İran hükümdarları listesi
İran hükümdarları listesi coğrafyacılara tarafından Büyük İran bölgesi olarak tanınan arazilerde kurulan devletlerde hükûmet süren tüm imparatorluk, krallıklar ve hükümdarlıklarda hukuken idareci olan hükümdarların listesidir.
İran Hükümdarları | |
---|---|
Mevcut Monarşi | |
Aslan ve Güneş İmparatorluk Pers/İran Amblemi | |
Son hükümdar Muhammed Rıza Pehlevi 16 September 1941 – 11 February 1979 | |
İlk hükümdar | * Deioces 700–678 MÖ (bilinen ilk hükümdar)
|
Son hükümdar | Muhammed Rıza Pehlevi 1941–1979 (İran Şahı olarak) |
Unvan | Şah |
Atayan | Kalıtsal |
Monarşi başlangıcı | 671 MÖ |
Monarşi bitiş | 11 Şubat 1979 |
Medya Devleti (MÖ 700–MÖ 550)
değiştirResim | İsim | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Notlar |
---|---|---|---|---|
Medya Devleti (MÖ 700–500) | ||||
Deioces | 700–678 MÖ | Medya'nın bilinen ilk hükümdarı | ||
Fraortis | Deioces'un oğlu | 678–625 MÖ | Medya'da Asur yönetimini devirdi | |
İskit yönetimi (MÖ 624–597) | ||||
Siyaksares | Fraortis'in oğlu | 624–585 BC | Med krallarının hanedanı, onun veya Deicoes öncesi bir kralın adını taşıyan Kyaxarid hanedanı olarak biliniyordu.[1] | |
Astyages | Siyaksares'in oğlu | 585–549 BC | Medlerin son kralı |
Teispid Krallığı (y.705–MÖ 559)
değiştirResim | İsim | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Notlar |
---|---|---|---|---|
Teispid Hanedanı (y.705–559 MÖ) | ||||
Achaemenes | y.8. yüzyıl/
688- 675 BC |
Ahameniş Krallığı'nın ilk hükümdarı | ||
Teispes | Achaemenes'in oğlu | y.-640 MÖ | ||
I. Kiros | Teispes'in oğlu | y.-580 MÖ | ||
I. Kambises | I. Kiros'un oğlu ve II. Kiros'un babası | y.-560 MÖ |
Ahameniş İmparatorluğu (MÖ 550–MÖ 330)
değiştirAhameniş İmparatorluğu (MÖ 550-MÖ 300) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Büyük Kiros | Büyük Kral, Persler Kralı, Anşan Kralı, Medya Kralı, Babil Kralı, Sümer ve Akad Kralı, Dünya'nın Dört Bir Köşesinin Kralı |
MÖ 600 – MÖ 530 | MÖ 559 | MÖ 530 | I. Kambises Anşan Kralı ve Astiages'in kızı Medya'li Mandana'nin oğlu | MÖ 559'dan itibaren Anşan Kralı. Massagetler veya İskitler ile yaptığı bir savaşta öldü. [kaynak belirtilmeli] | |||
II. Kambises | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 521 | MÖ 530 | MÖ 522 | Büyük Kiros'un oğlu | Bir ayaklanmayı bastırmak için gitmekte iken yolda öldü. | |||
Bardiya | Tanyoxarces | Büyük Kral, Mısır Firavunu |
? – MÖ 522 | MÖ 522 | MÖ 522 | Büyük Kiros'un oğlu | Pers soyluları tarafından öldürüldü. | ||
I. Darius | Arsames (?) | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
MÖ 550 – MÖ 486 | MÖ 522 | MÖ 486 | Hystaspes'ın oğlu | |||
I. Serhas | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
MÖ 519 – MÖ 465 | MÖ 485 | MÖ 465 | I. Darius'un oğlu | Öldürüldü. | |||
I. Artakserhas | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). Longimanus |
? – MÖ 424 | MÖ 465 | MÖ 424 | I. Serhas'ın oğlu | ||||
II. Serhas | Artaxerxes | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 424 | MÖ 424 | MÖ 424 | I. Artaserhas'ın oğlu | Sogdianus tarafından öldürüldü. | ||
Sogdianus | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 423 | MÖ 424 | MÖ 423 | I. Artaserhas'ın oğlu | II. Darius tarafından öldürüldü. | |||
II. Darius | Ochus | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 404 | MÖ 423 | MÖ 404 | I. Artaserhas'ın oğlu | |||
II. Artaserhas | Arsaces | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
MÖ 436 – MÖ 358 | MÖ 404 | MÖ 358 | II. Darius'un oğlu | |||
III. Artaserhas | Ochus | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 338 | MÖ 358 | MÖ 338 | II. Artaserhas'ın oğlu | Öldürüldü. | ||
IV. Artaserhas | Arses | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 336 | MÖ 338 | MÖ 336 | III. Artaserhas'ın oğlu | Öldürüldü. | ||
III. Darius | Artashata | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
MÖ 380 – MÖ 330 | MÖ 336 | MÖ 330 | IV. Artaserhas'ın oğlu | V. Arteserhas tarafından öldürüldü. | ||
V. Artaserhas | Bessus | Büyük Kral. Hşayathiya Hşayathiyanam (Krallar Kralı). |
? – MÖ 329 | MÖ 330 | MÖ 329 | Olasılıkla II. Artaserhas'in soyundan gelme bir Pers soylu | Büyük İskender tarafından öldürüldü. |
Selefkî İmparatorluğu (MÖ 311–MÖ 129 BC)
değiştirSelefkî İmparatorluğu (MÖ 312-MÖ 64) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Seleukos | Nikator | Yak. MÖ 358– MÖ 281 | MÖ 312 | MÖ 281 | Seleukos'un oğlu olan Antiokhos'un oğlu | MÖ 306'dan itibaren "Kral" olarak tanındı. Ptolemaios Keravnos tarafından öldürüldü. | |||
I. Antiohos | Soter | ? – MÖ 261 | MÖ 281 | MÖ 261 | I. Seleukos'un oğlu | MÖ 291'den itibaren MÖ 281'e kadar ortak hükümdar | |||
II. Antiohos | Teos | MÖ 286–MÖ 246 | MÖ 261 | MÖ 246 | I. Antiohos'in oğlu | ||||
II. Seleukos | Kallinikus | ? – MÖ 225 | MÖ 246 | MÖ 225 | II. Antiohos'un oğlu | ||||
III. Seleukos | Aleksander | Ceraunus | yak. MÖ 243–MÖ 223 | MÖ 225 | MÖ 223 | II. Seleukos'un oğlu | |||
III. Antiohos | Magus | yak. MÖ 241–MÖ 187 | MÖ 223 | MÖ 187 | II. Seleukos'un oğlu | ||||
IV. Seleukos | Filopator | ? – MÖ 175 | MÖ 187 | MÖ 175 | IV. Antiohos'un oğlu | ||||
IV. Antiohos | Epifanes | yak. MÖ 215–MÖ 163 | MÖ 175 | MÖ 163 | III. Antiohos'un oğlu | Elymais'de öldürüldü. | |||
V. Antiohos | Eupator | yak. MÖ 172–MÖ 161 | MÖ 163 | MÖ 161 | IV. Antiohos'in oğlu | ||||
I. Dimitrios | Soter | MÖ 185–MÖ 150 | MÖ 161 | MÖ 50 | IV. Seleukos'un oğlu | ||||
I. Aleksandros | Balas | ? – MÖ 146 | MÖ 50 | MÖ 146 | IV. Antiohos'in oğlu ? | ||||
II. Dimitrios | Nikator | ? – MÖ 139 | MÖ 146 | MÖ 139 | I. Dimitrios'in oğlu | Partlar tarafından mağlubiyete uğratılıp esir alındı. I. Mithridatis'in kızı Rhodogune ile evli | |||
VII. Antiohos | Sidetes Euergetes |
? – MÖ 129 | MÖ 139 | MÖ 129 | I. Dimitrios'in oğlu | II. Fraates ile yaptığı bir savaşta öldürüldü. |
Fratarakalar (?-MÖ 140)
değiştirFratarakalarların Selefkî İmparatorluğu'nun valileri olduğu anlaşılıyor.
İsim | Tarih | Sikke | Aile ilişkisi | Notlar | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Bagadates/ Baydād (bgdt) | MÖ 3. yüzyıl | Fratarakā Hanedanı – Baykard'ın oğlu | Selefkî İmparatorluğu'nun valisi. Sikke lejandında Aramice bgdt prtrk' zy 'lhy' ("Baydād, Tanrıların fratarakā'sı") yazmaktadır. | |
2 | I. Erdeşîr (rtḥštry) | MÖ 3. yüzyılın ortası | Fratarakā Hanedanı | Selefkî İmparatorluğu'nun valisi | |
3 | Vahbarz (whwbrz – Polyenus 7.40'ta Oborzos olarak adlandırılır) | MÖ 3. yüzyılın ortası | Fratarakā Hanedanı | Selefkî İmparatorluğu'nun valisi | |
II. Vadfradad | y. 140 MÖ | Fratarakā Hanedanı | Selefkî İmparatorluğu'nun valisi. Geçiş dönemi. Stilize edilmiş kyrbasia'nın üstünde kartal amblemi. Sikke lejandında Aramice wtprdt [p]rtrk' zy 'ly' ("Vādfradād, "Baydād, Tanrıların fratarakā'sı") yazmaktadır.[2] | ||
6 | 'Bilinmeyen kral I' (Syknlt?) | MÖ 2. yüzyılın ikinci yarısı | ? | Geçiş dönemi. Sikke üzerinde yazı yok. |
Persis Kralları (MÖ140-MS 224)
değiştirİsim | Tarih | Sikke | Aile ilişkisi | Notlar | |
---|---|---|---|---|---|
7 | I. Darayan | MÖ 2. yüzyıl (sonu) | ? | I. Darev ve ardılları Part İmparatorluğu’na bağlı krallardır. Stilize edilmiş kyrbasia'nın üstünde hilal amblemi. Sikke lejandında Aramice d’ryw mlk (𐡃𐡀𐡓𐡉𐡅 𐡌𐡋𐡊, "Kral Darius") yazmaktadır.[2] | |
8 | III. Vadfradad | MÖ 1. yüzyıl (Birinci yarısı) | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Sikke lejandında Aramice wtprdt mlk (𐡅𐡕𐡐𐡓𐡃𐡕 𐡌𐡋𐡊, "Kral Vadfradad") yazmaktadır. | |
9 | II. Darev | MÖ 1. yüzyıl | III. Vadfradad'ın oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Sikke lejandında Aramice d’ryw mlk brh wtprdt mlk' ("Kral Darius, Kral Vadfradad'ın oğlu") yazmaktadır. | |
10 | II. Erdeşîr | MÖ 1. yüzyıl (İkinci yarısı) | II. Darev'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Kardeşi I. Vahshir tarafından öldürüldü | |
11 | Vahšīr/ I. Vahshir (Oxathres) | MÖ 1. yüzyıl (İkinci yarısı) | II. Darev'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
12 | I. Pakor | 1. yüzyıl (Birinci yarısı) | I. Vahshir'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
13 | II. Pakor | 1. yüzyıl (Birinci yarısı) | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
14 | Nambed | 1. yüzyıl (Ortası) | II. Erdeşîr'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
15 | Napad | 1. yüzyıl (İkinci yarısı) | Nambed'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
16 | 'Bilinmeyen kral II' | 1. yüzyıl (İkinci yarısı) | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
17 | IV. Vadfradad | 2. yüzyıl (Birinci yarısı) | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
18 | I. Manchihr | 2. yüzyıl (Birinci yarısı) | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
19 | III. Erdeşîr | 2. yüzyıl (Birinci yarısı) | I. Manchihr'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
20 | II. Manchihr | 2. yüzyıl (Ortası) | III. Erdeşîr'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
21 | 'Bilinmeyen kra III'/ tereddütlü III. Pakor[3] |
2. yüzyıl (İkinci yarısı) | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
22 | III. Manchihr | 2. yüzyıl (İkinci yarısı) | II. Manchihr'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
23 | IV. Erdeşîr | 2. yüzyıl (sonu) | III. Manchihr'in oğlu | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
24 | II. Vahshir (Oxathres) | y. 206–210 | ? | Part İmparatorluğu’na bağlı kral. Bazrangilerin sonuncusu | |
25 | Shapur | 3. yüzyıl (başı) | İlk Sasani I. Erdeşîr'in kardeşi | Part İmparatorluğu’na bağlı kral | |
26 | V. Erdeşîr (Sasani Hanedanı I. Erdeşîr) |
3. yüzyıl (başı) | I. Erdeşîr adıyla ilk Sasani hükümdarı | Part İmparatorluğu’na bağlı kral |
Part İmparatorluğu (MÖ 247– 228)
değiştirSelefkî İmparatorluğu Persler üzerindeki kontrolünü yavaş yavaş kaybetti. 253'te Arsakes Hanedanı Parya'da kuruldu. Partlar, MÖ 2. yüzyılın ortalarına kadar kontrollerini yavaş yavaş genişlettiler, Selefkîler, Persler üzerindeki kontrolünü tamamen kaybettiler. Doğu topraklarının kontrolü MÖ 129'da VII. Antiohos tarafından kalıcı olarak kaybedildi.
Resim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Part İmparatorluğu (247 MÖ – 228) | ||||||||
Kral, Karen, Autocrator | I. Arsakes | I. Tiridatis veya Arsakes | ? | Büyük olasılıkla II. Artaserhas'in oğlu olan Friapatius'un oğlu Arsakes'in soyundan gelem Phriapites'in oğlu | 247–211 MÖ | 211 MÖ | ||
? | II. Arsakes | I. Erdevân veya Arsakes | ? | I. Arsakes'in oğlu | 211–185 BC[4] | 185 MÖ | ||
? | III. Arsakes | Priapatius | ? | I. Tiridatis'in torunu | 185–170 MÖ[4] | 170 MÖ | ||
? | IV. Arsakes | I. Fraates | ? | Priapatius'un oğlu | 170–167 MÖ[5] | 167 MÖ | ||
Büyük Kral, Teos, Teopatör, Filhellen | V. Arsakes | I. Mithridatis | ? | Priapatius'un oğlu | 167[5] −132 MÖ[6] | 132 MÖ | ||
Büyük Kral, Filopatör, Teopatör, Nikeforos | VI. Arsakes | II. Fraates | ? | I. Mithridatis'in oğlu | 132–127 MÖ[6] | 127 MÖ | İskitler ile yapılan muharebede öldürüldü | |
Kral | VII. Arsakes | II. Erdevân | ? | Priapatius'un oğlu | 127–126 MÖ[6] | 126 MÖ | Tokharlar ile yapılan muharebede öldürüldü | |
Büyük Kral, Teopatör, Filadelpfos, Filhellen, Epifanes | VIII. Arsakes | Vologases(?)[6] | ? | Priapatius'un oğlu | 126–122 MÖ[6] | 122 MÖ | Medya, Arran ve İberya'nın ilk Arşak kralıydı. | |
Büyük Kral, Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen | IX. Arsakes | Erdevân(?)[6] | ? | I. Erdevân'ın oğlu | 122–121 MÖ | 121 MÖ | Medyanlar ile yapılan muharebede öldürüldü | |
Büyük Kral, Büyük Krallar Kralı, Epifanes,, Soter | X. Arsakes | II. Mithridatis | ? | I. Erdevân'ın oğlu | 121[7]–91 MÖ | 91 MÖ | ||
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator | XI. Arsakes | I. Gotarzes | ? | II. Mithridatis'in oğlu | 91–87 MÖ | 87 MÖ | ||
Büyük Kral, Theopator, Nikator | XII. Arsakes | Erdevân(?)[5] | ? | Muhtemelen VIII. Arsakes Vologases(?) oğlu | 91–77? MÖ | 77? MÖ | ||
Büyük Kral, Büyük Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator, Dikaios, Filopator | XIII. Arsakes | Mithridatis[6] | ? | Muhtemelen II. Mithridatis'in oğlu | 88–67 MÖ | 67 MÖ | ||
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes | XIV. Arsakes | I. Orodes | ? | Muhtemelen II. Mithridatis'in oğlu | 80–75 MÖ | 75 MÖ | ||
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Theopator | XV. Arsakes | Sinatrukes | 157 MÖ | Muhtemelen VIII. Arsakes Vologases(?) oğlu[5] | 77–70 MÖ | 70 BC | ||
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Theopatör, Evsebes | XVI. Arsakes[5] | Arsakes(?) veya Vardanes(?) veya Vonones(?) | ? | ? | 77–66 MÖ | 66 MÖ | MÖ birinci bin yılın en belirsiz birinci hükümdarı. Günümüzde onun hakkında hiçbir şey bilinmiyor. | |
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Theos | XVII. Arsakes | III. Fraates | ? | Sinatrukes'in oğlu | 70–57 MÖ | 57 MÖ | II. Orodes tarafından öldürüldü | |
Büyük Kral, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Filopator | XVIII. Arsakes[5] | ? | ? | Muhtemelen XVI. Arsakes'in oğlu | 66–63 MÖ | 63 MÖ | MÖ birinci bin yılın en belirsiz ikinci hükümdarı. Günümüzde onun hakkında hiçbir şey bilinmiyor. | |
Büyük Kral, Büyük Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen, Evpator, Theopator | XIX. Arsakes | III. Mithridatis | ? | III. Fraates'in oğlu | 65[5] −54 BC | 54 BC | II. Orodes tarafından öldürüldü | |
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator, Filopatör, Eupatör, Dikaios, Ktistes | XX. Arsakes | II. Orodes | ? | III. Fraates'in oğlu | 57–38 MÖ | 38 MÖ | IV. Fraates tarafından öldürüldü | |
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Dikaios | XXI. Arsakes | I. Pakorus | ? | II. Orodes'in oğlu | 50–38 MÖ | 38 MÖ | Romalılar ile yapılan muharebede öldürüldü | |
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Dikaios | XXII. Arsakes | IV. Fraates | ? | II. Orodes'in oğlu | 38–2 MÖ | 2 MÖ | Musa tarafından öldürüldü | |
Krallar Kralı, Epifanes, Filhellen, Evergetes, Autokrator, Dikaios, Philoromaeos | XXIII. Arsakes | II. Tiridatis | ? | Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan | 30–25 MÖ | 23 MÖ sonrası | Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti | |
? | XXIV. Arsakes | Mithridatis[8] | ? | Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan | 12–9 MÖ | ? | ||
Kraliçeler Kraliçesi, Thea, Uranya | Musa | Musa | ? | IV. Fraates'in eşi | 2 MÖ – 4 | 4? | ||
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXV. Arsakes | V. Fraates | ? | IV. Fraates ve Musa'nın oğlu | 2 MÖ – 4 | 4 | Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti | |
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXVI. Arsakes | III. Orodes | ? | Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan | 4–6 | 6 | Part aristokratları tarafından öldürüldü | |
Büyük Kral,, Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen, Nikeforus | XXVII. Arsakes | I. Vonones | ? | IV. Fraates'in oğlu | 8–12 | 19 | Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti. Sonradan Romalılar tarafından öldürüldü | |
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXVIII. Arsakes | III. Erdevân | ? | Muhtemelen XIII. Arsakes Mithridatis'in soyundan | 10–40 | 40 | ||
? | XXIX. Arsakes | III. Tiridatis | ? | Muhtemelen II. Tiridatis'in soyundan | 35–36 | ? | Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti | |
? | XXX. Arsakes | Cinnamus | ? | III. Erdevân'ın oğlu | 37 | ? | Tahttan indirildi | |
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXI. Arsakes | II. Gotarzes | 11 | III. Erdevân'ın oğlu | 40–51 | 51 | ||
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXII. Arsakes | I. Vardanes | ? | III. Erdevân'ın oğlu | 40–46 | 46 | II. Gotarzes tarafından öldürüldü | |
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXIII. Arsakes | II. Vonones | ? | Muhtemelen III. Erdevân'ın oğlu | y. 45–51 | 51 | ||
? | XXXIV. Arsakes | Mithridatis[9] | ? | I. Vonones'in oğlu | 49–50 | ? | II. Gotarzes tarafından tahttan indirildi ve sakat bırakıldı | |
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen, Lord | XXXV. Arsakes | I. Vologases | ? | II. Vonones'in oğlu | 51–77 | 77 | ||
Krallar Kralı, Evergetes, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXVI. Arsakes | II. Vardanes | ? | I. Vologases'in oğlu | 55–58 | ? | Tahttan indirildi | |
Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXVII. Arsakes | II. Vologases | ? | Muhtemelen I. Vologases'in en büyük oğlu | 77–89/90 | ? | ||
Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXVIII. Arsakes | II. Pakorus | ? | Muhtemelen I. Vologases'in en küçük oğlu | 77–115 | 115 | ||
Krallar Kralı, Dikaios, Epifanes, Filhellen | XXXIX. Arsakes | IV. Erdevân | ? | Muhtemelen I. Vologases veya III. Erdevân'ın oğlu | 80–81 | ? | ||
King of Kings, Euergetes, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XL | Osroes I | ? | brother of Pacorus II | 89/90–130 | 130 | ||
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLI | Vologases III | ? | Probably son of Sanatruces I king of Armenia 89–109 who was brother of Osroes I | 105–148 | 148 | He was also king of Armenia as Vologases I | |
King of Kings, Euergetes, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLII | Parthamaspates | ? | Son of Osroes I | 116–117 | after 123 | Deposed and went to Rome | |
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLIII | Mithridates IV | ? | Probably son of Osroes I | y. 130 – y. 145 | y. 145 | ||
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLIV[10] | ? | ? | ? | y. 140 – y. 140 | y. 140 | ||
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLV | Vologases IV | ? | Son of Mithridates IV | 148–191 | 191 | ||
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLVI | Vologases V | ? | Son of Vologases IV | 191–208 | 208 | ||
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLVII | Osroes II | ? | Probably son of Vologases IV | y. 190 – y. 195 | ? | ||
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLVIII | Vologases VI | 181 | Son of Vologases V | 208–228 | 228 | Killed by Ardashir I | |
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces XLIX | Artabanus V | ? | Son of Vologases V | 213–226 | 226 | Killed by Ardashir I | |
King of Kings, Dikaios, Epiphanes, Philhellene | Arsaces L | Tiridates IV[11] | ? | Son of Vologases IV | 217–222 | ? | He was also king of Armenia |
Sasani İmparatorluğu (224–651)
değiştirSasani İmparatorluğu (224–670) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Erdeşîr | Şehinşah[12] | ? – Eylül 241 | 28 Nisan 224 | Eylül 241 | Sasan'ın oğlu olan Babak'ın oğlu | ||||
I. Şapur | Şehinşah | 215 – Nisan 273 | 12 Nisan 240 | Nisan 273 | I. Erdeşîr'in oğlu | ||||
I. Hürmüz | Hürmüz-Erdeşîr | Şehinşah, Vözorg Armananșah[13] | ? – Nisan 274 | Nisan 273 | Nisan 274 | I. Şapur'un oğlu | |||
I. Behram | Şehinşah, Gilanşah | ? – Temmuz 277 | Nisan 274 | Temmuz 277 | I. Şapur'un oğlu | ||||
II. Behram | Şehinşah | ? – 294 | Temmuz 277 | 293 | I. Behram'ın oğlu | ||||
III. Behram | Şehinşah, Sakanşah | ? – 293 | 293 | 293 | II. Behram'ın oğlu | Tahttan indirildi. | |||
I. Nerseh | Şehinşah, Armanansah | ? – 302 | 293 | 302 | I. Şapur'un oğlu | ||||
II. Hürmüz | Şehinşah | ? – Şubat 310 | 302 | Şubat 310 | I. Nerseh'in oğlu | Araplarla bir savaşta öldü | |||
II. Nerseh | Adur-narseh | Şehinşah | ? – Mart 310 | Şubat 310 | Mart 310 | II. Hürmüz'ün oğlu | İranlı soylular tarafından öldürüldü. | ||
II. Şapur | Şehinşah, Huyah Sonba[14] | Mart 310 – 379 | Mart 310 | 379 | II. Hürmüz'ün oğlu | ||||
II. Erdeşîr | Şehinşah | ? – 383 | 379 | 383 | II. Şapur'un oğlu | ||||
III. Şapur | Sahansah | ? – Aralık 388 | 383 | Aralık 388 | II. Şapur'un oğlu | ||||
IV. Behram | Şehinşah, Kermanşah | ? – 399 | Aralık 388 | 399 | II. Şapur'un oğlu | ||||
I. Yezdigirt | Şehinşah | 363 – 21 Ocak 421 | 399 | 21 Ocak 421 | III. Şapur'un oğlu | İranlı soylular tarafından öldürüldü. | |||
IV. Şapur | Şehinşah, Armananşah | ? – Şubat 421 | Şubat 421 | Şubat 421 | I. Yezdigirt'in oğlu | İranlı soylular tarafından öldürüldü. | |||
V. Behram | Şehinşah, Gur | 391 – 20 Haziran 439 | 421 | 20 Haziran 439 | I. Yezdigirt'in oğlu | ||||
II. Yezdigirt | Şehinşah | ? – 15 Aralık 456 | 20 Haziran 439 | 15 Aralık 456 | V. Behram'ın oğlu | ||||
III. Hürmüz | Şehinşah | 399–459 | 457 | 459 | II. Yezdigirt'in oğlu | I. Firuz tarafından öldürüldü. | |||
I. Firuz | Şehinşah | ? – Ocak 484 | 457 | Ocak 484 | II. Yezdigirt'in oğlu | Akhunlar ile bir savaşta öldürüldü. | |||
Balaş | Şehinşah | ? – 488 | Şubat 484 | 488 | III. Yezdigirt'in oğlu | Tahttan indirildi. Kör edildi. | |||
I. Kavad | Şehinşah | 449–531 | 488 | 496 | I. Firuz'un oğlu | Tahttan indirildi. | |||
Çamaşp | Şehinşah | ? – 502 | 496 | 498 | I. Firuz'un oğlu | Tahttan indirildi. | |||
I. Kavad | Şehinşah | 449 – 13 Eylül 531 | 498 | 13 Eylül 531 | I. Firuz'un oğlu | İkinci defa tahta geçirildi. | |||
I. Hüsrev | Şehinşah, Anuşirvan, Adil | 500 – 31 Ocak 579 | 13 Eylül 531 | 31 Ocak 579 | I. Kavad'ın oğlu | ||||
IV. Hürmüz | Şehinşah, Torkzad | 528–590 | 31 Ocak 579 | 5 Eylül 590 | I. Hüsrev'in oğlu | İranlı soylular veya kendi oğlu tarafından öldürüldü. | |||
II. Hüsrev | Şehinşah, Aparviz | 550–628 | Eylül 590 | Eylül 590 | IV. Hürmüz | Tahttan indirildi ve Roma'ya gitti. | |||
VI. Behram | Şehinşah, Çubineh | ? – 592 | Eylül 590 | Ocak 591 | Mihran sülalesinden Bahram-Goşnasp'in oğlu | Gaspçi. Türkler tarafından öldürüldü. | |||
II. Hüsrev | Şehinşah, Aparviz | 550–628 | Ocak 591 | 25 Şubat 628 | İV. Hürmüz'ün oğlu | Roma'dan dönüp ikici defa tahta geçti. II. Kavad tarafından öldürüldü. | |||
Bistam | Şehinşah, Firuz | ? – 596 | 592 | 596 | Espandyad sülalesinden Şapur'un oğlu. II. Hüsrev'in amcası ve VI. Behram'ın kızkardeşi Gördüye'nin kocası idi. | Gaspçi. Karısı ve VI. Behram'ın kızkardeşi olan Gördüye tarafından öldürüldü. | |||
V. Hürmüz | Şehinşah | ? – ? | ? 593 | ? 593 | Çok olasılıkla IV. Behram'ın kızı Gördüye ile Bistam'ın oğlu idi. | ||||
II. Kavad | Şirüye | Şehinşah | ? – 15 Eylül 628 | 25 Şubat 628 | 15 Eylül 628 | II. Hüsrev'in oğlu | |||
III. Erdeşîr | Şehinşah | 598 – 27 Nisan 630 | 15 Eylül 628 | 27 Nisan 630 | II. Kavad'ın oğlu | Şehrbârâz tarafından öldürüldü. | |||
Şehrbârâz | Şehinşah, Şahrvaraz, Rumi-zan | ? – 9 Haziran 630 | 27 Nisan 630 | 9 Haziran 630 | Varaz sülalesinden Erdeşîr'in oğlu. II. Hüsrev'in kızı Purandoht'un kocası | İran soyluları tarafından öldürüldü. | |||
III. Hüsrev | Şehinşah | ? – ? | Mayıs 630 | Temmuz 635 sonrası | IV. Hürmüz'ün oğlu olan Kağlu | ||||
Purandoht | Şahbanu[15] | 590 – Ekim 631 | Haziran 630 | Ekim 631 | II. Hüsrev'in kızı ve Farrohan'ın karısı | ||||
II. Firuz | Gösnasp-Bande | Şehinşah | ? – Aralık 631 | Ekim 631 | Aralık 631 | I. Hüsrev'in oğlu olan Yazdandad'ın kızı olan Caharabaht ile kocası Mihran-Gösnasp'in oğlu. Büyük olasılıkla Azarmıdoht'un kocası idi. | Gaspçı. İranlı soylular tarafından öldürüldü. | ||
IV. Hüsrev | IV. Hüsrev | Şehinşah | ? – Aralık 631 | Aralık 631 | Aralık 631 | II. Firuz'un kardeşi | Gaspçı. İranlı soylular tarafından öldürüldü. | ||
Azarmidoht | Şahbanu | ? – Nisan 632 | Aralık 631 | Nisan 632 | II. Hüsrev'in kızı. Olasılıkla II. Firuz'un karısı. | İranlı soylular tarafından öldürüldü. | |||
VI. Hürmüz | Şehinşah | ? – ? | Nisan 632 | Temmuz 633 sonrası | II. Kavad'ın oğlu | İranlı soylular tarafından öldürüldü. | |||
V. Hüsrev | Ferruhzad Hüsrev | Şehinşah | ? – Oct. 632 | Nisan 632 | Ekim 632 | II. Kuşrev'in oğlu. | İranlı soylular tarafından öldürüldü. | ||
III. Yezdigirt | Şehinşah | ? – 652 | Ekim 632 | 652 | II. Hüsrev'in oğlu olan Şahriyar'ın oğlu | Öldürüldü. | |||
III. Firuz | Şehinşah | ? – 673'ten önce | 652 | 670'dan sonra | III. Yezdigirt'in oğlu |
Not: Klasik Persya'nın, genel olarak Müslümanların İran'ı fethi sonucunda Sasani İmparatorluğu'nun çöküşüyle sona erdiği kabul edilir.
Dâbûyîler (651–760)
değiştirAbbâsîler'in eline geçmeden önce bir asırdan fazla bir süre kuzeyde iktidarı elinde tutan Zerdüşt kökenli bir Pers hanedanı.
Resim | Unvan | İsim | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Dâbûyîler (642–760) | |||||||
İspehbed | Gil Gavbara | ? | Piruz'un oğlu | 642–660 | 660 | ||
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah | Dabuya | ? | Gil Gavbara'nın oğlu | 660–676 | 676 | ||
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah | Büyük Farrukhan | ? | Dabuya'nın oğlu | 712–728 | 728 | ||
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah | Dadhburzmihr | ? | Büyük Farrukhan'ın oğlu | 728–740/741 | 740/741 | ||
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah | Küçük Farrukhan | ? | Büyük Farrukhan'ın oğlu | 740/741–747/48 | 747/48 | Hurşid'in naibi | |
İspehbed, Gil-Gilan, Padashwargarshah | Hurşid | 734 | Dadhburzmihr'in oğlu | 740/741–760 | 761 | İntahar etti |
Dört Halife (642–661)
değiştirHulefa-i Raşidin (260–670) | |||||||||
Halife ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Halifelık başlangıcı | Halifelik sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ömer bin Hattab | Ebu Hafş, el-Faruk, Halife, Emir-ül-Müminin | 590–644 | 634 | 644 | Beni Adi kabilesinden Hattab bin Hufeyl'in oğlu. Muhammed'in eşi olan Hafsa'nın babası. | İkinci halife. Öldürüldü. | |||
Osman bin Affan | Ebu Amr, Zonnureyn, Halife, Emir-ül-Müminin | 579–656 | 644 | 656 | Kureyş'in Ümeyyeoğulları ailesinden Affan'ın oğlu. | Öldürüldü. | |||
Ali bin Ebu Talib | Ebu-Hasan, el-Murtaza, Halife, Emir-ül-Müminin, Büyük İmam | 598–661 | 656 | 661 | Ebu Talib'in oğlu. Muhammed'in damadı. | Öldürüldü. | |||
Hasan bin Ali | Ebu Mohammed, el-Muctaba, Halife, Emir-ül-Müminin, Şii imamı | 625–670 | 661 | 661 | Ali bin Talib'in oğlu. | Hilafet mücadelesinden çekilme. |
Emevîler (661–750)
değiştirEmevîler (661–750) | |||||||||
Halife ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Halifelik başlangıcı | Halifelik sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I. Muaviye | Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin | 661 | 680 | Muhammed'in kuzeni Ebu Süfyan'ın oğlu | |||||
I. Yezid | Ebu Halid,Halife, Emir-ül-Müminin | 680 | 683 | I. Muaviye'nin oğlu | |||||
II. Muaviye | Ebu Abdurrahman, Halife, Emir-ül-Müminin | 683 | 684 | I. Yezid'in oğlu | Halifelikten feragat etti. | ||||
I. Mervan | Ebu Abdülmelik, Halife, Emir-ül-Müminin | 684 | 685 | Hakam bin Ebu-el-As'ın oğlu. I. Muaviye'nin kuzeni | Karısı tarafından öldürüldü. | ||||
Abdülmelik bin Mervan | Abulvelid, Halife, Emir-ül-Müminin | 685 | 705 | I. Mervan'ın oğlu | |||||
I. Velid bin Abdülmelik | Eb-ul-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 705 | 715 | Abdülmelik bin Mervan'in oğlu | |||||
Süleyman bin Abdülmelik | Ebu Eyyub, Halife, Emir-ül-Müminin | 715 | 717 | Abdülmelik bin Mervan'in oğlu | |||||
Ömer bin Abdülaziz | Ebu Hafş, Halife, Emir-ül-Müminin | 717 | 720 | Abdülmelik bin Mervan'ın ikinci kardeşi Abdülaziz'in oğlu. | |||||
II. Yezid | Ebu Halid, Halife, Emir-ül-Müminin | 720 | 724 | Abdülmelik bin Mervan'ın oğlu. | |||||
Hişam | Abu-Valid, Halife, Emir-ül-Müminin | 724 | 743 | Abdülmelik bin Mervan'ın oğlu. | |||||
II. Velid | Ebul-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 743 | 744 | II. Yezid'in oğlu. | Öldürüldü. | ||||
III. Yezid | Ebu Halid, Halife, Emir-ül-Müminin | 744 | 744 | I. Velid'in oğlu | |||||
İbrahim bin Velid | Ebu İshak, Halife, Emir-ül-Müminin | 744 | 744 | I. Velid'in oğlu | Halifelikten feragat etti. Abbasi Halifesi Seffah tarafından öldürtüldü. | ||||
II. Mervan | Ebu Abdülmalik, Halife, Emir-ül-Müminin | 744 | 750 | I. Mervan'in oğlu Muhammed'in oğlu | İdare merkezi Harran idi. Abbasi Halifesi Seffah tarafından öldürtüldü. |
Önemli valiler
değiştirVali | Dönem |
---|---|
Horasan Valileri | |
Abdullah bin Hâzim es-Sülemî | 662–665, 683–84 |
Ubeydullah bin Ziyâd | 673–676 |
Salim bin Ziyâd | 681–684 |
Umayya ibn Abdallah | 694–697 |
Muhallab ibn Abi Sufra | 698–702 |
Yezid bin Mühelleb | 702–704 |
Cerrah bin Abdullah | 717–719 |
Muslim ibn Sa'id | 723–724 |
Asad ibn Abdallah | 724–727, 734–38 |
Nasr bin Seyyar | 738–748 |
Abbâsîler (748–861)
değiştirAbbâsîler (750–946) | |||||||||
Halife ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Halifelik başlangıcı | Halifelik sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Seffah | Abdullah | Ebu-el-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 750 | 754 | Ebu Haşimi Muhammed'in oğlu Ali oğlu Abdullah'ın oğlu. Muhammed'in kuzeni. | ||||
Mansur | Abdullah | Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin | 754 | 775 | Seffah‘ın erkek kardeşi. | ||||
Mehdi | Muhammed | Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin | 775 | 785 | Mansur'un oğlu | ||||
Hâdî | Musa | Ebu Muhammed, Halife, Emir-ül-Müminin | 785 | 786 | Mehdi'nin oğlu | ||||
Harun Reşid | Harun | Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin | 786 | 809 | Mehdi'un oğlu | ||||
Emin | Mohammed | Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin | 809 | 813 | Harun Reşid'in oğlu | Memun tarafından öldürüldü | |||
Memun | Abdullah | Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 813 | 833 | Harun Reşid'in oğlu | ||||
Mutasım | Muhammed | Ebu Ishak, Halife, Emir-ül-Müminin | 833 | 842 | Harun Reşid'in oğlu | ||||
Vasık | Harun | Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin | 842 | 847 | Mutasım'ın oğlu | ||||
Mütevekkil | Cafer | Ebu-l-Fazl, Halife, Emir-ül-Müminin | 847 | 861 | Mutasım'ın oğlu | Muntasır tarafından öldürüldü | |||
Muntasır | Muhammed | Ebu Cafer, Halife, Emir-ül-Müminin | 861 | 862 | Mütevekkil'in oğlu | ||||
Musta'in | Ahmad | Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 862 | 866 | Mutasım oğlu Muhammed'in oğlu | Tahttan indirildi ve sonra öldürüldü | |||
Mutazz | Zübeyr | Ebu Abdullah, Halife, Emir-ül-Müminin | 866 | 869 | Mütevekkil'in oğlu | Tahttan indirildi ve sonra öldürüldü | |||
Mohtedi | Muhammed | Ebu Ishak, Halife, Emir-ül-Müminin | 869 | 870 | Vasık'ın oğlu | ||||
Mutemid | Ahmed | Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 870 | 892 | Mütevekkil'in oğlu | ||||
Mutadid | Ahmed | Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 892 | 902 | Mütevekkil oğlu Talhat el-Muvaffak'ın oğlu | ||||
Muktefi | Ali | Ebu Muhammed, Halife, Emir-ül-Müminin | 902 | 908 | Mutadid'in oğlu | ||||
Muktedir | Cafer | Ebu-l-Fazl, Halife, Emir-ül-Müminin | 908 | 932 | Mutadid'in oğlu | Öldürüldü | |||
Kahir | Muhammed | Ebu Mansur, Halife, Emir-ül-Müminin | 932 | 934 | Mutadid'in oğlu | Tahttan indirildi ve kör edildi | |||
Razi | Mohammad | Ebu-l-Abbas, Halife, Emir-ül-Müminin | 934 | 940 | Muktedir'in oğlu | ||||
Mutaki | Ibrahim | Ebu Ishak, Halife, Emir-ül-Müminin | 940 | 944 | Muktedir'in oğlu | Tahttan indirildi ve kör edildi | |||
Mustakfi | Abdullah | Ebu-l-Kasim, Caliph, Halife, Emir-ül-Müminin | 944 | 946 | Muktefi'nin oğlu | Muizildewle tarafından tahttan indirildi ve kör edildi |
Önemli valiler
değiştirVali | Dönem |
---|---|
Horasan Valileri | |
Ebû Müslim Horasânî | 750–755 |
Abu Awn Abd al-Malik | 766–767 |
Humayd ibn Qahtaba | 768–776 |
Mu'adh ibn Muslim | 778–780 |
Al-Fadl ibn Yahya | 795–796 |
Alî bin Îsâ bin Mâhân | 796–807/8 |
Mansur ibn Yazid al-Himyari | 796–797 |
Vali[16] | Dönem |
---|---|
Horasan Valileri (Tâhirîler) | |
Tâhir bin Hüseyin | 821–822 |
Talha bin Tâhir | 822–828 |
Abdullah bin Tâhir | 828–845 |
Tâhir bin Abdullah | 845–862 |
Muhammed bin Tâhir | 862–873 |
Sâmânîler (819–999)
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sâmânîler (819–999) | ||||||||
Ahmed bin Esed | ? | ? | 819–864/865 | 864/5 | ||||
I. Nasr | ? | ? | 864/865–892 | 892 | ||||
Adil | I. İsmail | ? | ? | 892–907 | 907 | |||
Şahid | II. Ahmed | ? | ? | 907–914 | 914 | |||
Seyid | II. Nasr | ? | ? | 914–942 | 943 | |||
Hamid | I. Nûh | ? | ? | 942–954 | 954 | |||
Raşid | I. Abdülmelik | ? | ? | 954–961 | 961 | |||
Mo'ayyed | I. Mansûr | ? | ? | 961–976 | 976 | |||
Radhi | II. Nûh | ? | ? | 976–996 | 997 | |||
Ebû'l Hareth | II. Mansûr | ? | ? | 996–999 | 999 | |||
Ebû'l Favares | II. Abdülmelik | ? | ? | 999 | 999 | |||
Montaser | II. İsmail | ? | ? | 1000–1005 | 1005 |
Seferîler (861–1003)
değiştirResim | Unvan | İsim | Künye | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Seferîler (861–1003) | ||||||||
Emir | Ya'qub ibn al-layth al-Saffar | – | 840 | al-Layth'in oğlu | 861–879 | 879 | Hastalıktan öldü | |
Emir | Amr ibn al-Layth | – | ? | al-Layth'in oğlu | 879–901 | 902 | Sâmânîler tarafından esir alındı, sonra 20 Nisan 902'de Bağdat'ta idam edildi | |
Emir | Tahir ibn Muhammad ibn Amr | Abu'l-Hasan | ? | Son of Muhammad, son of Amr | 901–908 | ? | Bağdat'ta hapsedildi | |
Emir | Al-Layth | – | ? | Son of Ali, son of al-Layth | 909–910 | 928 | 928'de Bağdat'ta bir hapis olarak doğal nedenlerden öldü | |
Emir | Muhammad ibn Ali ibn al-Layth | – | ? | Son of Ali, son of al-Layth | 910–911 | ? | Bağdat'ta hapsedildi | |
Emir | Amr | Abu Hafs | 902 | Son of Ya'qub | 912–913 | ? | Sâmânîler tarafından tahttan indirildi | |
Emir | Ahmad Ja’far Ahmad ibn Muhammad | Abu Ja'far | 21 Haziran 906 | Son of Muhammad, son of Amr | 923–963 | 31 Mart 963 | Abu’l-'Abbas ve Türk Gulâm tarafından öldürüldü | |
Emir | Khalaf ibn Ahmad | Abu Ahmad | Kasım 937 | Son of Ahmad ibn Muhammad | 963–1009 | Mart 1009 | 1003'te Gazneliler tarafından tahttan indirildi, 1009'da sürgünde öldü |
Gurlular (879–1215)
değiştirResim | Unvan | İsim | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Gurlular (879–1215) | |||||||
Melik | Amir Suri | ? | Muhammad ibn Suri'nin babası[17] | ?–? | ? | Gurluların ilk meliki | |
Melik | Muhammad ibn Suri | ? | Son of Amir Suri | ?–1011 | 1011 | Kendini zehirledi | |
Melik | Abu Ali ibn Muhammad | ? | Muhammad ibn Suri'in oğlu | 1011–1035 | 1035 | Yeğeni Abbas ibn Shith tarafından tahttan indirilip, öldürüldü | |
Melik | Abbas ibn Shith | ? | 1035–1060 | 1060 | Gazneliler tarafından tahttan indirildi, yerine oğlu Muhammad ibn Abbas tahta çıkarıldı | ||
Melik | Muhammad ibn Abbas | ? | Abbas ibn Shith'in oğlu | 1060–1080 | 1080 | ||
Melik | Qutb al-din Hasan | ? | Muhammad ibn Abbas'in oğlu | 1080–1100 | 1100 | ||
Melik | Izz al-Din Husayn | ? | Qutb al-din Hasan'in oğlu | 1100–1146 | 1146 | ||
Melik | Sayf al-Din Suri | ? | Son of Izz al-Din Husayn | 1146–1149 | 1149 | ||
Melik | Baha al-Din Sam I | ? | Izz al-Din Husayn'in oğlu | 1149 | 1149 | ||
Melik | Ala al-Din Husayn | ? | Izz al-Din Husayn'in oğlu | 1149–1161 | 1161 | ||
Melik | Sayf al-Din Muhammad | ? | Ala al-Din Husayn'in oğlu | 1161–1163 | 1163 | ||
Sultan | Ghiyath al-Din Muhammad | 1139 | Baha al-Din Sam I'in oğlu | 1163–1202 | 1202 | ||
Sultan | Muizzüddin | 1149 | Baha al-Din Sam I'in oğlu | 1173–1206 | 1206 | ||
Sultan | Ghiyath al-Din Mahmud | ? | Ghiyath al-Din Muhammad'in oğlu | 1206–1212 | 1212 | ||
Sultan | Baha al-Din Sam III | ? | Ghiyath al-Din Mahmud'in oğlu | 1212–1213 | 1213 | ||
Sultan | Ala al-Din Atsiz | 1159 | Ala al-Din Husayn'in oğlu | 1213–1214 | 1214 | ||
Sultan | Zia al-Din Ali | ? | Shuja al-Din Muhammad'in oğlu | 1214–1215 | 1215 |
Ziyârîler (928–1043)
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ziyârîler (928–1043) | ||||||||
Abolhajjaj, Emir | Merdâvîc | ? | Ziyar'ın oğlu | 928–934 | 934 | |||
Abutaher | Vuşmgîr | ? | Ziyar'ın oğlu | 934–967 | 967 | |||
Zahir od-Dowleh | Behsatun | ? | Vuşmgîr'in oğlu | 967–976 | 976 | |||
Shams ol-Ma'ali, Abolhasan | Kabûs | ? | Vuşmgîr'in oğlu | 976–1012 | 1012 | |||
Falak ol-Ma'ali | Menuçehr | ? | Kabûs'un oğlu | 1012–1031 | 1031 | |||
Sharaf ol-Ma'ali | Anûşirvan | ? | Menuçehr'in oğlu | 1031–1043 | 1043 | |||
Onsor ol-Ma'ali | Keikavus | ? | son of Eskandar son of Qabus | ? | ? | |||
Gilanshah | ? | son of Keykavous | ? | ? |
Büveyhîler (934-1062)
değiştirBüveyhîler, en önemlileri Fars, Rey ve Irak olan bir dizi ayrı emirliğe bölünmüştü. Genellikle, emirlerden biri, Abbâsî Halifeliği hiyerarşisine onları bağlayan Emîrü’l Ümerâ ve Şehinşah (hanedanın Abbâsî halifelerinden bağımsızlığının bir işareti olarak canlandırdığı) gibi ünvanlarla işaretlenen, geri kalanlar üzerinde bir tür Eşitler arasında birinci üstünlüğüne sahipti.
Resim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Büveyhîler Fars kolu (933–1062) | ||||||||
Emir, Emîrü’l Ümerâ | İmâdüddevle | Abu'l-Hasan Ali | 891 | Buya'nın oğlu | 934–949 | 949 | Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (934–949) | |
Emir, Şehinşah | Adudüddevle | Fanna Khusraw | 936 | Rüknüddevle'nin oğlu ve İmâdüddevle'nin yeğeni | 949–983 | 983 | Kıdemli Büveyhî Emiri (976–983) ve Irak Emiri (978–983) | |
Emir, Emîrü’l Ümerâ | Şerefüddevle | Abu'l-Fawaris Shirdil | 962 | Adudüddevle'nin oğlu | 983–989 | 989 | Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri ve Irak Emiri (987–989) | |
Emir, Kral | Samsam al-Dawla | Abu Kalijar Marzuban | 964 | Adudüddevle'nin oğlu | 989–998 | 998 | Ayrıca Irak Emiri ve kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir (983–986) | |
Emir, Kral, Şehinşah | Baha' al-Dawla | Abu Nasr Firuz | 971 | Adudüddevle'nin oğlu | 998–1012 | 1012 | Ayrıca Irak Emiri (988–1012) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (997–1012) | |
Emir | Sultan al-Dawla | Abu Shuja | 992 | Baha' al-Dawla'nın oğlu | 1012–1024 | 1024 | Ayrıca Irak Emiri ve Kıdemli Büveyhî Emiri (1012–1021) | |
Emir, Şehinşah | Abu Kalijar | Marzuban | 1011 | Sultan al-Dawla'nın oğlu | 1024–1048 | 1048 | Ayrıca Kirman Emiri (1028–1048), Kıdemli Büveyhî Emiri (1037–1048) ve Irak Emiri (1044–1048) | |
Emir | Abu Mansur Fulad Sutun | ? | Abu Kalijar'ın oğlu | 1048–1054 | 1062 | Fars'ı Abu Sa'd Khusrau Shah'a kaybetmiştir | ||
Emir | Abu Sa'd Khusrau Shah | ? | Son of Abu Kalijar | 1051–1054 | ? | Fars'ı Abu Mansur Fulad Sutun'a kaybetmiştir | ||
Emir | Abu Mansur Fulad Sutun | ? | Son of Abu Kalijar | 1054–1062 | 1062 | Killed by the Shabankara tribal chief Fadluya | ||
Büveyhîler Rey, İsfahan ve Hemedan kolu (935–1038) | ||||||||
Emir, Emîrü’l Ümerâ | Rukn al-Dawla | Abu Ali Hasan | 898 | Buya'nın oğlu | 935–976 | 976 | Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (949–976) | |
Emir | Fakhr al-Dawla | Abu'l-Hasan Ali | 952 | Rukn al-Dawla'nın oğlu | 976–980
ve 983–997 |
980 | Ayrıca Hemedan & Taberistan Emiri (984–997) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (991–997) | |
Emir | Mu'ayyad al-Dawla | Abu Mansur | 941 | Rukn al-Dawla'nın oğlu | 976–983 | 983 | Ayrıca Hamadan (976–983), Cibal (977–983), Taberistan (980–983) ve Gürgan (981–983) Emiri | |
Emir | Majd al-Dawla | Abu Taleb Rostam | 993 | Fakhr al-Dawla'nın oğlu | 997–1029 | 1029 | sadece Rey, kısa süre kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir | |
Emir | Shams al-Dawla | Abu Taher | ? | Fakhr al-Dawla'nın oğlu | 997–1021 | 1021 | Sadece İsfahan ve Hemedan, kısa süre kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir | |
Emir | Sama' al-Dawla | Abu'l-Hasan Ali | ? | Shams al-Dawla'nın oğlu | 1021–1023 | 1023 | Sadece Hemedan, Kâkûyîler tarafından tahttan indirildi | |
Büveyhîler Irak ve Huzistan kolu (945–1055) | ||||||||
Emir, Emîrü’l Ümerâ | Müizzüddevle | Abu'l-Husayn Ahmad | 915 | Buya'nın oğlu | 945–966 | 966 | ||
Emir, Emîrü’l Ümerâ | İzzüddevle | Abu Mansur Bakhtiyar | 943 | Müizzüddevle'nin oğlu | 966–979 | 979 | Kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir (976–978) | |
Emir, Şehinşah | Adudüddevle | Fanna Khusraw | 937 | Rüknüddevle'nin oğlu | 977–983 | 983 | Ayrıca Fars Emiri (949–983) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (976–983) | |
Emir, Kral | Samsam al-Dawla | Abu Kalijar Marzban | 964 | Adudüddevle'nin oğlu | 983–987 | 998 | Ayrıca kendisini Kıdemli Büveyhî Emiri ilan etmiştir (983–986) ve Fars & Karman Emiri (989–998) | |
Emir, Emîrü’l Ümerâ | Sharaf al-Dawla | Abu'l-Fawaris Shirdil | 962 | Adudüddevle'nin oğlu | 987–989 | 989 | Ayrıca Fars Emiri (983–989) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (987–989) | |
Emir | Baha' al-Dawla | Abu Nasr Firuz | 970 | Adudüddevle'nin oğlu | 989–1012 | 1012 | Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (997–1012) ve Fars Emiri (999–1012) | |
Emir | Sultan al-Dawla | Abu Shuja | 992 | Son of Baha' al-Dawla | 1012–1021 | 1024 | Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (1012–1021) ve Fars Emiri (1012–1024) | |
Emir, Şehinşah, Kral | Musharrif al-Dawla | Abu 'Ali | 1002 | Baha' al-Dawla'nın oğlu | 1021–1025 | 1025 | Kıdemli Büveyhî Emirine en yakın şey (1024–1025) | |
Emir | Jalal al-Dawla | Abu Tahir Jalal al-Dawla | 994 | Baha' al-Dawla'nın oğlu | 1027–1043 | 1043 | ||
Emir, Şehinşah | Abu Kalijar | Marzuban | 1011 | Sultan al-Dawla2nın oğlu | 1043–1048 | 1048 | Ayrıca Fars Emiri (1024–1048), Kirman Emiri (1028–1048) ve Kıdemli Büveyhî Emiri (1037–1048) | |
Emir | Al-Malik al-Rahim | Abu Nasr Khusrau Firuz | ? | Abu Kalijar'ın oğlu | 1048–1058 | 1058 | Ayrıca Kıdemli Büveyhî Emiri (1051–1058). Selçuklu sultanı Tuğrul tarafından tahttan indirildi |
Gazneliler (977–1186)
değiştir# | Lakap | Kişisel ismi | Hükümdarlığı | Veraset hakkı | Notlar |
---|---|---|---|---|---|
1 | Nasîrüddin | Sebük Tegin | 977–997 | ||
2 | Unvansız | İsmail | 997–998 | Sebük Tegin'in oğlu | |
3 | Ebü’l-Kāsım Yemînü’d-devle | Mahmud | 998–1030 | Sebük Tegin'in ilk oğlu | |
4 | Celal ed-devle | Muhammed | 1030 Birinci hükümdarlığı |
Mahmud'un ikinci oğlu | |
5 | Şihab ed-devle | I. Mesud | 1030–1041 | Mahmud'un ilk oğlu | Dandanakan Muharebesi'nin ardından devrildi, hapsedildi ve idam edildi |
— | Celal ed-devle | Muhammed | 1041 İkinci hükümdarlığı |
Mahmud'un ikinci oğlu | I. Mesud'un tahttan indirilmesinin ardından tahta çıkarıldı. |
6 | Şihab ed-devle | Mevdud | 1041–1048 | I. Mesud'un oğlu | Muhammed'i Nangrahar Muharebesi'nde yenerek tahta geçti.[18] |
7 | ? ? |
II. Mesud | 1048 | Mevdud'un oğlu | |
8 | Baha ed-devle | Ali | 1048–1049 | I. Mesud'un oğlu | |
9 | İzzed-Devle | Abdürreşid | 1049–1052 | Mahmud'un beşinci oğlu | |
10 | Qiwam ed-devle | Tuğrul Bozan | 1052–1053 | Türk Memlûk generali | Abdülreşid ve diğer on bir Gazneli prensini katlettikten sonra Gazneli tahtını gasp etti.[19] |
11 | Cemâl ed-devle | Ferruhzad | 1053–1059 | I. Mesud'un oğlu | |
12 | Zahir ed-devle | İbrahim | 1059–1099 | I. Mesud'un oğlu | |
13 | Ala ed-devle | III. Mesud | 1099–1115 | İbrahim'in oğlu | |
14 | Kemâl ed-devle | Şirzad | 1115–1116 | III. Mesud'un oğlu | Kardeşi Arslanşah tarafından öldürüldü.[20] |
15 | Sultan ed-devle | Arslanşah | 1116–1117 | III. Mesud'un oğlu | Tahta ağabeyi Şirzad'dan aldı, ancak Selçuklu sultanı Ahmed Sencer tarafından desteklenen diğer kardeşi Behramşah'ın isyanıyla karşı karşıya kaldı.[21] |
16 | Yemînü’d-devle | Behramşah | 1117–1157 | III. Mesud'un oğlu | Behramşah döneminde Gazneli imparatorluğu Büyük Selçuklu İmparatorluğu'nun bir kolu haline geldi. Behramşah, tahtını güvence altına almak için Selçuklu sultanı Ahmed Sencer tarafından desteklendi.[22] |
17 | Müizzüddevle | Hüsrevşah | 1157–1160 | Behramşah'ın oğlu | |
18 | Taceddevle | Hüsrev Melik | 1160–1186 | Hüsrevşah'ın oğlu |
Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1029–1194)
değiştirBüyük Selçuklu Devleti (1029–1157) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tuğrul | Tuğrul bin Mikail | Ruknedein, Abutalip, Bey, Sultan | 995–1063 | 1029 | 1063 | Selçuk Bey oğlu Mihail'in oğlu | |||
Alp Arslan | Muhammed bin Davud Çağrı | Adudeddevle Ebu Şuça, Sultan | 1039–1072 | 1063 | 1072 | Tuğrul Bey'in kardeşi Davud Çağrı Bey'in oğlu | Esir alınmış bir kale komutanı tarafından öldürüldü. | ||
I. Melikşah | Hasan | Sultan Celalü'ldevle ve'd-din Müizzuddin Ebu'l Feth Melikşah | 1055–1092 | 1072 | 1092 | Alp Arslan'ın oğlu | |||
I. Mahmud | Nasireddin, Abulkasem, Sultan | 1086–1094 | 1092 | 1093 | I. Melikşah'ın oğlu | Beş yaşında sultan ilan edildi. 1093-1094'te İsfahan ve Fars bölgesi tabi hükümdarı. | |||
Berkyaruk | Muhammad Berkyaruk bin Melikşah | Ebu Muzaffer Rükneddin | 1080–1105 | 1094 | 1105 | I. Melikşah'ın oğlu | |||
II. Melikşah | Muizziddin, Ebulfeth, Sultan | 1101 – ? | 1105 | 1105 | Berkyaruk'un oğlu | Amcası Muhammet Tapar tarafından tahttan indirildi ve kör edildi. | |||
Muhammet Tapar | Giyaseddin, Ebuşucca, Sultan | 1082–1118 | 1105 | 1118 | I. Melikşah'ın oğlu | ||||
Sencer | Ahmed | Muizziddin, Ebulhareth, Sultan | 1087–1157 | 1097 | 1157 | I. Melikşah'ın oğlu |
Irak Selçuklu Devleti (1118–1194) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
II. Mahmud | Muizziddin, Sultan | 1104–1131 | 1118 | 1131 | Muhammet Tapar'ın oğlu | Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi | |||
Davud | Muizziddin, Ebulfeth, Sultan | ? – 1132 | 1131 | 1132 | II. Mahmud'un oğlu | Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi | |||
II. Tuğrul | Rukneddin, Ebutalib, Sultan | 1109–1134 | 1132 | 1134 | Muhammet Tapar'ın oğlu | Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi | |||
Mesud | Giyasaddin, Ebulfeth, Sultan | 1109–1152 | 1134 | 1152 | Muhammet Tapar'ın oğlu | Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi | |||
III. Melikşah | Muizziddin, Sultan | 1128–1160 | 1152 | 1153 | II. Mahmud'un oğlu | Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi | |||
II. Muhammet | Giyaseddin, Ebuşucca, Sultan | 1128–1160 | 1153 | 1160 | II. Mahmud'un oğlu | 1157'ye kadar Büyük Selçuklu Devleti Sultanı Ahmed Sencer'e tabi | |||
Süleyman Şah | Muizzeddin, Ebulharet, Sultan | 1118–1162 | 1160 | 1161 | Muhammet Tapar'ın oğlu | Tahttan indirildi | |||
Arsalan Şah | Rukneddin, Sultan | 1134–1176 | 1161 | 1176 | II. Tuğrul'un oğlu | ||||
III. Tuğrul | Rukneddin, Ebutalib, Sultan | ? – 1194 | 1176 | 1194 | Arsalan'ın oğlu | Öldürüldü |
Harezmşahlar Devleti (1153–1220)
değiştirHarezm'de kurulan, İran'ın bir kısmını ve komşu Orta Asya'yı kapsayan bir imparatorluk.
Resim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Anuştekin Hanedanı (1153–1220) | ||||||||
Sultan | Ala ad-Dunya wa ad-Din Abul-Muzaffar | Atsız | 1097/1105 | Kutbüddin Muhammed'in oğlu | 1153–1156 | 1156 | 1127'den itibaren Harezm'de hüküm sürdü | |
Sultan | Taj ad-Dunya wa ad-Din Abul-Fath | İlarslan | ? | Atsız'ın oğlu | 1156–1172 | 1172 | ||
Sultan | Ala ad-Dunya wa ad-Din Abul-Muzaffar | Tekiş | ? | İlarslan'ın oğlu | 1172–1200 | 1200 | Sultan Şah'ın muhalefeti ile | |
Şah | Ala ad-Dunya wa ad-Din Abul-Fath | Alâeddin Muhammed | ? | Tekiş'ın oğlu | 1200–1220 | 1220 | Moğollar tarafından ortadan kaldırıldı | |
Sultan | Jalal ad-Dunya wa ad-Din Abul-Muzaffar | Celâleddin Harezmşah | ? | Alâeddin Muhammed'in oğlu | 1220–1231 | 1231 | Hükümdarlığında, Moğol fatihlerine karşı büyük ölçüde gerilla savaşı yer aldı |
Moğol İmparatorluğu (1220–1256)
değiştirBüyük Hanlar (1221–1256) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Cengiz | Timuçin (Temuçin) | Han, Ka'an | 1162–1227 | 1221 | 1227 | Yesügey Han'un oğlu | 1206'dan itibaren Mongolistan'i idare etmekte | ||
Tuluy Han | Han | 1192–1232 | 25 Ağustos 1227 | 13 Eylül 1229 | Cengiz'in oğlu | Naip | |||
Ögeday Han | Han, Ka'an | yak. 1186 – 11 Aralık 1241 | 13 Eylül 1229 | 11 Aralık 1241 | Cengiz'in oğlu | ||||
Töregene | Hatun | ? – ? | 1242 | 1246 | Ögeday Han'in karısı | Naip | |||
Güyük Han | Han, Ka'an | yak. 1206–1248 | 1246 | 1248 | Ögeday ve Töregene oğlu | ||||
Oğul Kaymış | Hatun | ? – ? | 1248 | 1251 | Güyük Han'in karısı | Naip | |||
Mengü | Han, Ka'an | 10 Ocak 1209 – 11 Ağustos 1259 | 1 Temmuz 1251 | 11 Ağustos 1259 | Toluy'un oğlu |
İlhanlılar
değiştirİlhanlılar (1221–1256) | |||||||||
# | Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Hülagû Han | Han, İlhan | yak. 1217 – 8 Şubat 1265 | 1256 | 8 Şubat 1265 | Tuluy'un oğlu | |||
2 | Abaka Han | Han, İlhan | 1234–1282 | 1265 | 1 Nisan 1282 | Hülagû Han'ın oğlu | |||
3 | Teküder Han | Ahmet | Han, İlhan, Sultan | ? – 1284 | 1282 | 1284 | Hülagû Han'ın oğlu | Öldürüldü | |
4 | Argun Han | Han, İlhan, Sultan | yak. 1258 – 7 Mart 1291 | 1284 | 7 Mart 1291 | Abaka Han'ın oğlu | |||
5 | Geyhatu | Han, İlhan, Sultan | ? – 1295 | 1291 | 1295 | Abaka Han'ın oğlu | Öldürüldü | ||
6 | Baydu | Han, İlhan, Sultan | ? – 1295 | 1295 | 1295 | Hülagû Han'ın oğlu Toğay'ın oğlu | Öldürüldü | ||
7 | Gazan Han | Mahmud | Han, İlhan, Sultan | 1271–1304 | 1295 | 1304 | Argun Han'ın oğlu | ||
8 | Olcaytu | Muhammed Hüdabende | Han, İlhan, Sultan, Hüdabende | 1280 – 16 Aralık 1316 | 1304 | 16 Aralık 1316 | Argun Han'ın oğlu | ||
9 | Ebu Said Bahadır | Han, İlhan, Sultan, Alaaddin, Bahadır | 2 Haziran 1305 – 1 Aralık 1335 | 1316 | 1 Aralık 1335 | Olcaytu'nun oğlu | |||
10 | Arpa Han | Mahmud | Han, İlhan, Sultan, Kauen, Muezzeddin | ? – 1336 | 1335 | 10 Aralık 1336 | Tuluy'un oğlu Erikbüke'nin oğlu Malik Timur'un oğlu Munk Han'un oğlunun oğlu Suse'nin oğlu | Öldürüldü | |
11 | Musa Han | Han, İlhan, Sultan, Nasereddin | ? – 1337 | 12 Nisan 1336 | 1337 | Baydu'nun oğlu Ali'nin oğlu | |||
12 | Muhammed Han | Han, İlhan, Sultan, Muzafferiddin | ? – 1338 | 1336 | 1338 | Hülagû Han'ın oğlu Mengü Timur'un oğlu Ambarcı'nın oğlu Il Timur'un oğlu Yul Kotlok'un oğlu | |||
13 | Satıbey Hatun | Hatun | yak.1300 – 1345'dan sonra | 1338 | 1339 | Olcaytu'nun kızı | |||
14 | Cihan Timur | Han, İlhan, Sultan, İzzeddin | ? – ? | 1339 | 1340 | Geyhatu Han'ın oğlu Ala-Fireng'un oğlu | |||
Süleyman Han | Han, İlhan, Sultan | ? – ? | Mayıs 1339 | 1345 | Satıbey Hatun'un kocası. Hülagû Han'ın oğlu Yesmut'un oğlu Soga'nın oğlu Yusuf Şah'ın oğlu | ||||
Toğa Timur[23] | Han, İlhan, Sultan | ? – 1353 | 1335 | 1353 | Yesugey Bahadir'in oğlu Cucukisar Tur'un oğlu Amakan'ın oğlu Abaka Han'ın oğlu Bababadir'in oğlu Sudi | ||||
Anuşirvan | Han, İlhan, Sultan, Adil | ? – ? | 1344 | 1357 | ? |
Geç ortaçağ bölgesel krallıklar
değiştirSerbedâriler (1332–1386)
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Emir | Abdülrezzak bin Fazlullah | ? | 1337–1338 | 1338 | Togha Temür'e isyan etti, kardeşi tarafından bıçaklanarak öldürüldü | |||
Emir | Vaciheddin Mesud bin Fazlullah | ? | Abdülrezzak'ın kardeşi | 1338–1344 | 1344 | Paduspanidler tarafından esir alındı ve idam edildi. | ||
Emir | Muhammed Aytemur | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1344–1346 | 1346 | Devrildi ve idam edildi | ||
Emir | Kaba Isfendiyar | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1346–y. 1347 | y. 1347 | |||
Emir | Şemseddin bin Fazlullah | ? | Abdülrezzak'ın kardeşi | y. 1347 | ? | Ardılı tarafından tahtı bırakmaya zorlandı | ||
Emir | Hoca Tacceddin Ali | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1347–1351/1352 | 1351/1352 | Memnuniyetsiz bir yetkili tarafından öldürüldü | ||
Emir | Yahya bin Karavi | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1351/1352–1355/1356 | 1355/1356 | Eliminated Togha Temür, assassinated. | ||
Emir | Zahireddin Karavi | ? | Yahya bin Karavi'nin yeğeni | 1355/1356 | 1355/1356 | Veziri tarafından tahttan indirildi | ||
Emir | Haydar el-Kassab | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1355/1356 | 1356 | Türk köle tarafından öldürüldü | ||
Emir | Lütfüllah | ? | Vaciheddin Mesud'un oğlu | 1356–1357/1358 veya 1361 | 1357/1358 veya 1361 | Veziri tarafından tahttan indirildi ve idam edildi | ||
Emir | Hasan el-Damgan | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1357/1358 veya 1361–1361/1362 | 1361/1362 | Derviş isyanları sırasında tahttan indirildi | ||
Emir | Hoca Ali-yi Muayyed bin Mesud | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1361/1362–1376/1377
ve 1376/1377–1381 |
? | tahta çıktı, 1381'de Timur'un vasalı oldu | ||
Emir | Rukneddin | ? | Öncülleri ile kan bağı yok | 1376/1377 | ? | Derviş isyanları sırasında tahta çıkarıldı |
Çobanoğulları (1335–1357)
değiştirResim | Unvan | İsim | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Emir | Hassan Kuchak | y. 1319 | Emir Çoban'ın oğlu Timurtaş'ın oğlu | 16 Temmuz 1338 – 15 Aralık 1343 | 15 Aralık 1343 | İlhanlı kuklaları Satıbey Hatun ve Süleyman Han adına hüküm sürdü. | |
Emir | Yagi Basti | ? | Emir Çoban'ın oğlu | 1343–1344 | 1344 | Ortak hükümdar Malik Eşref tarafından suikasta uğradı | |
Emir | Surgan | y. 1320 | Emir Çoban ve Satıbey Hatun'un oğlu | 1343–1345 | 1345 | Ortak hükümdar Malik Eşref tarafından kovulmuştur | |
Emir | Malik Eşref | ? | Hassan Kuchak'ın kardeşi | 1343–1357 | 1357 | İlhanlı kuklası Anuşirvan adına hüküm sürdü. Altın Orda hükümdarı Canibeg tarafından asıldı | |
Emir | Timurtaş | ? | Malik Eşref'in oğlu | 1360 | 1360 | Altın Orda'nın kuklası olarak kısa süre hüküm sürmüştür |
Celâyir Sultanlığı (1335–1432)
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ulus Beg | Taceddin | Hasan-ı Büzürg | ? | Emir Çoban'ın kızı Bağdat Hatun'un eşi | 1336–1356 | 1356 | İlhanlı kuklaları Muhammed Han ve Cihan Timur adına hüküm sürdü.. | |
Bahadır Han | Muizz-id-dunya ve'd-din | Şeyh Üveys (I. Üveys) | y. 1337–1374 | Hasan-ı Büzürg'ün oğlu | 1356–1374 | 1374 | ||
Şeyh | Hasan | ? | Şeyh Üveys'in oğlu | 1374–1374 | 1374 | Emirler tarafından öldürüldü | ||
Şeyh | Celaleddin | I. Hüseyin (1374–1382) | ? | Şeyh Üveys'in oğlu | 1374–1382 | 1382 | Asi kardeşi Ahmed tarafından idam edildi | |
Şeyh | Bayezid | ? | Şeyh Üveys'in oğlu | 1382–1384 | 1384 | Hüseyin ve Ahmed'e muhalif | ||
Sultan | Gıyaseddin | Ahmed | ? | Şeyh Üveys'in oğlu | 1383–1410 | 1410 | 1393–4, 1400–2, 1403–5'de sürgünde. Kara Yusuf tarafından muharebede öldürüldü | |
Sultan | Ala ud-Dunya | Şah Veled | ? | Şeyh Üveys'in oğlu Ali'nin oğlu | 1410–1411 | 1411 | ||
Sultan | Mahmud | ? | Şah Veled'in oğlu | 1411 | 1425 | Döndü Hatun'un naipliği altında | ||
Sultan | II. Üveys | ? | Şah Veled'in oğlu | 1415–1421 | 1421 | |||
Sultan | Muhammed | ? | Şah Veled'in oğlu | 1421 | 1421 | |||
Sultan | Mahmud | ? | Şah Veled'in oğlu | 1421–1425 | 1425 | İkinci hükümdarlığı | ||
II. Hüseyin | ? | Ahmed'in torunu | 1425–1432 | 1432 | Karakoyunlular tarafından mağlup edildi |
İncûlular (1335–1357)
değiştirResim | Unvan | İsim | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Şerefeddin Mahmud Şah | ? | 1304–1335 | 1335 | İlhanlıların kraliyet topraklarının son derece özerk efendisi (injü), Ebû Said tarafından uzaklaştırıldı ve Arpa Han tarafından idam edildi. | |||
Emir | Gıyâseddin Keyhüsrev | ? | Mahmud Şah'ın oğlu | 1335–1338/9 | 1338/9 | ||
Emir | Celâleddin Mesud Şah | ? | Mahmud Şah'ın oğlu | 1338–1342 | 1342 | Keyhüsrev'e muhalif. Celâyir Sultanlığı destekçisi. Çobanoğulları tarafından öldürüldü | |
Emir | Şemseddin Muhammad | ? | Mahmud Şah'ın oğlu | 1339/40 | 1339/40 | Mesud Şah'a muhalif. Çobanoğulları destekçileri tarafından öldürüldü | |
Emir | Cemâleddin Ebû İshak | ? | Mahmud Şah'ın oğlu | 1343–1357 | ? | Muzafferîler tarafından mağlup edilip, idam edildi |
Muzafferîler (1314–1393)
değiştirResim | Unvan | İsim | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Emir | Mübârizüddin Muhammed bin el-Muzaffer | 1301 | 1314–1358 | 1368 | Muzafferî Hanedanı'nın kurucusu | ||
Emir | Şah Şücâ | ? | 1358–1384 | 1384 | |||
Emir | Zeynelâbidîn | ? | 1384–1387 | 1387 | |||
Emir | Şah Yahya | ? | 1387–1391 | 1391 | yalnızca Şiraz'da | ||
Emir | Şah Mansur | ? | 1391–1393 | 1393 |
Timur İmparatorluğu (1370–1467)
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Emir, Beg, Gurkani, Sahib Qiran, Sultan | Timur | Timur bin Taragay Barlas, daha sonra Timur Gurkani | 9 April 1336 | Muhammed Taragay'in oğlu | 1370 – 18 Şubat 1405 | 17–18 Şubat 1405 | ||
Emir | Pir Muhammad | Pir Muhammed bin Cihangir | y. 1374 | Timur'un torunu | 18 Şubat 1405 – 22 Şubat 1407 | 22 Şubat 1407 | ||
Emir, Sultan, Şah | Halil Sultan | Halil Sultan bin Miranşah | y. 1384 | Timur'un torunu | 18 Şubat 1405 – 13 Mayıs 1409 | 13 Mayıs 1409 | ||
Mirza | Şahruh | Şahruh | 30 Ağustos 1377 | Timur'un oğlu | 18 Şubat 1405 – 12 Mart 1447 | 12 Mart 1447 | ||
Mirza, Sultan | Uluğ Bey | Mirza Muhammad Tāraghay | 22 Mart 1394 | Şahruh'un oğlu | 12 Mart 1447 – 27 Ekim 1449 | 27 Ekim 1449 | Halefi tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü |
Karakoyunlular ve Akkoyunlular (1375–1497)
değiştirKarakoyunlular
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Hükümdarlığı | Ölüm | Aile ilişkisi | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bey | Kara Mehmed | Kara Mehmed Durmuş bin Bayram Hoca | ? | 1378–1388 | 1388 | Karakoyunlular ilk beyi | ||
Bey | Kara Yusuf | Ebû Nasr Kara Yusuf Noyan bin Mehmed | ? | 1388–1420 | 1420 | Hükümdarlığı Timur istilası ile son buldu | ||
Bey | Kara İskender | Kara İskender bin Yusuf | ? | 1420–1436 | 1436 | Öldürüldü | ||
Bey،Padişah-ı İran | Cihan Şah | Muzaffer al-Din Cihan Şah bin Yusuf | 1397 | 1438 – 11 Kasım 1467 | 11 Kasım 1467 | Kara Yusuf'un oğlu | Akkoyunlu Uzun Hasan tarafından öldürüldü | |
Bey | Hasan Ali | Hasan Ali bin Cihan Şah | ? | 11 Kasım 1467 – 1468 | 1468 | Cihan Şah'ın oğlu | Akkoyunlu Uzun Hasan tarafından öldürüldü |
Akkoyunlular
değiştirResim | Unvan | Kraliyet ismi | Kişisel ismi | Doğum | Aile ilişkisi | Hükümdarlığı | Ölüm | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Bey | Kara Osman | Kara Yülük (Lakabı) | ? | 1378–1435 | 1435 | Timur'a yardım ettiği için 1402'de kendisine Diyarbekir verildi. | ||
Bey | Ali | Nur al-Din Ali bin Kara Yülük | ? | Kara Osman'ın oğlu | 1435–1438 | 1438 | ||
Bey | Hamza | ? | 1403–1435 | 1444 | ||||
Bey | Cihangir | Mu'izzeddin Cihangir bin Ali bin Kara Yülük | ? | Kara Osman'ın oğlu | 1444–1453 | 1453 | ||
Bey | Uzun Hasan | Uzun Hasan bin Cihangir | ? | Cihangir'in oğlu | 1453 – 6 Ocak 1478 | 6 Ocak 1478 | ||
Bey | Halil | Halil bin Uzun Hasan | ? | Uzun Hasan'ın oğlu | 1478–1479 | 1479 | ||
Bey | Yakub | Yakub bin Uzun Hasan | ? | Uzun Hasan'ın oğlu | 1479–1490 | 1490 | ||
Bey | Baysungur | Baysungur bin Yakub | ? | Yakub'un oğlu | 1490–1491 | 1491 | ||
Bey | Rüstem | Rüstem bin Maksud | ? | Maksud'un oğlu | 1491–1497 | 1497 | ||
Bey | Göde Ahmed | Göde Ahmed bin Muhammed | ? | Muhammed'in oğlu | 1497 | 1497 |
Not: Ortaçağ Pers'inin genel olarak Safevi İmparatorluğu'nun yükselişiyle sona erdiği kabul edilmektedir.
Modern İmparatorluk (1501–1979)
değiştirSafevîler (1501-1786)
değiştirSafevîler (1501–1786) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
I. İsmail | Şah, Sultan | 1487–1524 | 7 Kasım 1502 | 23 Mayis 1524 | Sultan Haydar'ın oğlu | ||||
I. Tahmasb | Şah, Sahib-i-Kıran, Sultan bar Selatin | 1514–1576 | 23 Mayıs 1525 | 25 Mayıs 1576 | I. İsmail oğlu | ||||
II. İsmail | Şah | 1537–1577 | 25 Mayıs 1576 | 24 Kasım 1577 | I. Tahmasb'ın oğlu | Zehirlenme (?) | |||
Muhammed Hudâbende | Hüdabende, Eşref, Sultan | 1532–1596 | 25 Mayıs 1576 | 1 Ekim 1587 | I. Tahmasb'ın oğlu | Tahttan indirme | |||
I. Abbas | Şahenşah, Sultan, Büyük | 1571–1629 | 1 Ekim 1587 | 19 Ocak 1629 | Muhammed Hudâbende'nin oğlu | ||||
Safî | Sam Mirza | Şah, Mirza | 1611–1642 | 19 Ocak 1629 | 12 Mayıs 1642 | I. Abbas'ın oğlu Muhammed Bekir (Safi) Mirza oğlu | |||
II. Abbas | Şah | 1632–1666 | 12 Mayıs 1642 | 26 Ekim 1666 | I. Safi'nin oğlu | ||||
Süleyman | Safi Mirza | Şah, Hakim-ül Hükema | 1645–1694 | 26 Ekim 1666 | 29 Temmuz 1694 | II. Abbas'ın oğlu | |||
Hüseyin Mirza | Şah, Sultan, Sadr-ül Hakim | 1668–1726 | 29 Temmuz 1694 | 11 Eylül 1722 | Süleyman'ın oğlu | Mahmud tarafından tahttan indirilme ve sonra öldürülme | |||
II. Tahmasb | Şah | 1704–1740 | 11 Eylül 1722 | 16 Nisan 1732 | Sultan I. Hüseyin oğlu | Nadir Şah tarafından tahttan indirilme ve sonra öldürülme | |||
Ahmed | Şah, Sultan | 1687–1728 | 28 Eylül 1726 | 30 Mart 1728 | I. Süleyman kızı Şehrbanu Begüm'ün oğlu Mirza Ebu'l-Kasım'ın oğlu | Eşref Hotaki tarafından öldürülme | |||
III. Abbas | Şah | 1730–1739 | 16 Nisan 1732 | 22 Ocak 1736 | II. Tahmasb'ın oğlu | Nadir Şah kontrolü altında. Nadir Şah tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü. | |||
Sam | Şah | ?–1743 | 1743 | 1743 | Sultan I. Hüseyin oğlu (?) | Düzmece. Nadir Şah tarafından tahttan indirildi ve öldürüldü | |||
III. Ismail | Mirza Ebu Turab | Şah | ?–1772 | 1749 | 1749 | Sultan I. Hüseyin kızı Meryem Begüm (veya Han Aga Begüm) oğlu | Kerim Han Zend'in kontrolü altında. Tahttan indirilme | ||
II. Süleyman | Seyyid Muhammed | Şah | 1723 veya 1725–? | 1749 | 1750 | I. Süleyman'ın kızı Şehrbanu Begüm'ün oğlu | Şahruh tarafından tahttan indirilme ve kör edilme | ||
III. Ismail | Mirza Ebu Turab | Şah | ?–1772 | 1752 | 1756 | Sultan I. Hüseyin kizi Meryem Begum (veya Han Aga Begum) oğlu | Kerim Han Zend kontrolü altında. Tahttan indirilme | ||
Sultan II. Hüseyin | Şah | ?–1753 | 1753 | 1753 | Sultan I. Hüseyin oğlu (?) | Düzmece. Öldürülme | |||
II. Muhammed | Ebu'l-Feth Sultan Muhammed Mirza | Şah | ?–? | 1786 | 1786 | II. Tahmasb'ın oğlu Sultan Mirza Hüseyin oğlu | Ağa Muhammed Han kontrolü altında. |
Afşar İmparatorluğu (1736-1796)
değiştirAfşar Hanedanı[26] (1736–1796) | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Nadir Şah | Nadir Kulu Han | Şah, Sultan, Hakim-ül Hükema, Hazret-i Eşraf | 1698–1747 | 22 Ocak 1736 | 19 Haziran 1747 | Afşar İmam Kulu Bey | Tahta geçmeden unvanı Tahmasb Kulu Han. Öldürülme | ||
Adil Şah | Ali Kulu Bey | Şah | 1719/20–1749 | 19 Haziran 1747 | 29 Temmuz 1748 | Nadir Şah'in kardeşi Muhammed İbrahim Han oğlu | İbrahim Afşar tarafından tahttan indirilme; kor edilme ve öldürülme | ||
İbrahim Afşar | Muhammed Ali Bey | Şah | 1724–1749 | 29 Temmuz 1748 | 3 Eylül 1748 | Nadir Şah'in kardeşi Muhammed İbrahim Han oğlu | Şahruh Afşar tarafından tahttan indirilme; kör edilme ve öldürülme | ||
Şahruh Afşar | Şah | 1734–1796 | 3 Eylül 1748 | 1796 | Nadir Şah'in oğlu Rıza Kulu Mirza'nın oğlu. Annesi Safevi I. Hüseyin'in kızı Fatıma Sultan Begüm | II. Süleyman tarafından tahttan indirilme ve kör edilme (1749); yeniden tahta geçirme (1750) ve nihayet Ağa Muhammed Han tarafından öldürülme. |
Zend Hanedanı (1751-1794)
değiştirZend Hanedanı (1751–1794)[27] | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Kerim Han | Muhammed Kerim | Han, Vekil-i Reayaa | 1705–1779 | 1751 | 6 Mart 1779 | İnak Han ve Bay Ağa'nın oğlu | |||
Muhammed Ali Han | Han | 1760–1779 | 6 Mart 1779 | 19 Haziran 1779 | Kerim Han oğlu | ||||
Ebu'l-Feth Han | Han | 1755–1787 | 6 Mart 1779 | 22 Ağustos 1779 | Kerim Han'ın oğlu | ||||
Zeki | Han | ?–22 Ağustos 1779 | 6 Mart 1779 | 22 Ağustos 1779 | Budak Han ve Bay Ağa'nın oğlu | ||||
Sâdık Han | Muhammed Sâdık | Han | ?–1782 | 22 Ağustos 1779 | 14 Mart 1781 | İnak Han ve Bay Ağa'nın oğlu | |||
Ali Murad Han | Han | 1720–1785 | 14 Mart 1781 | 11 Şubat 1785 | Allah Murad (Keytas) Han Zend Hazari'nin oğlu | ||||
Cafer Han | Han | ?–1789 | 18 Şubat 1785 | 23 Ocak 1789 | Sadık Han oğlu | ||||
Seyid Murad Han | Han | ?–1789 | 23 Ocak 1789 | 10 Mayıs 1789 | Hüda Murad Han Zend Hazari'nin oğlu | ||||
Lütf Ali Han | Han | 1769–1794 | 23 Ocak 1789 | 20 Mart 1794 | Cafer Han oğlu | Kaçar Ağa Muhammed Han tarafından tahttan indirilme, kör edilme ve katledilme. |
Kaçar Devleti (1794-1925)
değiştirKaçar Hanedanı (1794–1925)[28] | |||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ağa Muhammed Şah | Ağa Muhammed Han | Han, Sah, Hakan | 1742–1797 | 20 Mart 1794 | 17 Haziran, 1797 | Ağa Muhammed Mustafa Han oğlu | Öldürülme | ||
Feth Ali Şah | Baba Han | Şah, Hakan, Sultan Sahip Kıran | 1772–1834 | 17 Haziran 1797 | 23 Ekim 1834 | Ağa Muhammed Mustafa Han kardeşi Hüseyin Kulu Cihansız'ın oğlu | |||
Muhammed Şah | Şah, Hakan | 1808–1848 | 23 Ekim 1834 | 5 Eylul 1848 | Feth Ali Şah oğlu Abbas Mirza Nayib es-Sultani'nin oğlu | ||||
Melik Cihan Hanım Mehdi-Ülya | Melik Cihan Hanım | 1814–1888 | 5 Eylül 1848 | 5 Ekim 1848 | Muhammed Şah'ın karısı | Taht naibi | |||
Nasıreddin Şah | Şah, Hakan, Sultan-ul Sahib Kıran | 1831–1896 | 5 Ekim 1848 | 1 Mayıs 1896 | Muhammed Şah ve Mehdi-Ülya'nın oğlu | Öldürülme | |||
Muzaffereddin Şah | Şah, Hakan | 1853–1907 | 1 Mayıs 1896 | 3 Ocak 1907 | Nasıreddin Han'ın oğlu | ||||
Muhammed Ali Şah | Şah | 1872–1925 | 3 Ocak 1907 | 16 Temmuz 1909 | Muzaffereddin Şah'ın oğlu | Tahttan indirilme | |||
Ahmed Şah Kaçar | Şah | 1898–1930 | 16 Temmuz 1909 | 15 Aralık 1925 | Muhammed Ali Şah'ın oğlu | Tahttan indirilme |
Pehlevî Hanedanı (1925-1979)
değiştirPehlevi Hanedanı (1925–1979) | ||||||||
Taht ismi | Asıl isim | Resim | Unvan | Doğum-Ölüm | Hükümdarlık başlangıcı | Hükümdarlık sonu | Aile bağlantıları | Not |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Rıza Şah Pehlevi | Şahenşah | 1878–1944 | 15 Aralık 1925 | 16 Eylül 1941 | Abbas Ali oğlu | Tahttan indirme | ||
Muhammed Rıza Pehlevi | Şahenşah, Aryamehr, Bozorg Arteshtaran, Hüdaygan | 1919–1980 | 16 Eylül 1941 | 11 Şubat 1979 | Rıza Pehlevi oğlu | Tahttan indirme - 1979 İran İslam Devrimi |
Ayrıca bakınız
değiştirNotlar ve kaynakça
değiştir- ^ Behistun Inscription 13 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: This is Phraortes. He lied, saying: "I am Khshathrita, of the dynasty of Cyaxares. I am king in Media."
- ^ a b CNG: KINGS of PERSIS. Vādfradād (Autophradates) II. Early-mid 2nd century BC. AR Tetradrachm (25mm, 16.23 g, 11h). Istakhr (Persepolis) mint.
- ^ Rezakhani, Khodadad (2010). "The "Unbekannter König III" and the Coinage of Hellenistic and Arsacid Persis". Nameye Iran-E Bastan, 15 (İngilizce). 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2024.
- ^ a b Assar, 2004.Assar, 2005. Assar, "Moses of Choren & the Early Parthian Chronology", 2006.
- ^ a b c d e f g Qashqai, H., "The successors of Mithridates II"
- ^ a b c d e f g Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165–91 BC" Qashqai, H., "The successors of Mithridates II"
- ^ Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165–91 BC"
- ^ Josephus Flavius, Antiquities of the Jews, Book XVI, Ch.8.4
- ^ Tacitus, The Annals, 11.10
- ^ See: Unknown King (III) (y. AD 140) 27 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ See: Tiridates III (y. AD 224 – 228?) 1 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Farsça "Şahların Şahı"
- ^ "Ermeniler'in Büyük Kralı"
- ^ "Omuz çökerten"
- ^ "Prenses"
- ^ Bosworth 1996, s. 168-169.
- ^ Arapçada ibn, oğlu anlamına gelir. Dolayısıyla Muhammed ibn Suri, Suri'nin oğlu Muhammed anlamına gelir (dolayısıyla Suri onun babasıdır)
- ^ Bosworth 1977, s. 22-24.
- ^ Bosworth 1977, s. 45.
- ^ Bosworth 1977, s. 90.
- ^ Bosworth 1977, s. 93-95.
- ^ Bosworth 1996, s. 297.
- ^ "Encyclopædia Iranica, TOḠA TIMUR". 29 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020.
- ^ Muʾayyid S̲ābitī, ʻAlī (1967). Asnad va Namahha-yi Tarikhi (Historical documents and letters from early Islamic period towards the end of Shah Ismaʻil Safavi's reign.). Iranian culture & literature (46). Kitābkhānah-ʾi Ṭahūrī., pp. 193, 274, 315, 330, 332, 422 and 430. See also: Abdul Hussein Navai, Asnaad o Mokatebaat Tarikhi Iran (Historical sources and letters of Iran), Tehran, Bongaah Tarjomeh and Nashr-e-Ketab, 2536, pages 578,657, 701–702 and 707
- ^ H.R. Roemer, "The Safavid Period", in Cambridge History of Iran, Vol. VI, Cambridge University Press 1986, p. 339: "Further evidence of a desire to follow in the line of Turkmen rulers is Ismail's assumption of the title 'Padishah-i-Iran', previously held by Uzun Hasan."
- ^ The Cambridge History of Iran c. 7, 1991, s. 960.
- ^ The Cambridge History of Iran, c. 7, 1991, s. 961.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>
etiketi;Iran c. 7 1991
isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
Bibliyografya
değiştir- Assar, G.R.F., "Genealogy & Coinage of the Early Parthian Rulers. I", Parthica, 6, 2004, pp. 69–93.
- Assar, G.R.F., "Genealogy & Coinage of the Early Parthian Rulers, II a revised stemma", Parthica, 7, 2005, pp. 29–63.
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130610094543/http://parthian-empire.com/articles/Moses-Chorene-and-Early-Parthian-Chronology.pdf tarih=10 Haziran 2013 arşivlendi. Assar, G.R.F., "Moses of Choren & the Early Parthian Chronology", Electrum, vol. 11, 2006, pp. 61–86.]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130721192533/http://parthian-empire.com/articles/A-Revised-Parthian-Chronology-of-165-91-BC.pdf tarih=21 Temmuz 2013 arşivlendi. Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 165-91 B.C.", Electrum, vol. 11, 2006, pp. 87–158.]
- Assar, G.R.F., "A Revised Parthian Chronology of the Period 91-55 B.C.", Parthica, 8, 2006, pp. 55–104.
- Briant, Pierre, "From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire", 2002.
- Cameron, George, "History of Early Iran", Chicago, 1936 (repr., Chicago, 1969; tr. E.-J. Levin, L’histoire de l’Iran antique, Paris, 1937; tr. H. Anusheh, ایران در سپیده دم تاریخ, Tehran, 1993)
- D’yakonov, I. M., "Istoriya Midii ot drevenĭshikh vremen do kontsa IV beka de e.E" (The history of Media from ancient times to the end of the 4th century BCE), Moscow and Leningrad, 1956; tr. Karim Kešāvarz as Tāriḵ-e Mād, Tehran, 1966.
- Dandamaev, Muhammad A., "Persien unter den ersten Achämeniden (6. Jahrhundert v. Chr.)", tr. Heinz-Dieter Pohl, Wiesbaden, 1976.
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20120206142834/http://web3.ehost-services.com/hemranib/Vol5/HTML%20+%20MHTML/Ghashghaee.htm tarih=6 Şubat 2012 arşivlendi. Ghashghai, H.R., "The successors of Mithridates II", Bulletin of Ancient Iranian History (UCLA), vol. 5, March 2009.(in Persian)]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001757/http://www.achemenet.com/pdf/souspresse/henkelman/waters.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Henkelman , wouter. Defining Neo-Elamite History. ARTA , 2003.]
- Hinz, W., "The Lost World of Elam", London, 1972 (tr. F. Firuznia, دنیای گمشده ایلام, Tehran, 1992)
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130309182351/http://www.ccel.org/j/josephus/works/JOSEPHUS.HTM tarih=9 Mart 2013 arşivlendi. Josephus Flavius, Antiquities of the Jews.]
- Justi, Ferdinand, "Iranisches Namenbuch", Tehran, Asatir, 2003.
- Legrain, Leon, "Historical Fragments", Philadelphia, The University of Pennsylvania Museum Publications of the Babylonian Section, vol. XIII, 1922.
- Majidzadeh, Yusef, "History and civilization of Elam", Tehran, Iran University Press, 1991.
- Majidzadeh, Yusef, "History and civilization of Mesopotamia", Tehran, Iran University Press, 1997, vol.1.
- Miroschedji, P. de, ‘La fin du royaume de l’Ansˇan et de Suse et la naissance de l’empire perse’, 1985, ZA 75, pp. 265–306.
- Nöldeke, Theodor, "Geschichte der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden. Aus der arabischen Chronik des Tabari übersetzt" (1879)
- Olmstead, A. T., "History of the Persian Empire", Chicago, 1948
- Plutarch, Lives.
- Polybius, The Histories.
- Potts, D. T., The Archaeology of Elam, Cambridge University Press, 1999.
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001817/http://www.achemenet.com/pdf/nabu/nabu2000-080.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Reade , Julian E. Elam after the Assyrian Sack of Susa in 647 B.C. NABU, 2000.]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20110926214319/http://classics.mit.edu/Tacitus/annals.html tarih=26 Eylül 2011 arşivlendi. Tacitus, The Annals.]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20130730072907/http://www.achemenet.com/ressources/enligne/arta/pdf/2004.003-Tavernier.pdf tarih=30 Temmuz 2013 arşivlendi. Tavernier , Jan. Some Thoughts on Neo-Elamite Chronology. ARTA , 2004.]
- The Cambridge Ancient History (CAH)
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 1, THE LAND OF IRAN, Cambridge University Press, 1968.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 2, THE MEDIAN AND ACHAEMENIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1985.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 3(I), THE SELEUCID, PARTHIAN AND SASANIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1983.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 3(II), THE SELEUCID, PARTHIAN AND SASANIAN PERIODS, Cambridge University Press, 1983.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 4, THE PERIOD FROM THE ARAB INVASION TO THE SALJUQS, Cambridge University Press, 1975.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 5, THE SALJUQ AND MONGOL PERIODS, Cambridge University Press, 1968.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 6, THE TIMURID AND SAFAVID PERIODS, Cambridge University Press, 1986.
- The Cambridge History of Iran (CHI), vol. 7, FROM NADIR SHAH TO THE ISLAMIC REPUBLIC, Cambridge University Press, 1991.
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20190430035950/http://www.iranicaonline.org/articles/elam-i tarih=30 Nisan 2019 arşivlendi. Vallat , Francois. Elam: The History of Elam. Encyclopaedia Iranica , vol. VIII pp. 301–313. London/New York , 1998.]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001806/http://www.achemenet.com/pdf/nabu/nabu1995-044.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Vallat , Francois. Shutruk-Nahunte , Shutur-Nahunte et l'imbroglio neo-elamite. NABU , 1995.]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001838/http://www.achemenet.com/pdf/nabu/nabu1996-031.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Vallat , Francois. Le royaume elamite de SAMATI. NABU , 1996.]
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20121218001828/http://www.achemenet.com/ressources/enligne/arta/pdf/2002.006.pdf tarih=18 Aralık 2012 arşivlendi. Vallat , Francois. Les pretendus fonctionnaires Unsak des texts neo-elamites et achemenides. ARTA , 2002.]
- Vallat, Francois. Le royaume elamite de Zamin et les 'Letters de Nineveh'. Iranica Antique, 33, 1998. pp. 95–106.
- tarihinde Wayback Machine sitesinde [https://web.archive.org/web/20170915192937/http://parthia.com/ tarih=15 Eylül 2017 arşivlendi. www.parthia.com]