Devlet Bahçeli

Türk siyasetçi

Devlet Bahçeli (d. 1 Ocak 1948, Osmaniye),[2] Türk akademisyen,[3] ekonomist ve siyasetçidir. Milliyetçi Hareket Partisinin (MHP) Genel Başkanı ve eski Başbakan Yardımcısı'dır. Ülkü Ocaklarının kurucularından olan Bahçeli, 6 Temmuz 1997 tarihinden beri MHP Genel Başkanlığı görevini sürdürmektedir. 1999-2002 yılları arasında Bülent Ecevit tarafından kurulan ANASOL-M Koalisyon Hükûmetinde Başbakan Yardımcısı olarak yer aldı. Koalisyon ortaklarıyla birlikte Rahşan Affı'nı çıkardı.

Dr.
Devlet Bahçeli
2015'te Bahçeli
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
(vekil)
Görev süresi
2 Haziran 2023 - 7 Haziran 2023
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
Yerine geldiği Mustafa Şentop
Yerine gelen Numan Kurtulmuş
36. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı
Görev süresi
28 Mayıs 1999 - 18 Kasım 2002
Başbakan Bülent Ecevit
Yerine geldiği Hüsamettin Özkan
Hikmet Uluğbay
Yerine gelen Abdüllatif Şener
Mehmet Ali Şahin
Ertuğrul Yalçınbayır
2. Milliyetçi Hareket Partisi
Genel Başkanı
Görevde
Makama geliş
6 Temmuz 1997
Yerine geldiği Alparslan Türkeş
Türkiye Büyük Millet Meclisi
21, 23, 24, 25, 26, 27 ve 28. Dönem Osmaniye Milletvekili
Görevde
Makama geliş
23 Temmuz 2007
Seçim bölgesi 2007 - Osmaniye
2011 - Osmaniye
Haziran 2015 - Osmaniye
Kasım 2015 - Osmaniye
2018 - Osmaniye
2023 - Osmaniye
Görev süresi
2 Mayıs 1999 - 1 Ekim 2002
Seçim bölgesi 1999 - Osmaniye
Kişisel bilgiler
Doğum 1 Ocak 1948 (76 yaşında)
Bahçe, Osmaniye,
Milliyeti Türk
Partisi Milliyetçi Çalışma Partisi (1987-1993)
Milliyetçi Hareket Partisi (1993-günümüz)
Diğer siyasi
bağlantıları
Cumhur İttifakı (2018-günümüz)
Yaşadığı yer Ankara
Bitirdiği okul İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Ankara
Mesleği Ekonomist · Akademisyen · Siyasetçi
Dini İslam
İmzası
Resmî site devletbahceli.com.tr
Takma adı Devlet Baba[1]

Türkiye Büyük Millet Meclisi 21'inci, 23'üncü, 24'üncü, 25'inci, 26'ıncı, 27'inci dönem ve 28'inci dönem Osmaniye Milletvekili olarak Meclis'e girdi.

Politikaya girmeden önce Türkiye ve dünya ekonomisi, Türk tarihi ve dış politika konularıyla ilgilenen ve bu alanlarda çalışmalar yapan Bahçeli, Alparslan Türkeş'in ölümünün ardından yapılan ilk kongrede MHP Genel Başkanı seçildi. İlk defa 1999 Türkiye genel seçimlerinde MHP'den Osmaniye Milletvekili olarak Meclis'e girdi. 2002 Türkiye genel seçimlerinde partisi %10'luk seçim barajının altında kalınca genel başkanlık görevinden istifa etti fakat 2003 yılında yapılan kongrede yeniden genel başkanlığa seçildi.

MHP'nin Kasım 2015 Türkiye genel seçimlerinde %4,39 oranında oy kaybederek %11,90 oy almasının ardından 547 delege, parti yönetiminden olağanüstü kurultay talep etti fakat Bahçeli kurultay çağrılarını reddetti. Muhalifler partinin olağanüstü kurultaya götürülmesi talebiyle Ankara 12. Sulh Hukuk Mahkemesi'nde iptal davası açtı, 19 Haziran 2016 tarihinde bir kurultay yapıldı ve parti tüzüğündeki olağanüstü kurultaylarda genel başkan seçimi yapılmasını engelleyen madde değiştirildi. Fakat Yargıtay'ın kararıyla yapılan bu değişiklikler durduruldu.

Bahçeli, 2018 ve 2021 yıllarında yapılan kongrelerde MHP Genel Başkanlığı'na tekrar seçildi.[4][5] MHP, 2018 yılında AK Parti ile "Cumhur İttifakı" adında bir seçim ittifakı kurdu. Seçimlere Cumhur İttifakı çatısı altında giren MHP, 2018 Türkiye genel seçimlerinde Meclis'e 49 milletvekili soktu, 2019 Türkiye yerel seçimlerinde de bu ittifakı sürdürdü.[6][7]

Bahçeli, 11 Aralık 2021 tarihinde Alparslan Türkeş'in fikir ve hizmetlerinin doğru anlaşılması ve anlatılmasını sağlamak amacıyla Türkiye Alparslan Türkeş Siyaset Akademisi Vakfının (TATSAV) kurulduğunu duyurdu.[8]2023'te de Cumhur İttifakı'nı devam ettiren Bahçeli ve genel başkanı olduğu MHP, TBMM'de 50 vekil ile temsiliyet kazanmıştır.

Hayatı değiştir

Devlet Bahçeli, 1 Ocak 1948 tarihinde Osmaniye'nin Bahçe ilçesinde doğdu. Babası Salih Bahçeli, Osmaniye'nin tanınmış çiftçi ve tüccarlarındandır. Annesinin adı Samiye'dir.[9] "Fettahoğulları" olarak bilinen geniş ve köklü bir Türkmen sülâlesine mensup olan Bahçeli, ailesinin 4 çocuğundan biridir. Babasının ilk evliliğinden olan 2 kardeşi vardır.[10] Sol görüşlü bir ailede yetişen Bahçeli'nin babası, Cumhuriyet Halk Partisi taraftarı ve İsmet İnönü hayranıydı.[11][12][13][14]

İlk öğrenimini memleketi Osmaniye'de 7 Ocak İlkokulu'nda tamamladı. Ortaokulu kendisinden üç yaş büyük Servet adındaki ağabeyiyle Adana'da Özel Çukurova Koleji'nde yatılı olarak okudu. Lise eğitimi için İstanbul'a akrabalarının yanına gitti ve Emirgan Akgün Koleji'ne yazıldı, lise ikinci sınıfta Etiler'deki Özel Ata Koleji'ne geçti ve lise diplomasını da yine bu okuldan aldı. 1967 yılında Ankara İktisadî ve Ticarî İlimler Akademisi'ni kazandı ve Dış Ticaret Bölümü'nü 1971'de bitirerek mezun oldu.

Akademik kariyeri değiştir

Bahçeli lisans eğitimini tamamladıktan sonra, 1972 yılında Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi ve bu akademiye bağlı yüksek okullarda iktisat bölümünde asistan olarak görev aldı. Bir yandan iktisat anabilim dalı'nda yüksek lisans öğrenimi görüp asistanlık yaparken, aynı zamanda Ülkücü Maliyeciler ve İktisatçılar Derneği'nin (ÜMİD-BİR) kurucularından ve genel başkanlarından olmuştur. Ayrıca Üniversite Akademi ve Yüksekokulları Asistanlığı Derneği'nin (ÜNAY) kurucu üyeliğini ve dernek başkanlığını üstlenmiştir. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü'nden iktisat doktoru unvanı aldı ve aynı üniversitenin İktisadi ve İdarî Bilimler Fakültesi'nin iktisat politikası ana bilim dalında 1987 yılına kadar öğretim üyeliği görevini sürdürdü. Dr. Bahçeli yine bu süre içerisinde Türkiye ve Dünya ekonomisi, Türk tarihi ve dış politika konularıyla ilgilendi ve bu alanlarda çalışmalar yaptı.[15]

Erken siyasi kariyeri değiştir

Bahçeli, gençlik dönemlerinde Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş'in seminerlerine gitmeye başladı. 1967 yılında Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'nde öğrenci iken Ülkü Ocakları kurucusu ve yöneticisi olarak görev aldı.[16] 1970-1971 yıllarında Millî Türk Talebe Birliği'nin Genel Sekreterliği'ni yaptı. Bir yandan aktif olarak siyasi faaliyetleri yürütürken, diğer yandan da akademik çalışmalarını devam ettirdi.[15]

1980 Darbesi'nden sonra cezaevine giren Milliyetçi Hareket Partisi ve Ülkücü kuruluşların yöneticileri ile mensuplarının davalarının her platformda savunulmasına dair çalışmalarda bulundu. MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş tarafından göreve çağrılması üzerine, 17 Nisan 1987 tarihinde üniversitesindeki öğretim üyeliği görevinden istifa eden Bahçeli, 19 Nisan 1987 tarihinde yapılan Milliyetçi Çalışma Partisi (MÇP) Büyük Kurultayı'nda parti yönetimine seçildi ve Genel Sekreterlik görevine getirildi. MÇP ve MHP'nin yönetim kadrolarındaki görevi uzun yıllardır sürdüren Bahçeli, çeşitli zamanlarda Genel Sekreterlik, Genel Başkan Yardımcılığı, Merkez Yürütme Kurulu Üyeliği, Merkez Karar Kurulu Üyeliği ve Genel Başkan Başdanışmanlığı görevlerinde bulundu.[17]

MHP Genel Başkanlığı (1997-günümüz) değiştir

MHP Genel Başkanı seçilmesi değiştir

Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Alparslan Türkeş'in 4 Nisan 1997'de geçirdiği kalp krizi sonucu Ankara'da ölümünün ardından Bahçeli, 18 Mayıs 1997 tarihinde gerçekleştirilen 1997 Milliyetçi Hareket Partisi Olağanüstü Kongresi'nde Genel Başkanlık için Alparslan Türkeş'in oğlu Tuğrul Türkeş ile yarıştı. İlk turda Türkeş 412, Bahçeli 359, Ramiz Ongun 231, Enis Öksüz 104, Muharrem Şemsek 80 ve İbrahim Çiftçi 13 oy aldı. Kurultayın ilerleyen saatlerinde Türkeş dışındaki tüm adaylar Bahçeli lehine adaylıktan çekildi ve ülkücüler arasında çıkan kavga sonucu kongre ertelendi. 6 Temmuz 1997 tarihinde gerçekleştirilen olağanüstü kongrede Tuğrul Türkeş ile Devlet Bahçeli arasında yapılan iki adaylı seçimde Bahçeli, 1193 delegeden 697 oy alarak yeni Genel Başkan seçildi. Türkeş 487 oy alarak ikinci sırada kaldı.[18][19]

Seçimler değiştir

Genel Başkanlığı sırasında partisi 1999 genel seçimlerinde %8,18 olan oy oranını %17,98'e çıkararak tarihindeki en yüksek oy oranını aldı ve ikinci parti oldu.[20] Seçimlerin ardından hiçbir partinin tek başına iktidar olmak için gereken sandalye sayısına ulaşamaması üzerine Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'den hükûmet kurma görevi alan Bülent Ecevit başkanlığında DSP, MHP ve Anavatan Partisi ile 28 Mayıs 1999 tarihinde kurulan Koalisyon Hükûmetinde Başbakan Yardımcısı olarak yer aldı. Böylece MHP 21 yıl sonra ilk kez hükûmete girdi. 5 Kasım 2000 tarihinde gerçekleştirilen ve 1.301 delegenin oy kullandığı olağan kongrede 1.283 oy alarak tekrar Genel Başkan seçildi.[21] Bu dönemde, çıkması konuşulan affı destekledi ve savundu. 22 Aralık 2000'de Rahşan Affı çıkarıldı.[22] Başbakan yardımcılığı görevini 18 Kasım 2002 tarihine kadar sürdürdü.

 
Devlet Bahçeli Kocaeli'de halka sesleniyor.

2002 genel seçimleri için yapılan anketler MHP'nin baraj altında kalma tehlikesi olduğunu işaret etti.[23] Bahçeli'nin 29 Kasım 2002 tarihinde seçim beyannamesi tanıtım toplantısında yapmış olduğu konuşmada seçim vaatlerinin arasında ekonomi alanında yaşanan sıkıntıların aşılması da yer aldı.[24] Seçimlerde partisi MHP'nin oyu %9,62 oranında düşerek %8,36'ya geriledi ve baraj altında kaldı.[25][26] Bahçeli, seçimlerin ardından yaptığı açıklamada "Başarısızlığın tek sorumlusuyum." açıklamasını yaparak genel başkanlık görevinden istifa etti.[27] 12 Ekim 2003 tarihinde yapılan kongrede MHP genel başkanlığı için Ramiz Ongun, Koray Aydın ve Aytekin Yıldırım ile yarıştı. 1180 delegenin oy kullandığı kongrede 688 oy alarak yeniden genel başkan seçildi, Ramiz Ongun 300 oy alarak ikinci sırada kaldı.[28]

Bahçeli, 19 Kasım 2006 tarihinde yapılan kongrede 1139 delegenin oy kullandığı kongrede 1127 oy alarak yeniden MHP Genel Başkanı seçildi.[29] 2007 genel seçimlerinde partisi oyunu %5,91 oranında artırarak %14,27 oy aldı.[30] 2011 genel seçimleri için yapılan anketlerin çoğu MHP'nin oy oranının düşeceğini işaret etti. Bahçeli'nin seçim vaatleri arasında her yıl %7 büyüme olması ve seçim kanununun tekrar gözden geçirilmesi yer aldı.[31] Seçimde MHP'nin oy oranı %1,26 düşerek %13,01'e geriledi.[32] Bahçeli, 4 Kasım 2012 ve 21 Mart 2015 tarihlerindeki kongrelerde tekrar genel başkan seçildi.[33]

 
Devlet Bahçeli (2015)

Genel başkanlığını yaptığı MHP'nin Haziran 2015 genel seçimleri için kullandığı seçim kampanyasının sloganı “Bizimle yürü Türkiye!” şeklinde oldu.[34] Seçim vaatleri arasında asgarî ücretin 1400 TL yapılacağı, emekliye yılda iki kez 1400 TL ikramiye verileceği ve terörün kökünün kazınacağına yer verildi.[35] Seçimde partisi oyunu %3,28 oranında artırarak %16,29'a getirdi. Seçim sonrası yaptığı değerlendirmede şöyle konuştu:

 
Bahçeli, Haziran 2015 Türkiye Genel Seçimleri Beyannamesini açıklarken.

"Birinci koalisyon, başlangıcından bu yana birliktelikleri devam eden AKP ile HDP arasında olması lazımdır. İkinci bir koalisyon modeli olarak AKP, CHP ve HDP'yi bir araya getirebilirsiniz. Böyle bir yapılanma içinde MHP, şerefi ve haysiyetiyle, ilkeli ve dürüst davranışıyla, politikalarıyla, çok güzel ve Meclis'te denetimi esas alan bir ana muhalefet partisi görevini üstlenmeye de hazırdır"[36]

MHP Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri seçim kampanyası için "Sen bilirsin Türkiye!" sloganını kullandı.[37] Seçim vaatleri arasında evi olmayan ailelere 250 lira kira yardımı yapılacağı ve muhtaç ailelere hilal kart verileceğine yer verildi.[38][39] MHP seçimde %4,39 oy kaybederek %11,90 oy oranına geriledi.

Kurultay süreci değiştir

Kasım 2015 genel seçimlerinin ardından sosyal medya'da çeşitli hesaplar tarafından Bahçeli'nin genel başkanlık görevinden istifa edeceği iddiaları ortaya atıldı.[40][41] Fakat Bahçeli'nin medya ve iletişimden sorumlu danışmanı Metin Özkan, "Asla istifa yok! Yola devam!" sözleriyle istifa iddialarını yalanladı.[42] Bahçeli, yaptığı yazılı açıklamada istifa iddialarını değerlendirerek, "Partimizin tüm organları görevinin başındadır. MHP ilkelerinden ödün vermeden yolunda yürüyecektir" dedi.[43]

MHP'de 547 delege olağanüstü kurultay taleplerini MHP Genel Merkezi'ne iletti.[44] MHP eski milletvekili Meral Akşener, açtığı davayı kazanarak ihraç edildiği MHP'ye geri dönen Sinan Oğan ve Koray Aydın kurultay çağrısında bulundu ve genel başkan adayı olduklarını açıkladılar. Fakat Bahçeli kurultay çağrılarını reddederek kurultay tarihi olarak 18 Mart 2018 tarihini işaret etti.[45] 547 imzayı MHP Genel Merkezi’ne teslim eden muhalifler, bir Kurultay Çağrı Heyeti oluşturdular. Taleplerine karşılık verilmediği gerekçesi ve partinin olağanüstü kurultaya götürülmesi talebiyle dava açıldı.[46] Parti yönetimi, karar vermek için mahkemeden süre istedi.[45] Mahkeme, MHP'de olağanüstü kongre kararı yapılması yönünde karara vardı ve Yargıtay bu kararı oy birliğiyle onayladı.[47]

 
Devlet Bahçeli Aksaray'da coşkulu kalabalığa hitap ediyor (25 Mart 2014)

Bahçeli’ye karşı genel başkanlığını ilan eden 6 muhalif adayın katılımıyla 19 Haziran 2016 tarihinde MHP’nin 6.Olağanüstü Büyük Kongresi toplandı. Tüzük kurultayı olarak tanımlanan kongrede, genel merkez aksini iddia etse de kurultay toplanma sayısına ulaşıldığı noter huzurunda teyit edildi. Kongrede kabul edilen değişiklik önerileriyle parti tüzüğündeki 13 madde yenilendi. Değişikliklerle birlikte parti tüzüğündeki ‘olağanüstü kurultaylarda genel başkan seçimi yapılmasını’ engelleyen madde ‘seçim yapılabilir’ şeklinde değiştirildi.[48] Fakat Yargıtay’ın kararıyla 19 Haziran’da yapılan tüzük kurultayının yürütmesi, 3. Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından durduruldu.[49] Yargıtay'ın bu kararı sonrasında Akşener, seçimli olağanüstü kongre talebinin reddedilmesi ile ilgili olarak 'tam kanunsuzluk' talebiyle Yüksek Seçim Kurulu'na (YSK) şikayette bulundu.[50] Fakat YSK, Çankaya Seçim Kurulu'nun "MHP'de kongre yapılamaz" kararına Akşener'in yaptığı itirazı reddetti.[51] MHP Genel Merkezinin, 10 Temmuz'da yapılacak kongreyi yapmaktan vazgeçtiğine dair dilekçesi nedeniyle bu kararın alındığı belirtildi.[52] MHP'li muhalifler basına kapalı gerçekleşen toplantı sonrası yapılan açıklamada, 4 genel başkan adayı, ortak hareket edeceklerini, en kısa sürede kurultayı toplayacaklarını söyledi.[53] Bahçeli "10 Temmuz bizim için amaç ve anlamını yitirmiştir. Artık önümüze bakacağız, oyalanmayacağız. 18 Mart 2018’de Olağan Büyük Kurultayımızı kardeşlik ve ülküdaşlık hukuku içinde yapacağız" açıklamasını yaptı.[54][55][56]

Meral Akşener, Yusuf Halaçoğlu ve Ümit Özdağ gibi isimler MHP Disiplin Kurulu'nun kararıyla partiden ihraç edildi.[57][58][59] Ayrılan bu isimler Meral Akşener önderliğinde 25 Ekim 2017 tarihinde İYİ Parti'yi kurdular.[60] 18 Mart 2018 tarihinde gerçekleşen MHP 12. Olağan Kongresinde tekrar genel başkan seçilmiştir.[5]

Cumhur İttifakı (2018-günümüz) değiştir

20 Şubat 2018 tarihinde Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ve MHP ortaklığında Cumhur İttifakı adında bir seçim ittifakı kurulmuştur. 14 Mart 2018'de siyasi partilerin seçimlerde ittifak yapabilmesini sağlayan kanun Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) kabul edildi. Seçim barajında ittifakın oylarının toplamının geçmesinin yeterli sayılacağı ittifak kanunu ile siyasi partilerin seçimlerde başka siyasi partileri desteklemesini yasaklayan hüküm kaldırıldı. Cumhur İttifakına Büyük Birlik Partisi de katılmıştır.[61][62]

Bahçeli'nin genel başkanlığını yaptığı MHP, 16 Nisan 2017 referandumundan sonra yapılan ilk seçim olan 2018 Türkiye genel seçimlerine Cumhur İttifakı ile katılmıştır. Bahçeli seçimlerde MHP'nin cumhurbaşkanı adayı çıkarmayacağını, Recep Tayyip Erdoğan'ı destekleyeceklerini ifade etti.[63] Erdoğan 2018 seçimlerinde %52,6 oy alarak cumhurbaşkanı seçilmiştir.[64] MHP %11,10 oy alarak 49 milletvekili meclise girmiş, Cumhur ittifakı toplamda %53,66 oy almıştır.[65]

2018 genel seçimleri sonrası Erdoğan'ı tebrik etmiş, MHP'nin tarihî bir başarıya imza attığını beyan etmiştir.[66]

2019 yerel seçimlerinde MHP tekrar Cumhur İttifakı çatısı altında seçime girmiştir. MHP; İstanbul, Ankara ve İzmir'de aday göstermeme kararı almış, AK Parti'nin göstereceği adayları desteklemiştir. Erdoğan MHP'nin bu hamlesini 'jest olarak gördüğünü ve karşılık vereceklerini ifade etmiştir. AK Parti de Adana, Mersin, Manisa, Kırklareli ve Osmaniye'de belediye başkan adayı göstermemiştir.[67] Partisi ittifak yapmadığı Amasya, Kastamonu, Kütahya, Çankırı, Erzincan Bayburt, Bartın ve Karabük illerinde belediye başkanlıklarını kazanmıştır.

Seçimler tarihi değiştir

 
Ankara mitingi sırasında Bahçeli.

Devlet Bahçeli genel başkan seçilmesinden 2 yıl sonra yapılan 1999 genel seçimlerinde Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) Osmaniye milletvekili olarak meclise girdi. 2002 genel seçimlerinde Osmaniye milletvekili adayı oldu fakat partisi baraj altında kalınca meclise giremedi.

Devlet Bahçeli ilk defa 1999 genel seçimlerinde MHP Osmaniye milletvekili olarak meclise girdi. 2002 genel seçimlerinde partisi baraj altında kalınca meclise giremedi. 2007 genel seçimlerinde MHP Osmaniye milletvekili olarak tekrar meclise girdi. 2011, Haziran 2015 ve Kasım 2015 ve 2018 genel seçimlerinde de MHP Osmaniye milletvekili olarak tekrar meclise girdi.

Seçim Bahçeli'nin

katılımı

Parti Oy

sayısı

Oy

oranı

(%)

Sonuç Harita
1999 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

80.738 40,95 Parti 1. sırada çıktı ve

ve seçildi

2002 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

58.622 29,19 Partisi baraj altında

kaldı ve seçilemedi

2007 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

99.017 45,02 Parti 1. sırada çıktı ve

ve seçildi

2011 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

110.708 41,22 Osmaniye milletvekili

seçildi

Haziran 2015 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

115,588 40,4 Partisi 1. sırada çıktı ve

ve seçildi

 
Kasım 2015 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

98.737 33,8 Osmaniye milletvekili

seçildi

 
2018 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

98.993 33,7 Osmaniye milletvekili

seçildi

 
2023 Türkiye

genel seçimleri

Osmaniye

milletvekili adayı

Milliyetçi

Hareket

Partisi

96.412 29,05 Osmaniye milletvekili

seçildi

Olaylar değiştir

2016 Türkiye askerî darbe girişimi değiştir

Tazminat değiştir

6 Şubat 2010 tarihinde Recep Tayyip Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi tarafınca, TBMM genel kurulunda Erdoğan'a yönelik "kişilik hakları ile parti tüzel kişiliğine saldırıda bulunulduğu" iddiasıyla Bahçeli aleyhinde 50 bin TL'lik manevi tazminat davası açılmıştır. Dava dilekçesinde Bahçeli'nin; "Türkiye'yi bölmeye çalışmak, etnik bölücülük konusunda sicil sahibi olmak, Türkiye'yi ayrıştırma ve bölme projelerini İmralı, Kandil ve Barzani'nin desteğiyle hayata geçirmek için çalışmak, İmralı canisi ile rol paylaşmak, iş birliği içinde olmak, kol kola girmek, aynı çizgide olmak; kimliksiz ve kişiliksiz siyasetin temsilcisi olmak, hayasızlık, ahlaksızlık, namussuzluk, edepsizlik; çürümüş bir zihniyete sahip olarak, etrafa mide bulandıran koku yaymak, ahlak bunalımına girmek, ahlaki ve vicdani bütün ölçülerini kaybetmek, seviye ve seviyesizlik ölçüleriyle tarif edilemeyecek bir çukura düşmek, utanç verici bir kişi olmak, teröristleri kucaklamak, alçaklık, yalancılık, riyakarlık, yalanlarla Türk milletine hakaret etmek" gibi ifadeleri ve sözleriyle[68] Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi'ni itham ettiği kaydedildi. Ankara 13. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde görülen davada, her davacı için 10 bin TL olmak üzere toplam 20 bin TL manevi tazminat cezasının ödenmesine karar verilmiştir.[69][70]

Mal varlığı değiştir

Bahçeli'nin 1999 yılında yayınlanan mal varlığında; 303 metrekare kagir mağaza, 100 metrekare kagir mağaza, Toplam 8659 metrekare 8 adet arsa, 15404 metrekare arsanın 1/3 hissesi, 1071 metrekare arsanın 1/3 hissesi, 375 dönüm tarlanın 1/3 hissesi, 8.000 metrekare arsanın 1/4 hissesi, 3435 metrekare arsa, 60 metrekare yazlık kooperatif evi, Toplam 6583 metrekare 4 adet arsa, 165 metrekare apartman dairesi ve 385 bin TL nakit paraya sahip olduğu açıklanmıştır.[71] Bahçeli, aldığı milletvekili maaşını Mehmetçik Vakfı'na bağışlamaktadır.[72][73]

Siyasi ve toplumsal alanlardaki görüşleri değiştir

Yeni anayasa ve Başkanlık sistemi değiştir

Bahçeli, başkanlık sistemi önerisi olması ve anayasanın ilk dört maddesinin değiştirilmek istenmesi durumunda yeni anayasa hazırlığına olumlu bakmayacağını belirtmiştir.[74]

Devlet Bahçeli, partisinin parlamenter sistem’den yana olduğunu fakat Başkanlık sisteminin referanduma götürülmesinde herhangi bir sakınca duymadığını bildirdi.[75] Başbakan Binali Yıldırım, Türkiye'nin fiili durumu hukukî durum haline getirmek mecburiyetinde olduğunu ve Başkanlık sistemini içeren anayasa teklifini kısa süre içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne getireceklerini belirtti.[76]

4 Mayıs 2021 tarihinde yaptığı bir açıklamada Bahçeli, Cumhuriyetin 100. yılına özel 100 maddeden oluşan yeni anayasa önerilerinin tamamlandığını ifade etmiştir. Anayasa taslaklarında yürürlükte olan anayasanın ilk 5 maddesinin korunduğunu beyan etmiştir. Yeni bir anayasa hazırlanmasının gerekli olduğunu savunmuştur.[77][78]

2016 Türkiye askerî darbe girişimi değiştir

15-16 Temmuz 2016 tarihleri arasında kendilerini "Yurtta Sulh Konseyi" olarak adlandıran bir grup asker tarafından askeri darbe girişimi gerçekleştirildi. Darbe girişimi sırasında parti yöneticileri ile Genel Merkez Binasında olan Bahçeli, yaptığı ilk açıklamada bu girişimin kabul edilemez olduğunu bildirdi.[79] Darbe girişiminin ardından olağanüstü toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yaptığı konuşmada millî iradenin çok ağır saldırı ve suikasta uğradığını ve hükûmetin yanında olduğunu savunmuştur.[80][81][82][83][84] Darbe girişiminin ardından Türkiye'de 3 ay süreyle Olağanüstü Hal kararını doğru bulduğunu ve desteklediğini açıkladı.[85][86]

Dış Siyaset değiştir

Amerika Birleşik Devletleri değiştir

2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleriyle ilgili Bahçeli adaylarla alakalı bir tercihlerinin olmadığını ifade etmiştir. Seçimin ABD'nin iç siyaseti olduğunu ifade ederek ABD seçmenlerinin tercihlerine saygı duyduğunu belirtmiştir. Türkiye'den seçimle ilgili taraf tutanları eleştirmiştir. Bu seçim ile dünya barışı ve uluslararası kararlılık açısından ümit verici bir dönemin başlamasını dilemiştir. Dostluk ve müttefiklik esasına dayanan bir ilişkiden iki ülkenin de kazançlı çıkacağını savunmuştur.[87]

ABD Başkanı Joe Biden'ın 1915 olaylarını soykırım olarak ifade etmesiyle ilgili Bahçeli, bu açıklamanın hükümsüz olduğunu söylemiş, siyasi ahlaksızlık ve akılsız olarak nitelemiştir. Bu şekilde açıklamaların hiç kimseye yararı olmayacağını savunmuştur ve Biden'ı kınamıştır.[88]

Avrupa Birliği değiştir

Bahçeli, Türkiye'nin ne Avrupa Birliği ne de Şangay Beşlisi ile işbirliği yapması gerektiğini söylemiştir. Türk Birliği hedefinde olduklarını ifade etmiştir. Türkiye'nin Avrupa Birliği üyelik sürecinin "tadı tuzu kalmadığını", Türkiye'nin kendi geleceğini çizecek kudrette olduğunu beyan etmiştir.[89]

Ermenistan değiştir

Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan 2020 Dağlık Karabağ Savaşıyla ilgili Bahçeli, Azerbaycan'a saldıran Ermenistan'ın uluslararası hukuku ihlal ve inkâr ettiğini, insanlık suçu işlediğini savunmuştur. "Ermenistan devleti bir kez daha zulüm saçan yüzünü göstermiştir." diyen Bahçeli, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin Azerbaycan'a katılmasının tarihî ve bir zorunluluk, hayat memat meselesi olduğunu beyan etmiştir. Güney Kafkasya'da barış ve istikrarın tek muhalifinin Ermenistan olduğunu savunmuştur. Türkiye'nin her zaman Azerbaycan'a destek olacağını söylemiştir.[90][91][92]

İsrail ve Filistin değiştir

Bahçeli İsrail-Filistin çalışmasıyla ilgili İsrail'in Filistin'e karşı insanlık suçu işlediğini savunmuş, "Uluslararası Mahkemelerin İsrail'den hesap sorması gerektiğini" beyan etmiştir.[93]

12 Eylül 1980 Askerî darbesi değiştir

Bahçeli 12 Eylül Askerî Darbesini cinayet, zillet, hezimet, zulüm, rezalet olarak tanımlamış; bu darbede rolü olanları zalim olarak nitelemiştir. Halk ve devlet arasındaki bağları zayıflattığı söylemiş, Türkiye'nin on yıllarını çaldığını beyan etmiştir. Her darbe, muhtıra ve kalkışmaya da karşı olduğunu ifade etmiştir.[94]

Sosyal medya değiştir

Sosyal medyanın 'dipsiz bir kuyuya, izan ve insaf tanımayan mayınlı bir platforma dönüştüğünü belirten Bahçeli; sosyal medyanın provokasyon, itibar suikastı ve hakaret içerikleri sebebiyle güvenlik sorunu hâline geldiğini savunmuştur. TBMM'de sosyal medyayla alakalı hukuki düzenleme yapılana kadar, 1 Temmuz 2020 tarihi itibarıyla sosyal medya hesaplarını kullanmama kararı almıştır.[95] Türkiye'de günlük erişimi bir milyondan fazla olan platformların Türkiye temsilcisi atamasını zorunlu kılan sosyal medya düzenlemesi kanunun TBMM Genel Kurulunda kabul edilmesinin ardından Bahçeli, 31 Temmuz 2020 tarihinde sosyal medyaya geri dönmüştür.[96][97][98]

1915 Ermeni Kırımı değiştir

 
Ankara mitingi sırasında Bahçeli

1915 Ermeni Kırımı konusunda Fransa'da yaptığı açıklamada soykırım iddialarının asılsız olduğunu ve böyle bir olayın asla yaşanmadığını söylemiştir.[99] 2 Haziran 2016 tarihinde Almanya Federal Meclisi'nde Hristiyan Birlik Partileri, Sosyal Demokrat Parti ve Yeşiller Partisi tarafından hazırlanan ve meclise gelene kadar içeriği gizli tutulan 1915'te Ermenilere yönelik yapılan eylemleri ''Soykırım'' olarak tanımlayan tasarı önergesi oy çokluğuyla kabul edilmesi üzerine partisinin TBMM'de düzenlenen grup toplantısında şöyle konuşmuştur:

"Sözde Ermeni soykırım iddialarını kim gündeme getiriyorsa iyi niyetli değildir. Bize bu yaftayı kim vurmaya çalışıyorsa doğru konuşmuyordur. Merhametin, hoşgörünün, vicdanın ve insaniyetin burcu olan Türk milletini baskıyla köşeye sıkıştırmaya kim yelteniyorsa gerçekleri bastırma çabasındadır... Tehcir yerindedir, bugün olsa tekrar yaparız... sözde Ermeni Soykırımı kararı hükümsüzdür, bizim tarafımızdan kınanmıştır."[99][100][101][102]

Gezi Parkı Olayları değiştir

Gezi Parkı protestoları ile ilgili Merkez Yönetim Kurulu ve İl Başkanları toplantısı sonrasında yaptığı açıklamada şiddet ve toplumsal başkaldırıyla hiçbir sorunun çözülemeyeceğini, Recep Tayyip Erdoğan'ın tepkileri fark edememiş ve rest çekerek vaziyeti kurtarmaya çalıştığını söylemiştir:

"Şiddet ve toplumsal başkaldırıyla hiçbir sorunumuz kalıcı şekilde çözülemeyecek, hiçbir meselenin üstesinden gelinemeyecektir. Ancak Başbakan Erdoğan hala gelişmeleri anlayamamış, tepkileri fark edememiş ve rest çekerek vaziyeti kurtarmaya yönelmiştir. Tunus'tan dönüşünde İstanbul Havalimanı'nda yaptığı konuşmada kullandığı üslup yine keskin, yine tehlikeli ve yine hoşgörüsüz olmuştur. Başbakan'ı karşılamaya giden kalabalıkların gece yarısı attığı sloganlar, yaptıkları tezahüratlar tam bir saflaşmanın ve düşman kamplarına ayrılmanın ürünüdür"[103]

Uludere Olayı değiştir

Bahçeli, 2011 Aralık ayının sonlarında gerçekleşen 35 kişinin hayatını kaybettiği Uludere olayı ile ilgili olarak hükûmetin tatmin edici açıklama yapmadığını savunurken, "Cenaze törenlerinin PKK şovuna çevrilmesi, örgüt paçavralarının tabutların üzerine serilmesi esasen olayın arkasındaki sisli yanları da kısmen netleştirmiştir"[104] ve "Yüzde bir bile ihtimal olsa sınırlarımızdan kanun dışı yollardan girenlerin bir tek Mehmetçiğe, bir tek vatandaşımıza zarar vereceği hesap ediliyorsa ve bu bir tehdit olarak görülüyorsa devlet derhal gereğini yapmalıdır ve bu son olayda da yapmıştır" açıklamalarını yapmıştır.[105]

Alevilik değiştir

Aleviliğin nitelikli eğitim ve kadro ihtiyacını karşılayacak, Türkiye Alevilik araştırmaları merkezi kurulması ve Alevi İslam inancı önderlerinden ilahiyatçılardan oluşan özel ihtisas komisyonu kurulması gerektiğini belirten Bahçeli, Cemevleri'ne de devlet yardımı yapılması gerektiğini düşünmektedir.[106] 2013 yılında yaptığı açıklama şöyledir:

"AKP'nin amacı mezhep eksenli mesaj vermek ve Türk milletini çok çetin bir muammaya gömmektir. Alevi İslam inancına mensup kardeşlerimizi dışlama ve incitme pahasına yapılan siyasi tercihlerin milletimizin kardeşliğini ve birliğini sakatlayacağı açıktır... Safevî Devleti, Şah İsmail öncülüğünde 16. yüzyılın başında İran'da kurulmuş bir Türk devletidir... Samimiyetle söylemek isterim ki Şah İsmail de en az Yavuz Sultan Selim kadar bizim için saygıdeğer ve yeri dolmayacak bir hünkarımızdır. 500 yıl önce Çaldıran'da dökülen kana ne kadar üzülsek de Türk'ün, Türkmen'in kanıdır. Biz ne Yavuz'dan ne de İsmail'den vazgeçeriz."[107]

Diyanet İşleri Başkanlığı değiştir

Diyanet İşleri Başkanlığı'nın siyasallaştığını söyleyen ve Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez'i istifaya çağıran Bahçeli,[108] Alevi İslam inancını da bünyesinde temsil edecek şekilde Diyanet İşleri Başkanlığında radikal düzenlemeye gidilmesi gerektiğini ve din kültürü derslerinin müfredatına doğru objektif bilgiler dahil edilmesi gerektiğini savunmuştur.[106]

Kadın Hakları değiştir

Bahçeli, kadına uygulanan şiddetin tamamen yok edilmesi için başta siyasi sorumluluk sahipleri olmak üzere herkesin üzerine düşen bir görevin olduğunu ve herkesin bu görevi eksiksiz olarak yerine getirmesi gerektiğini savunmaktadır. Dünya Kadınlar Günü nedeniyle mesaj yayınlamıştır.[109]

Eleştiriler değiştir

Devlet Bahçeli'ye MHP genel başkanlığı görevine seçilmesinden itibaren çeşitli eleştiriler yapılmıştır.

  • 38 yıl aradan sonra 2013 yılında Recep Tayyip Erdoğan'ın daveti ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesud Barzani'nin girişimleri ile Türkiye'ye gelen Kürt müzisyen Şivan Perwer[110] grup toplantılarında kendisine eleştiride bulunan Bahçeli'ye ''çatışma kültüründen beslenen bu anlayış'' tanımlaması yaptı.[111]
  • Başbakanlığı döneminde Erdoğan, 2014 yılında yaptığı bir konuşmada "MHP'nin başındaki beyefendi aile nedir, çoluk çocuk nedir bilmez; onun böyle bir derdi yok" diyerek Bahçeli'yi eleştirdi.[112][113]
  • Bahçeli Haziran 2015 Türkiye genel seçimlerinden sonra yaptığı ilk açıklamada muhalefetle koalisyon ihtimallerinin hepsine "hayır" mesajı vermesi, herhangi bir azınlık hükûmetine kapıyı kapatması, Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu'nun "olası bir CHP-MHP koalisyonunda, isterse MHP Lideri Devlet Bahçeli'nin Başbakanlık görevini üstlenebileceği" mesajına olumsuz yanıt vermesi ve Ahmet Davutoğlu başkanlığında kurulan seçim hükûmetinde yer almayacağını açıklaması[114] üzerine Davutoğlu "Her söylenene hayır diyen lider mi olur? Koalisyon kuralım deyince milletvekillerine baskı yapıp bu hükümete bakan vermeyenden terörle mücadele iradesi çıkar mı?" diyerek Bahçeli'yi eleştirdi.[115] Bahçeli, Davutoğlu'nun terörle mücadeledeki inandırıcılığını yitirdiğini, bu nedenle randevu talebini kabul etmediklerini söyledi. CHP'nin randevu talebinin ise zamanlamasının uygun olmadığı gerekçesiyle geri çevrildiğini ifade etti.[116]
  • Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu Haziran 2015 genel seçimlerinden sonra Bahçeli’nin koalisyon görüşmelerinde kendisine getirilen tekliflere ‘hayır’ demesini bir karikatür örneği üzerinden eleştirdi.[117]
  • Gazeteci ve televizyoncu Ahmet Hakan 3 Kasım 2015 tarihinde "MHP, Devlet Bahçeli'yi artık neden taşıyamaz?" başlıklı bir köşe yazısı kaleme aldı.[118]
  • Gazeteci ve haber programcısı Uğur Dündar 3 Temmuz 2015 tarihinde "Devlet Bahçeli'nin dayatmacı ve kibirli liderlik anlayışı bu gidişle MHP'yi AKP içinde eritecek, ya da ilk seçimde baraj altına düşürecek." sözleriyle Bahçeli'yi eleştirdi.[119]
  • Bahçeli Doğu Türkistan'a destek amaçlı yapılan eylemlerde Ülkücüler tarafından Koreli turistlere yapılan saldırı ve Çin restoranına yapılan saldırıya ilişkin yaptığı "Koreli ile Çinliyi ayırt edecek özellik nedir? Çekik göz. Baktı ki ikisi de çekik göz. Fark eder mi efendim?" açıklaması[120] Güney Kore'de geniş yankı uyandırdı ve "Yapılan saldırıları kınaması beklenen liderin ırkçı söylemlerde bulunması şaşırttı." şeklinde eleştirildi.[121]
  • Bilboardlara Kürtçe afiş astırdığı gerekçesiyle MHP’den ihraç edilen ve ardından Demokrat Parti’ye geçen Fethiye Belediye Başkanı Behçet Saatcı, "MHP’nin başındaki görevlendirilmiş zat, son görevini de yaptın. Ar damarın çatlamadıysa, pılını pırtını toplayıp, avenelerinle beraber çek git" sözleriyle Bahçeli'yi eleştirdi.
  • Gazeteci ve sunucu Fatih Portakal, MHP'de muhalif isimlere yakın olarak belirlenen bazı il ve ilçe teşkilatları kapatılarak yönetimdeki isimler görevden alınması üzerine Bahçeli hakkında "Bir taraftan rakip olarak gördüğünüz bazı kişileri; Erdoğan'ı kastediyorum, diktatör olarak suçlayacaksınız. Bahçeli'nin adını veriyorum şimdi de, daha sonra da kendi partinizde muhalif hareket var diye kepenkleri kapatacaksınız. Bu nasıl bir yönetim anlayışıdır, partisinin içerisinde demokrasi olmayan bir parti, acaba ülkeye nasıl demokrasi getirecek." dedi.[122]
  • Halkların Demokratik Partisi (HDP) eş genel başkanı Selahattin Demirtaş 5 Nisan 2016 tarihinde partisinin grup toplantısında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Sema Ramazanoğlu hakkında verilen gensoru önergesinin MHP'nin çekimser kalmasıyla reddedilmesi ile ilgili olarak Bahçeli'nin genel başkanlığını yaptığı MHP için Çakma milliyetçi Çin malı bir parti ifadesini kullandı.[123][124]
  • Eski MHP Trabzon Milletvekili Koray Aydın, "Tek başına iktidar olacağız, deyip seçim geceleri karmaşık, zorlama matematik hesaplarıyla başarı masalları anlatmak hangi mantığa sığdı." diyerek Bahçeli'yi eleştirdi.[125]
  • Eski MHP milletvekili Ümit Özdağ, "Mahkemenin belirlediği çağrı heyetine kim bunlar demenin, hukuken bir karşılığı yok. Genel Başkan devlet adamı kimliğiyle, hukuk normlarına uygun davranmalı... Genel Başkan çok dışlayıcı ve sert bir yaklaşım sergiliyor. MHP’de ciddi bir değişim ve dönüşüm kaçınılmaz." açıklamasını yaptı.[126]
  • Eski MHP Milletvekili Meral Akşener katıldığı bir televizyon programında "Sayın Bahçeli, son derece nazik birisi olarak bilinirdi. Ancak o televizyon programında gözümden çatır çatır döküldü. Bahçeli şaibeli sözleriyle gözümden düştü." sözleriyle Bahçeli'yi eleştirdi.[127] Daha sonra Meral Akşener kendisinin kurultayı engelleyip, tutuklanması için sarayla anlaşıp karşılığında başkanlık sisteminin getirilmesi sözü verdiğini iddia etmiştir.[128]
  • Türk halk müziği sanatçısı İsmail Türüt Bahçeli hakkında "Sayın Bahçeli’nin misyonunu tamamladığını düşünüyorum. Bana hiç kızmasın, benim düşüncem bu... Sadece ben düşünmüyorum, vatandaş da böyle düşünüyor" ifadelerini kullandı.[129]
  • HDP eş genel başkanı Demirtaş, Bahçeli'nin Başkanlık Sistemi hakkındaki açıklamalarının ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'a "İlla bir devlete başkan olacaksan Devlet Bahçeli'ye başkan ol" şeklinde seslenerek Bahçeli'ye eleştiride bulunmuştur.[130]

Özel yaşamı değiştir

Devlet Bahçeli bekârdır.[131] İyi derecede İngilizce bilmektedir.[kaynak belirtilmeli]

Sağlık durumu değiştir

Kronik bir sağlık sorunu bulunmayan Bahçeli,[132][133] 2004 yılında Atatürk Araştırma ve Eğitim Hastanesi'nde kalp ameliyatı oldu ve 4 damarına müdahalede bulunuldu.[134] 2016 yılında Kocaeli'de özel bir hastanede tekrar kalp ameliyatı oldu.[135]

Üst solunum yolu rahatsızlığı nedeniyle 23 Eylül 2019'da Başkent Üniversitesi Ankara Hastanesi'nde gördüğü bir günlük tedavinin ardından bir süre dinlenen Bahçeli, bu istirahatinin 21 gün sonrasında, 14 Ekim 2019'da mesaisine başladı.[136]

Dinî görüşü değiştir

Bahçeli yaptığı bir konuşmada dinî inancının İslam olduğunu şöyle belirtmiştir:

"Hamd olsun hepimiz Müslümanız. Dünyanın gelip geçiciliğini biliyoruz. Biz Müslüman olduğumuz kadar da Türküz. Değişmeyecek kaderimiz budur. Doğumdan ölüme kadar kim olduğumuzu sormaya gerek duymadık."[137]

Hobileri değiştir

Bahçeli Beşiktaş futbol takımını tutmaktaydı. 26 Şubat 2023 tarihindeki Beşiktaş-Antalyaspor maçı esnasında "Hükümet İstifa" sloganları atılması sonucu Bahçeli buna tepki göstererek Beşiktaş'ı tutmayı bıraktığını açıklamış, akabinde Karagümrükspor taraftarı olduğunu duyurmuştur.[138][139] Klasik araba tutkunu olan Bahçeli, 11 araçtan oluşan bir klasik araba koleksiyonuna sahiptir. Koleksiyonuna hem yeni arabalar katmakta hem de dostlarına araba hediye ettiğini belirtmiştir. Arabaların plakaları da Türkiye Cumhuriyeti'nin kısaltması olan T.C., eskiden tuttuğu takımın kısaltması olan BJK ve isminin kısaltması olan DB harflerini bulunduruyor. Koleksiyonundaki araçlar MHP Genel merkezinin garajında bulunmakta, her gün temizliği yapılmaktadır. Ayrıca Bahçeli, koleksiyonundaki araçlarla hafta sonları fırsat buldukça Ankara'da şehir turu attığını belirtmiştir.[140] Koleksiyonundaki araçlardan 1982 model Chyrsler marka otomobilin figürünü, 9 yıldızı ve isminin kısaltması olan DB harflerinden oluşan bir yüzüğe sahiptir.[141]

Eserleri değiştir

Bahçeli'nin yazdığı kitapların isimleri şu şekildedir:[142]

  • 2011 Seçim Beyannamesi
  • Türkiye Gündemi ve Genelgeler
  • Gizli Gündemler “Demokrasi, Özgürlük, Anayasa”
  • Millet ve Devlet Bekası İçin Güç Birliği
  • Referanduma Doğru İstanbul’da Bayramlaşma
  • Ülkü ve Şuur
  • Bölücü Terörün Siyasallaşma Süreci (Yıkım Projesi)
  • Bin Yıllık Kardeşliği “Yaşa ve Yaşat” Mitingi
  • “Var Ol Türkiye” MHP 9. Olağan Büyük Kurultayı
  • Çözülen Ülke Türkiye ve Tavrımız
  • Çözülen Ülke Türkiye ve Ülkümüz
  • MHP 40. Yıl - Bir Hilal Uğruna
  • Ortak Akılda Buluşma
  • Siyasi Hayat ve Normalleşme Süreci
  • Yönetilmeyen Türkiye “Kutuplaşma, Kargaşa ve Kaos”
  • Teslimiyet ve Açılım Siyaseti “Demokrasi, Ekonomi, Güvenlik”
  • Terör Kıskacında Türkiye: Tarihi Uyarı

Kronoloji değiştir

  • 1 Ocak 1948 tarihinde Osmaniye'nin Bahçe ilçesinde dünyaya geldi.
  • İlkokul eğitimini 7 Ocak İlkokulunda tamamladı.
  • Ortaokulu Özel Çukurova Kolejinde tamamladı.
  • Lise öğrenimine Emirgan Akgün kolejinde başladı, diplomasını Özel Ata Kolejinden aldı.
  • 1967 yılında başladığı Ankara İktisadi ve Ticari ilimler Akademisi dış ticaret bölümünden 1971 yılında mezun oldu.
  • 1972 yılından 1987 yılına kadar iktisat bölümünde öğretim üyesi olarak çalıştı ve doktor unvanı aldı.
  • 1987 yılında Alparslan Türkeş'in çağrısı üzerine üniversitedeki görevinden istifa etti ve MÇP'nin genel sekreterlik görevine getirildi.
  • MÇP ve MHP'de uzun yıllar birçok kadroda görev aldı.
  • Alparslan Türkeş'in ölmesinin ardından 1997 yılında yapılan kongrede MHP'nin genel başkanlığına seçildi.
  • 1999 Genel Seçimlerinde MHP Osmaniye milletvekili olarak ilk defa meclise girdi.
  • 1999 yılında Bülent Ecevit tarafından kurulan koalisyon hükûmetinde Başbakan yardımcısı olarak görev aldı. Bu görevini 2002 yılına kadar sürdürdü.
  • 2002 Genel Seçimlerinde partisi baraj altında kaldığı için meclise giremedi.
  • 2002 seçimleri sonrası partisi baraj altında kaldığı gerekçesiyle MHP genel başkanlığı görevinden istifa etti. 2003 yılında bu göreve tekrar seçildi.
  • 2007, 2011, Haziran 2015, Kasım 2015, 2018, 2023 genel seçimlerinde Osmaniye milletvekili olarak seçildi.

Galeri değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022. 
  2. ^ Devlet Bahçeli biyografisi 14 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TBMM.gov.tr, resmi site, (Türkiye Büyük Millet Meclisi)
  3. ^ "Genel Başkan Devlet Bahçeli". www.mhp.org.tr. 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2022. 
  4. ^ "MHP lideri Bahçeli yeniden genel başkan seçildi". TRT Haber. 18 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  5. ^ a b Türkiye, Yurdagül Şimşek Sputnik. "Bahçeli yeniden MHP Genel Başkanı seçildi: 'Sırtımızdaki kamburlardan kurtulduk'". tr.sputniknews.com. 18 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  6. ^ "Seçim Sonuçları: Haziran 2018 Cumhurbaşkanlığı ve Genel Seçim Sonuçları". Hürriyet. 22 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  7. ^ "31 Mart Cumhur İttifakı Yerel Seçim Sonuçları - Cumhur İttifakı Türkiye Geneli Oy Oranları ve Belediye Seçimleri Sonuçları". secim.haberler.com. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  8. ^ "Bahçeli, Türkiye Alparslan Türkeş Siyaset Akademisi Vakfı kurulduğunu bildirdi". www.aa.com.tr. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2022. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  10. ^ "Devlet Bahçeli'ye "evlilik" sorusu". Objektifhaber. 5 Şubat 2011. 7 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2011. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2016. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2014. 
  15. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2016. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  20. ^ 1999 Seçim Sonuçları 29 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. haberturk.com.
  21. ^ MHP Oy birliğiyle Bahçeli dedi 7 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hürriyet.com.tr.
  22. ^ "Af için böyle sabahladılar". 23 Şubat 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Anketlere yansıyan seçmen eğlimleri 30 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. huriyet.com.tr.
  24. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  25. ^ 2002 Seçim sonuçları 23 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. haberturk.com.
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  28. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  29. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  30. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  35. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  37. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  38. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  41. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  45. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  49. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2016. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  51. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  52. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  53. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  54. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  55. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  56. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  57. ^ "Meral Akşener MHP'den ihraç edildi". NTV. 9 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  58. ^ "MHP'den ihraç edilen Yusuf Halaçoğlu'ndan yeni parti açıklaması". CNN Türk. 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  59. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "Ümit Özdağ MHP'den ihraç edildi | DW | 15.11.2016". DW.COM. 16 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  60. ^ "İYİ Parti kuruldu! Meral Akşener'in İYİ Parti'nin açılımı ne? İYİ ne demek işte Kayı Boyu bağlantısı detayı…". Sözcü. 25 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  61. ^ "Cumhur İttifakı sürecek mi? Cumhur İttifakı nedir ne zaman kuruldu? - Yeni Akit". www.yeniakit.com.tr. 24 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  62. ^ "Seçim ittifakı kanunu TBMM'den geçti, yeni yasayla madde madde neler değişti?". T24. 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  63. ^ "Bahçeli açıkladı: MHP aday çıkarmayacak, Erdoğan'ı destekleyecek". Sözcü. 12 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  64. ^ "Recep Tayyip Erdoğan Seçim Sonuçları - 24 Haziran 2018". Hürriyet. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  65. ^ "24 Haziran 2018 Genel Seçim Sonuçları". Habertürk. 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  66. ^ "24 Haziran seçimlerine damga vuran parti: MHP". BBC News Türkçe. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  67. ^ "İşte AKP'nin MHP'ye 'jest' yaptığı iller". Sözcü. 2 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  68. ^ Erdoğan'dan Bahçeli'ye tazminat davası 21 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. NTVMSNBC. 11 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir.
  69. ^ Erdoğan, Bahçeli'den 10 bin TL tazminat kazandı[ölü/kırık bağlantı] Zaman. 11 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir.
  70. ^ Erdoğan ve Adalet ve Kalkınma Partisi Bahçeli'den tazminat kazandı 14 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CNN Türk. 11 Haziran 2010 tarihinde erişilmiştir.
  71. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  72. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  73. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  74. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  75. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2016. 
  76. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2016. 
  77. ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "MHP'den 100 maddelik yeni anayasa önerisi | DW | 04.05.2021". DW.COM. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  78. ^ ali.inan (4 Mayıs 2021). "Bahçeli: 100 maddelik anayasa çalışmamız hazır". Sözcü Gazetesi. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  79. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2016. 
  80. ^ Bahçeli'den Başbakan Yıldırım'a telefon 7 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ntv.com.tr,
  81. ^ Bu aynı zamanda alçak bir terör saldırısıdır 17 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ensonhaber.com,
  82. ^ MHP Lideri Devlet Bahçeli TBMM'de konuştu 17 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., haber.star.com.tr,
  83. ^ Darbe karşıtı ortak metin okuyor 18 Temmuz 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., sözcü.com.tr,
  84. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  85. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  86. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2016. 
  87. ^ "Bahçeli: Biz ne Biden şakşakçısıyız ne Trump sevdalısıyız". tr.sputniknews.com. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  88. ^ "Devlet Bahçeli'den ABD Başkanı Biden'a sert tepki". Sözcü. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  89. ^ "Bahçeli: Ne Avrupa Birliği ne Şanghay İşbirliği". tr.sputniknews.com. 30 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  90. ^ "Bahçeli: Ermenistan zalimdir, canidir, döktüğü kanda boğulmalı; Nahçivan Azerbaycan Cumhuriyeti'ne katılmalı". Independent Türkçe. 4 Ekim 2020. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  91. ^ "MHP Genel Başkanı Bahçeli: Karabağ'ın yüzde 70'inin Ermenistan işgalinden kurtarılması bir Türk zaferidir". Anadolu Ajansı. 14 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  92. ^ "Bahçeli: Türk düşmanları Dağlık Karabağ'da faaldir". www.gazetevatan.com. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  93. ^ "Bahçeli: Uluslararası Ceza Mahkemesi zulmün hesabını İsrail devletinden sormak mecburiyetindedir". tr.sputniknews.com. 11 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  94. ^ "MHP Genel Başkanı Bahçeli: 12 Eylül zulümdür, zillettir, hezimettir, rezalettir, cinayettir". Anadolu Ajansı. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  95. ^ "MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'den sosyal medya kararı". Anadolu Ajansı. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  96. ^ "Tepki çeken sosyal medya yasası yürürlüğe girdi". euronews. 1 Ekim 2020. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  97. ^ "Bahçeli, 30 gün sonra Twitter'a döndü". tr.sputniknews.com. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  98. ^ "Bahçeli sosyal medyaya geri döndü". 31 Temmuz 2020. 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  99. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  100. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  101. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  102. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  103. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  104. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  105. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  106. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  107. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2018. 
  108. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  109. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  110. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  111. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  112. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  113. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  114. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  115. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  116. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2016. 
  117. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  118. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  119. ^ Uğur Dündar [@ugurdundarsozcu] (3 Temmuz 2015). "Devlet Bahçeli'nin dayatmacı ve kibirli liderlik anlayışı bu gidişle MHP'yi AKP içinde eritecek, ya da ilk seçimde baraj altına düşürecek" (Tweet). Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020Twitter vasıtasıyla. 
  120. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  121. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  122. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  123. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  124. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  125. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  126. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  127. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2016. 
  128. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2017. 
  129. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2016. 
  130. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016. 
  131. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  132. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  133. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  134. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2016. 
  135. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  136. ^ "Bahçeli'den 21 gün sonra ilk görüntü". Sputnik Türkiye. 14 Ekim 2019. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2019. 
  137. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2016. 
  138. ^ "Bahçeli Beşiktaş üyeliğinden istifa etti". TRT Haber. 26 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2023. 
  139. ^ "Karagümrük'ten Bahçeli'nin sözlerine ilişkin açıklama". birgun.net. 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2023. 
  140. ^ lbozkaya (5 Eylül 2020). "Klasik arabaları hem alıyor hem hediye ediyor". Sözcü Gazetesi. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  141. ^ "Devlet Bahçeli, "klasik" tutkusunu parmağında taşıyacak". NTV. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2021. 
  142. ^ Devlet Bahçeli Kimdir Özgeçmişi - Biyografi l TESPİT 21 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 27 Mart 2019 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim 21.04.2019

Dış bağlantılar değiştir

  Wikimedia Commons'ta Devlet Bahçeli ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur