Parlamenter sistem

Parlamenter sistem veya parlamentarizm, yürütme organının yasama organının denetiminde olduğu demokratik bir yönetim sistemidir. Parlamenter sistemde devlet başkanı genellikle hükûmet başkanından başka bir kişidir. Buna karşılık, başkanlık sisteminde devlet başkanı çoğunlukla hükûmet başkanıyla aynı kişidir ve yürütme organı meşruiyetini yasama organından almaz.

Yönetim biçimlerine göre devletler¹

Tam başkanlık sistemli cumhuriyetler2      Yarı başkanlık sistemli cumhuriyetler2      Parlamento güvenine tabi olan veya olmayan, yasama organı tarafından seçilen veya atanan bir yürütme başkanının bulunduğu cumhuriyetler.      Parlamenter sistemli cumhuriyetler2      Parlamenter anayasal monarşiler      Ayrı bir hükümet başkanına sahip olan ancak kraliyet ailesinin hâlâ önemli bir yürütme ve/veya yasama yetkisine sahip olduğu anayasal monarşiler      Mutlak monarşiler      Tek parti devletleri      Anayasal hükümlerin askıya alındığı ülkeler(Örneğin askerî diktatörlükler)      Yukarıdaki sistemlerin hiçbirine uymayan ülkeler (Örneğin geçici hükûmetler).

¹Bu harita Vikipedi'deki Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi maddesine göre derlendi. Kaynaklar için oraya bakınız. ²Anayasal olarak çok partili cumhuriyet olarak kabul edilen birkaç devlet, ülke dışındakiler tarafından genel olarak otoriter devletler olarak tanımlanmaktadır. Bu harita sadece de jure yönetim biçimini gösterir, de facto demokrasi derecesini göstermez.

Parlamenter sistemle yönetilen bir ülke meşrutî monarşi ya da parlamenter cumhuriyet olabilir. Meşrutî monarşide yetkileri sembolik olan bir hükümdar (kral, imparator, padişah) bulunur, Birleşik Krallık, İsveç, Japonya ve Birinci ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu bunun örnekleridir. Parlamenter cumhuriyetlerde ise çoğunlukla seçimle işbaşına gelen, yetkileri yine çoğunlukla sembolik olan bir devlet başkanı (cumhurbaşkanı) bulunur, Almanya, İtalya ve Hindistan bunun örnekleridir.

Parlamenter sistem ile yönetilen ülkeler

Afrika

• Botsvana
• Etiyopya
• Libya
• Mauritius
• Güney Afrika

Amerika

• Antigua ve Barbuda
• Bahamalar
• Barbados
• Belize
• Kanada
• Dominika
• Jamaika
• Grenada
• Saint Kitts ve Nevis
• Saint Lucia
• Saint Vincent ve Grenadinler
• Surinam
• Trinidad ve Tobago

Asya

• Bangladeş
• Bhutan
• Ermenistan
• Hindistan
• Irak
• İsrail
• Japonya
• Kamboçya
• Kırgızistan
• Kuveyt
• Lübnan
• Malezya
• Moğolistan
• Nepal
• Pakistan
• Singapur
• Tayland

Avrupa

• Almanya
• Arnavutluk
• Avusturya
• Belçika
• Birleşik Krallık
• Bulgaristan
• Çek Cumhuriyeti
• Danimarka
• Estonya
• Finlandiya
• Hırvatistan
• Hollanda
• İrlanda
• İtalya
• İspanya
• İsveç
• İzlanda
• Karadağ
• Kosova
• Letonya
• Litvanya
• Lüksemburg
• Macaristan
• Kuzey Makedonya
• Malta
• Moldova
• Norveç
• Polonya
• Portekiz
• Sırbistan
• Slovakya
• Slovenya
• Yunanistan

Okyanusya

• Avustralya
• Papua Yeni Gine
• Samoa
• Vanuatu
• Yeni Zelanda

Ayrıca bakınız

• Koalisyon hükûmeti
• Başkanlık sistemi
• Yarı başkanlık sistemi
• Yönetim biçimlerine göre ülkeler listesi
• Güçlendirilmiş parlamenter sistem