Adudüddevle

Büveyhî emiri (936-983)

Adudüddevle veya Fenna Hüsrev (tam olarak: Azud'üd-Devle fena Husrev-ibn-i Buveyh'id-Deylemi) Büveyhoğulları hükümdarı. Hanedanın isim babası olan Ebu Şüca' Büveyh dedesi, hanedanın Rey koluna hükmeden Rüknüddevle ise babası olur.

Adudüddevle
Kralların kralı
(Farsça: Şâhanşâh)
Adudüddevle'nin madalyonu
Fars Emiri
Hüküm süresi949–983
Önce gelenİmâdüddevle
Sonra gelenŞerefüddevle
Kirman Emiri
Hüküm süresi967–983
Önce gelenMüizzüddevle
Sonra gelenŞerefüddevle
Irak ve Cezire Emiri
Hüküm süresi978–983
Önce gelenİzzüddevle
Sonra gelenSamsâmüddevle
Doğum24 Eylül 936
İsfahan
Ölüm26 Mart 983
Bağdat
DefinNecef
Eş(ler)iSayyida bint Siyahgil
Çocuk(lar)ıŞerefüddevle
Samsâmüddevle
Behâüddevle
Şehnaz
HanedanBüveyhîler
BabasıRüknüddevle
AnnesiFiruzanî soylusu
DiniŞiilik

Fena Hüsrev'e Adudüddevle ismini dönemin Abbasi halifesi vermiştir. Hanedanın Fars koluna hükmeden ve veliaht bırakmayan amcası İmâdüddevle'nin 948-949 yılı civarındaki ölümü sonrası hanedanın bu kolunun hükümdarı olmuştur. Amcasının ölümüyle birlikte babası Ruknüddevle hanedanın baş hükümdarı konumuna gelmiş, babasının ölümü sonrası ise kendisi bu pozisyona yerleşmiş, zaman içinde üç kola sahip hükümdarlığı birleştirerek tek bir emirlik haline getirmiştir. 949-983 yılları arasında hüküm sürmüş olan Adudüddevle 983 yılında ölmüş ve Necef'e gömülmüştür.

Hüsrev, önemli fetihlerde bulundu. 967'de Umman, 968'de Kirman, 977'de Musul, 978'de Diyarbakır, 981'de Taberistan ve Cürcan'ı fethetti. Ölümünde Sistan, Sind ve Yemen onun hakimiyetini tanımış görünüyordu.

Emirliği birleştirmesi gibi siyasi başarılarının yanı sıra hükümdarlığı boyunca teknolojik ve bilimsel gelişmelere önem vermesi, dönemin kültürel ve bilimsel açıdan önemli ismini meclisinde ağırlamasıyla da tanınır.[1] Örneğin, baraj yaptırdığına dair atıflara rastlanırken, özellikle astronomi ve matematiğe ilgi duyduğu, hastaneler yaptırdığı bilinmektedir.[1][2] Bunun dışında hanedanlığın tarihini konu alan bir kitap yazdırmış, çeşitli kayda değer Şii alimleri de himayesine almıştır.[1]

Kaynakça ve notlar

değiştir
  1. ^ a b c Julie Scott Meisami, Paul Starkey, (Ed.) (1998). "Buyids". Encyclopedia of Arabic Literature. Taylor & Francis. ISBN 0415185718. 
  2. ^ Garrison, Ervan G. (1998). A history of engineering and technology: artful methods. CRC Press. s. 102. ISBN 9780849398100.