Mümtaz Mahal
Mümtaz Mahal (d. 27 Nisan 1593[1] - ö. 17 Haziran 1631) (Urduca: ممتاز محل; adının anlamı "sarayın sevgili süsü") (Devanagari: मुमताज़ महल) ya da Ercümend Banu Begüm, Hint-Türk-Moğol[2] Babür İmparatorluğu'nun 5. Hükümdarı Şah Cihan'ın 3. ve en gözde eşi. Adına yapılan Tac Mahal anıt mezarı, tarihin en önemli mimari eserlerinden sayılmaktadır. 7 Temmuz 2007'de New7Wonders Vakfı tarafından düzenlenen oylama sonucunda Dünyanın Yeni Yedi Harikasından biri seçilmiştir.
| Mümtaz Mahal | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Babür İmparatorluğu hükümdarı Şah Cihan'ın gözdesi Mümtaz Mahal | |||||
| Hüküm süresi | 30 Ocak 1628 – 17 Haziran 1631 | ||||
| Önce gelen | Nur Cihan | ||||
| Sonra gelen | Cihanara Begüm | ||||
| Doğum | 27 Nisan 1593 Agra, Babür İmparatorluğu | ||||
| Ölüm | 17 Haziran 1631 (38 yaşında) Burhanpur, Babür İmparatorluğu | ||||
| Defin | Tac Mahal | ||||
| Eş(ler)i | Şah Cihan | ||||
| Çocuk(lar)ı | Cihanara Begüm | ||||
| |||||
| Dini | İslam | ||||
Hayatı değiştir
1607'de imparatorluğun başkenti Agra'da doğdu. Babası İranlı soylu Abdül Hasan Asaf Han, halası[3] ise Cihangir'in eşi Nur Cihan'dır.[4]
Mümtaz Mahal, 14 yaşında sözlendiği ve daha sonra Babür İmparatoru olunca Şah Cihan adını alacak olan Şehzade Hürrem ile 10 Mayıs 1612'de 19 yaşındayken evlendi.
Bir isyanı bastırmak için ordularıyla Burhanpur'a giden Şah Cihan'a, dokuz aylık hamile olmasına rağmen her zamanki gibi eşlik eden Mümtaz Mahal, Burhanpur'da Gauhara Begüm adlı 14. çocuğunu doğururken 38 yaşında öldü. Tac Mahal bitip nakledilene kadar, bedeni 23 yıl boyunca Burhanpur'da kaldı, ardından Tac Mahal anıt mezarına gömüldü. Mimari eserlerde atalarının tercih ettiği sarı kum taşı yerine Şah Cihan, tutkuyu sembolize eden beyaz mermer kullanılmasını tercih etmiştir.
Şah Cihan, efsaneleşen sevgisi ve güvenini, imparatorluk mührünü Mümtaz Mahal'e emanet ederek göstermişti.[5] Son yıllarında tahttan indirilerek oda hapsinde tutulan ölümsüz aşkı Şah Cihan, ölümünden sonra yanına defnedilmiştir.
Çocukları değiştir
1. Şahzadi Hürünnissa Begüm (1613 - 1616)
2. Şahzadi İmparatorluk Cihanara Begüm (1614 - 1681)
3. Şahzade İmparatorluk Dara Şükuh (1615 - 1659)
4. Şahzade Şah Şüca Muhammed Sultan Bahadır (1616 - 1660)
5. Şahzadi Roşanara Begüm (1617 - 1671)
6. Badşah Mohinnudin Muhammed Evrengzib (1618 - 1707)
7. Şahzade Sultan Ümmid Bakş (1619 - 1622)
8. Şahzadi Süreyya Banu Begüm (1621 - 1628)
9. Şahzade Sultan Murad Bakş (1624 - 1661)
10. Şahzade Sultan Lüftullah (1626 - 1628)
11. Şahzade Sultan Daulat Afza (1628 - ?)
12. Şahzadi Hüsnara Begüm (1630 - ?)
13. Şahzadi Gauhara Begüm (1631 - 1707)
Kaynakça değiştir
- ^ Marmaduke William Pickthall, Muhammad Asad Islamic Culture, 49. cilt https://books.google.com/books?id=839CAAAAYAAJ&q=17+april+1593 27 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ L. Canfield, Robert; Jonathan Haas (2002).Turko-Persia in Historical Perspective. Cambridge University Press. ISBN 0-521-52291-9, 9780521522915, s.20.
- ^ TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 39, sayfa: 337 https://islamansiklopedisi.org.tr/tac-mahal 29 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "The Ain i Akbari, Abul Fazl Allami". 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2010.
- ^ The Complete Taj Mahal: And the Riverfront Gardens of Agra, Ebba Koch, Aug 2006, Thames & Hudson Ltd, ISBN 0-500-34209-1, s.19.
Dış bağlantı değiştir
| Wikimedia Commons'ta Mümtaz Mahal ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Mumtaz Mahal" (İngilizce). 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2020.