Vikipedi

Türkiye'de seçimler

Türkiye'de seçimler devletin altı pozisyonu için yapılır: cumhurbaşkanlığı (ulusal), parlamento (ulusal), belediye başkanlığı (yerel), ilçe belediye başkanlığı (yerel), il veya belediye meclis üyeleri (yerel) ve muhtarlar (yerel). Seçimler dışında referandumlar da yapılmaktadır.

Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri sırasında Atatürk Havalimanı'nda kurulan bir sandık merkezi: bir seçmen, seçim görevlileri ve standart şeffaf bir oy sandığı.

Milletvekili genel seçimleri, beş (5) yılda bir, 600 üyeli Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne üye seçmek için, nispi temsil sistemi ile yapılır.[1] Bir parti mecliste sandalye elde etmek için, ulusal düzeyde oyların en az %7'sini almalıdır. Küçük partiler, büyük partilerle ittifak kurarak seçim barajından muaf tutulabilir. Bu durumda ittifak içindeki bir partinin %7'yi geçmesi yeterlidir. Bağımsız adaylar seçim barajına tabi değildir.

Yerel seçimler, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisindeki yerel yönetimleri belirlemek amacıyla yapılır. Cumhurbaşkanları ise 2007'de anayasada yapılan değişikliğe kadar meclis tarafından bir dönem yedi yıllığına seçilmekteydi, bundan sonra halk tarafından en fazla iki dönem beş yıllığına (5+5) seçilmektedir.

Cumhurbaşkanlığı seçimleriDeğiştir

Son seçimDeğiştir

Ana madde: 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi
Aday Yurt içi oy % Yurt dışı oy % Gümrük oy % Toplam oy %
Recep Tayyip Erdoğan 25.436.238 52.38 807.974 60.24 86.611 52.39 26.330.823 52.59
Muharrem İnce 14.951.788 30.79 328.934 24.53 59.599 36.05 15.340.321 30.64
Selahattin Demirtaş 4.039.390 8.32 157.111 11.71 9.293 5.62 4.205.794 8.40
Meral Akşener 3.603.858 7.42 36.896 2.75 8.276 5.01 3.649.030 7.29
Temel Karamollaoğlu 434.882 0.90 7.730 0.58 1.092 0.66 443.704 0.89
Doğu Perinçek 95.928 0.20 2.573 0.19 454 0.27 98.955 0.20
Geçersiz/boş oy 1.109.260 — 17.366 — 2.706 — 1.129.332 —
Toplam 48.562.084 100 1.341.218 100 165.325 100 50.068.627 100
Kayıtlı seçmen/katılım 56.322.632 88.19 3.044.837 44.62 — — 59.367.469 86.24

Eski seçimlerDeğiştir

Ana madde: Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimleri

Kazanan adaylarDeğiştir

Aday Seçim Aldığı oy
Mustafa Kemal Atatürk 1923 158 milletvekilinden 158 oy %100.0
1927 288 milletvekilinden 288 oy %100.0
1931 289 milletvekilinden 289 oy %100.0
1935 386 milletvekilinden 386 oy %100.0
İsmet İnönü 1938 348 milletvekilinden 348 oy %100.0
1939 413 milletvekilinden 413 oy %100.0
1943 435 milletvekilinden 435 oy %100.0
1946 451 milletvekilinden 388 oy %86.0
Celâl Bayar 1950 453 milletvekilinden 387 oy %85.4
1954 513 milletvekilinden 487 oy %94.9
1957 607 milletvekilinden 413 oy %71.5
Cemal Gürsel 1961 513 milletvekilinden 486 oy %94.7
Cevdet Sunay 1966 532 milletvekilinden 461 oy %86.7
Fahri Korutürk 1973 557 milletvekilinden 365 oy %65.5
Kenan Evren 1982 18.885.488 seçmenden 17.215.559 oy %91.4
Turgut Özal 1989 285 milletvekilinden 263 oy %92.3
Süleyman Demirel 1993 431 milletvekilinden 244 oy %56.6
Ahmet Necdet Sezer 2000 533 milletvekilinden 330 oy %61.9
Abdullah Gül 2007 448 milletvekilinden 339 oy %75.7
Recep Tayyip Erdoğan 2014 41.283.627 seçmenden 21.000.143 oy %51.79[2]
2018 50.068.627 seçmenden 26.330.823 oy %52.59

Genel seçimlerDeğiştir

 
2018 cumhurbaşkanlığı seçiminde kullanılan oy pusulaları

Son seçimDeğiştir

Ana madde: 2018 Türkiye genel seçimleri
Parti Genel başkan İttifak Oy % +/– Sandalye +/–
Adalet ve Kalkınma Partisi Recep Tayyip Erdoğan Cumhur İttifakı 21.338.693 42,56  6,94 295  22
Cumhuriyet Halk Partisi Kemal Kılıçdaroğlu Millet İttifakı 11.354.190 22,65  2,67 146  12
Halkların Demokratik Partisi Pervin Buldan
Sezai Temelli 		Yok 5.867.302 11,70  0,94 67  8
Milliyetçi Hareket Partisi Devlet Bahçeli Cumhur İttifakı 5.565.331 11,10  0,80 49  9
İYİ Parti Meral Akşener Millet İttifakı 4.993.479 9,96 Yok 43 Yok
Saadet Partisi Temel Karamollaoğlu Millet İttifakı 672.139 1.34  0,66 0  0
Hür Dava Partisi Mehmet Yavuz Yok 155.539 0,31 Yok 0 Yok
Vatan Partisi Doğu Perinçek Yok 114.872 0.23  0,02 0  0

Eski seçimlerDeğiştir

Ana madde: Türkiye'de genel seçimler

2010'larDeğiştir

1 Kasım 2015 7 Haziran 2015 12 Haziran 2011
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Adalet ve Kalkınma Partisi %49,5
317 / 550
 Adalet ve Kalkınma Partisi %40,8
258 / 550
 Adalet ve Kalkınma Partisi %49,8
327 / 550
Cumhuriyet Halk Partisi %25,3
134 / 550
 Cumhuriyet Halk Partisi %24,9
132 / 550
 Cumhuriyet Halk Partisi %25,9
135 / 550
Milliyetçi Hareket Partisi %11,9
40 / 550
 Milliyetçi Hareket Partisi %16,2
80 / 550
 Milliyetçi Hareket Partisi %13
53 / 550
Halkların Demokratik Partisi %10,7
59 / 550
 Halkların Demokratik Partisi %13,1
80 / 550
 Bağımsızlar %6,6
35 / 550

2000'lerDeğiştir

22 Temmuz 2007 3 Kasım 2002
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Adalet ve Kalkınma Partisi %46,7
341 / 550
 Adalet ve Kalkınma Partisi %34,3
365 / 550
Cumhuriyet Halk Partisi %20,8
112 / 550
 Cumhuriyet Halk Partisi %19,4
177 / 550
Milliyetçi Hareket Partisi %14,3
71 / 550
 Bağımsızlar %1
8 / 550
Bağımsızlar %5,2
26 / 550

1990'larDeğiştir

18 Nisan 1999 24 Aralık 1995 20 Ekim 1991
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Demokratik Sol Parti %22,2
136 / 550
 Refah Partisi %21,4
158 / 550
 Doğru Yol Partisi %27
178 / 450
Milliyetçi Hareket Partisi %18
129 / 550
 Doğru Yol Partisi %19,7
135 / 550
 Anavatan Partisi %24
115 / 450
Fazilet Partisi %15,4
111 / 550
 Anavatan Partisi %19,2
132 / 550
 Sosyaldemokrat Halkçı Parti %20,8
88 / 450
Anavatan Partisi %13,2
86 / 550
 Demokratik Sol Parti %14,6
76 / 550
 Refah Partisi %16,9
62 / 450
Doğru Yol Partisi %12
85 / 550
 Cumhuriyet Halk Partisi %10,7
49 / 550
 Demokratik Sol Parti %10,7
7 / 450
Bağımsızlar %0,9
3 / 550

1980'lerDeğiştir

29 Kasım 1987 6 Kasım 1983
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Anavatan Partisi %36,3
292 / 450
 Anavatan Partisi %45,1
211 / 399
Sosyaldemokrat Halkçı Parti %24,7
99 / 450
 Halkçı Parti %30,5
117 / 399
Doğru Yol Partisi %19,1
59 / 450
 Milliyetçi Demokrasi Partisi %23,3
71 / 399
Demokratik Sol Parti %8,5
0 / 450

1970'lerDeğiştir

5 Haziran 1977 4 Ekim 1973
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Cumhuriyet Halk Partisi %41,4
213 / 450
 Cumhuriyet Halk Partisi %33,3
185 / 450
Adalet Partisi %36,9
189 / 450
 Adalet Partisi %29,8
149 / 450
Milli Selamet Partisi %8,6
24 / 450
 Milli Selamet Partisi %11,8
48 / 450
Milliyetçi Hareket Partisi %6,4
16 / 450
 Demokratik Parti %11,9
45 / 450
Cumhuriyetçi Güven Partisi %1,9
3 / 450
 Cumhuriyetçi Güven Partisi %5,3
13 / 450
Bağımsızlar %2,5
4 / 450
 Milliyetçi Hareket Partisi %3,4
3 / 450
Demokratik Parti %1,9
1 / 450
 Bağımsızlar %2,8
6 / 450
Türkiye Birlik Partisi %1,1
1 / 450

1960'larDeğiştir

2 Ekim 1969 10 Ekim 1965 15 Ekim 1961
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Adalet Partisi %46,5
256 / 450
 Adalet Partisi %52,9
240 / 450
 Cumhuriyet Halk Partisi %36,7
173 / 450
Cumhuriyet Halk Partisi %27,4
143 / 450
 Cumhuriyet Halk Partisi %28,7
134 / 450
 Adalet Partisi %34,8
158 / 450
Cumhuriyetçi Güven Partisi %6,6
15 / 450
 Millet Partisi %6,3
31 / 450
 Yeni Türkiye Partisi %13,7
65 / 450
Bağımsızlar %5,6
13 / 450
 Yeni Türkiye Partisi %3,7
19 / 450
 Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi %13,9
54 / 450
Birlik Partisi %2,8
8 / 450
 Türkiye İşçi Partisi %3
14 / 450
Millet Partisi %3,2
6 / 450
 Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi %2,2
11 / 450
Yeni Türkiye Partisi %2,2
6 / 450
 Bağımsızlar %3,2
1 / 450
Türkiye İşçi Partisi %2,7
2 / 450
Milliyetçi Hareket Partisi %3
1 / 450

1950'lerDeğiştir

27 Ekim 1957 2 Mayıs 1954 24 Mayıs 1950
Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı Parti % Sandalye dağılımı
Demokrat Parti %47,9
424 / 610
 Demokrat Parti %57,6
502 / 541
 Demokrat Parti %52,7
405 / 539
Cumhuriyet Halk Partisi %41,1
178 / 610
 Cumhuriyet Halk Partisi %35,4
31 / 541
 Cumhuriyet Halk Partisi %39,5
70 / 539
Cumhuriyetçi Millet Partisi %7,1
4 / 610
 Cumhuriyetçi Millet Partisi %4,9
5 / 541
 Millet Partisi %3,1
1 / 539
Hürriyet Partisi %3,8
4 / 610
 Bağımsızlar %1,5
3 / 541
 Bağımsızlar %4,8
1 / 539

1940'larDeğiştir

21 Temmuz 1946
Parti % Sandalye dağılımı
Cumhuriyet Halk Partisi
395 / 465
Demokrat Parti
64 / 465
Bağımsızlar
6 / 465

Yerel seçimlerDeğiştir

Son seçimDeğiştir

Ana madde: 2019 Türkiye yerel seçimleri
Parti Genel başkanı Aldığı oy sayısı Aldığı oy oranı +/–
Adalet ve Kalkınma Partisi Recep Tayyip Erdoğan 19.766.640 42,7   0,2
Cumhuriyet Halk Partisi Kemal Kılıçdaroğlu 13.218.754 28,6   2,3
Milliyetçi Hareket Partisi Devlet Bahçeli 3.756.245 8,1   9,7
İYİ Parti Meral Akşener 3.376.292 7,3 Yok
Halkların Demokratik Partisi Sezai Temelli, Pervin Buldan 2.703.595 5,8   3,8
Saadet Partisi Temel Karamollaoğlu 1.312.780 2,8   0,2
Büyük Birlik Partisi Mustafa Destici 868.393 1,9   0,6
Demokrat Parti Gültekin Uysal 411.190 0,9   0,2
Demokratik Sol Parti Önder Aksakal 378.706 0,8   0,5
Bağımsızlar 139.989 0,3   0,1
Bağımsız Türkiye Partisi Haydar Baş 126.836 0,3   0,1
Türkiye Komünist Partisi Aydemir Güler 111.775 0,2   0,1
Vatan Partisi Doğu Perinçek 92.580 0,2 Yok
Hür Dava Partisi İshak Sağlam - -   0,2
Toplam 46.263.775 % 100,00


Eski yerel seçimlerDeğiştir

Ana madde: Türkiye'de yerel seçimler

Seçimlere katılmış partilerDeğiştir

Bugüne kadar seçimlere katılan partiler
Parti Cumhurbaşkanlığı Seçimleri Senato Seçimleri Genel Seçimler Yerel Seçimler
Cumhuriyet Halk Partisi 1923, 1927, 1931, 1935, 1938, 1939, 1943, 1946, 1950, 1954, 1993, 2014, 2018 1961, 1964, 1966, 1968, 1973, 1975, 1977, 1979 1923, 1927, 1931, 1935, 1939, 1943, 1946, 1950, 1954, 1957, 1961, 1965, 1969, 1973, 1977, 1995, 1999, 2002, 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım), 2018 1930, 1934, 1938, 1942, 1946, 1950, 1963, 1968, 1973, 1977, 1994, 1999, 2004, 2009, 2014, 2019
Demokrat Parti 1946, 1950, 1954, 1957 Yok 1946, 1950, 1954, 1957 1946, 1950, 1955
Millet Partisi Katılmadı Yok 1950 Katılmadı
Cumhuriyetçi Millet Partisi Katılmadı Yok 1954, 1957 Katılmadı
Türkiye Köylü Partisi Katılmadı Yok Katılmadı 1955
Hürriyet Partisi Katılmadı Yok 1957 Katılmadı
Adalet Partisi 1973 1961, 1964, 1966, 1968, 1973, 1975, 1977, 1979 1961, 1965, 1969, 1973, 1977 1963, 1968, 1973, 1977
Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi 1966 1961, 1964, 1966, 1968 1961, 1965 1963, 1968
Yeni Türkiye Partisi Katılmadı 1961, 1964, 1966, 1968 1961, 1965, 1969 1963, 1968
Millet Partisi Katılmadı 1966, 1968 1965, 1969, 1973 1963, 1968, 1973
Türkiye İşçi Partisi Katılmadı 1966, 1968, 1979 1965, 1969, 1977 1963, 1968, 1977
Cumhuriyetçi Güven Partisi Katılmadı 1968, 1973, 1979 1969, 1973, 1977 1968, 1973, 1977
Milliyetçi Hareket Partisi 2000, 2007, 2014, 2018 1973, 1975, 1977, 1979 1969, 1973, 1977, 1995, 1999, 2002, 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım), 2018 1973, 1977, 1994, 1999, 2004, 2009, 2014, 2019
Türkiye Birlik Partisi Katılmadı 1973, 1975, 1979 1969, 1973, 1977 1973, 1977
Demokratik Parti 1973 1973, 1975, 1977 1973, 1977 1973, 1977
Millî Selamet Partisi Katılmadı 1973, 1975, 1977, 1979 1973, 1977 1973, 1977
Sosyalist Devrim Partisi Katılmadı 1979 Katılmadı 1977
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi Katılmadı 1979 Katılmadı 1977
Anavatan Partisi 1989, 1993 Yok 1983, 1987, 1991, 1995, 1999, 2002 1984, 1989, 1994, 1999, 2004, 2009
Halkçı Parti Katılmadı Yok 1983 1984
Milliyetçi Demokrasi Partisi Katılmadı Yok 1983 1984
Sosyal Demokrasi Partisi Katılmadı Yok Katılmadı 1984
Refah Partisi 1993 Yok 1987, 1991, 1995 1984, 1989, 1994
Doğru Yol Partisi 1993, 2000 Yok 1987, 1991, 1995, 1999, 2002 1989, 1994, 1999, 2004
Sosyaldemokrat Halkçı Parti Katılmadı Yok 1987, 1991 1989, 1994
Demokratik Sol Parti 2007 Yok 1987, 1991, 1995, 1999, 2002, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 1989, 1994, 1999, 2004, 2009, 2014, 2019
Milliyetçi Çalışma Partisi Katılmadı Yok 1987 1989
Islahatçı Demokrasi Partisi Katılmadı Yok 1987 1989
Sosyalist Parti Katılmadı Yok 1991 Katılmadı
Büyük Birlik Partisi Katılmadı Yok 1999, 2002, 2011, 2015 (Kasım) 1994, 1999, 2004, 2009, 2014, 2019
Demokrat Parti (1992-2005) Katılmadı Yok 1999 1994, 1999, 2004
Millet Partisi Katılmadı Yok 1995, 1999, 2002, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 1994, 1999, 2004, 2009, 2014
Yeniden Doğuş Partisi (Türkiye) Katılmadı Yok 1995, 1999 1994, 1999
Sosyalist Birlik Partisi Katılmadı Yok Katılmadı 1994
İşçi Partisi Katılmadı Yok 1995, 1999, 2002, 2007 1994, 1999, 2004, 2009, 2014
Halkın Demokrasi Partisi Katılmadı Yok 1995, 1999 1999
Yeni Demokrasi Hareketi Katılmadı Yok 1995 Katılmadı
Yeni Parti (1993-1997) Katılmadı Yok 1995 Katılmadı
Fazilet Partisi 2000 Yok 1999 1999
Özgürlük ve Dayanışma Partisi Katılmadı Yok 1999, 2002, 2007 1999, 2004, 2009, 2014
Demokrat Türkiye Partisi Katılmadı Yok 1999 1999
Liberal Demokrat Parti Katılmadı Yok 1999, 2002, 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 1999, 2009, 2014
Barış Partisi Katılmadı Yok 1999 1999
Emek Partisi Katılmadı Yok 1999, 2007, 2011 1999, 2004, 2009
Sosyalist İktidar Partisi Katılmadı Yok 1999 1999
Değişen Türkiye Partisi Katılmadı Yok 1999 1999
Demokrasi ve Barış Partisi Katılmadı Yok 1999 1999
Adalet ve Kalkınma Partisi 2007, 2014, 2018 Yok 2002, 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım), 2018 2004, 2009, 2014, 2019
Genç Parti Katılmadı Yok 2002, 2007 2004
Demokratik Halk Partisi Katılmadı Yok 2002 Katılmadı
Saadet Partisi 2018 Yok 2002, 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım), 2018 2004, 2009, 2014, 2019
Yeni Türkiye Partisi Katılmadı Yok 2002 2004
Yurt Partisi Katılmadı Yok 2002, 2015 (Haziran) 2014
Bağımsız Türkiye Partisi Katılmadı Yok 2002, 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 2004, 2009, 2014
Türkiye Komünist Partisi Katılmadı Yok 2002, 2007, 2011 2004, 2009, 2014
Aydınlık Türkiye Partisi Katılmadı Yok 2007 2004
Sosyaldemokrat Halk Partisi Katılmadı Yok Katılmadı 2004
Demokrat Parti Katılmadı Yok 2007, 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 2009, 2014, 2019
Halkın Yükselişi Partisi Katılmadı Yok 2007 2009
Hak ve Özgürlükler Partisi Katılmadı Yok 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 2009, 2014
Barış ve Demokrasi Partisi Katılmadı Yok Katılmadı 2009, 2014
Halkın Sesi Partisi Katılmadı Yok 2011 Katılmadı
Hak ve Eşitlik Partisi Katılmadı Yok 2011 2014
Doğru Yol Partisi Katılmadı Yok 2011, 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 2014
Milliyetçi ve Muhafazakâr Parti Katılmadı Yok 2011 Katılmadı
Halkların Demokratik Partisi 2014, 2018 Yok 2015 (Haziran), 2015 (Kasım), 2018 2014, 2019
Hür Dava Partisi Katılmadı Yok 2018 2014
Toplumsal Uzlaşma Reform ve Kalkınma Partisi Katılmadı Yok 2015 (Haziran) 2014
Alternatif Parti Katılmadı Yok Katılmadı 2014
Halkın Kurtuluş Partisi Katılmadı Yok 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) 2014
Muhafazakar Yükseliş Partisi Katılmadı Yok 2015 (Haziran) 2014
Vatan Partisi 2018 Yok 2015 (Haziran), 2015 (Kasım), 2018 2019
Anadolu Partisi Katılmadı Yok 2015 (Haziran) Katılmadı
Merkez Parti Katılmadı Yok 2015 (Haziran) Katılmadı
Komünist Parti Katılmadı Yok 2015 (Haziran), 2015 (Kasım) Katılmadı
Hak ve Adalet Partisi Katılmadı Yok 2015 (Haziran) Katılmadı
İYİ Parti 2018 Yok 2018 2019
Şu an parlamentoda temsil edilen siyasi partilerin isimleri koyu şekilde yazılıdır.

Halk oylamalarıDeğiştir

Oylama Amaç Sonuç
9 Temmuz 1961 1961 Anayasası   %61.7
7 Kasım 1982 1982 Anayasası   %91.37
6 Eylül 1987 Siyasal yasakların kalkması   %50.16
25 Eylül 1988 Yerel seçimlerin 1 yıl erkene alınması   %65
21 Ekim 2007 Milletvekili genel seçimleri ve cumhurbaşkanı seçimlerinin yapılma sıklığında ve cumhurbaşkanının seçilme şeklinde değişiklik yapılması   %68.95
12 Eylül 2010 Yargıda birtakım yapısal değişikliklerin ve 12 Eylül Darbesi'nin sorumlularının yargılanmasını engelleyen maddenin kaldırılması   %57.88
16 Nisan 2017 Parlamenter sistemden başkanlık benzeri Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sistemine geçiş   %51.41

Seçmen katılımıDeğiştir

Ana madde: Türkiye'de seçimlere katılım

Ayrıca bakınızDeğiştir

KaynakçaDeğiştir

  1. ^ "Seçim Arşivi". ysk.gov.tr. 3 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020. 
  2. ^ "Yurt İçi, Yurt Dışı ve Gümrük Sandıkları Dahil Cumhurbaşkanı Seçim Sonucu" (PDF). YSK. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türkiye%27de_seçimler&oldid=29736704" sayfasından alınmıştır