Almanca
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Almanca (Deutsch; Almanca telaffuz: [dɔʏtʃ]), Hint-Avrupa dillerinin Cermen dilleri koluna bağlıdır ve dünyanın yaygın lisanlarından biridir. Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Almanca içinde Fransız kelime kökenli sözcükler taşır. Almanca, eski dönemlerde Türkçede Slav dilleri ile benzer şekilde Nemçece olarak adlandırılmıştır.
| Almanca | |
|---|---|
|
Deutsche Sprache Deutsch | |
| Telaffuz | Almanca telaffuz: [ˈdɔʏtʃ] |
| Bölge | Avrupa |
| Etnisite | Almanlar |
| Dönem | 95 - 120 milyon[1] |
| Dil ailesi |
Hint-Avrupa
|
| Yazı sistemi | Latin (Alman alfabesi) |
| Resmî durumu | |
| Resmî dil |
 Çek Cumhuriyeti Macaristan Polonya |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | de |
| ISO 639-2 |
ger (B) deu (T) |
| ISO 639-3 |
Çeşitli: deu gmh goh gct bar cim geh ksh nds sli ltz vmf mhn pfl pdc pdt swg gsw uln sxu wae wep |
 Almancanın Dünya üzerindeki dağılımı. | |
 Almancanın Avrupa'daki dağılımı. | |
|
| |
| Dinlerken sorun mu yaşıyorsunuz? Medya yardımı alın. | |
Coğrafi dağılımDüzenle
Yaklaşık 120 milyon konuşura sahip Almanca, konuşur nüfuslarına göre sırasıyla Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'de çoğunluk dilini oluşturmaktadır. Buna ek olarak İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde Almanca çeşitli azınlıkların anadili olmaktadır. Türkiye'de 25.000 kadar Alman ikâmet etmektedir. Bu grup eski tâbiriyle "Bosporus-Deutsche" ("Boğaziçi Almanları") ve Akdeniz Bölgesinde yaşayan Alman vatandaşlarından oluşmaktadır.
Ayrıca bu ülkelerden kimilerine özgü eski sömürgelerde (Namibya gibi; ama Güney Afrika da) dikkate değer ölçüde Almanca konuşan nüfûsa rastlanır. Çeşitli Doğu Avrupa ülkelerinde Almanca konuşan azınlıklar bulunmaktadır. Bunların arasında Rusya, Macaristan ve Slovenya sayılabilir. Ayrıca Kuzey Amerika'nın (özellikle ABD), Latin Amerika'da Arjantin ve Brezilya'nın kimi bölgelerinde Almanca konuşulmaktadır.
İkinci dil olarakDüzenle
Almanca'nın yaygın bir şekilde öğrenilmesi ve öğretilmesi amacıyla DAAD ve Goethe Enstitüsü kurulmuştur. DAAD Merkezleri genel itibarıyla üniversitelerden, Goethe Enstitüleri de ortaöğretim kurumlarından sorumludur. 2015 yılında yayımlanan kapsamlı bir araştırma dünyada 15 milyon kişinin Almanca dilini öğrenmekte olduğunu ortaya koymuştur.[2]
Alman alfabesi ve telaffuzuDüzenle
| Harf | IPA | Türkçe harf | Söylenişi İPA ile | Söylenişi Türkçe Harfine |
|---|---|---|---|---|
| Aa | a/ɑ | a/â | ɑˑ | a |
| Bb | b | b | beˑ | be |
| Cc | ʦ | ts | ʦeˑ | se |
| Dd | d | d | deˑ | de |
| Ee | ɛ/e | e | eˑ | e |
| Ff | f | f | ɛf | ef |
| Gg | ɡ | g | ɡeˑ | ge |
| Hh | h | h | hɑ | ha |
| Ii | ɪ/i | i/î | iˑ | i |
| Jj | j | y | jɔt | yot |
| Kk | k | k | kɑˑ | ka |
| Ll | l | l | ɛl | el |
| Mm | m | m | ɛm | em |
| Nn | n | n | ɛn | en |
| Oo | ɔ/o | o/ô | oˑ | o |
| Pp | p | p | peˑ | pe |
| k | k | kuˑ | ku | |
| Rr | ʀ | ġ* | ɛʀ̥ | er |
| Ss | s/z | s/z | ɛs | es |
| Tt | t | t | teˑ | te |
| Uu | ʊ/u | u/û | uˑ | u |
| Vv | f | f | faɔ̹ | fau |
| Ww | v | v | veˑ | ve |
| Xx | ks | ks | ɪks | iks |
| Yy | y | ü | ˈyp.sɪ.ˌlɔn | üpsilon |
| Zz | ʦ | ts | ʦɛt | tset |
| Ää | ɛ | e | — | e |
| Öö | ø | ö | — | ö |
| Üü | y | ü | — | ü |
| ẞß | ss | ss | ɛs ʦɛt | es tset |
Çift ve özel seslerDüzenle
| Harfin birliği | Sözgelişi | Söyleniş İPA'ile | Söylenişi Türkçe Harfine | Yorum(lar) |
|---|---|---|---|---|
| au | daima | aɔ̹ | au | |
| äu g.oy eu | oy | |||
| b | son | p | p | |
| ch | son | x | h | "-en" sözleri ile (örn., machen, Kuchen) |
| ch | son | ç | ş | küçültmeler ile (örn., Mädchen, Kuchen) ve bazı adıllar ile (örn., ich, mich) |
| d | son | t | t | |
| dsch | daima | ʤ | c | seyrek |
| ei | daima | aɪ̯ | ay | |
| en | son | ə̆n | ın | olağ. fiilin soneklerile gibi |
| er | ilk | ɛɐ | eğa | |
| er | son | ɐ | eğ | |
| eu | daima | ɔʏ | oy | |
| ey | daima | aɪ̯ | ey | |
| g | son | k | k | |
| h | sesli harften sonra | ◌ˑ | ğ* | *yani, daha uzun sessiz harf |
| ie | daima | iˑ | i | |
| ng | son | ŋ | ng | |
| r | sesli harften sonra | ɜ/ˑ | ğ | |
| sch | daima | ʃ | ş | |
| s | ilk yahut sesli harflari arasına | z | z | |
| s | başka yere | s | s | |
| ss | daima | s | s | tıpkı ß gibi |
| t | son | tʰ/t͈ | t | *yani, t'i ya işitilebilir nefesile ya kuvvetile |
| tsch | daima | ʧ | ç |
Ayrıca bakınızDüzenle
Dış bağlantılarDüzenle
- Goethe Enstitüsü - Türkiye5 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
KaynakçaDüzenle
- ^ "German, Standard". Ethnologue. 25 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2020.
- ^ "Deutschlernende weltweit". Deutsche Welle. 30 Nisan 2015. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2020.