Vikipedi

Babürlüler

Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu (Farsça: گوركانى Gurakānī;[7] bilindik adlandırma Farsça: امپراتوری مغولی هند Empīrāturī-ye Moġolī-ye Hind 'Hint, Moğol İmparatorluğu',[8][9] Urduca: مغلیہ سلطنت Moghly-e Soltanat 'Moğol Sultanlığı',[10] Çağatayca: کورگن Küregen), günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol[11][12][13][14] kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef[15] ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir.[16] Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

Babürlüler
گوركانى
Babür İmparatorluğu
1526-1858
Babürlüler bayrağı
Babür İmparatorluğunun orijinal bayrağı
Başkent
[1]
Yaygın dil(ler)
Hindustânî(geçer dil)
Resmî din
HükûmetMonarşi
Padişah, Şah, Hakan, İmparator 
• 1526-1530
Babür (ilk)
• 1837-1857
II. Bahadır Şah (son)
Tarihçe 
• Kuruluşu
1526
• Dağılışı
1858
Yüzölçümü
• Toplam
4000000[4][5] km2
Nüfus
• Tahminî
158,400,000[6]
Para birimiRupi
Öncüller		 Ardıllar
Timurlular
Delhi Sultanlığı
Britanya Hindistanı
Maratha Konfederasyonu
Dürrânîler
Babür İmparatorluğu'nun diğer bayrağı

İmparatorluğun klasik döneminin, Ekber Şah'ın 1556 yılında tahta çıkması ile başladığı kabul edilir. Onun yönetimi altında, Hindistan, kültürel ve ekonomik ilerlemenin yanı sıra farklı dinlerden olanların uyumu açısından çok iyi bir konuma ulaşmıştır. Babür İmparatorluğu'nun beşinci imparatoru Şah Cihan'ın saltanatı, imparatorluğun mimarlık ve sanat alanında altın çağıdır. Agra'daki efsanevi Tac Mahal'in yanı sıra pek çok mükemmel eser onun döneminde yapılmıştır. Babür İmparatorluğu'nun, Evrengzib'in hükümdarlığı sırasında toprak genişlemesi doruk noktasına ulaştı. Onun döneminde 150 milyonluk nüfusu ile imparatorluk dünya nüfusunun dörtte birine hükmeder konumdaydı.

1739 yılında Nadir Şah güçleri tarafından Karnal Muharebesi'nda mağlup edilen Babür İmparatorluğu, 18. yüzyılın ortalarından itibaren idari ve ekonomik olarak zayıflamaya başladı. Son imparator II. Bahadır Şah'ın sadece şehir üzerinde otoritesi vardı. 1858 yılında bir isyan üzerine bölgeye müdahale eden İngiliz'lerce Babür İmparatorluğu'na son verilerek Hindistan, Büyük Britanya İmparatorluğu'na bağlanılmıştır.

Babür İmparatorluğu'nun kökeni

değiştir
Ana maddeler: Timur İmparatorluğu ve Moğol İmparatorluğu

Babür imparatorluğu uluslararası literatürde Farsça Moğol anlamına gelen Mughal olarak yer alsa da[17] imparatorluğun kurucusu Babür Şah'ın anne tarafından atası olan Moğol İmparatorluğu'nun kurucusu Cengiz Han'ın oğlu Çağatay'ın kurduğu Çağatay Hanlığı İslamiyet'i kabul etmiş ve Türkleşmiştir. Babür Şah'ın baba tarafından atası olan ve soyu bir Türk-Moğol boyu olan Barlaslar'a dayanan Timur da Müslümandır ve Türk'tür.[12][18] Anadili Çağatay Türkçesi olan ancak Fars kültüründen yoğun olarak etkilenmiş olan hanedanın üzerindeki bu etki, Hindistan'da bu kültürün önemli derecede gelişmesine neden olmuştur. Babür Şah'tan sonra Türk kültürü ve Türk dilinin yavaş yavaş etkisi azalmış ve yerini Farsça, daha sonra da Urduca almıştır.[19] Günümüzde, Özbekistan, Kırgızistan, Afganistan ve Hindistan'da da mirasına sahip çıkılan Babür İmparatorluğu, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Forsu'na birer yıldızla işlenen tarihteki 16 Türk devletinden biridir.[20]

Siyasi tarih

değiştir
 
Dünyadan Babür Devleti

Zahireddin Muhammed Babür Babası Fergana hükümdarı Ömer Şeyh Mirza'nın ölümünden sonra amcası ile yaptığı taht mücadelesini kaybetmiş ve emri altındaki beylerle birlikte 1504' te Kabil'e gitmiştir. Devletin başkentini de burası yapmıştır. 1519 yılında Pencap bölgesini ele geçirmiş, 1524 yılında Delhi Sultanı'nı yenilgiye uğratarak Lahor'a girmiştir. Delhi'den sonra Agra'yı da alan Babür Şah burayı başkent yapmış ve Babür İmparatorluğu'nu kurmuştur.

1530 yılında ölen Babür Şah'tan sonra devletin başına oğlu Hümayun (1530-1556) geçmiştir. Tahtının ilk yıllarında kardeşleri ve akrabaları ile mücadele eden Hümayun bir yandan da Ludi hükümdarı ile mücadelede bulunmuş ve bu mücadelelerden galibiyetle ayrılmıştır. Yetenekli bir hükümdar olmayan Hümayun Şah 1556 yılında ölmüş yerine Ekber Şah (1556-1605) geçmiştir. 5 Kasım 1556'da Babür İmparatorluğu II. Panipat Zaferi'ni kazanarak eski gücüne kavuştu. Tahtta hak iddia eden Hemu, Ekber Şah'ın veziri Bayram Han tarafından yenildi ve Babür Hanedanı'nın fetret devri sona erdi.[21] Ekber Şah döneminde sarayda Hint etkisinin arttığı görülmüştür. Bu dönemde Hintler de devlet ve askerlik işlerinde görev almaya başlamışlardır.

1605'te ölümünden sonra yerine Cihangir (1605-1627) geçmiştir. Bu dönemde önemli başarılar görülmemiş ve Safevîler Kandehar şehrini ele geçirmiştir. Yapılan en önemli iş olarak Lahor ile Agra arasında yapılan yoldur. İngilizler bu dönemde Hindistan ticaretine el atmış ve Surat limanında yer açarak zamanla buradan Hindistan'ı ele geçirecek gelişmeyi sağlamışlardır. Cihangir'in ölümü üzerine yerine oğlu Şah Cihan (1628-1658) geçmiştir. Kardeşleri ile girdiği taht mücadelelerini kazandıktan sonra bir daha bu tip mücadelelerin yaşanmaması amacıyla kendi soyundan gelen bütün erkekleri öldürtmüştür. Şah Cihan döneminde Avrupalılar ile ilişkilerin daha da arttığı görülmektedir.

1658 yılında hastalanan Şah Cihan'ın yerine oğlu Evrengzip (1658-1707) tahta çıkmıştır. Onun zamanında Hindistan ticaretinde Hollandalılar da rol almaya başlamışlardır. 1707 yılında ölümü ile yine taht kavgaları başlamış ve ülke 1723'te Delhi ve Haydarabad şahlıkları olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Safevi Hükümdarı 1739'da Delhi'yi zaptetmiş ve imparatorluk hazinesinin büyük bölümüne el koymuştur. 1748 yılında Afgan hükümdarı Hindistan'a girmiş ve birçok eyaleti ele geçirmiştir. 1760'ta II. Alemgir Şah'ın yerine Şah Alem geçmiş bu dönemde İngilizlerle 1764 Buksar Savaşı yapılmış ancak yenilgiye uğranınca İngilizler Hindistan'da hüküm sürmeye başlamışlardır. 1766 Allahabad Antlaşması ile İngiliz hakimiyeti daha da artmıştır. 1857 yılında çıkan Sipahi İsyanı'nı da bastıran İngilizler 1858'de son Babür İmparatoru II. Bahadır Şah'ı tahttan indirip çocuklarını da öldürmüş ve Hindistan'daki Timur Hanedanı'na son vererek Hindistan'ı İngiliz İmparatorluğu'na katmışlardır.

Ordu

değiştir

Babürlü ordusu kendileri gibi kökenleri Orta Asya'nın süvari ordularına dayansa da, temel biçimi ve yapısı 3. Babür Şahı, Ekber Şah tarafından kuruldu. Ordunun alay yapısı yoktu ve askerler doğrudan imparator tarafından askere alınmıyordu. Bunun yerine, soylular veya yerel liderler gibi kişiler, mansab olarak anılan kendi birliklerini toplar ve onları orduya verirdi.

Menşei

değiştir

Babürler Orta Asya kökenlidir. Pek çok Orta Asya ordusu gibi, Babur'un babür ordusu da at odaklıydı. Subayların rütbeleri ve maaşları, tuttukları atlara dayanıyordu. Babur'un ordusu küçüktü ve Orta Asya'nın Timurlu askeri geleneklerini miras almıştı.[22] Babür Şah'ın bir barut savaş sistemi başlattığını varsaymak yanlış olur, çünkü atlı okçuluk ordusunun hayati bir parçası olmaya devam etti.[23] Ekber orduyu yeniden yapılandırdı ve mansabdari sistemi adı verilen yeni bir sistem getirdi. Bu nedenle Babürlü ordusunun temel yapısı Ekber'in saltanatından başladı.

Teşkilatlanma ve Birlik Türleri

değiştir

Babür imparatorları küçük bir daimî orduya sahipti. Sadece binlerle numaralandırıldılar. Bunun yerine askerlerin çoğunu mansabdar denilen subaylar sağlıyordu.

Daimi ordu

değiştir

Babür şahları küçük sürekli orduları sürdürdüler. Şah'ın kendi hane halkı birliklerine Ahadiler deniyordu. Doğrudan Babür şahı tarafından, esas olarak imparatorun kendi akrabaları ve aşiret üyelerinden alındı. Kendi maaş bordroları ve maaş ustaları vardı ve normal atlılardan(süvar) daha iyi maaş alıyorlardı . Bunlar soylu askerlerdi, bazıları normalde sarayda idari görevlerde bulunuyordu. Valaşahiler yani saltanat muhafızları, doğrudan şahın maaşına bağlı olduklarından, birliklerin en güvenilir ve sadık kısmı olarak görülüyordu. Bunlar, tamamen olmasa da, gençliğinden itibaren şaha bağlı olan ve o sadece bir şehzadeyken ona hizmet etmiş ve bu nedenle özel bir şekilde onun şahsi hizmetkarları ve hane halkı birlikleri olarak işaretlenmiş adamlardı.[24] İmparator ayrıca bir piyade tümenine ve kendi topçu tugayına sahipti.

 
Cihan Şah'ın Saray Muhafızları
 
2. Ekber Şah'ın tören muhafızları
 
Valaşahilerin başı olan Han-ı Davran

Mansabdarlar

değiştir
 
Mansabdar

Ekber Şah bu eşsiz sistemi tanıttı. Babür ordusunun alay yapısı yoktu. Bu sistemde, hükûmet için atlı kotasını toplamaktan ve sürdürmekten sorumlu bir askeri subay çalışıyordu. Rütbesi, 10'dan (en düşük) 5000'e kadar sağladığı atlılara dayanıyordu. Bir şehzadenin rütbesi 25000 idi. Buna zat ve süvar sistemi deniyordu.

Bir subay, adamları ve atları 1:2 oranında tutmak zorundaydı. Atların dikkatlice doğrulanması ve markalanması gerekiyordu ve Arap atları tercih edildi. Subay ayrıca ulaşım için at, fil ve karyola kotasının yanı sıra piyadeler ve topçuları da korumak zorundaydı. Askerlere aylık/yıllık ödemeler veya jagir olarak ödeme seçeneği sunuldu, ancak çoğu jagir'i seçti. İmparator ayrıca jagir'i mansabların bakımı için mansabdarlara tahsis etti.

Sınıflar

değiştir

Babür ordusunun dört kolu vardı: süvariler (Asvaran), piyade (Padegan), topçu (Tophane) ve donanma. Bunlar kendi komutanları olan tümenler değildi, bunun yerine her biri bu tümenlerden bazılarına sahip olan Mansabdarlar arasında ayrı ayrı dağıtılan kollar veya sınıflardı. Bu kuralın istisnası, kendi atanmış komutanı olan uzmanlaşmış bir kolordu olan ve mansabdari birliklerinin bir parçası olmayan topçulardı.[25] Süvariler orduda birincil rolü üstlenirken diğerleri yardımcıydı.

Süvari

değiştir

Süvari, Babür ordusunun en üstün koluydu. Hint Müslümanların Barha kabilesi, geleneksel olarak, her savaşta kalıtsal olarak liderlik etme hakkına sahip oldukları imparatorluk ordusunun öncüsünü oluşturuyordu.[26][27] Normalde mansabdarlar tarafından askere alınan atlılar yüksek sınıf insanlardı ve piyade ve topçulardan daha iyi maaş alıyorlardı. Kendi atlarından en az ikisine ve iyi teçhizata sahip olmaları gerekiyordu. Normal süvariye süvar denirdi. Normalde kılıç, mızrak, kalkan ve daha nadiren ateşli silah kullanırlardı. Zırhları çelikten veya deriden yapılmıştı ve kabilelerinin geleneksel kıyafetlerini giyiyorlardı. Babür zırhı, ısı nedeniyle Avrupa zırhları kadar ağır değildi, ancak güneyde Hint birliklerinden daha ağırdı.[28] Zırh iki katmandan oluşuyordu; ilki baş, göğüs ve uzuvları sabitlemek için çelik plakalar ve miğferlerden oluşuyor. Bu çelik zırh ağının altına, dizlere kadar inen bir kılıca veya mermiye direnecek kadar kalın, pamuklu veya keten kapitone bir üst giysi giyildi. Alt giysi olarak ipek pantolon ve bele dolanan bir çift kaşmir şal bu kostümü tamamlıyordu. Bir erkeğin gözlerinin biraz ötesi görünene kadar vücudu koruyucu giysilerle örtme alışkanlığı vardı.

 
Babürlü süvarisi
 
Babür dönemi zırhlı süvariler
 
Babürlü dönemi bir zırh

Kuzey Hindistan ovalarında meydan muharebelerine adapte olan Babürler, ön muharebe odaklıydı ve kılıçlar ve mızraklarla donanmış ağır süvarilerin şok saldırısı taktikleri Babür ordularında popülerdi.[29][30] kriz zamanlarında, Müslüman Babürler, Utara adı verilen,[31] atlarından inip canlarıyla kaçmak yerine öldürülene kadar yaya olarak savaşan bir tür dövüş gerçekleştirirlerdi.[32] Babür süvarileri, normalde generaller tarafından kullanılan filleri de içeriyordu. İyi süslenmiş ve iyi zırh taşıyorlardı. Ağırlıklı olarak ağır yükleri ve ağır silahları taşımak için nakliye için kullanıldılar. Rajput mansabdar'ın bir kısmı da deve süvari sağladı. Rajasthan gibi çöl bölgelerinden gelen adamlardı.

 
Babürlü Savaş Fili Zırhı
 
Babür dönemi savaş filleri

Hindistan'daki Babür gücünün anahtarı, savaş atlarını kullanması ve ayrıca Orta Asya'dan gelen üstün savaş atlarının tedarikini kontrol etmesiydi. Bu, Panipat Muharebesi, Machhiwara Muharebesi, Dharmatpur Muharebesi'ndeki zaferlerle ve barut yerine öncelikle geleneksel Türk-Moğol atlı okçu taktiklerinin kullanıldığı Peder Monserrate gibi görgü tanıklarının ifadeleriyle doğrulandı. Süvari savaşı lojistik açıdan zor fil savaşının ve kaotik toplu piyade taktiklerinin yerini aldı. Rajput'lar, yaya olarak savaşma geleneklerine rağmen onları süvarilere dönüştürerek işbirliği yaptı. Bu, Marathaların Dekkan Sultanlıklarına hizmetine benziyordu.[33]

Piyade

değiştir
 
Babürlü piyadesi

Piyadeler ya Mansabdarlar tarafından ya da imparatorun kendisi tarafından askere alındı. İmparatorun kendi piyadesine Ahsam adı verildi. Normalde düşük maaş alıyorlardı, donanımları yetersizdi ve ayrıca disiplinden yoksunlardı. Bu grup; bandukçuları, kılıçdarları, kulları ve esnafları içeriyordu. Kılıç, kalkan, mızrak, sopa, tabanca, tüfek, misket tüfeği gibi çok çeşitli silahlar kullandılar. Normalde zırh giymezlerdi.

Bandukçu
değiştir
 
Babürlü dönemi fitilli tüfekli askerler

Bandukçular piyadedeki tüfekçilerdi. Babür piyadelerinin büyük bölümünü oluşturdular.[34] Yerel olarak askere alınan ve fitilli silahlar, yaylar ve mızraklarla donatılan piyadeler o kadar hor görülüyordu ki, ordu maaş bordrolarında tahtırevancılar, marangozlar, pamuk tarakçıları ile neredeyse bir tutuluyordu. Fitilli tüfekleri atlı okçulardan üç kat daha yavaştı. Kronikler, savaş kayıtlarında onlardan neredeyse hiç bahsetmez.[35]

Şemşirbaz
değiştir

Ana piyade, şemşirbaz gibi özel birimlerle desteklendi. "kılıçdarlar" veya "gladyatörler" anlamına gelen şemşirbaz, çok yetenekli kılıçdarlardan oluşan seçkin ağır piyade bölükleriydi. Adından da anlaşılacağı gibi, birkaçı saray muhafızı olarak hizmet etmek veya beceri sergileyen sahte savaşlara katılmak için saraya atandı. Ancak on binlercesi, Babür İmparatorluğu çevresindeki mansabdarlar tarafından ordu birliklerine atandı.[36] Şemşirbazlar, duvarlar patlayıcılar veya toplarla aşıldığında direnişle başa çıkmak için serbest bırakılacakları kuşatma savaşında sıklıkla kullanılıyordu.[37] Şemşirbazların çoğu, Sufi tarikatları gibi dini tarikatlardan alındı.[38]

 
Babürlü döneminden kılıçlı bir piyade

Topçu

değiştir

Topçu, kendi atanmış komutanı mir-i atış ile uzmanlaşmış bir birlikti.[39] Mir-i atış ofisi, daha sonraki Babürlüler döneminde önem kazandı.[40] İmparatorluk Sarayı Kalesi'nin savunmasından sorumlu olan ve İmparator ile kişisel temas halinde olan mir-i atış komutanı büyük etkiye sahiptir.[41] Babür topçusu ağır toplar, hafif toplar, el bombaları ve roketlerden oluşuyordu. Ağır toplar nakliye için çok pahalı ve ağırdı ve filler tarafından savaş alanına sürüklenmeleri gerekiyordu. Bazen patlayarak mürettebat üyelerini öldürdükleri için savaş alanında kullanılmaları biraz riskliydi. Hafif topçu, savaş alanında en yararlı olanıydı. Ağırlıklı olarak tunçtan yapılmıştır ve atlar tarafından çekilmiştir. Bu aynı zamanda develere monte edilen döner topları da içeriyordu. Savaş alanında çok etkiliydiler. Ancak yavaş yavaş toplar, Avrupa'nın demirden yapılmış toplarına kıyasla çok demode oldukları için önemini yitirdi.

 
Babürlü dönemi ağır savaş topu
 
Babürlü dönemi hafif savaş topu
 
Babürlü dönemi zamburakçılar

Donanma

değiştir
 
Ekbername'den bir deniz savaşı

Donanma, Babür ordusunun en zayıf ve en fakir koluydu. İmparatorluk savaş gemilerine sahipti, ancak bunlar nispeten küçüktü. Filo ayrıca nakliye gemilerinden oluşuyordu. Donanmanın ana görevi, bazen savaşta kullanılan korsanlığı kontrol etmekti.[42]

Çela

değiştir

Çelalar, Babür ordusunda köle askerlerdi. Komutanlar, üzerlerinde çok gevşek bir kontrole sahip oldukları istihdam ettikleri paralı askerlere karşı bir denge olarak, kuvvetlerinin özü olarak, efendilerinden başka bakacak kimsesi olmayan kişisel bağımlıları veya köleleri bir araya getirme alışkanlığındaydılar. Bu tür birlikler Hintçe çela (köle) adıyla biliniyordu. İşverenleri tarafından beslendiler, giydirildiler ve barındırıldılar, çoğunlukla onun tarafından yetiştirilip eğitildiler ve onun kampından başka evleri yoktu. Esas olarak savaşta alınan veya kıtlık zamanlarında ailelerinden satın alınan çocuklardan toplandılar. Büyük çoğunluk Hindu kökenliydi, ancak hepsi çelaların bünyesine alındığında Müslüman oldular.[43]

Timurlular ve diğer Moğol kökenli ordular gibi ve diğer İslam devletlerinin aksine, Babür imparatorluğu belirgin bir şekilde köle askerler kullanmıyordu. Köle askerler; gulam , Memlük veya yeniçeri gibi profesyonel elit askerlerden ziyade, esas olarak el işçiliği, uşak ve düşük seviyeli subaylar gibi çok düşük konumlara yerleştirildi . Ancak hadım memurları sadakatlerinden dolayı ödüllendirildi.[44]

Bilim

değiştir

Astronomi

değiştir

Babür astronomları gözlemsel astronomide ilerlemeler kaydetmiştir ve yaklaşık yüz zij tezi ürettiler. Hümâyun Şah, Delhi yakınlarında kişisel bir Gözlemevi inşa etti; Cihangir ve Şah Cihan da gözlemevleri inşa etmeyi planlıyorlardı, ancak bunu yapamadılar.

Babür gözlemevlerinde kullanılan astronomik aletler ve gözlem teknikleri esas olarak İslami astronomisinden türetilmiştir 17.yüzyılda Babür İmparatorluğu, İslami gözlem araçlarının Hindu hesaplama teknikleriyle birleştirildiği İslami ve Hindu astronomisi arasında bir sentez oluşturdu.

Babür İmparatorluğu'nun çöküşü sırasında, Hindu Kralı 2.Jai Singh Babür Astronomi çalışmalarına devam etti. 18. yüzyılın başlarında, Uluğ Bey'in Semerkant Gözlemevi'ne rakip olmak ve Siddhantas'taki daha önceki Hindu hesaplamalarını ve Zij-i-Sultani'deki İslami gözlemleri geliştirmek için Yantra Mandirs adlı birkaç büyük Gözlemevi inşa etti. Kullandığı araçlar İslami astronomiden etkilenirken, hesaplama teknikleri Hindu astronomisinden türetilmiştir.

Mimari ve sanat

değiştir
 
Tac Mahal (Şah-ı Cihan eşi Mümtaz Mahal için yaptırmıştır. Dünya mirası, Agra)

Babür İmparatorluğunun Hindistan'a en büyük katkısı eşsiz mimarisi olmuştur. Hindistan'daki birçok anıt Babür mimarisinin ince örneklerini temsil etmektedir. Babür mimarisinin en önemli eseri ise Tac Mahal olarak bilinmektedir. Yapımına 1631'de başlanan ve 1652'de tamamlanan, Şah Cihan'ın çok sevdiği eşi Mümtaz Mahal (Ercüment Nur Banu Sultan)'in ölümü üzerine inşa ettirdiği Tac Mahal başta olmak üzere, Hümayun Türbesi, Agra Kalesi, Lahor Kalesi UNESCO Dünya Mirası listesi listesinde yer alan Babür İmparatorluğu mimarisinin en önemli örnekleridir.[45] Hindistan'ın birçok şehri ile birlikte, Pakistan, Afganistan ve Bangladeş'te Babür mimarisinden örneklere rastlanmaktadır.[46]

Babür İmparatorluğu'na ait mimari eserlerin en önemli özelliği, hacimce büyük yapılar olmalarıdır. Genel malzeme kullanımı, mermer ve kırmızı kum taşı üzerinedir. Kakmacılık gelişmiş bir süsleme biçimi olmakla beraber kubbe mimarisi de görülmektedir. Alemgir devrinde mimari yönden bir çöküş başlamış olsa da buna rağmen yine de bazı önemli eserler yaptırılmıştır. Bunlar Lahor'daki Padişahî Camisi ve Delhi kalesindeki Motî Mesciti'dir.

 
Babür, Hindistan seferi esnasında

Bir süre, Safevî sarayında sürgün hayatı yaşayan Hümâyun'un ülkesine dönerken yanında Tebrizli sanatçıları da getirmesi nedeniyle Hindistan sanat çevrelerinde minyatüre karşı duyulan ilgi artmıştır. Başlangıçta Tebrizli ustaların kendi tarzlarını aktardıkları minyatürlerde zamanla yerel ustaların da katılımıyla kendine özgü bir üslup gelişmiştir. Babür İmparatorluğu'nda minyatürcülüğün en verimli dönemi Hümâyun'un oğlu Ekber Şah zamanına rastlamaktadır.

Çeşitli yazmaların yanı sıra Bâbür hükümdarları için kaleme alınan şehnâme tarzındaki Bâbürnâme, Ekbernâme adlı eserler resimlendirilmiş, hükümdarların savaşları, avlanmaları, tören ve eğlenceleri gerçekçi bir yaklaşımla tasvir edilmiştir. Cihangir döneminde portrelerin yapımı yaygınlaşmış, Şah Cihan ve Evrengzib devirlerinde ise sadece Racastan, Dekkan gibi eyaletlerde minyatür devam etmiştir.

Resimler

değiştir

Mimarlar

değiştir

Minyatürler

değiştir

Hint-Türk İmparatorluğu hükümdarları

değiştir

Soyağacı

değiştir
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ömer Şeyh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Kutluk Nigâr Hanım
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Babür
(1526-30)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hümayun
(1530-39, 1555-56)
 
Kamran
 
Hindar
 
Askari
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ekber
(1556-1605)
 
Mirza Hakim
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cahangir
(1605-27)
 
Murad
 
Daniyal
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hüsrev
 
Şah-ı Cihan
(1628-58)
 
Şahriyar
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dala Şiko
 
Şah Şuca
 
Alemgir Şah I (Evrengzib)
(1658-1707)
 
Murad Bahş
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muhammed
Sultan
 
I. Bahadur Şah
(1707-12)
 
Muhammed Azzam
 
Ekber
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Cihangir Şah
(1712-13)
 
Acem üş-Şan
 
 
 
 
 
Rafi üş-Şan
 
 
 
 
 
Cahan Şah
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II.Alamgir
(1754-59)
 
Ferruh Siyer
(1713-19)
 
Refiudderecat
(1719)
 
Rafi ul-Darcat
(1719)
 
Muhammed İbrahim
(1719)
 
Muhammed Şah
(1719-48)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Şah-ı Alem
(1759-1806)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Ahmed Şah Bahadır
(1748-54)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II. Ekber Şah
(1806-37)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
II. Bahadur Şah
(1837-58)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  • Alam, Muzaffar. Crisis of Empire in Mughal North India: Awadh & the Punjab, 1707-48 (1988)
  • Ali, M. Athar. "The Passing of Empire: The Mughal Case," Modern Asian Studies (1975) 9#3 pp. 385–396 in JSTOR16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., on the causes of its collapse
  • Black, Jeremy. "The Mughals Strike Twice," History Today (April 2012) 62#4 pp 22–26. full text online
  • Blake, Stephen P. "The Patrimonial-Bureaucratic Empire of the Mughals," Journal of Asian Studies (1979) 39#1 pp. 77–94 in JSTOR29 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Dale, Stephen F. The Muslim Empires of the Ottomans, Safavids and Mughals (Cambridge U.P. 2009)
  • Dalrymple, William (2007). The Last Mughal: The Fall of a Dynasty : Delhi, 1857. Random House Digital, Inc. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  • Faruqui, Munis D. "The Forgotten Prince: Mirza Hakim and the Formation of the Mughal Empire in India," Journal of the Economic and Social History of the Orient (2005) 48#4 pp 487–523 in JSTOR29 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., on Akbar and his brother
  • Gommans; Jos. Mughal Warfare: Indian Frontiers and Highroads to Empire, 1500-1700 (Routledge, 2002) online edition2 Ocak 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Gordon, S. The New Cambridge History of India, II, 4: The Marathas 1600-1818 (Cambridge, 1993).
  • Habib, Irfan. Atlas of the Mughal Empire: Political and Economic Maps (1982).
  • Markovits, Claude, ed. (2004). A History of Modern India, 1480-1950. Anthem Press. ss. 79-184. 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  • Richards, John F. (1996). The Mughal Empire. Cambridge University Press. 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  • Majumdar, Ramesh Chandra (1974). The Mughul Empire. B.V. Bhavan. 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  • Richards, John F. The Mughal Empire (The New Cambridge History of India) (1996) excerpt and online search16 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Richards, J. F. "Mughal State Finance and the Premodern World Economy," Comparative Studies in Society and History (1981) 23#2 pp. 285–308 in JSTOR29 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dipnotlar

değiştir
  1. ^ "Ankara'nın Başkent Oluşunun 89. Yılı Kutlu Olsun". ttk.org.tr. 2012. 19 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (WMV) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2013. 
  2. ^ Conan, Michel (2007). Middle East Garden Traditions: Unity and Diversity: Questions, Methods and Resources in a Multicultural Perspective. Volume 31. Washington, DC: Dumbarton Oaks Research Library and Collection. s. 235. ISBN 978-0-88402-329-6. 
  3. ^ "BBC - Religions - Islam: Mughal Empire (1500s, 1600s)". 13 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2017. 
  4. ^ https://doi.org/10.5195%2FJWSR.2006.369 [yalın URL]
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022. 
  6. ^ https://books.google.com/books?id=d0SPAgAAQBAJ&pg=PA21 [yalın URL]
  7. ^ Zahir ud-Din Mohammad (2002-09-10). Thackston, Wheeler M.. ed. The Baburnama: Memoirs of Babur, Prince and Emperor. Modern Library Classics. ISBN 0-375-76137-3. "Note: Gurkānī is the Persianized form of the Mongolian word "kürügän" ("son-in-law"), the title given to the dynasty's founder after his marriage into Genghis Khan's family."
  8. ^ L. Canfield, Robert; Jonathan Haas (2002). Turko-Persia in Historical Perspective. Cambridge University Press. ISBN 0-521-52291-9, 9780521522915. ; p. 20;
  9. ^ Edward Balfour The Encyclopaedia Asiatica, Comprising Indian Subcontinent, Eastern and Southern Asia, Cosmo Publications 1976, S. 460, S. 488, S. 897
  10. ^ Balfour, E.G. (1976). Encyclopaedia Asiatica: Comprising Indian-subcontinent, Eastern and Southern Asia. Yeni Delhi: Cosmo Publications. ss. 460, 488, 897. ISBN 978-8170203254. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  12. ^ a b Roux, Jean Paul (1984). Türklerin Tarihi (Historie des Turks). Ad. ISBN 975-506-018-9. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2012. 
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2012. 
  15. ^ Richards, John F. (1995). "The Mughal Empire". Cambridge University Press. s. 6. ISBN 978-0-521-56603-2. 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ Warrior Empire: The Mughals (DVD). The History Channel. 31 Ekim 2006. 31 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  18. ^ "Mirza Muhammad Haidar". Silk Road Seattle. University of Washington. 16 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2006. On the occasion of the birth of Babar Padishah (the son of Omar Shaikh) 
  19. ^ Robert L. Canfield, Robert L. (1991). Turko-Persia in historical perspective, Cambridge University Press, p.20. "The Mughals-Persianized Turks who invaded from Central Asia and claimed descent from both Timur and Genghis – strengthened the Persianate culture of Muslim India".
  20. ^ Ateşoğlu, Mehmet (Kasım 2002). "Atatürk'te Türklük Aşkı ve Ülküsü". 75 Türk Dünyası Tarih ve Kültür Dergisi, 191. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yayınları. ss. 24-32. 
  21. ^ Altındiş, Ceyla - NTV Tarih - Sayı 34 - Kasım 2011 - İstanbul 1308-7878
  22. ^ Rachel Dwyer (2016). Key Concepts in Modern Indian Studies
  23. ^ Kaushik Roy (3 Haziran 2015).
  24. ^ Zahiruddin Malik (1977). The Reign Of Muhammad Shah 1919-1748. p. 298.
  25. ^ Abraham Eraly (2007). The Mughal World: Life in India's Last Golden Age. Penguin Books. p. 291.
  26. ^ William Irvine (1971). Later Mughal. Atlantic Publishers & Distri. p. 202.
  27. ^ Rajasthan Institute of Historical Research (1975). Journal of the Rajasthan Institute of Historical Research: Volume 12. Rajasthan Institute of Historical Research.
  28. ^ J.J.L. Gommans (2002). Mughal Warfare: Indian Frontiers and Highroads to Empire 1500-1700. Taylor & Francis. p. 120. 
  29. ^ Richard M. Eaton (2019). India in the Persianate Age: 1000–1765. University of California Press
  30. ^ Jeremy Black (2001). Beyond the Military Revolution War in the Seventeenth Century World. Bloomsbury Publishing. 
  31. ^ Pius Malekandathi (2016). The Indian Ocean in the Making of Early Modern India. Taylor & Francis.
  32. ^ Altaf Alfroid David (1969). Know Your Armed Forces. Army Educational Stores. p. 13.
  33. ^ André Wink. The Making of the Indo-Islamic World c.700–1800 CE. University of Wisconsin, Madison: Cambridge University Press. pp. 165–166.
  34. ^ Satish Chandra (January 0101). Medieval India Old NCERT Histroy [sic] Book Series for Civil Services Examination. Mocktime Publications.
  35. ^ André Wink. The Making of the Indo-Islamic World c.700–1800 CE. University of Wisconsin, Madison: Cambridge University Press. p. 164.
  36. ^ Garza, Andrew de la (28 April 2016). The Mughal Empire at War: Babur, Akbar and the Indian Military Revolution, 1500-1605. Routledge.
  37. ^ Andrew de la Garza (2016). The Mughal Empire at War: Babur, Akbar and the Indian Military Revolution, 1500-1605. Routledge.
  38. ^ Andrew de la Garza (2016). The Mughal Empire at War: Babur, Akbar and the Indian Military Revolution. Routledge.
  39. ^ Abraham Elahy (2007). The Mughal World:Life in India's Last Golden Age. Penguin Books India. p. 291.
  40. ^ Sandhu (2003). A Military History of Medieval India. Vision Books. p. 657.
  41. ^ V. D. Mahajan (2007). History of Medieval India. Chand. p. 235.
  42. ^ Roy, Atul Chandra (1972). A History of Mughal Navy and Naval Warfares. World Press.
  43. ^ Sharma, S. R. (1940). Mughal Empire in India: A Systematic Study Including Source Material. p. 11.
  44. ^ Bano, Shadab (2006). "MILITARY SLAVES IN MUGHAL INDIA". Proceedings of the Indian History Congress. 67: 350–57.
  45. ^ "webindia123.com-Indian History-Medieval-Mughal Period-AKBAR". 27 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2012. 
  46. ^ Ross Marlay, Clark D. Neher. 'Patriots and Tyrants: Ten Asian Leaders' pp.269 ISBN 0847684423
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Babürlüler&oldid=33851480" sayfasından alınmıştır