Münhasır ekonomik bölge

(Münhasır Ekonomik Bölge sayfasından yönlendirildi)

Münhasır ekonomik bölge (MEB) (İngilizce: Exclusive economic zone (EEZ)), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir.[1]

Uluslararası haklar bakımından deniz alanları

Türkiye, 121. madde nedeniyle bu anlaşmayı hiçbir zaman imzalamamıştır:

Gerçekten de, BMDHS'ye göre, insan yerleşimine uygun olmayan veya kendi ekonomik yaşamı olmayan resifler hariç, tüm adalar karasuları hakkına ve bir kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge kurma hakkına sahiptir.

Türkiye, anlaşmanın aksine, Girit ya da Sicilya gibi üzerinde yerleşim olan adaların MEB'e sahip olma hakkını tanımayan eşsiz bir bakış açısına sahiptir: Bu alan devletin denize olan kıyı kenarından, denize doğru 200 deniz mili (370 km) dışına kadar uzanır. Argo kullanımında, bu terim devletin kabul edilen karasularının tamamında ve hatta 200 deniz millik sınırın ötesinde kıta sahanlığı içerecek şekilde kullanılmaktadır.

Tanımı

değiştir
 
Dünya'daki MEB'ler koyu mavi renkte gösterilmiştir.

Genel olarak MEB, bir ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren denize/okyanusa doğru 200 deniz mili (370 km) kadar uzanır.[2] Bu kuralın istisnası ise, ülkelerin MEB'leri örtüştüğü / birbiri ile çakıştığı zamanlarda, diğer bir deyişle ülkenin karasularının ölçülmeye başladığı esas hatlardan itibaren diğer ülkeye ait deniz sınırına ulaşıncaya kadar 400 deniz mili (740 km) mesafe bulunmadığındadır. Böyle bir durum meydana geldiğinde ise, MEB devletlerin deniz sınırı tasvir edilerek belirlenir.[3] Genellikle bu gibi durumlarda MEB, en yakın devletin varsayılan sınırları ile örtüştüğü alandır.[4]

Alanlarına göre sıralama

değiştir

Bu listede bağımlı bölgeler (ıssız topraklar dâhil) egemen devletlere bağlı olarak gösterilmektedir ancak Antarktika üzerindeki hak iddialarını içermemektedir. MEB+TYA Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) artı toplam yüzölçümü alanı (TYA).

Ülke MEB km2 Kıta sahanlığı km2 MEB+TYA km2
  ABD 11.351.000 2.193.526 21.814.306
  Fransa 11.035.000 389.422 11.655.724
  Avustralya 8.505.348 2.194.008 16.197.464
  Rusya 7.566.673 3.817.843 24.664.915
  Birleşik Krallık 6.805.586 722.891 7.048.486
  Endonezya 6.159.032 2.039.381 8.019.392
  Kanada 5.599.077 2.644.795 15.607.077
  Japonya 4.479.388 454.976 4.857.318
  Yeni Zelanda 4.083.744 277.610 4.352.424
  Çin 3.879.666 831.340 13.520.487
  Şili 3.681.989 252.947 4.431.381
  Brezilya 3.660.955 774.563 12.175.832
  Kiribati 3.441.810 7.523 3.442.536
  Meksika 3.177.593 419.102 5.141.968
  Mikronezya Federal Devletleri 2.996.419 19.403 2.997.121
  Danimarka 2.551.238 495.657 4.761.811
  Papua Yeni Gine 2.402.288 191.256 2.865.128
  Norveç 2.385.178 434.020 2.770.404
  Hindistan 2.305.143 402.996 5.592.406
  Marshall Adaları 1.990.530 18.411 1.990.711
  Portekiz 1.727.408 92.090 3.969.498
  Filipinler 1.590.780 272.921 1.890.780
  Solomon Adaları 1.589.477 36.282 1.618.373
  Güney Afrika 1.535.538 156.337 2.756.575
  Seyşeller 1.336.559 39.063 1.337.014
  Mauritius 1.284.997 29.061 1.287.037
  Fiji 1.282.978 47.705 1.301.250
  Madagaskar 1.225.259 101.505 1.812.300
  Arjantin 1.159.063 856.346 3.939.463
  Ekvador 1.077.231 41.034 1.333.600
  İspanya 1.039.233 77.920 1.545.225
  Maldivler 923.322 34.538 923.622
  Peru 906.454 82.000 2.191.670
  Somali 825.052 55.895 1.462.709
  Kolombiya 808.158 53.691 1.949.906
  Yeşil Burun Adaları 800.561 5.591 804.594
  İzlanda 751.345 108.015 854.345
  Tuvalu 749.790 3.575 749.816
  Vanuatu 663.251 11.483 675.440
  Tonga 659.558 8.517 660.305
  Bahamalar 654.715 106.323 668.658
  Palau 603.978 2.837 604.437
  Mozambik 578.986 94.212 1.380.576
  Fas 575.230 115.157 1.287.780
  Kosta Rika 574.725 19.585 625.825
  Namibya 564.748 86.698 1.388.864
  Yemen 552.669 59.229 1.080.637
  İtalya 541.915 116.834 843.251
  Umman 533.180 59.071 842.680
  Myanmar 532.775 220.332 1.209.353
  Sri Lanka 532.619 32.453 598.229
  Angola 518.433 48.092 1.765.133
  Yunanistan 505.572 81.451 637.529
  Venezuela 471.507 98.500 1.387.950
  Vietnam 417.663 365.198 748.875
  İrlanda 410.310 139.935 480.583
  Libya 351.589 64.763 2.111.129
  Küba 350.751 61.525 460.637
  Panama 335.646 53.404 411.163
  Malezya 334.671 323.412 665.474
  Nauru 308.480 41 308.501
  Ekvator Ginesi 303.509 7.820 331.560
  Güney Kore 300.851 225.214 400.529
  Tayland 299.397 230.063 812.517
  Mısır 263.451 61.591 1.265.451
  Türkiye 462.000[5] 56.093 1.301.655
  Jamaika 258.137 9.802 269.128
  Dominik Cumhuriyeti 255.898 10.738 304.569
  Liberya 249.734 17.715 361.103
  Honduras 249.542 68.718 362.034
  Tanzanya 241.888 25.611 1.186.975
  Pakistan 235.999 51.383 1.117.911
  Gana 235.349 22.502 473.888
  Suudi Arabistan 228.633 107.249 2.378.323
  Nijerya 217.313 42.285 1.141.081
  Sierra Leone 215.611 28.625 287.351
  Gabon 202.790 35.020 470.458
  Barbados 186.898 426 187.328
  Fildişi Sahili 176.254 10.175 498.717
  İran 168.718 118.693 1.797.468
  Moritanya 165.338 31.662 1.190.858
  Komorlar 163.752 1.526 165.987
  İsveç 160.885 154.604 602.255
  Senegal 158.861 23.092 355.583
  Hollanda 154.011 77.246 192.345
  Ukrayna 147.318 79.142 750.818
  Uruguay 142.166 75.327 318.381
  Guyana 137.765 50.578 352.734
  Kuzey Kore 132.826 54.566 253.364
  São Tomé ve Príncipe 131.397 1.902 132.361
  Samoa 127.950 2.087 130.781
  Surinam 127.772 53.631 291.592
  Haiti 126.760 6.683 154.510
  Cezayir 126.353 9.985 2.508.094
  Nikaragua 123.881 70.874 254.254
  Gine-Bissau 123.725 39.339 159.850
  Kenya 116.942 11.073 697.309
  Guatemala 114.170 14.422 223.059
  Antigua ve Barbuda 110.089 4.128 110.531
  Tunus 101.857 67.126 265.467
  Kıbrıs Cumhuriyeti 98.707 4.042 107.958
  El Salvador 90.962 16.852 112.003
  Finlandiya 87.171 85.109 425.590
  Bangladeş 86.392 66.438 230.390
  Tayvan 83.231 43.016 119.419
  Eritre 77.728 61.817 195.328
  Trinidad ve Tobago 74.199 25.284 79.329
  Doğu Timor 70.326 25.648 85.200
  Sudan 68.148 19.827 1.954.216
  Kamboçya 62.515 62.515 243.550
  Gine 59.426 44.755 305.283
  Hırvatistan 59.032 50.277 115.626
  Birleşik Arap Emirlikleri 58.218 57.474 141.818
  Almanya 57.485 57.485 414.599
  Malta 54.823 5.301 55.139
  Estonya 36.992 36.992 82.219
  Saint Vincent ve Grenadinler 36.302 1.561 36.691
  Belize 35.351 13.178 58.317
  Bulgaristan 34.307 10.426 145.186
  Benin 33.221 2.721 145.843
  Katar 31.590 31.590 43.176
  Kongo Cumhuriyeti 31.017 7.982 373.017
  Polonya 29.797 29.797 342.482
  Dominika 28.985 659 29.736
  Letonya 28.452 27.772 93.011
  Grenada 27.426 2.237 27.770
  İsrail 26.352 3.745 48.424
  Romanya 23.627 19.303 262.018
  Gambiya 23.112 5.581 34.407
  Gürcistan 21.946 3.243 91.646
  Lübnan 19.516 1.067 29.968
  Kamerun 16.547 11.420 491.989
  Saint Lucia 15.617 544 16.156
  Arnavutluk 13.691 6.979 42.439
  Togo 12.045 1.265 68.830
  Kuveyt 11.026 11.026 28.844
  Suriye 10.503 1.085 195.683
  Bahreyn 10.225 10.225 10.975
  Brunei 10.090 8.509 15.855
  Saint Kitts ve Nevis 9.974 653 10.235
  Karadağ 7.745 3.896 21.557
  Cibuti 7.459 3.187 30.659
  Litvanya 7.031 7.031 72.331
  Belçika 3.447 3.447 33.975
  Kongo DC 1.606 1.593 2.346.464
  Singapur 1.067 1.067 1.772
  Irak 771 771 439.088
  Monako 288 290
  Filistin 256 256 6.276
  Slovenya 220 220 20.493
  Ürdün 166 59 89.508
  Bosna-Hersek 50 50 51.259
  Kazakistan 2.724.900
  Moğolistan 1.564.100
  Çad 1.284.000
  Nijer 1.267.000
  Mali 1.240.192
  Etiyopya 1.104.300
  Bolivya 1.098.581
  Zambiya 752.612
  Afganistan 652.090
  Orta Afrika Cumhuriyeti 622.984
  Güney Sudan 619.745
  Botsvana 582.000
  Türkmenistan 488.100
  Özbekistan 447.400
  Paraguay 406.752
  Zimbabve 390.757
  Burkina Faso 274.222
  Uganda 241.038
  Laos 236.800
  Belarus 207.600
  Kırgızistan 199.951
    Nepal 147.181
  Tacikistan 143.100
  Malavi 118.484
  Macaristan 93.028
  Azerbaycan 86.600
  Avusturya 83.871
  Çekya 78.867
  Sırbistan 77.474
  Slovakya 49.035
   İsviçre 41.284
  Bhutan 38.394
  Moldova 33.846
  Lesotho 30.355
  Ermenistan 29.743
  Burundi 27.834
  Ruanda 26.338
  Kuzey Makedonya 25.713
  Esvatini 17.364
  Kosova [a] 10.887
  Lüksemburg 2.586
  Andorra 468
  Lihtenştayn 160
  San Marino 61
  Vatikan 0,44
  1. ^ "Part V - Exclusive Economic Zone, Article 56". Law of the Sea. United Nations. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2011. 
  2. ^ Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi (Türkçe) 28 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Birleşmiş Milletler, 1982, Erişim tarihi: 2018-07-13.
  3. ^ William R. Slomanson, 2006. Fundamental Perspectives on International Law, 5th edn. Belmont, CA: Thomson-Wadsworth, 294.
  4. ^ Deniz Hukuku ile ilgili Birleşmiş Milletler Sözleşmesi.
  5. ^ "Turkey EEZ". www.resmigazete.gov.tr. 7 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  6. ^ "BM'nin Türkiye-Libya Deniz Yetki Alanları Anlaşması'nı kayda geçirmesi ne anlama geliyor?". BBC News Türkçe. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  7. ^ "TURKEY". www.un.org. 17 Ocak 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 

Dış bağlantılar

değiştir