II. Kiros
II. Kiros, bilinen adıyla Büyük Kiros (Farsça: کوروش بزرگ) veya Yunanlar tarafından söylenen ismiyle Yaşlı Kiros (d. MÖ 600 - ö. MÖ 530), tarihteki ilk Pers devleti olan Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Pers komutan ve kraldır.[3][4] Yaklaşık MÖ 557'de, Med kralının vesayeti altında olan Anşan'ın kralı olmuştur. Hükümdarlığı süresince Med Krallığı ve Lidya Krallığı'nı ortadan kaldırmış, Babil ile İran bölgelerine hükmetmiştir.
| Büyük Kiros 𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁 Farsça: کوروش بزرگ | |
|---|---|
| Büyük Kral İran Kralı Anşan Kralı Med Kralı Babil Kralı Kralların Kralı Sümer ve Akad Kralı Dünyanın Dört Köşesinin Kralı[1] | |
 Büyük Kiros'un tasvir edildiği bir gravür | |
| 1. Ahameniş İmparatorluğu Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 559 – MÖ 530 |
| Önce gelen | I. Kambises |
| Sonra gelen | II. Kambises |
| Med Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 549 – MÖ 530 |
| Önce gelen | Astyages |
| Sonra gelen | II. Kambises |
| Lidya Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 547 – MÖ 529 |
| Önce gelen | Kroisos |
| Sonra gelen | II. Kambises |
| Babil Kralı | |
| Hüküm süresi | MÖ 539 – MÖ 529 |
| Önce gelen | Nabonidus |
| Sonra gelen | II. Kambises |
| Doğum | MÖ 590 veya MÖ 576 Anşan, İran, Ahameniş İmparatorluğu |
| Ölüm | MÖ 530 İran'ın Fars Eyaleti |
| Defin | Pasargad, İran |
| Eş(ler)i | Cassandane |
| Çocuk(lar)ı | II. Kambises Smerdis Artystone Atossa Roksana |
| Hanedan |  Ahameniş |
| Babası | I. Kambises |
| Annesi | Mandana veya Argoste |
| Dini | Tartışmalı Zerdüştlük[2] |
Hükümdarlığı Değiştir
Büyük Kiros, söylenceye göre bir gün Pers ordusuna çalıları temizletmiş, ertesi gün ziyafet vermiş ve kendisini destekleyip lüks içinde yaşamak varken neden Medlerin kölesi olarak kaldıklarını sormuştur. Böylece tüm Pers ordusunun desteğini kazanmıştır.[5]
MÖ 557'de, Med İmparatorluğu'nun bir bölgesi olan Anşan'ın yöneticisi olmuştu. MÖ 550 yıllarında Kral Astiages'i bozguna uğratıp Med Krallığı'nı Pers İmparatorluğu'nun merkezi yaptı. MÖ 545 yılında Lidya Kralı Kroesus'u yenilgiye uğratarak Batı Anadolu'yu ve buradaki Yunan şehir devletlerini de ele geçirdi. Yedi yıl sonra Fırat Nehri'nin yatağını değiştirerek ve ordusuyla kuruyan nehir yatağı boyunca ilerleyerek Babil'i fethetmiştir. Bu zafer ona Asur, Suriye ve Filistin civarını kapsayan Yeni Babil İmparatorluğu'nun topraklarını kazandırmıştır ve Orta Doğu'nun çoğunluğunu hükümdarlığı altına almıştır.[5]
Büyük Kiros, Babil kralı II. Nebukadnezar’ın Babil’e sürgün ettiği Yahudi esirleri salıvermiştir. Kiros, bu Yahudilerin vadedilen topraklarına geri dönmesine izin vermiş, onları korumuş, tapınaklarının yeniden inşa edilmesine izin vermiş ve onları Babil boyunduruğundan kurtarmıştır. Hatta Yahudiler, bir el yazmalarında, onları Kudüs’e geri gönderip tapınaklarını yeniden inşa etmelerini sağlasın diye diğer krallıklara üstün kıldığı bir kurtarıcı olarak, Kiros'tan övgüyle bahsetmişlerdir.[6]
Kiros, MÖ 530'da Orta Asya seferindeyken Massagetler ile yapılan savaşta yenilmiş ve öldürülmüştür. Ksenofon ise başkentte huzur içinde öldüğünü belirtmiştir. Pers topraklarındaki Pasargad'da inşa ettirdiği kraliyet sarayının içindeki büyük mezara defnedilmiştir.
II. Kiros Doğumu: MÖ 590 veya 576 Ölümü: MÖ 530
| ||
| Önce gelen I. Kambises |
Pers Kralı MÖ 559–MÖ 529 |
Sonra gelen II. Kambises |
| Önce gelen Astiages |
Medya Kralı MÖ 550–MÖ 529 | |
Ayrıca bakınız Değiştir
Kaynakça Değiştir
- ^ Ghasemi, Shapour. "The Cyrus the Great Cylinder". Iran Chamber Society. 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2009.
- ^ Boyce, Mary. "Achaemenid Religion". Encycloaedia Iranica. vol. 2. Routledge & Kegan Paul. 31 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009.; "The Religion of Cyrus the Great" in A. Kuhrt and H. Sancisi-Weerdenburg, eds., Achaemenid History III. Method and Theory, Leiden, 1988.
- ^ "Büyük Kiros: Tarihin en merhametli fatihi?". Culture (İngilizce). 6 Mayıs 2019. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ "Büyük Kiros | Biyografi & Gerçekler". Britannica Ansiklopedisi (İngilizce). 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ a b Tarih Kitabı (The History Book), Alfa Yayınları, 2017. (sayfa: 45)
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021.