Marshall Adaları
Marshall Adaları ya da resmî adı ile Marshall Adaları Cumhuriyeti, Mikronezya ada öbeği içerisinde, Okyanusya'da Kuzey Pasifik Okyanusu'nda Hawaii ve Papua Yeni Gine arasında bulunan 31 adet yuvarlak ada grubu, 5 ada ve 1152 adet adacıktan oluşan ada devleti. Marshall Adaları, resmî adıyla Marshall Adaları Cumhuriyeti (Marshallese: Aolepān Aorōkin Ṃajeḷ), [not 1] bir ada ülkesi ve Uluslararası Tarih Çizgisinin biraz batısında, Pasifik Okyanusu'nda Ekvator'a yakın bir konumdadır. Coğrafi olarak, ülke daha büyük Mikronezya ada grubunun bir parçasıdır. Ülkenin 58.413 kişilik nüfusu (2018 Dünya Bankası Sayımına göre [10]) 29 mercan atolü [2] 1.156 ayrı ada ve adacıktan oluşmaktadır. Başkent ve en büyük şehir Majuro'dur. Yüzde 97,87 ile herhangi bir egemen devletin sudan oluşan topraklarının en büyük kısmına sahiptir. Adalar, kuzeyde Wake Adası, [not 2] güneydoğuda Kiribati, güneyde Nauru ve batıda Mikronezya Federal Devletleri ile deniz sınırlarını paylaşır. Marshall Adalılarının yaklaşık %52,3'ü (2011 Sayımına 27.797) Majuro'da yaşıyor. [2] Birleşmiş Milletler verileri, 2018'de 58.413 olan tahmini bir nüfusu göstermektedir. 2016 yılında nüfusun %73,3'ü "şehirli" olarak tanımlandı. BM ayrıca km² başına 295 (mi² başına 765 kişi) nüfus yoğunluğunu belirtir ve 2020 yılı için öngörülen nüfusu 59.190'dır. [11] Mikronezyalı kolonistler, MÖ 2. binyıl civarında kanolar kullanarak Marshall Adaları'na ulaştılar ve adalar arası navigasyon, geleneksel çubuk haritalar kullanılarak mümkün hale getirildi. Sonunda buraya yerleştiler. [12] Takımadalardaki adalar ilk olarak 1520'lerde Avrupalılar tarafından, İspanya'nın hizmetinde olan Portekizli bir kâşif olan Ferdinand Magellan, Juan Sebastián Elcano ve Miguel de Saavedra'dan başlayarak keşfedildi. İspanyol kâşif Alonso de Salazar, Ağustos 1526'da bir atol gördüğünü bildirdi. [12] İspanyol ve İngiliz gemilerinin diğer seferleri izledi. Adalar, isimlerini 1788'de ziyaret eden John Marshall'dan almaktadır. Adalar tarihsel olarak bölge sakinleri tarafından "jolet jen Anij" (Tanrı'nın Hediyeleri) olarak biliniyordu. [13] İspanya, adaları 1592'de sahiplendi ve Avrupa güçleri adalar üzerindeki egemenliğini 1874'te tanıdı. 1528'den beri resmen İspanyol Doğu Hint Adaları'nın bir parçasıydılar. Daha sonra İspanya, adaların bir kısmını 1885'te Alman İmparatorluğu'na sattı ve onlar o yıl adalarda ticaret yapan ticaret şirketleri, özellikle Jaluit Şirketi tarafından yönetilen Alman Yeni Gine'nin bir parçası oldu. [12] I.Dünya Savaşı'nda Japonya İmparatorluğu, 1920'de Milletler Cemiyeti'nin Güney Denizleri Mandası'nı oluşturmak için diğer eski Alman topraklarıyla birleştiği Marshall Adaları'nı işgal etti. İkinci Dünya Savaşı sırasında A.B.D., 1944'te Gilbert ve Marshall Adaları kampanyasında adaların kontrolünü ele geçirdi. Bikini Atoll'da nükleer testler 1946'da başladı ve 1958'de sona erdi.
Marshall Adaları Aolepān Aorōkin M̧ajeļ Republic of the Marshall Islands Marshall Adaları Cumhuriyeti | |
|---|---|
 Arma
| |
|
Slogan Jepilpilin ke ejukaan (Ortak Çaba ile Başarı) | |
_(Polynesia_centered).svg) | |
 | |
| Başkent ve | Majuro |
| Resmî diller | İngilizce, Marshallca, Japonca, Hintçe |
| Hükûmet | Cumhuriyet |
• Başkan | David Kabua |
• | Amerika Birleşik Devletleri'nden |
• İlan etti | 21 Ekim 1986 |
• Su (%) | - |
| Nüfus | |
• 2018 tahminî | 58.413 (211..) |
• 2011 sayımı | 53.158[1] |
• Yoğunluk | 293,0/km2 (758,9/sq mi) (28.) |
| GSYİH (SAGP) | 2020 tahminî |
• Toplam | 209 milyon $ (186.) |
• Kişi başına | 3.786 $[2] (147..) |
| GSYİH (nominal) | 2020 tahminî |
• Toplam | 225 milyon $ (191.) |
• Kişi başına | 4.071 $[2] (106.) |
| İGE (2019) |
 0.704[3]yüksek · 117. |
| Para birimi | Amerikan doları (USD) |
| Zaman dilimi | UTC+12 |
| Telefon kodu | 692 |
| İnternet alan adı | .mh |
Ülke ismiDüzenle
Adanın ismi Britanyalı kaptan John Marshall'dan gelmektedir. Marshall 1788 yılında adayı keşfetmiştir.
TarihDüzenle
1946 ve 1958 yılları arasında ABD tarafından adalar civarında 67 kez nükleer bomba denemeleri yapılmıştır. 1954 yılında ise ada yakınlarındaki Bikini Mercan Adaları'nda ABD'nin gerçekleştirdiği en mühim ve en zararlısı olan Castle Bravo yani termonükleer hidrojen bombasının denemesini yapılmıştır. Atılan bombanın gücü Hiroşima ve Nagazakiye atılan atom bombalarının yaklaşık 1.000 katı gücündedir. 1947 ile 1986 arası ABD egemenliğinde kalmıştır.
Atomic Energy Commission isimli oluşum 1956 yılında Marshall Adalarını "dünyanın açık ara farkla en kirletilmiş yeri olarak" damgalamıştır.
NotlarDüzenle
- ^ "Republic of the Marshall Islands 2011 Census Report" (PDF). Prism.spc.int. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2017.
- ^ a b "Report for Selected Countries and Subjects". www.imf.org. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2021.
- ^ Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. ss. 343-346. ISBN 978-92-1-126442-5. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
Dış bağlantılarDüzenle
| Wikimedia Commons'ta Marshall Adaları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
| Vikigezgin'de Marshall Adaları ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır. |
| Vikisözlük'te marshall adaları ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
Wikimedia Atlas'da the Marshall Islands
| ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- marshallinseln.net Adalar hakkında bilgiler (Almanca)
- Marshall Adaları hakkında bilgiler (Almanca)
- Foreign Ships in Micronesia: Marshalls8 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Adanın keşfi ve ziyareti (1526-1885 arası) (İngilizce)
- Political Handbook of the World 2015 29 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Sayfa 3928)