Hintçe

Hindistan'ın resmi dili

Hintçe (हिन्दी, Hindī), ağırlıklı olarak Hindistan'ın kuzey, merkez ve batısında konuşulan Hint-Avrupa dil ailesine mensup bir Hint-Aryan dilidir. Pakistan'ın resmî dili olan Urduca ile beraber Hindustânî dilinin iki standart yazılı formundan birini oluşturur. İngilizce ile birlikte Hindistan'ın iki resmî dilinden biridir. Hindistan'da Devanāgarī yazı sistemi; Pakistan'da ise Arap alfabesi kullanılmaktadır.

Hintçe
हिंदी ya da मानक हिंदी
Hintçe bir yazı (Devanagari alfabesiyle yazılmış)
TelaffuzHindī ya da Mānak Hindī
BölgeGüney Asya
EtnisiteHintler
Konuşan sayısı260.302.820  (2001)[1]
Dil ailesi
Yazı sistemiDevanagari
Resmî durumu
Resmî dil Hindistan
Dil kodları
ISO 639-1hi
ISO 639-2hin
ISO 639-3hin
Hintçe ve ona bağlı olarak kabul edilen Racastanca ve Biharicenin Hindistan üzerindeki gösterimi.
2011 Nüfus Sayımına göre Hindistan'da Hintçeyi anadili olarak konuşanların dağılımı.

Hindistan'da ve Güney Asya'da birçok eyalette başka diller kullanılmakta olsa da[2] Hindistan'ın özellikle kuzeyinde Hindustani çoğunlukla lingua franca olarak kullanılır. Hindistan, bağımsızlığından itibaren tüm ülkede bu dili yaygınlaştırmaya çalışmış olmakla birlikte bu dili anadil olarak kullanmayan yerel halklar bu politikalara karşı koymuştur. Bu, başlangıçta Hintçeyi tek resmî dil yapmayı planlamış hükûmetin İngilizceyi de bu statüye çıkarmasına sebep olmuştur.[3]

Hindistan dışında Hintçe daha çok Bollywood ve film müzikleri ile tanınmıştır.

Sınıflandırma değiştir

Hintçe, Urduca ile birlikte Hindustani dilinin iki ayrı standart yazı değişkesinden biridir. Dil, Hint-Aryan dillerinin Hint dilleri olarak da bilinen merkez koluna mensuptur. Bu dil grubu Hint-İran, daha geniş kapsamda ise Hint-Avrupa dil ailesine bağlıdır.

Tarihçe değiştir

Hintçe (ve Hindustani), kökenleri Vedik Sanskrit dilinin erken bir formuna dayanan Prakrit dilinden evrilmiştir.[4] Hint dillerinin Delhi'de konuşulan lehçeyi baz alarak standartlaştırılmasından önce, pek çok Hint lehçesi ve dili yazı ve edebiyat dili olarak kullanılmıştır. 12. ve 13 yüzyıllarda, Braj Bhasha, Marvari ve Avadhi dillerinde yazılmış eserler, Hint dilleri edebiyatının erken dönemlerini oluşturmaktadır.[5]

Modern standart Hintçe, Braj, Avadhi ve Maithili gibi diyalektler yerine Delhi'de konuşulan lehçeyi baz almıştır.[4] Babürlü hakimiyetinin son yıllarında ise Urdu dili prestij dili haline gelmeye başlamıştır. Modern Hintçenin edebi kullanımı 18. yüzyılın sonlarında meydana gelmiştir.[6]

19. yüzyılın sonlarında, Urducadan ayrı olarak Hintçeyi geliştirmek için bir hareket oluştu.[7] 1881'de Bihar, Hintçeyi Urducanın yerini alan tek resmi dili olarak kabul etti ve böylece Hintçeyi benimseyen ilk Hindistan devleti oldu.[8] 1949 yılında Devanagari yazı sistemiyle yazılan Hintçe, Hindistan'ın resmi dili olarak kabul edildi.[9]

Konuşanların sayısı değiştir

SIL International verilerine göre 1991 yılında 180 milyon kişi anadili olarak Hintçe konuşuyordu, 120 milyon kişi ise ikinci dil olarak Hintçe konuşuyordu. 1991'den 2008'e Hindistan nüfusu %35 artığına göre, bugün 240 milyon kişinin Hintçeyi anadili olarak konuştuğu tahmin edilmektedir. İkinci dil olarak konuşanların sayısı ise okur-yazarlık oranındaki artışa bağlı olarak %35'ten çok daha fazladır.

Örnekler değiştir

Türkçe Hintçe (Transliterasyon) Hintçe (Devanagari)
Hintçe Hintçehindī हिन्दी
İngilizce Hintçeagrezī अंग्रेज़ी
Evet Hintçehāan' हाँ
Sen1 Hintçeāap (Resmi), tum (samimi) आप
Sen² Hintçetum (Gayriresmî) तुम
Sen³ Hintçetū (aşağılayıcı) तू
Hayır Hintçenahīn नहीं
Merhaba/Selam Hintçenamaste नमस्ते
Hoşçakal Hintçenamaste, Hintçealvidā, Hintçekhudā hāfiz नमस्ते, अलविदा, ख़ुदा हाफ़िज
Nasılsınız? Hintçeāp kaise hai आप कैसे हैं?
Sonra görüşürüz Hintçephir milege फिर मिलेंगे
Teşekkürler Hintçedhanyavād, Hintçeshukriyā धन्यवाद, शुक्रिया
Üzgünüm Hintçekshamā kījiye, (ayrıca māf kījiye) क्षमा कीजिये (माफ कीजिये)
Neden? Hintçekyo? क्यों?
Kim? Hintçekaun? कौन?
Ne? Hintçekyā? क्या?
Ne zaman? Hintçekab? कब?
Nerede? Hintçekahā? कहाँ?
Nasıl? Hintçekaise? कैसे?
Ne kadar? Hintçekitne? कितने?
Anlamadım Hintçemai samjhā nahī मैं समझा नहीं
Yardım edin(lütfen)
Yardım edin!
Hintçemeri madad kījiye / sahāyatā kījie! मेरी मदद कीजिये / सहायता कीजिये
İngilizce? Hintçekyā āp agrezī bolte hai? क्या आप अंग्रेज़ी बोलते हैं?
Saatiniz kaç? Hintçesamay kyā huā? / kitne baje hai? समय क्या हुआ? / कितने बजे हैं?
Bilmiyorum Hintçemujhe nahī patā मुझे नहीं पता

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2013. 
  2. ^ "Hindustani Language." Encyclopædia Britannica Ultimate Reference Suite. Chicago: Encyclopædia Britannica, 2011.
  3. ^ "A brief history of anti-Hindi imposition agitations in India". The Week (İngilizce). 7 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2022. 
  4. ^ a b "Brief History of Hindi". Central Hindi Directorate. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2012. 
  5. ^ Turek, Aleksandra. "Is the Dhola Maru ra duha only a poetic elaboration?". 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. 
  6. ^ "Archived copy". 30 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2006. 
  7. ^ Paul R. Brass (2005). Language, Religion and Politics in North India. iUniverse, Incorporated. ISBN 9780595343942. 4 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. 
  8. ^ Parthasarathy, Kumar, p.120
  9. ^ Clyne, Michael (24 Mayıs 2012). Pluricentric Languages: Differing Norms in Different Nations (İngilizce). Walter de Gruyter. ISBN 9783110888140. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020.