen Fritz Lang'ın Hollywood sineması üzerinde büyük bir etkisi olduğu söylenebilir. Sessiz filmi Metropolis (1927) modern anlamda bilimkurgu filmlerinin babası olarak kabul edilir.

1930 yılında Avusturyalı-Amerikan Josef von Sternberg, ilk önemli Alman sesli filmi olan Mavi Melek'i yönetti ve bu film aktris Marlene Dietrich'e dünya çapında bir ün kazandırdı.[152] Walter Ruttmann'ın yönettiği izlenimci belgesel Berlin: Büyük Bir Şehrin Senfonisi, şehir senfonisi türünün ilk önemli örneklerinden biridir. Leni Riefenstahl çalışmalarında yeni estetik öğelere yer vermiş olsa da Nazi dönemi filmleri genel olarak propaganda ağırlıklı olmuştur.[153]

 
Şubat'ta Berlin Film Festivali sırasında Berlinale Palast

1970 ve 80'li yıllar boyunca, Volker Schlöndorff, Werner Herzog, Wim Wenders ve Rainer Werner Fassbinder gibi Yeni Alman Sineması yönetmenleri, çoğunlukla yaptıkları kışkırtıcı filmlerle uluslararası arenada Batı Almanya sinemasının ilerlemesine engel olmuşlardır.[154]

Daha yakın dönemdeki filmler olan Good Bye Lenin! (2003), Duvara Karşı (2004) ve Der Untergang (Çöküş) (2004) uluslararası camiada önemli başarılar kazanmışlardır. Yabancı Dilde En İyi Film Akademi Ödülü, Alman yapımları olan, 1979 yılında Die Blechtrommel (Teneke Trampet)'e, 2002 yılında Irgendwo in Afrika (Afrika'nın Hiçbir Yerinde)'ye ve 2007 yılında Das Leben der Anderen (Başkalarının Hayatı)'a gitmiştir.[155] En tanınan Alman aktörleri Marlene Dietrich, Klaus Kinski, Hanna Schygulla, Armin Mueller-Stahl, Jürgen Prochnow ve Thomas Kretschmann.

1951'den bu yana her yıl düzenlenen Berlin Film Festivali, dünyanın önde gelen film festivalleri arasındadır. Dünyanın her yerinden gelen filmleri değerlendirmek üzere uluslararası bir jüri yer alır ve kazananlar Altın ve Gümüş Ayı ile ödüllendirilirler.[156] Her yıl düzenlenen Avrupa Film Ödülleri töreni, her iki yılda bir Avrupa Film Akademisi'nin (EFA) bulunduğu şehir olan Berlin'de düzenlenmektedir. Potsdam'daki Babelsberg Stüdyoları, dünyadaki geniş ölçekli film stüdyolarının en eskisidir ve uluslararası film yapımları için bir merkez halindedir.

Spor değiştir

 
Michael Schumacher yedi defa Formula 1 şampiyonluğu kazanmıştır.

Spor, Alman yaşamında önemli bir yer tutmaktadır. Yirmi yedi milyon Alman bir spor kulübüne üyedir ve bunun yanında on iki milyon kişi bireysel olarak bir aktiviteyi takip etmektedir.[157] Futbol, en popüler spor dalıdır. 6,3 milyon resmi üyesiyle Almanya Futbol Federasyonu (Deutscher Fußball-Bund), dünyada kendi türünde en geniş organizasyon kurumdur.[157] Bundesliga dünyadaki tüm profesyonel spor ligleri arasında en fazla seyirci ortalamasına sahip ligdir. Almanya millî futbol takımı 1954, 1974, 1990 ve 2014 yıllarında FIFA Dünya Kupası'nı ve 1972, 1980 ve 1996 yıllarında da Avrupa Futbol Şampiyonası'nı kazanmıştır. Almanya, FIFA Dünya Kupası'na 1974 ve 2006 yıllarında ve Avrupa Futbol Şampiyonası'na da 1988 yılında ev sahipliği yapmıştır. En başarılı ve ünlü futbolcuları Franz Beckenbauer, Gerd Müller, Jürgen Klinsmann, Lothar Matthäus ve Oliver Kahn'dır. Seyirciler arasında popüler olan diğer spor dalları da hentbol, voleybol, basketbol, buz hokeyi ve tenistir.[157]

 
Allianz Arena, Bayern Münih'in ve 1860 Münih’in iç saha maçlarına ev sahipliği yapar ve 2006 FIFA Dünya Kupası'nda kullanılmış stadlardandır.

Almanya dünyada motor sporlarında öncü ülkelerden biridir. Tarihteki en başarılı Formula 1 pilotu olan Michael Schumacher, kariyeri boyunca birçok önemli motor sporları rekorlarına imza atmıştır ve 1946 yılından bu yana düzenlenen Formula 1'de 7 şampiyonluk ile en çok şampiyonluk rekorunu Lewis Hamilton ile paylaşmaktadır. Tarihteki en fazla kazanan sporculardan biri olup, milyar dolarlık bir servete sahiptir.[158] BMW ve Mercedes üreticileri motor sporlarında öncü takımlardandır. Fransa'da her yıl düzenlenen saygın yarış bir organizasyonu olan Le Mans 24 Saati Porsche 16 kere kazanmıştır.[159]

Alman sporcuları tüm zamanlar Olimpiyat Oyunları madalya sıralamasında Doğu ve Batı Almanya beraber değerlendirildiğinde üçüncü sırada olarak Olimpiyat Oyunlarında en başarılı ülkeleri arasında bulunmaktadır. 2008 Yaz Olimpiyatları'nda Almanya madalya sıralamasında beşinci sırada bulunurken[160] 2006 Kış Olimpiyatlarında ilk sırada yer almıştır.[161] Almanya 1936 yılında Berlin ve 1972 yılında da Münih olmak üzere Yaz Olimpiyat Oyunlarına iki kez ev sahipliği yapmıştır. Kış Olimpiyat Oyunları da 1936 yılında Bavyera'nın ikiz şehirleri olan Garmisch ve Partenkirchen'de gerçekleştirilmiştir.

Alman mutfağı değiştir

 
Döner kebap

Alman mutfağı, bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. Bavyera ve Suabiya'nın güney bölgeleri buna örnektir. Bu bölgelerin mutfak kültürü; Avusturya ve İsviçre'ninkine benzerdir. Domuz eti, sığır eti ve kümes hayvanları eti ile yapılan yemek çeşitleri Almanya'da tüketilen yemeklerin önde gelenleridir. Özellikle domuz eti'nin Alman mutfağındaki yeri özeldir.[162] Hemen hemen bütün bölgelerde, yemekler sosisle yenir. En bilindik sosis yiyeceklerinden biri Currywurst'tur. Almanya'da 1500'den fazla sosis çeşidi üretilmektedir. En popüler sebzeler patates, lahana, havuç, şalgam, ıspanak ve fasulyedir.[163]Organik gıda satışı bir pazar haline gelmiştir ve satılan ürünlerin %3'ünü bu grup besinler oluşturur. Bu bir trend halinde yükselmektedir.[164]

Ünlü bir Alman deyişi şöyle demektedir: "Kahvaltı bir imparator, öğle yemeği bir kral ve akşam yemeği bir fakir gibidir." kahvaltı genelde tahıllı yiyeceklerle ve bal ya da reçelli ekmekle yapılır. Almanların bir kısmı kahvaltıda soğuk yemekleri ya da peynirli ekmeği tercih etmektedir.[165] Ülkede 300'den fazla ekmek çeşidi fırınlarda satılmaktadır.[166]

 
Tipik bir peynir ve soğuk yemek servisi

Başka ülkelerden gelen göçmenler sayesinde, Alman mutfağı ve günlük yemek alışkanlıkları birçok mutfaktan etkilenmiştir. Pizza ve makarna gibi İtalyan yemekleri, Döner gibi Türk ve Arap yemekleri özellikle büyük şehirlerde oldukça yaygın olarak satılmaktadır. Uluslararası burger zincirleri ve Çin restoranları ülkenin birçok yerine yayılmıştır. Hint, Japon ve diğer Asya mutfaklarının popülaritesi artmaktadır. Yüksek profilli dokuz Alman restoranı, restoranları uluslararası derecelendiren Michelin Rehberi tarafından üç yıldızlı olarak ilan edilmiştir. Yine 15 restoran iki yıldız almıştır.[167]

Şarabın ülkenin birçok kesiminde yaygın olmasına rağmen Almanya'nın millî içkisi bira olarak bilinmektedir. Almanya'da kişi başına bira tüketimi yıllara göre düşmesine rağmen, kişi başına yıllık 116 litre ile üst sıralardaki yerini korumaktadır.[168] 18 batı ülkesi üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda Almanya; kişi başına alkolsüz içecek tüketimi konusunda 14. kişi başına meyve suyu tüketiminde ise 3. olmuştur.[169] Bunların dışında, mineralli su ve Schorle (meyve suyuyla karıştırılmış) Almanya'da oldukça popülerdir.

Toplum değiştir

 
Almanya'nın dünya çapında olumlu tanınmışlığı vardır (Claudia Schiffer, model).

2006 Dünya Kupası'ndan beri ülkenin imajı iç ve dış dünyada değişmiştir.[170] Bu turnuvadan sonra yıllık yapılan Ulusal Marka Göstergesi araştırmasına Almanya üst sıralara tırmanmış ve 2008 yılında liderliğe ulaşmıştır. Yirmi farklı ülkeden insanlara ülkenin tanınmışlığı; kültür, politika, ihracat, ülkenin insanları, ülkeye turizm, göçmenlerin ilgisini çekme ve yatırımlar açısından sorulmuştur.[171] Başka bir küresel düşünce araştırması BBC tarafından yapılmış ve sonuçta Almanya'nın, yirmi iki önde gelen yatırımcı ülkesi arasında en pozitif etkiye sahip ülke olduğu ortaya çıkmıştır. %56'lık büyük bir grup ülke hakkında pozitif bakış açısına sahipken, %18'lik bir kısım ülkeye olumsuz bakmaktadır.[172][173] Almanya'da 3 milyondan fazla Türk yaşamaktadır.[174]

Almanya yasal ve toplumsal olarak eş cinsellere karşı toleranslıdır. Medeni birlikteliğe 2001'den beri izin verilmektedir.[175] Eş cinseller yasal olarak eşlerinin biyolojik çocuklarını evlat edinebilir (üvey çocuk olarak). İki büyük Almanya şehrinin belediye başkanı, eş cinsel olduklarını deklare etmiştir.[176]

 
Alman toplumu tatillere oldukça para ayırmaktadır. (Neuschwanstein Şatosu)

20. yüzyılın son on yılı boyunca Almanya, göçmenlere karşı tutumunu değiştirmiştir. 90'ların ortasına değin genel düşünce Almanya'nın bir göç ülkesi olmadığı yönündeydi. Buna karşı nüfusun %10'u Alman olmayan kişilerden oluşmaktaydı. Gastarbeiterların (mavi yakalı, misafir işçi) ülkeye girişinin bitmesinden sonra bu sığınmacılar tolere edildiler. Günümüzde hükûmetin ve Alman toplumunun düşüncesi kontrol altında kalifiye göçmenlerin ülkeye gelişinin kabul edilebilir olduğudur.[177] 1984'te 4,4 milyon olan Almanya'da yaşayan yabancı nüfusu, 2008'de 7,3 milyona çıkmıştır.[178]

2005 yılındaki 58 milyar avro tatil harcamasıyla Almanya, bu konuda birinci olmuştur. En popüler gezi yerleri Avusturya, İspanya, İtalya ve Fransa'dır.[179]

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023. 
  2. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2020". International Monetary Fund. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2020. 
  3. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income". Eurostat. 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  4. ^ "Human Development Report 2020". United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020. 
  6. ^ "Germany Top Migration Land After U.S. in New OECD Ranking". Bloomberg. 20 Mayıs 2014. 28 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014. 
  7. ^ Almanya'da nüfusu 100.000'in üzerindeki şehirler listesi
  8. ^ MS Cermanya hakkında 22 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.unrv.com
  9. ^ Almanya, ABD'den sonra en çok bağış yapan ülke 24 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TopNews, India, Retrieved 2008, 04-10.
  10. ^ "En çok askeri harcama yapan on beş ülke". Askeri harcamalar araştırması. Stockholm International Peace Research Institute. 2006. 14 Ağustos 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2007. 
  11. ^ Avrupa'nın lideri? 4 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Herald Tribune. Nisan 4, 2008.
  12. ^ Güvenli geleceğe güvenli tekonojiyle 5 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.innovations-report.de. Mayıs 7, 2008.
  13. ^ Jill N. Claster: Medieval Experience: 300–1400. NYU Press 1982, sf. 35. ISBN 0-8147-1381-5.
  14. ^ The Cambridge Ancient History, vol. 12, sf. 442. ISBN 0-521-30199-8.
  15. ^ Şarlman 10 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Şarlman'ın biyografisi
  16. ^ Joanna Story, Charlemagne: Empire and Society, Manchester Üniversitesi Yayınları, 2005 ISBN 978-0-7190-7089-1
  17. ^ Rosamond McKitterick, Charlemagne: The Formation of a European Identity, Cambridge Üniversitesi Yayınları, 2008 ISBN 978-0-521-88672-7
  18. ^ Hükümdarlık mücadelesi 29 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. http://www.britannica.com 9 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  19. ^ The Germans and the East, Charles W. Ingrao, Franz A. J. Szabo, Jan Piskorski Medieval Colonization in Europe, sayfa 31, Purdue University Press,2007
  20. ^ Kutsal Roma Cermen İmparatoru IV. Charles'ın fermanı 30 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yale Üniversitesi Web Sitesi
  21. ^ 30 Yıl Savaşları 9 Ekim 1999 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Gerhard Rempel, Western New England Koleji.
  22. ^ 30 Yıl Savaşları (1618-48) 28 Ekim 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Alan McFarlane, The Savage Wars of Peace: England, Japan and the Malthusian Trap (2003)
  23. ^ Fulbrook, Mary: A Concise History of Germany, Cambridge Üniversitesi Yayınları 1991, sf. 97. ISBN 0-521-54071-2
  24. ^ Martin, Norman. Alman Konfederasyonu 1815-1866 (Almanya) 13 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dünya Bayrakları. 5 Ekim 2000.Erişim: 12-07-2006
  25. ^ Almanya'da 1848 Devrimi mars.acnet.wnec.edu
  26. ^ Alman İmparatorluğu 2 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Das Kaiserreich
  27. ^ Alman İmparatorluğu'nun tüm sömürgeleri 8 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.worldstatesmen.org
  28. ^ Alman İmparatorluğu dış politikası 8 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.britannica.com
  29. ^ Khapoya op. cit. sf. 115f
  30. ^ Stephen J. Lee: Europe, 1890–1945. Routledge 2003, sf. 131. ISBN 0-415-25455-8.
  31. ^ Das Ermächtigungsgesetz 1933 3 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Erişim = 12-09-2008
    Yazar = Deutsches Historisches Museum
    Yayımcı = Deutsches Historisches Museum
    Dil = Almanca
  32. ^ Industrie und Wirtschaft 5 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Erişim tarihi = 12-09-2008
    Yazar = Deutsches Historisches Museum
    Yayımcı = Deutsches Historisches Museum
    Dil = Almanca
  33. ^ Adam Tooze, The Wages of Destruction: The Making and Breaking of the Nazi Economy (2008)
  34. ^ DeLong 1997
  35. ^ Lee, Stephen (1996). Weimar ve Nazi Almanyası. Oxford: Heinemann. P. 85. ISBN 043530920X.
  36. ^ Bry, Gerhard (1960). Wages in Germany 1871–1945. New Jersey: Princeton University Press. s. 331, 362. ISBN 0-87014-067-1.
  37. ^ "Nazi Almanya'sı ve ekonomi". Milliyet. 12 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022. 
  38. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2021. 
  39. ^ Holokost ve II. Dünya Savaşı maddelerine bakınız.
  40. ^ Avrupa Ekonomik Topluluğu kurucu devletleri 21 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Avrupa Birliği resmi internet sitesi
  41. ^ Colchester, Nico. D-mark day dawns 19 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Financial Times. 1 Ocak 2001. Erişim tarihi = 07-12-2006
  42. ^ Eine "faire Arbeitsteilung" 20 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Vor 10 Jahren: Bundestag beschließt Bonn-Berlin-Gesetz. 10 March 04.
  43. ^ Dempsey, Judy. Almanya Bosna'dan çekilmeyi planlıyor 7 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. International Herald Tribune. 31 Ekim 2006. Erişim tarihi = 30-11-2006
  44. ^ "Art 11 EinigVtr - Einzelnorm". www.gesetze-im-internet.de. 25 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  45. ^ "Berlin/BonnG - nichtamtliches Inhaltsverzeichnis". www.gesetze-im-internet.de. 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  46. ^ "Brennpunkt: Hauptstadt-Umzug". 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  47. ^ Kulish, Nicholas (19 Haziran 2009). "In East Germany, a Decline as Stark as a Wall". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  48. ^ Lemke, Christiane (2010). "Germany's EU Policy: The Domestic Discourse". German Studies Review. 33 (3): 503-516. ISSN 0149-7952. 7 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  49. ^ "Eurozone Fast Facts". CNN (İngilizce). 9 Temmuz 2013. 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  50. ^ Dempsey, Judy (31 Ekim 2006). "Germany is planning a Bosnia withdrawal - Europe - International Herald Tribune". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  51. ^ "Germany to extend Afghanistan military mission – DW – 02/13/2019". dw.com (İngilizce). 4 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  52. ^ "Germany agrees on 50-billion-euro stimulus plan - FRANCE 24". web.archive.org. 13 Mayıs 2011. 13 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  53. ^ "Regierungserklärung von Kanzlerin Merkel: Große Versprechen, scharfe Kritik | tagesschau.de". web.archive.org. 1 Ocak 2015. 1 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  54. ^ "Migrant crisis: Migration to Europe explained in seven charts". BBC News (İngilizce). 2 Eylül 2015. 31 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2023. 
  55. ^ a b c Almanya 30 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA Factbook. 14 Kasım 2006. Erişim = 29-11-2006
  56. ^ Almanya'da iklim 5 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.germanculture.com Erişim : 1 Mart 2009
  57. ^ Germany For Dummies 3.baskı 23 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    yayımcı = Wiley Mayıs 2007 ISBN = 978-0-470-08956-9
  58. ^ Almanya'da iklim ve hava 26 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. World Travels. Erişim = 30-11-2006
  59. ^ Ekobölgeler 14 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. WWF, Erişim = 28-12-2008
  60. ^ Avrupa'daki ünlü hayvanat bahçeleri listesi 14 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.eupedia.com, Erişim = 17-10-2008
  61. ^ Bazı ilginç hayvanat bahçesi olayları 7 Ekim 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.americanzoos.info/, Erişim = 2008 17-10-2008
  62. ^ Hayvan İstatistikleri 2007 9 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Almanca), Berlin Hayvanat bahçesi, Giriş = 05-08-2008
  63. ^ Çevre bilinci hedefi[ölü/kırık bağlantı] Alman Federal Çevre Vakfı, Erişim = 28-12-2007
  64. ^ Bütün ülkeler iklim değişikliği üzerie adımlar atmalı 16 Şubat 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Giriş = 11-02-2008
    Yazar = PIPA
    Tarih =2007-09-24
    Çalışma = BBC World service Poll, carried out by Globescan
  65. ^ Almanya'nın çevre koruma endüstrisini takviye 20 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim = 25-11-2007
  66. ^ Almanya dünyanın en yeşil ülkesi 26 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Times of India, Erişim = 25-11-2008
  67. ^ Grundgesetznin 79. maddesi 8 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) Bundesministerium der Justiz. Erişim = 07-12-2008
  68. ^ Hıristiyan Demokrat Birliği 30 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Library of Congress. Retrieved 2006, 12-07.
  69. ^ Fransız-Alman Savunma ve Güvenlik konseyi deklarasyonu 25 Ekim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) Elysee.fr 13 Mayıs 3004. Erişim = 03-12-2006
  70. ^ Glaab, Manuela. Almanya dış politikası: Kitap Eleştirisi 21 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Internationale Politik. İlkbahar 2003. Retrieved 2007, 01-03.
  71. ^ Harrison, Hope. Berlin Duvarı, Ostpolitik ve Détente 10 Mart 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (91.1 KB) GERMAN HISTORICAL INSTITUTE, WASHINGTON, DC, BULLETIN SUPPLEMENT 1, 2004, "AMERICAN DÉTENTE AND GERMAN OSTPOLITIK, 1969–1972".
  72. ^ Almanya'nın yurt dışında yeni yüzü 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Deutsche Welle 14 Ekim 2005 Erişim = 03-12-2006
  73. ^ Arka plan notu: Almanya 29 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birleşik Devletler Durum Departmanı. July 6 Temmuz 2006 Erişim = 03-12-2006
  74. ^ "Ready for a Bush hug?". The Economist. 6 Temmuz 2006. 10 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2006. 
  75. ^ a b ABD-Almanya Ekonomik İlişkileri 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (32.8 KB) Berlin Birleşik Devletler Elçiliği. 2006 Mayıs. Erişim = 03-12-2006
  76. ^ Census.gov raporu 5 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birleşik Devletler Sayım Bürosu 30 Haziran 2004. Erişim = 03-12-2006
  77. ^ Kaiserslautern, Almanya genel bakış 18 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.S. Military. Retrieved 2006, 12-03.
  78. ^ Alman gelişim yardımlarının amacı 10 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Federal Ekonomik Dayanışma ve Gelişme Bakanlığı 10 Nisan 2008. Erişim = 07-12-2008
  79. ^ Almanya gelişim fonlarında lider 17 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.young-germany.de 17 Nisan 2008. Erişim = 07-12-2008
  80. ^ Federal Almanya için Grüngesetz 22 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Bundestag.de Erişim = 30-11-2006
  81. ^ a b Yurt dışındaki askerler 9 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Federal Almanya Cumhuriyeti Ordusu resmi web sitesi Erişim : 1 Mart 2009
  82. ^ ISAF 24 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Giriş = 12-02-2007
  83. ^ Birleşik Devletler, Almanya'daki nükleer silahlarını kaldırıyor 22 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Erişim tarihi = 26-07-2008
    Yazar = Hans Kristensen
    Tarih = 09-07-2007
    Yayımcı = Amerikan Bilimciler Federasyonu
  84. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2018. 
  85. ^ Im Jahr 2050 doppelt so viele 60-Jährige wie Neugeborene 13 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Yazar = Almanya Federal İstatistik Ofisi
    Giriş tarihi = 20-06-2000 (Almanca)
  86. ^ Menschen mit Migrationshintergrund - neue Definition, alte Probleme 16 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim = 25 Mayıs 2008
  87. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2016. 
  88. ^ Ülkelere göre 31 Aralık tarihli yabancı nüfus sayıları 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Federal İstatistik Ofisi 24 Ocak 2006. Erişim = 01-01-2007
  89. ^ Ülkelerdeki yabancı insanların mevcut durumu 23 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Yayımcı = Migration Policy Institute
    Yıl = 2008
  90. ^ 2006 yılında Dünya nufusunun durumu 6 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birleşmiş Milletler Nüfus fonu, 2006. Erişim = 01-01-2007
  91. ^ Erstmals seit 1990 weniger als 600 000 Ausländer zugezogen 10 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Almanya Federal İstatistik Ofisi, 6 Temmuz 2006. Erişim = 01-01-2007(Almanca)
  92. ^ "Gezählt 2020: Zahlen und Fakten zum kirchlichen Leben" (PDF) (Almanca). 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  93. ^ a b c d e "Religionszugehörigkeiten in Deutschland 2019" (Almanca). 3 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2020. 
  94. ^ "Almanya'da din". 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2008. 
  95. ^ Almanya'da İslam 24 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Euro-Islam.info. Erişim = 30-11-200
  96. ^ Almanya'da Evanjelik Kilisesi 30 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Yayımcı = Ekd.de
    Erişim = 04-11-2008
  97. ^ In Nazi cradle, Germany marks Jewish renaissance 5 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 10 Kasım 2006. Erişim = 30-11-2006
  98. ^ Almanya'daki Musevi Toplumu 31 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Avrupa Musevi Kongresi. Erişim = 30-11-2006
  99. ^ Die Zeit 07/12, sayfa 13
  100. ^ Eurobarometre 13 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sosyal değerler, Bilim ve Teknoloji, 2005 (Sayfa 11)
    Erişim = 05-05-2007
  101. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2013. 
  102. ^ Birçok dil, tek aile; Avrupa Birliği Dilleri 20 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    yazar = Avrupa Komisyonu
    yıl = 2004
    Erişim = 03-02-2007
  103. ^ Eurobarometre Dilleri 16 Ağustos 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Başlık = Özel Barometre 243: Avrupa ve Dilleri
    Yazar = Avrupa Komisyonu
    Yıl = 2006
    Erişim =03-02-2007
  104. ^ Satın almagücü paritesine göre sıralama 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CIA Factbook 2005. Erişim = 31-12-2006
  105. ^ Alman ticareti artarak rekor kırdı 23 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC, Erişim = 03-01-2007
  106. ^ Rüzgâr gücü 10 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ekonomi ve Teknoloji Bakanlığı (Almanya) Erişim = 30-11-2006
  107. ^ Global 500 Almanya 21 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Para, Erişim = 26-11-2007
  108. ^ Global 500 büyük işveren 18 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Para, Erişim 26-11-2007
  109. ^ 100 En Büyük Marka 2006 6 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Businessweek, Erişim = 26-11-2007
  110. ^ name="FR"> Hatalı birleşmenin bedeli 20 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Berg, S., Winter, S., Wassermann, A., Spiegel Online International. Erişim = 28-11-2005
  111. ^ Arbeitslosenzahl unter 3,2 Millionen gesunken 20 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(Almanca) Tagesschau,. Erişim 01-07-2008
  112. ^ adac 16 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Yazar linki = www.adac.de/verkehrs-experten br> Başlık = Autobahn-Temporegelung
    Yayıncı = ADAC
    Tarih = 2007 Ekim
    Format = PDF
    Erişim = 15-11-2008 (Almanca)
  113. ^ Geschäftsbericht 2006 Deutschen Bahn AG 9 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Deutsche Bahn, Erişim = 19-10-2007
  114. ^ Almanya'da 2002 enerji tüketimi 27 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.bmwi.de
  115. ^ Almanya'da yenilenebilir enerji 15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Federal Almanya Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı resmi internet sitesi
  116. ^ 2050 Yenilenebilir enerji hedefleri 15 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Federal Almanya Cumhuriyeti Çevre Bakanlığı resmi internet sitesi
  117. ^ Almanya yeşil enerjiden ayrılıyor 19 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, Erişim = 13-04-2007
  118. ^ "Countries ranked by International tourism, number of arrivals". www.indexmundi.com. 6 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  119. ^ "Almanya'da ekonomik büyümenin itici gücü olarak turizm" (PDF). 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  120. ^ "Germany's most visited landmarks – DW – 07/28/2016". dw.com (İngilizce). 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  121. ^ "Europa Park Rust attendance Germany 2021". Statista (İngilizce). 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  122. ^ Geleceğe dönüş: Almanya - Bir araştırma ülkesi[ölü/kırık bağlantı] Alman akademik servisi 23-02-2005. Erişim = 08-12-2006
  123. ^ Nobel Ödülleri 5 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., nobelprize.org, Erişim = 05-07-2008
  124. ^ Roberts, J. M. The New Penguin History of the World, Penguenlerin Tarihi, 2002. Sayfa 1014. ISBN 0-14-100723-0.
  125. ^ Alfred B. Nobel Ödülleri Kazananları, 1901–2003 10 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tarih kanalı: The World Almanac and Book of Facts 2006. Erişim: 02-01-2007
  126. ^ Telekomünikasyonda tarihi figürler 25 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği. 14 Ocak 2004. Erişim = 02-01-2007
  127. ^ Kim, Alan. Wilhelm Maximilian Wundt 8 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Stanford Felsefe Ansiklopedisi. 16 Haziran 2006. Erişim = 02-01-2007
  128. ^ Alexander von Humboldt'un doğa tarihi mirası (1769 to 1859) 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Humboldt Bilim dalı Araştırma Enstitüsü ve Eagle Hill Fonu. Erişim = 02-01-2007
  129. ^ Horst, Zuse. Konrad Zuse'un yaşamı ve çalışmaları 18 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Everyday Practical Electronics (EPE) Online. Erişim = 02-01-2007
  130. ^ Otomobil 29 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Microsoft Encarta Online Ansiklopedisi 2006. Erişim = 02-01-2007
  131. ^ Zeplin 1 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birleşik Devletler Havacılık Komisyonu'nun yüzüncü kuruluş yıldönümü. Erişim = 02-01-2007
  132. ^ Gottfried Wilhelm Leibniz Ödülleri 21 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., DFG, Erişim = 12-03-2007
  133. ^ a b OECD.org Uluslararası ÖğrenciDeğerlendirme Programı 31 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
    Başlık = Executive Summary, PISA 2006: Science Competencies for Tomorrow’s World Volume 1: Analysis
    Erişim = 15-12-2007
    Yayımcı = OECD |
    ISBN = 978-92-64-04000-7
  134. ^ Almanya'da eğitim ücretleri 15 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Alman Akademik Servisi. Erişim = 30-11-2006
  135. ^ Times Higher Education - QS Dünya Üniversiteler Sıralaması 2007 - En iyi 400 üniversite 5 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim = 11-08-2008
  136. ^ "Geçiş Dönemindeki Sağlık Sistemleri: Almanya" (PDF). 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  137. ^ "Almanya istatistik özeti (2002-günümüz)". 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  138. ^ "Arşivlenmiş kopya". data.worldbank.org. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  139. ^ "Almanya Ülke Sağlık Profili 2019" (PDF). 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  140. ^ "Overweight and obesity - BMI statistics". ec.europa.eu (İngilizce). 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023. 
  141. ^ Wasser, Jeremy (4 Haziran 2006). "Germans and Indians: Spätzle Westerns". Der Spiegel. 27 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2006. 
  142. ^ ""Fikirlerin Ülkesi" kampanyası". 26 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2007. 
  143. ^ "Almanya Federal Cumhuriyeti: Kültür". Encarta Online Ansiklopedisi. 28 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2007. 
  144. ^ "Culture: Unbelievable multitude". 20 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2008. 
  145. ^ "Music market worth US$ 32 billion". P2pnet.net. 7 Nisan 2004. 18 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2006. 
  146. ^ A Dictionary of Architecture and Landscape Architecture. Oxford Üniversitesi Yayınları. 2006. s. 880. ISBN 0-19-860678-8. 
  147. ^ Espmark, Kjell (3 Aralık 1999). "The Nobel Prize in Literature". 26 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2006. 
  148. ^ Ülke profili: Almanya 1 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC Haberleri. Erişim = 07-12-2007
  149. ^ En iyi Almanya siteleri 18 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Alexa, Erişim = 25-11-2007
  150. ^ "Victory for press freedom in Germany: Global mass surveillance ruled unconstitutional". European Federation of Journalists. 19 Mayıs 2020. 25 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020. 
  151. ^ "Mahkeme kararı (İngilizce)". 19 Mayıs 2020. 19 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2020. 
  152. ^ Bordwell, David (1994). Film History: An Introduction (2. baskı bas.). New York: McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-115141-2. 
  153. ^ Leni Riefenstahl 12 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., FILMBUG, Giriş = 13-04-2007
  154. ^ Rainer Werner Fassbinder 26 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Fassbinder Fonu, Giriş = 13-04-2007
  155. ^ Ödüller:Das Leben der Anderen 10 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., IMDb, Giriş = 13-04-2007
  156. ^ 2006 FIAPF Festivaller Yönetimi 9 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Uluslararası Film Yapımcıları Federasyonu, Erişim = 11-12-2006.
  157. ^ a b c "Almanya Bilgisi: Kültür & Yaşam: Spor". Almanya Elçiliği, Washington, D.C. 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2006. 
  158. ^ Orstein, David. "Formula one: What we'll miss about Michael Schumacher". The Guardian. 5 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2007. 
  159. ^ Le Mans 24 Saat Galipleri maddesine bakınız.
  160. ^ "Pekin 2008 Madalya Sıralaması". Pekin 2008 Olimpiyat Oyunları. 1 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2008. 
  161. ^ "Torino 2006 Madalya Sıralaması". Uluslararası Olimpiyat Komitesi. 5 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2006. 
  162. ^ Almanyiyecek istatistikleri 27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.nationmaster.com, Erişim = 26-11-2007
  163. ^ Alman mutfağı 24 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.cuisineeurope.com, Erişim = 26-11-2007
  164. ^ Almanya'da organik tarım 22 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Organik-Avrupa, Erişim = 26-11-2007
  165. ^ Alman yemek yaşamı 1 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Kültürel profil projesi, Erişim = 26-11-2007
  166. ^ 300 Ekmek çeşitleri 3 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., /www.germany-tourism.de, Erişim = 26-11-2007
  167. ^ Michelin Rehberi 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Deutsche Welle, Erişim = 26-11-2007
  168. ^ Avrupa'nın en büyük bira pazarı 7 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., royalunibrew.com, Erişim = 26-11-2007
  169. ^ Alkolsüz içecek tüketimi 27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.nationmaster.com, Erişim = 26-11-2007
  170. ^ Dünya Kupası ve Almanya'nın tanınmışlığı 14 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BrandOvation, Erişim = 25-11-2007
  171. ^ 2008 Anholt-GfK Roper Ulusal Marka Göstergesi sıralaması 1 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. GfK Gelenek araştırma Kuzey Amerika, Erişim = 03-10-2008
  172. ^ Almanya'ya dünyanın bakışı 17 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. BBC Haberleri, Erişim = 02-04-2008
  173. ^ Almanya bütün ülkelerden fazla positif tanınmışlık elde etti 6 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Globescan, Erişim = 04-04-2008
  174. ^ Türkler'in Almanya'da yoğun olarak yaşadığı yerler 3 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Almanya ilan, Erişim = 03-05-2014
  175. ^ Almanya, gay haklarını genişletti 12 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. News24.com, Erişim = 25-11-2007
  176. ^ He’s Gay, and That’s Okay [ölü/kırık bağlantı] Yayınlanma = 31-08-2006 Giriş tarihi = 13-11-2008
  177. ^ Farklı etniklerden göç entegrasyonu: Almanya 21 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Avrupa Toplumu göç entegrasyonu, Erişim = 25-11-2008
  178. ^ FAZ Frankfurter Allgemeine Zeitung 23 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Erişim = 18-03-2008
  179. ^ Almanlar tatilde dünya şampiyonu[ölü/kırık bağlantı] Goethe Enstitüsü Singapur, Erişim = 25-11-2007

Dış bağlantılar değiştir