Donald Trump

45. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (2017–2021)

Donald John Trump (d. 14 Haziran 1946, Queens, New York, ABD), 2017-2021 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin 45. başkanı olarak görev yapmış Amerikalı siyasetçi ve iş insanıdır. 8 Kasım 2016 tarihinde yapılan 2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerine Cumhuriyetçi Partinin adayı olarak girmiş, Hillary Clinton'dan yaklaşık 3 milyon oy geride kalmasına rağmen, Amerika'nın seçiciler heyeti metoduna göre başkanlığa seçilmiştir.[1]

Donald Trump
Resmî portre, 2017
45. Amerika Birleşik Devletleri başkanı
Görev süresi
20 Ocak 2017 - 20 Ocak 2021
Başkan Yardımcısı Mike Pence
Yerine geldiği Barack Obama
Yerine gelen Joe Biden
Kişisel bilgiler
Doğum Donald John Trump
14 Haziran 1946 (77 yaşında)
Queens, New York, ABD
Partisi Cumhuriyetçi Parti
(1987–99, 2009–11, 2012–günümüz)
Diğer siyasi
bağlantıları
Evlilik(ler)
Çocuk(lar)
Bitirdiği okul Pensilvanya Üniversitesi (BS Ekon.)
Mesleği İş insanı · siyasetçi
İmzası

Donald Trump 1960'lı yıllarda çeşitli nedenlerden dolayı liseyi terk etmek durumunda kaldı. Sonraki süreçte askeri akademi ile Pensilvanya'da bulunan Pennsylvania Üniversitesi Wharton Okulu'nda eğitim gördü. Üniversite yılları sonrasında babası Fred Trump'ın emlak ve inşaat firmasında görev almaya başladı. 1971'de babasının şirketlerinde imtiyaz sahibi olup kontrolü ele aldı. Şirkete "Trump Organizasyon" adını vererek merkezini Manhattan bölgesine taşıdı. Kısa sürede yaptırdığı otellerle adını duyurdu. 1999 yılında babasını kaybetti. 2000'de yapılan seçimlere Reform Partisi başkan adayı olarak katıldı fakat kısa süre sonra adaylıktan çekildi. 2001 yılında bu partiden ayrıldı. 2004 yılında NBC kanalında “Çırak” (The Apprentice) programını hazırlayarak şov dünyasına adım attı. Bazı söylemleri nedeniyle Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi fakat kazanamadı. 2016 yılındaki seçim sürecinde İslamofobik söylemleri ve seçim vaatleriyle eleştirildi. Forbes'in 2016 yılındaki dünyanın en zengin 400 kişisi listesinde yer aldı. 2016 yılında 70 yaşında olan Trump, seçimleri kazanmasıyla birlikte ABD tarihinin göreve başlayan en yaşlı başkanı olmuştu. 2020 yılındaki seçimde rakibi Joe Biden seçilen en yaşlı ABD başkanı olmuştur. 20 Ocak 2021 tarihinde görevini selefi Joe Biden'e teslim etmesi gereken ABD'nin 45. Başkanı Donald Trump, ABD'nin tarihi devir teslim törenine katılmayan ilk başkan oldu.[2] Hakkında birden fazla azil süreci başlatılan ilk ve tek ABD başkanıdır.[3]

Akademisyenler ve tarihçiler Trump'ı Amerikan tarihinin en kötü başkanlarından biri olarak nitelendiriyor.[4][5]

Ailesi ve kökeni değiştir

Donald Trump, baba tarafından Alman, anne tarafından İskoç kökenli bir aileden gelmektedir. Berber olan büyükbabası Frederick Trump, 1869'da Almanya'nın Kallstadt beldesinde doğdu. 1885 yılında henüz on altı yaşındayken Amerika'ya göç etti.[6] İlk önce ablası ve eniştesinin yanında Manhattan'da kaldı ve berber olarak çalıştı. 1891'de Seattle'a gidip lokanta işletti, sonra Kanada Klondike bölgesinde altın arayanlar arasına katıldı. Sadece altın çıkarmakla kalmayıp kendisi gibi altınla zengin olmak isteyenlere yer belirleyip, yiyecek-içecek sattı, genelev işletti. 1892 yılında ABD vatandaşı oldu. Zengin olduktan sonra Almanya'ya gidip memleketlisi olan Elizabeth Christ ile 1902 yılında evlendi. 2 yıl New York'ta oturduktan sonra karısının çektiği sıla hasreti nedeniyle memleketlerine döndüler.

Tekrar Alman (Bavyera) vatandaşı olmak için başvurdu fakat asker kaçağı sayıldığı için kabul edilmedi. İstenmeyen yabancı muamelesi görerek 1905 yılında sınır dışı edildi ve ailesiyle Amerika'ya geri döndü.[6] 11 Ekim 1905 tarihinde Fred Trump adında bir oğlu oldu. Baba Frederick Trump 1918 yılında İspanyol gribi pandemisinde ölünce oğlu Fred Trump genç yaşına rağmen ticarete atılmak zorunda kaldı. 22 yaşına gelince Elizabeth Trump & Son adlı şirketi kurdu. Bu yıllarında siyahi karşıtı Ku Klux Klan adlı örgüte üye olduğu için kısa bir süre tutuklu kaldı. II. Dünya Savaşı sonrasında işlerini büyüterek servet sahibi oldu. Amerika Birleşik Devletleri Donanması ve askerleri için kışla tarzında evler yaptı. Yine bu dönemlerde New York Queens'te arsa alım satımına başladı. Irkçı bir tavırla siyahilere daire satmadı. 1935 yılında İskoç göçmeni olan Mary Mecleod'la evlenerek Maryanne, Frederick Jr, Elizabeth, Donald ve Robert adlarında beş çocuk sahibi oldu.[7]

Yaşamı değiştir

 
Gençliğinde Trump
 
Trump (en sağda) ve eşi Ivana, 1985 yılında Suudi Arabistan Kralı Fahd için verilen devlet yemeğinde ABD Başkanı Ronald Reagan ve First Lady Nancy Reagan ile birlikte kabul sırasında.

Mary Anne MacLeod ve Fred Trump'ın beş çocuğundan biri olan Donald Trump, 14 Haziran 1946 tarihinde New York, Queens'de doğdu. 1981 yılında kardeşi Frederick Trump Jr. alkol bağımlılığı sebebiyle hayatını kaybetti.[8]

Donald Trump hareketli bir çocukluk geçirdi. Ergenlik döneminde okuldaki müzik öğretmenine yumruk atmıştır. Ardından askeri lisede okudu.[9] 1964 yılında mezun olunca subay olmak istemedi. O yıllardaki tek hayali Hollywood'da film yapımcısı olmaktı. Babasının kendisini New York'taki bir köprü açılışına götürmesi onun için bir milattı denebilir. Üniversite eğitimini iki yıl Fordham, iki yıl da Pensilvanya Üniversitesi'nde tamamladı. Bu dönemlerde babası Fred Trump işlerini büyütmüş, 200 milyon dolar gibi bir servet sahibi olmuştu. Trump Vietnam Savaşı'na da ayağında topuk dikeni olduğu gerekçesiyle katılmadı.[10]

Yükseköğretimden sonra 1971'de babasının Elizabeth Trump & Son Co. adlı daire kiralık şirketini ele aldı. Şirketin adını The Trump Organization diye değiştirdi.[11] Şirketin adını, niteliğini ve merkezini değiştirdi. O dönemlerde yaşanan petrol krizi ABD ekonomisini, dolayısıyla da Trumpları da etkiledi. Donald Trump sonraki süreçte babasından aldığı 350 bin dolarla iş hayatına atıldı. Farklı projeler üzerinde farklı isimlerle çalıştı. Manhattan'da harap halde olan Commodore Hotel'i satın alıp yenilemek isteyince babası da dahil çevresindekiler ona karşı çıktı. Fakat bu isteğini de gerçekleştirdi. Hyatt Otelleri'nin sahibi olan Jay Pritzker ile ortak oldu (1975). Hem bu ortaklığı hem de vergi vermemek için belediye ile yaptığı 40 yıllık anlaşma onun ilk başarıları olarak dikkat çekti. 1400 odalı Grand Hyatt Oteli ile yılda 30 milyon dolar kâr elde etti. 1978'de Manhattan'ın işlek caddelerinden birindeki bir binayı 25 milyon dolarlık banka kredisiyle alıp 68 katlı bir gökdelen yaptırdı. Yaptırdığı daireler 1983'te oldukça ilgi görüp satıldı. İlk önce Tiffany mücevher mağazası nedeniyle Tiffany Kulesi adını verdiği bu binaya daha sonra Trump Kulesi (Trump Tower) adını verdi. Medyada daha fazla ün kazanmasında Central Park'taki buz pateni pistinin etkisi büyük oldu. Belediyenin yedi yıldır bitiremediği ve toplamda 20 milyon dolar harcadığı inşaat, Trump ile beraber üç ayda üç milyon dolara tamamlanmış oldu. Sonraki dönemde ise Trump Place ile beş milyar dolarlık bir projeyi gerçekleştirdi. Sadece doğduğu şehir New York'ta değil, Chicago, Miami, Las Vegas ve dünyanın birçok yerinde Trump Tower, Trump Plaza, Trump International gibi yatırımlar gerçekleştirdi. 2004 yılında NBC'deki programı ile şov dünyasına adım attı. Programda kullandığı "Kovuldun!" sözü çok dikkat çekti. Gallup'un anketlerine göre Trump, 12 yaş üstündeki Amerikalıların %98'i tarafından tanınıyordu.[7][12][13]

Donald Trump emlak işlerinin yanı sıra 1998'de kendi adını taşıyan bir vakıf kurdu. 2016 yılındaki başkanlık seçimleri için bu vakıf aracılığıyla para topladığı iddiasıyla hakkında soruşturma açıldı. Miss Universe, Miss USA ve Miss Teen US gibi güzellik yarışmalarıyla ilgilenip bunlardan pay satın aldı. Kendi adını taşıyan ve emlak üzerine ücretli eğitim veren bir üniversite açtı. Bu üniversite 2005-2010 yılları arasında faaliyet gösterdi.[14] Donald Trump, Türkiye'de İstanbul Mecidiyeköy'de Trump Towers Mall adında rezidans ve alışveriş merkezini 2012 yılında Doğan Holding ile açarak İstanbul'da büyük bir yatırım gerçekleştirdi. Trump Towers'ın açılışına dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile Doğan Holding Onursal Başkanı Aydın Doğan katıldı.[2]

Evlilikleri ve çocukları değiştir

 
2016 yılındaki seçim kampanyalarında eşi Melania Trump'la birlikte.

Donald Trump toplamda üç evlilik yaptı. Bu evliliklerden üç erkek iki de kız çocuğu olmak üzere toplamda beş çocuk sahibi oldu. Ayrıca 2020 yılı itibarıyla on da torunu bulunmaktadır. Trump ilk olarak 1972 yılında Çek model Ivana Zelníčková ile evlendi. Bu evliliğinden Donald Trump Jr., Ivanka ve Eric adında üç çocuğu oldu. İkili 1992 yılında ise boşanmalarına rağmen bir süre yakın ilişkileri devam etti. Bu evlilikten olan çocukların üçü de babalarının şirketlerinde yöneticilik yapmaktadır. 1997 yılına gelindiğinde Trump bu sefer aktris Marla Maples'la evlendi. Bu evlilikten de Tiffany adında bir çocuk sahibi oldu. İki yıl sonra, 8 Haziran 1999'da bu evliliğini de sonlandırdı. 2005 yılında Sloven model Melania Knauss'la evlendi. Mart 2006'da oğulları Barron doğdu. Melania'nın seçim kampanyaları sırasında eşi hakkındaki konuşması Barack Obama'nin eşi Michelle Obama'nın Demokrat Parti Kongresi'nde yaptığı konuşmayla benzer içerik barındırması medyada tartışma yarattı. " Bazen evde iki erkek çocuğum var, genç bir oğlum ve kocam" şeklindeki söylemiyle de tekrar gündeme geldi.[15]

Önceki adaylıkları değiştir

Trump başkanlık öncesindeki siyasi düşüncelerinde birçok farklı tutum sergiledi. Siyasi çevrelerde tanınması 1980 yılındaki başkanlık seçiminde Ronald Reagan'ı desteklemesiyle başladı. Reform Partisi ile olan ilişiğini 2001 yılında kesti. 2001'den 2008'e kadar Demokrat Parti'yi destekledi. 2008 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde Cumhuriyetçi Parti'nin adayı John McCain'i destekledi. 2011 yılına kadar altı Cumhuriyetçi, dört de Demokrat adaya mali destek sağladı. Bu desteğini 2011 sonrasında sadece Cumhuriyetçilere kaydırdı. 1988, 2004 ve 2012’de başkanlık için adı geçmiş olsa bile ilk kez 2000 yılındaki seçim için aday oldu.[14]

 
Donald Trump'ın 2000 yılındaki seçim kampanyalarında kullandığı logo.

Trump'ın başkan adaylığı serüveni 1987'li yıllara dayanmaktadır. Henüz o yıllarda başkan adaylığı için adı geçen isimlerden biri oldu. 8 Ekim 1999'da CNN ekranında Larry King'in bir programında Amerikan başkanlığına aday olacağını açıkladı. Yardımcınız kim olacak sorusuna ise siyahi sunucu Oprah Winfrey cevabını verdi. 2000 yılındaki seçimlere Reform Partisi'nden başkan adayı oldu.[16] Fakat daha sonra yarıştan çekildi. NBC'deki programı ile daha da tanınan Trump, 2004'teki başkanlık seçimi içinde adı geçti. Bush'ın izlediği Irak politikasını yoğun bir şekilde eleştirdiyse de ona destek veren isimlerden biri olup, başkanlığa aday olmadı. 2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri için de 16 Haziran 2015'te Manhattan 5. Cadde'de bulunan Trump Tower’daki konuşmasıyla Cumhuriyetçi Parti'den başkan adaylığını açıklayarak[17] şu ifadeleri kullandı: “Bayanlar ve baylar, Amerikan başkanlığı için yarışıyorum ve ülkemizi tekrar harika bir yer haline dönüştüreceğiz.”[18]

İş kariyeri değiştir

Emlak değiştir

1968'den başlayarak Trump, New York şehrinin dış ilçelerinde orta sınıf kiralık konutlara sahip olan babası Fred'in emlak şirketi Trump Management'ta çalışıyordu.[19] 1971'de şirketin başkanı oldu ve The Trump Organization'ı şemsiye marka olarak kullanmaya başladı.[20]

Manhattan gelişmeleri değiştir

Trump, 1978'de ailesinin ilk Manhattan girişimi olan Grand Central Terminal'in bitişiğindeki terk edilmiş Commodore Hotel'in yenilenmesiyle halkın dikkatini çekti. Finansman, Hyatt ile ortaklaşa 70 milyon dolarlık bir banka inşaatı finansmanı garanti eden Fred Trump[21] tarafından düzenlenen 400 milyon dolarlık bir şehir emlak vergisi indirimi ile kolaylaştırıldı.[22] Otel 1980'de Grand Hyatt Hotel olarak yeniden açıldı[23] ve aynı yıl Trump, Midtown Manhattan'da karma kullanımlı bir gökdelen olan Trump Tower'ı geliştirme haklarını aldı.[24] Bina, Trump Corporation'ın genel merkezine ve Trump'ın PAC'sine ev sahipliği yapıyor ve 2019'a kadar Trump'ın ana ikametgâhıydı.[25][26]

1988'de Trump, bir banka konsorsiyumundan 425 milyon dolarlık (2021'de 974 milyon dolara eşdeğer)[27] bir krediyle Manhattan'daki Plaza Hotel'i satın aldı. İki yıl sonra, otel iflas koruması için başvuruda bulundu ve 1992'de bir yeniden düzenleme planı onaylandı.[28] 1995'te Trump, kişisel garantili krediler de dahil olmak üzere borçlarını ödemek için Plaza Hotel'i mülklerinin çoğuyla birlikte sattı.[29][30]

1996'da Trump, 40 Wall Street'teki çoğu boş olan 71 katlı gökdeleni satın aldı ve daha sonra Trump Building olarak yeniden markalandı ve onu yeniledi.[31] 1990'ların başında Trump, Hudson Nehri yakınlarındaki Lincoln Meydanı mahallesinde 70 dönümlük (28 hektar) bir arazi geliştirme hakkını kazandı. 1994'te diğer girişimlerden gelen borçlarla mücadele eden Trump, projedeki hissesinin çoğunu Riverside South projesinin tamamlanmasını finanse edebilen Asyalı yatırımcılara sattı.[32]

Mar-a-Lago değiştir

1985'te Trump, Florida, Palm Beach'teki Mar-a-Lago mülkünü satın aldı.[33] 1995 yılında, mülkü bir başlangıç ücreti ve yıllık aidat ile özel bir kulübe dönüştürdü. Evin bir kanadını özel konut olarak kullanmaya devam etti.[34] 2019'da Trump, Mar-a-Lago'yu ana ikametgâhı ilan etti.[26]

Atlantic City kumarhaneleri değiştir

1984'te Trump, Holiday Corporation'ın finansman ve yönetim yardımıyla Atlantic City, New Jersey'de bir otel ve kumarhane olan Trump Plaza'da Harrah's'ı açtı.[35] Kârsızdı ve Trump, Mayıs 1986'da Holiday'e 70 milyon dolar ödedi ve tek kontrolü ele geçirdi.[36] Trump daha önce Atlantic City'de Hilton Corporation'dan 320 milyon dolara bir otel ve kumarhane satın almıştı. 1985'te tamamlandığında Trump Kalesi oldu. Eşi Ivana 1988 yılına kadar idare etti.[35][37]

Trump, 1988'de üçüncü bir Atlantic City mekanı olan Trump Taj Mahal'ı satın aldı. 675 milyon dolarlık değersiz tahvillerle finanse edildi ve 1.1 milyar dolara tamamlandı, Nisan 1990'da açıldı.[38][39][40] Trump 900 milyon dolarlık kişisel borcunu azaltmak için, batmakta olan Trump Shuttle havayolu şirketini, mega yatını, kumarhanelerine kiralanan ve limanda tutulan Trump Princess'i ve diğer işletmeleri sattı.[41]

1995 yılında Trump, Trump Plaza, Trump Castle ve Gary, Indiana'daki Trump Casino'nun sahipliğini üstlenen Trump Hotels & Casino Resorts'u (THCR) kurdu.[42] THCR, Tac Mahal'i 1996'da satın aldı ve 2004, 2009 ve 2014'te iflas etti ve Trump'a yüzde 10 sahiplik bıraktı.[43] 2009 yılına kadar başkan olarak kaldı.[44][45]

Golf sahaları değiştir

Trump Organizasyonu, 1999'da golf sahaları inşa etmeye ve satın almaya başladı. On dört sahaya sahip ve dünya çapında Trump markalı üç sahası daha yönetiyor.[46]

Trump, başkanlığının 1.461 gününün 428'inde (yaklaşık üçte biri) bir Trump Organizasyonu mülkünü ziyaret etti ve her 5,6 günde bir olmak üzere 261 tur golf oynadığı tahmin ediliyor.[47]

Markalama ve lisanslama değiştir

Trump adı, gıda maddeleri, giyim, yetişkin eğitim kursları ve ev mobilyaları dahil olmak üzere çeşitli tüketici ürünleri ve hizmetleri için lisanslanmıştır.[48][49] The Washington Post tarafından yapılan bir analize göre, Trump'ın adını içeren ve şirketlerine en az 59 milyon dolar gelir getiren 50'den fazla lisanslama veya yönetim anlaşması var.[50] 2018 yılına kadar sadece iki tüketim malları şirketi onun adına lisans vermeye devam etti.[48]

Yan girişimler değiştir

Eylül 1983'te Trump, Amerika Birleşik Devletleri Futbol Ligi'nde bir takım olan New Jersey Generals'ı satın aldı. 1985 sezonundan sonra lig, büyük ölçüde Trump'ın oyunları bir sonbahar programına taşıma stratejisi (seyirciler için NFL ile rekabet ettikleri yer) ve kuruluşa karşı bir antitröst davası açarak NFL ile birleşmeye zorlama nedeniyle kapandı.[51][52]

Trump'ın işletmeleri, Atlantic City'deki Trump Plaza'nın bitişiğindeki Atlantic City Kongre Salonu'nda birkaç boks maçına ev sahipliği yaptı ve bu maçlar burada oynanıyormuş gibi tanıtıldı.[53][54] 1989 ve 1990'da Trump, Tour de France veya Giro d'Italia gibi Avrupa yarışlarının Amerikan eşdeğerini yaratma girişimi olan Tour de Trump bisiklet sahne yarışına adını verdi.[55]

1986'dan 1988'e kadar Trump, şirketi devralmayı planladığını öne sürerek çeşitli halka açık şirketlerde önemli miktarda hisse satın aldı ve ardından hisselerini kar için sattı,[56] bazı gözlemcilerin onun yeşil postayla uğraştığını düşünmesine yol açtı. New York Times,[57] Trump'ın başlangıçta bu tür hisse senedi işlemlerinde milyonlarca dolar kazandığını, ancak daha sonra "yatırımcılar onun devralma konuşmasını ciddiye almayı bıraktıktan sonra bu kazançların hepsini değilse de çoğunu kaybettiğini" buldu.[57]

1988'de Trump, New York City, Boston ve Washington DC'de 21 uçak ve iniş hakkı olan Eastern Air Lines Shuttle'ı satın aldı.[27] Trump operasyonu Trump Shuttle olarak yeniden adlandırdı ve 1992'ye kadar işletti. Trump, havayolundan kar elde edemedi ve onu USAir'e sattı.[58]

1992'de Trump, kardeşleri Maryanne, Elizabeth ve Robert ve her biri yüzde 20'şer hisseye sahip kuzeni John W. Walter, All County Building Supply & Maintenance Corp.'u kurdu. paravan şirket, Trump'ın kiralık birimleri için hizmet ve malzeme sağlayan satıcılara ödeme yapmak ve ardından bu hizmetleri ve malzemeleri yüzde 20-50 ve daha fazla karla Trump Management'a faturalamak için paravan şirket. Sahipler, işaretlemelerden elde edilen gelirleri paylaştı.[59][60] Artan maliyetler, Trump'ın kiralık birimlerinin kiralarını artırmak için devlet onayı almak için gerekçe olarak kullanıldı.[59]

1996'dan 2015'e kadar Trump, Miss USA ve Miss Teen USA dahil olmak üzere Miss Universe yarışmalarının tamamına veya bir kısmına sahipti.[61][62] Zamanlama konusunda CBS ile olan anlaşmazlıklar nedeniyle, 2002'de her iki yarışmayı da NBC'ye götürdü.[63][64] 2007'de Trump, Miss Universe'ün yapımcısı olarak yaptığı çalışmalar nedeniyle Hollywood Walk of Fame'de bir yıldız aldı.[65] NBC ve Univision, yarışmaları Haziran 2015'te yayın programlarından çıkardı.[66]

Trump Üniversitesi değiştir

2004 yılında Trump, 1.500 ila 35.000 ABD Doları arasında değişen emlak eğitimi kursları satan bir şirket olan Trump Üniversitesi'ni kurdu.[67] New York Eyalet yetkilileri, şirkete "üniversite" kelimesini kullanmasının eyalet yasalarını ihlal ettiğini (akademik bir kurum olmadığı için) bildirdikten sonra, adı 2010 yılında Trump Entrepreneur Initiative olarak değiştirildi.[68]

2013 yılında New York Eyaleti, şirketin yanlış beyanda bulunduğu ve tüketicileri dolandırdığı iddiasıyla Trump Üniversitesi'ne karşı 40 milyon dolarlık bir hukuk davası açtı.[69] Ayrıca, federal mahkemede Trump ve şirketlerine karşı iki toplu dava açıldı. Dahili belgeler, çalışanlara sıkı satış yaklaşımı kullanma talimatı verildiğini ortaya çıkardı ve eski çalışanlar, Trump Üniversitesi'nin öğrencilerini dolandırdığını veya onlara yalan söylediğini ifade etti.[70][71][72] 2016 başkanlık seçimlerini kazandıktan kısa bir süre sonra Trump, üç davayı çözmek için toplam 25 milyon dolar ödemeyi kabul etti.[73]

Vakıf değiştir

Donald J. Trump Vakfı, 1988'de kurulmuş özel bir vakıftı.[74][75] Vakfın son yıllarında, fonlarının çoğu, 2009'dan 2014'e kadar hayır kurumuna herhangi bir kişisel fon bağışlamayan Trump dışındaki bağışçılardan geliyordu.[76] Vakıf, sağlık ve sporla ilgili hayır kurumlarının yanı sıra muhafazakar gruplara da bağışta bulundu.[77]

2016'da The Washington Post, hayır kurumunun kendi kendine işlem yaptığı iddiası ve olası vergi kaçakçılığı da dahil olmak üzere çeşitli potansiyel yasal ve etik ihlaller işlediğini bildirdi.[78] Yine 2016'da New York Eyaleti başsavcılığı, vakfın hayır kurumlarıyla ilgili New York yasalarını ihlal ettiğini söyledi ve New York'taki bağış toplama faaliyetlerini derhal durdurmasını emretti.[79][80] Trump'ın ekibi Aralık 2016'da vakfın feshedileceğini duyurdu.[81]

Haziran 2018'de New York başsavcılığı, vakıf, Trump ve yetişkin çocuklarına karşı 2,8 milyon dolar tazminat ve ek cezalar talep eden bir hukuk davası açtı.[82][83] Aralık 2018'de vakıf faaliyetini durdurdu ve tüm varlıklarını diğer hayır kurumlarına dağıttı.[84] Kasım 2019'da bir New York eyalet yargıcı, kısmen başkanlık kampanyasını finanse etmek için vakfın fonlarını kötüye kullandığı için Trump'a bir grup hayır kurumuna 2 milyon dolar ödeme emri verdi.[85][86]

Hukuki işler ve iflaslar değiştir

Fixer Roy Cohn, 1970'lerde ve 1980'lerde 13 yıl boyunca Trump'ın avukatı ve akıl hocası olarak görev yaptı.[87] Trump'a göre Cohn, arkadaşlıkları nedeniyle bazen ücretlerden feragat etti.[87] 1973'te Cohn, Trump'ın, Trump'ın mülklerinde ırk ayrımcılığı uygulamaları olduğu suçlamasıyla ABD hükûmetine 100 milyon dolarlık (2021'de 610 milyon dolara eşdeğer)[27] Trump ve Cohn, karşı dava reddedilip hükûmetin davası ilerleyince o davayı kaybetti.[88] 1975'te, Trump'ın mülklerinin, diğer şeylerin yanı sıra, iki yıl boyunca her hafta tüm boş apartman dairelerinin bir listesini New York Urban League'e vermesini gerektiren bir anlaşma yapıldı.[89] Cohn, federal hükûmetle başa çıkmak için Stone'un hizmetlerinden yararlanan Trump'a siyasi danışman Roger Stone'u tanıttı.[90]

USA Today'in devam eden çetelesine göre, Kasım 2016 itibarıyla, Trump ve işletmeleri 4.000'den fazla eyalet ve federal yasal davada yer aldı.[91]

Trump kişisel iflas başvurusunda bulunmazken, Atlantic City ve New York'taki aşırı kaldıraçlı otel ve kumarhane işletmeleri,[92] 1991 ile 2009 arasında altı kez Bölüm 11 iflas koruması başvurusunda bulundu.[92]

1980'lerde 70'den fazla banka Trump'a 4 milyar dolar borç vermişti,[93] ancak 1990'ların başındaki kurumsal iflaslarının ardından, çoğu büyük banka Trump'a borç vermeyi reddetti ve yalnızca Deutsche Bank hala borç para vermeye istekliydi.[94] 6 Ocak Amerika Birleşik Devletleri Kongre Binası saldırısından sonra banka, gelecekte Trump veya şirketi ile iş yapmama kararı aldı.[95]

Nisan 2019'da Temsilciler Meclisi Gözetim Komitesi, Trump'ın bankaları, Deutsche Bank ve Capital One ve muhasebe firması Mazars USA'dan mali ayrıntılar isteyen mahkeme celpleri yayınladı. Buna cevaben Trump, ifşaları engellemek için bankalara, Mazars'a ve komite başkanı Elijah Cummings'e dava açtı.[96][97] Mayıs ayında, DC Bölge Mahkemesi yargıcı Amit Mehta, Mazars'ın mahkeme celbine uyması gerektiğine karar verdi[98] ve New York Güney Bölge Mahkemesi yargıcı Edgardo Ramos, bankaların da uyması gerektiğine karar verdi.[99][100] Trump'ın avukatları, Kongre'nin "Anayasa'nın yürütme organına ayırdığı yasa uygulama yetkisini kullanma" yetkisini gasp etmeye çalıştığını ileri sürerek kararları temyiz etti.[101][102][103]

Medya kariyeri değiştir

Kitapları değiştir

Hayalet yazarları kullanan Trump, kendi adı altında ticari, finansal veya politik konularda 19 adede kadar kitap üretti.[104] İlk kitabı The Art of the Deal (1987), New York Times Best Seller oldu. Trump ortak yazar olarak kabul edilirken, kitabın tamamı Tony Schwartz tarafından yazılmıştır.[105] The New Yorker'a göre, "Kitap, Trump'ın ününü New York City'nin çok ötesine taşıyarak onu başarılı iş adamının amblemi haline getirdi. Trump, cildi İncil'den sonra ikinci favori kitabı olarak adlandırdı.[106]

Film ve televizyon değiştir

Trmup, 1985'ten 2001'e kadar birçok filmde ve televizyon programında kamera hücresi görüntüsü yaptı.[107]

Trump'ın 1980'lerin sonlarından beri profesyonel güreş promosyonu WWE ile ara sıra bir ilişkisi vardı.[108] 2007'de WrestleMania 23'te göründü ve 2013'te WWE Hall of Fame'in ünlüler kanadına alındı.[109]

1990'lardan başlayarak, Trump ulusal çapta yayın yapan Howard Stern Show'a yaklaşık 24 kez konuk oldu.[110] Ayrıca Trumped adında kendi kısa biçimli konuşma radyo programı da vardı ! (hafta içi bir ila iki dakika) 2004'ten 2008'e.[111][112] 2011'den 2015'e kadar, Fox & Friends'te haftalık ücretsiz konuk yorumcuydu.[113][114]

2004'ten 2015'e kadar Trump, The Apprentice ve The Celebrity Apprentice adlı reality şovların ortak yapımcısı ve sunucusuydu. The Apprentice'de Trump, baş yönetici rolünü oynadı ve yarışmacılar, Trump Organizasyonunda bir yıllık istihdam için yarıştı. The Celebrity Apprentice'te ünlüler hayır kurumları için para kazanmak için yarıştı. Her iki şovda da Trump, "Kovuldun" sloganıyla yarışmacıları eledi.[115]

1989'dan beri üye olan Trump, 6 Ocak 2021'de ABD Kongre Binası'na yönelik çete saldırısını kışkırtmaktan ve "kendini hedef alan pervasızca yanlış bilgilendirme kampanyasından" dolayı bir disiplin komitesi duruşmasıyla yüzleşmek yerine Şubat 2021'de Screen Actors Guild'den istifa etti.[116] İki gün sonra sendika, onun geri kabulünü kalıcı olarak yasakladı.[117]

Başkanlık kampanyaları değiştir

Trump'ın siyasi parti üyeliği defalarca değişti. 1987'de Cumhuriyetçi, 1999'da Reform Partisi'nin New York eyaleti üyesi olan Bağımsızlık Partisi[118] üyesi, 2001'de Demokrat,[119] 2009'da Cumhuriyetçi, 2011'de bağımsız ve 2012'de Cumhuriyetçi.[118] 1987'de Trump, dış politika ve federal bütçe açığının nasıl kapatılacağı konusundaki görüşlerini ifade eden üç büyük gazeteye tam sayfa ilanlar verdi.[120][121] Yerel ofis için aday olmayı reddetti, ancak cumhurbaşkanlığı için değil.[120] 1988'de Lee Atwater'a başvurarak Cumhuriyetçi aday George H. W. Bush'un aday arkadaşı olarak değerlendirilmesini istedi. Bush, talebi "tuhaf ve inanılmaz" buldu.[122]

2000 başkanlık kampanyası ve 2011 başkanlık yarışına dair ipuçları değiştir

2000 yılında Trump, Kaliforniya ve Michigan ön seçimlerinde 2000 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri için Reform Partisi adayı olarak aday gösterildi ancak Şubat 2000'de yarıştan çekildi.[123][124][125] muhtemel Cumhuriyetçi aday George W. Bush ve muhtemelen Demokrat aday Al Gore, Trump'a yüzde yedi destek gösterdi.[126]

2011'de Trump, 2012 seçimlerinde Başkan Barack Obama'ya karşı yarışmak, Şubat 2011'de Muhafazakar Siyasi Eylem Konferansı'nda (CPAC) ilk konuşmasını yapmak ve erken birincil eyaletlerde konuşmalar yapmak hakkında spekülasyon yaptı.[127][128] Mayıs 2011'de aday olmayacağını açıkladı.[127] ve Şubat 2012'de Mitt Romney'i onayladı.[129] O zamanlar Trump'ın başkanlık hırsları genellikle ciddiye alınmıyordu.[130]

Seçim kampanyası (2016) değiştir

 
Trump'ın 2016 seçim kampanyalarında kullandığı logo.

16 Haziran 2015'te başkan adaylığını açıklayan Donald Trump, 2016 yılındaki seçim kampanyalarını belirli söylemler üzerine kurarak daha önce Başkan Ronald Reagan'ın da kullandığı Make America Great Again sloganını kullandı.[131] Kampanyası için haftada 2 milyon dolar harcayacağını açıkladı.[132] Başkan yardımcılığı görevi için de Mike Pence'yi seçtiğini Twitter hesabı üzerinden duyurdu.[133] Rolling Stones'in bazı şarkılarını kampanya süresince kullanması grubun tepkisini çekti.[134] Adaylık süresince mal varlığını kesin olarak belirtmekten kaçındı. Daha sonra 10 milyar dolarlık mal varlığının bulunduğunu belirtti. Geçmiş yıllarında vergi kaçırdığı ortaya çıktı, rakibi Hillary Clinton'la giriştiği münazarada Federal Hükûmet'e 20 yıl vergi vermediğini itiraf etti. Ardından Clinton'u suçlayarak senatörlük döneminde yasaları neden düzeltmediğini sordu. Seçim kampanyaları süresince Müslüman ve göçmen karşıtlığını içeren bir dil kullandı.[135] Bundan dolayı siyaset, sanat, spor, bilim, teknoloji gibi camiaların önemli isimleri tarafından yoğun bir şekilde eleştirilip tepki gördü.[136][137][138][139] Meksika ile ABD arasındaki sınıra duvar ördüreceğini vadederek, maliyetini Meksikaya ödeteceğini belirtti. Meksikalılara karşı da “Ülkeye uyuşturucu, suç getiriyorlar. Tecavüzcüler” söyleminde bulundu.[140] Göçmen karşıtı söylemleri Katolik Kilisesi lideri Papa Francesco'nun da tepkisini çekti, Papa Trump'a karşı "Yalnızca duvarlar örmeyi düşünen biri Hristiyan olamaz" çıkışında bulundu.[141] Kaliforniya'da Müslüman bir gencin altı kişiyi yaralamasını hatırlatarak Müslümanların Amerikalılara karşı nefret duyduğunu iddia etti. Ardından da ülkeye turist ya da göçmen olarak gelmek isteyen Müslümanların geçici olarak engellenmesi gerektiğini dile getirdi.[142] ABD'deki camilerin gözetim altında tutulmasını ve Müslümanların emniyet güçlerince ırksal olarak fişlenmesi (racial profiling) önerisinde bulunarak[143] Suriyeli mültecileri geri göndereceğini vadetti.[144] IŞİD'i de "cehenneme gönderecek kadar bombalayacağını" ifade ederek, rakiplerinin bu terör örgütüne karşı kendisi gibi sert davranamayacağını, teröristlerin petrolle olan ilişkilerini keserek onları zayıflatacağını söyledi.[145] Hatta, Ağustos ayında partisinin Florida'da düzenlediği mitingde yaptığı konuşmada, Obama'nın IŞİD'in kurucusu olduğunu, Demokrat Parti'nin başkan adayı Hillary Clinton'ın da terör örgütünün kurucu ortaklarından olduğunu iddia etti.[146] Şubat 2016'da güç düşüncesi ile savunduğu barış tezinin radikal İslamcı IŞİD, nükleer tehdidi olan İran ve komünist Çin'e karşı caydırıcı bir etken olarak kullanılması gerekçesiyle Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.[147]

Trump'ın göçmen karşıtı söylemleri sadece Müslümanlara yönelik olmayıp ülkede yasa dışı yaşadığı düşünülen 11 milyon kişiye karşı oldu. Bu kişilerin Amerika'dan çıkartılması gerektiğini savundu, ardından yabancı düşmanlığı ve bunun için gereken maliyet konusunda eleştirilere maruz kaldı.[148] Göçmenleri de kapsayan "doğumla gelen vatandaşlık" uygulamasına da karşı olduğunu açıkladı.[149] Rusya ve Vladimir Putin'le Obama dönemindeki ilişkilerden daha sağlıklı ilişkiler kurabileceğini iddia etti.[150] İran'la varılan nükleer program anlaşmasını başkan seçilmesi durumunda hemen iptal edeceğini söyledi.[151]

Kadınlara yönelik söylemleri değiştir

 
Başkanlığı 20 Ocak 2017'de devralmasından sonra ABD'de başlayan Trump karşıtı protestolarda kadınlar ve ellerindeki pankartlar.

Adaylık süresince göçmen[142] ve Müslüman[144] karşıtı söylemlere sahip olan Trump, ayrıca cinsiyetçi[152] söylemleriyle de tepki çekti. Hillary Clinton'ın Barack Obama'ya 2008'de mağlup olmasını "becerildi" anlamına gelen argo bir kelime ile değerlendirdi.[152] Kürtaj karşıtı olarak bilinen Trump,[153] 1973'ten beri ABD'de yasal olan kürtajın kaldırılması durumunda kürtaj olan kadınların cezalandırılması gerektiğini söyledi. Karşılaştığı tepkilerden sonra da, "kürtaj yapan doktorlar cezalandırılsın" şeklinde düzeltmede bulundu. Kendisinin bu söylemleri kadın ve sivil toplum örgütlerinin sert tepkisine neden oldu.[154] Kuzey Karolina eyaletindeki seçim çalışmalarında düzenlediği konuşmaya katılan, Davud Yıldızı takıp üzerine Müslüman yazan ve “Selam, barış için geldim” yazılı bir tişört giyen 56 yaşındaki bir kadın güvenlik güçlerince salondan atıldı ve protesto edildi.[155] 1993 ve 1997 yıllarında hakkında iki taciz davası açılan Trump,[14] seçim kampanyaları süresince birçok taciz iddiası ile gündeme geldi.[156][157][158] 15 kadın, farklı zaman ve makânlarda Trump'ın kendilerini taciz ettiği iddiasında bulundu.[14] Bu iddialardan birisi de Hollywood yıldızı Salma Hayek'e aitti.[159] Seçimlerden birkaç hafta önce kendisinin bir ses kaydı Washington Post tarafından yayımlandı. 'Bir yıldız olduğunda kadınlara istediğin gibi muamele edebileceğini' Billy Bush'a söylediği ses kaydındaki kadınlar hakkındaki ağır,[160] aşağılayıcı ve küfürlü[161] ifadeleri hem rakipleri hem de kendi partisinden birçok kimsenin tepkisini çekti. Hakkındaki iddiaları hayal ürünü olarak niteleyen Trump, ses kaydı için de yazılı ve sesli açıklamalar ile özür diledi.[162][163]

Seçimler değiştir

 
Eyaletlere göre seçim sonuçları: Kırmızı:Trump/Pence, Mavi:Clinton/Kaine

16 Haziran 2015'te Cumhuriyetçi partiden başkanlık kampanyalarına başlayan Trump, partisinden senatör Ted Cruz ve Ohio Valisi John Kasich'den yapılan ön seçimler sonrasında sıyrılarak partinin tek adayı olarak kaldı.[164] 2016 Haziranının son günlerine doğru parti içinde gereken 1238 delege sayısına ulaşarak partinin resmi adayı olması kesinleşti.[165] Yaygın görüşlere ve genel anket sonuçlarında çoğu kez Clinton'un gerisinde gösterilen Trump,[166][167] 8 Kasım 2016'da yapılan seçimleri kazanarak 45. Amerika Birleşik Devletleri başkanı oldu. Trump yapılan son anketlerde rakibinin dört puan gerisinde gösteriliyordu.[168] Seçimlerde Trump %46.1 Clinton ise %48.2 oy aldı. Clinton daha fazla oy almasına rağmen başkanlık için gerekli olan 270 eyalet delegesi sayısına ulaşamadı.[169] ABD medyası seçim sonuçlarını sürpriz olarak gördü.[170] Trump'ın seçilmesinden Obama'dan görevi devralmasına kadar geçen süreçte basında Rusya'nın seçimleri müdahil olarak Trump'a yardım ettiği iddiaları ortaya atıldı. Bu iddialar arasında Rusya'nın elinde Trump'ın seks kaseti olduğu[171] veya seçimlere siber olarak müdahale ettiği yönündeydi.[172] CIA'nın da Rusya'nın müdahalesi ve yardımı sonucuna vardığı iddiaların araştırılması için Başkan Barack Obama tarafından talimat verildi.[173] Seçilmiş Başkan Trump ise bu iddiaları gülünç bularak: "Bu da yeni bir bahane. Ben inanmıyorum. Biz ülke genelinde büyük bir zafer kazandık. Her hafta ayrı bir bahane getiriyorlar" ifadelerini kullandı.[174] Rusya tarafı ise iddiaları ABD-Rusya ilişkilerine zarar verme amaçlı olduğunu belirterek yalanladı.[175][176]

Seçim analizlerine göre üniversite mezunu Amerikan seçmenlerinin %44'ü (ABD ortalaması %29), lisansüstü eğitim görenlerin yaklaşık %37'si Trump'a oy verdi. Kadınların ise yaklaşık %41'i Trump'a oy verdi, bu oran beyaz kadınlarda %52 olarak saptandı. Hane halkı gelirinin ortalama 56 bin dolar olduğu ABD'de, Trump'a oy veren ailelerin ortalama geliri 72 bin dolar iken, Clinton'a oy verenlerin ise 61 bin dolardı. Kendisinin başkan seçilmesini politika analistleri, gözlemciler ve siyaset bilimcileri neredeyse 'imkânsız' olarak görmekteydi.[177]

Trump karşıtı protestolar değiştir

Donald Trump hem seçim kampanyaları hem de başkanlık görevini devralmasından sonraki süreçte birçok protesto ile karşılaştı. Daha önce kadınları, Müslümanları ve göçmenleri hedef alan söylemleri seçim kampanyası süresince miting ve konferanslarında protesto edilmişti.[137] Özellikle görevi devraldığı yemin töreni sırasında başlayan[178] Trump karşıtı protestolar ülke geneline yayılmakla kalmayıp Londra ve Paris gibi küresel şehirlere de sıçradı.[179] Kapitalizm ve Trump karşıtı dövizler taşıyan göstericiler çeşitli mağaza ve dükkânların camını kırınca güvenlik güçlerince gruba müdahale edildi. New York, Boston, Chicago, Portland ve Oakland gibi şehirlerdeki protestolar yoğun katılım gördü. Bazı noktalarda göstericiler polisle çatıştı.[180] Ayrıca "Kadın Yürüyüşü" (Women's March) adındaki kadın protestoları başkent Washington ve New York gibi yerlerde yayılım gösterdi. Dag Hammarskjold Parkı'ndaki gösterilere 200 bin kişi katılım gösterdi. Ellerinde 'benim bedenim, benim seçimim', 'bedenime dokunma', 'gelecek kadınların olacak', 'benim başkanım değil', 'ellerini çek', 'sevgi nefreti yenecek' gibi pankartlar taşıyan kadınların protestosuna Madonna, Scarlett Johansson ve Alicia Keys gibi birçok isim katıldı.[181] Bu gösterilerde en az 217 kişi gözaltına alındı.

ABD Başkanlığı (2017-2021) değiştir

 
Trump, Suudi Arabistan Kralı Selman ve Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Suudi Arabistan'da düzenlenen 2017 Riyad zirvesinde.

2016 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri sonrası Hillary Clinton'ı ikinci sırada bırakarak ABD Başkanlığı görevine seçilen Trump, 20 Ocak 2017 tarihinde ABD kongresi'nde yapılan törende yemin ederek görevine başladı[182] Göreve geldikten sonra Oval Ofis'te Obama tarafından depoya kaldırılmış olan eski İngiltere Başbakanı Winston Churchill'in büstünü geri getirip eski yerine koydurdu.[183] İlk hafta 15 kararnameyi imzaladı,[184] bunlar çoğunlukla seçim kampanyası süresince değindiği konular üzerineydi.[185] Barack Obama tarafından uygulamasına geçilen Obamacare adlı sağlık reformunun süreç içerisinde kaldırılması için çalışma başlattı. Tepki çeken vaatlerinden olan Meksika sınırına duvar örülmesini, ülkeye yasal olmayan yollardan girişi engellemenin bir parçası olarak görüp ilgili başkanlık kararını imzaladı.[185] Bu kararı Meksika ile ABD arasında gerilim yarattı. Duvarın maliyetini Meksika'ya ödeteceğini söyleyen Trump'a Peña Nieto tepki gösterdi.[186] Duvar maliyeti konusunda Meksika'dan ithal edilen ürünlere yüzde yirmi vergi koyacağı bildirildi.[187] Başkan adaylığı süresince yoğun bir şekilde eleştirdiği Trans-Pasifik Ortaklığı'ndan ABD'nin çekilmesini içeren başkanlık emrini ise 24 Ocak 2017'de imzaladı.[188] Bir gün sonra kürtajı destekleyen uluslararası kuruluşlara olan ABD desteğini kesti.[189] İlk haftasında en tepki çeken imzası ise yine seçim vaatlerinden olan sınırı Müslümanlara kapatma girişimiydi. Irak, Suriye, Yemen, İran, Sudan, Somali ve Libyalı vatandaşlara vize kısıtlaması uygulayarak ülkeye girmelerini yasakladı. Suriyeli mültecilerin de ikinci bir emre kadar ülkeye alınmasını durdurdu.[190][191] Başkanlık imzasından sonra ABD'deki bazı havalimanlarında gözaltına alınan Müslümanlar oldu.[192][193] Ardından birçok şehirde protesto edilen bu uygulama,[194] Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği (ACLU) tarafından açılan dava sonrasında federal yargıç tarafından askıya alındı.[195]

Erken eylemler değiştir

Trump, 20 Ocak 2017'de göreve başladı. Görevdeki ilk haftasında altı icra emri imzaladı : Uygun Fiyatlı Bakım Yasasının ("Obamacare") yürürlükten kaldırılması beklentisiyle geçici prosedürler, Trans-Pasifik Ortaklığı müzakerelerinden çekilme, Mexico City politikası, Keystone XL ve Dakota Access Boru Hattı inşaat projelerine yetki vermek, sınır güvenliğini güçlendirmek ve ABD ile Meksika sınırı boyunca bir duvar inşa etmek için planlama ve tasarım sürecini başlatmak.[196]

Trump'ın kızı Ivanka ve damadı Jared Kushner sırasıyla yardımcısı ve kıdemli danışmanı oldu.[197][198]

Çıkar çatışmaları değiştir

Göreve başlamadan önce Trump, işlerini oğulları Eric ve Donald Jr ve bir iş ortağı tarafından yönetilen feshedilebilir bir tröst haline getirdi.[199][200] İşlerinden kar elde etmeye[201] ve yönetiminin politikalarının işlerini nasıl etkilediğini öğrenmeye devam etti.[200] Trump, "yeni dış anlaşmalardan" kaçınacağını söylese de, Trump Organizasyonu Dubai, İskoçya ve Dominik Cumhuriyeti'ndeki operasyonlarını genişletmeye devam etti.[201]

Trump, ABD Anayasasının Yerli ve Yabancı Maaş Maddelerini ihlal ettiği için dava edildi ve bu, hükümlerin esaslı bir şekilde dava edildiği ilk kez oldu.[202][203] Davacılar, Trump'ın ticari çıkarlarının yabancı hükûmetlerin onu etkilemesine izin verebileceğini söylediler.[201][202][203][204] Trump'ın görev süresi sona erdikten sonra, ABD Yüksek Mahkemesi davaları tartışmalı olarak reddetti.[205]

İç politika değiştir

 
Başkan Donald Trump, Başkan Danışmanı Ivanka Trump ve oğlu Donald Trump Jr. ile birlikte, 4 Ocak 2021

Ekonomi değiştir

Donald Trump'ın başkanlığı döneminde ABD ekonomisi genel anlamda büyüme gösterdi. 2017-2019 yılları arasındaki 3 yıllık dönemde ABD ekonomisinin büyüme hızı yıllık bazda %2,5 oldu ve büyüme hızının ortalama %2,0 olduğu Barack Obama dönemini geride bıraktı. 2012 yılından beri düşüş trendi gösteren enflasyon oranı başkanlığının ilk aylarında tekrar yükselse de %3 seviyesinin üzerine çıkmadı ve 2018 yılında yıllık enflasyon %1,9, 2019 yılında ise %2,3 olarak gerçekleşti. 2008 Ekonomik Krizi sonrasında %10'u bulan işsizlikte Barack Obama döneminde yaşanan gerileme Donald Trump'ın başkanlığı süresince de devam etti. 2019 yılı sonunda ABD'de işsizlik oranı %3,5 olarak gerçekleşti.

Ekim 2017'de Trump, kurumlar vergisini kalıcı olarak %21'e düşüren, kişisel gelir vergisinde 2025'e kadar azalma sağlayan, çocuğu olan bireylerin vergi avantajını arttıran, veraset vergisinden muaf olma sınırını iki katına çıkararak 11.2 milyon $ yapan ve yerel ve eyalet vergilerindeki indirimi 10.000 $ ile sınırlayan Tax Cuts and Jobs Act of 2017 [en] adlı vergi yasasını imzaladı.[206]

Donald Trump yönetimindeki ABD ekonomisi 2017-2019 yılları arasında büyüme gösterse de 2019 yılının sonunda Çin'de ortaya çıkan ve 2020'nin ilk aylarından itibaren tüm dünyada etkisini gösteren Covid-19 Pandemisi sebebi ile çok ciddi bir duraklama dönemine girdi. 2008 krizine göre etkileri katbekat daha büyük olan bu duraklama ABD'de işsizliğin 3 ay içerisinde %3,5'tan %14,7'ye fırlamasına ve ekonominin 2020 yılının ikinci çeyreğinde %31,3 küçülmesine yol açtı. 2020 yılı Ekim ayı itibari ile ABD'de işsizlik oranı tekrar %7,9'a geriledi. Enflasyon oranında düşüş devam etti ve yıllık enflasyon %1,3 olarak gerçekleşti.

İklim değişikliği, çevre ve enerji değiştir

Trump, iklim değişikliği konusundaki bilimsel fikir birliğini reddediyor.[207][208] Yenilenebilir enerji araştırma bütçesini %40 oranında azalttı ve iklim değişikliğini engellemeye yönelik Obama dönemi politikalarını tersine çevirdi.[209] Haziran 2017'de Trump, ABD'nin Paris Anlaşması'ndan çekildiğini duyurdu ve ABD'yi dünyada anlaşmayı onaylamayan tek ülke yaptı.[210]

Trump, fosil yakıtların üretimini ve ihracatını artırmayı hedefliyordu.[211][212] Doğal gaz, Trump döneminde genişledi, ancak kömür düşmeye devam etti.[213][214] Trump, sera gazı emisyonlarını, hava ve su kirliliğini ve zehirli maddelerin kullanımını sınırlayanlar da dahil olmak üzere 100'den fazla federal çevre düzenlemesini geri aldı. Federal altyapı projeleri için hayvanlara yönelik korumaları ve çevre standartlarını zayıflattı ve Kuzey Kutbu Sığınağı'nda sondaj yapılmasına izin vermek gibi sondaj ve kaynak çıkarma için izin verilen alanları genişletti. Trump'ın başkan iken yaptıkları, "yasalarımızı yeniden yazmaya ve çevre korumalarının anlamını yeniden yorumlamaya yönelik çok agresif bir girişim" olarak adlandırıldı.[215]

Deregülasyon değiştir

30 Ocak 2017'de Trump, idari kurumların çıkardığı her yeni düzenleme için "ortadan kaldırılmak üzere en az iki önceki düzenlemenin belirlenmesini" yöneten 13771 sayılı İcra Emri'ni imzaladı.[216] Teşkilat savunucuları, bürokrasinin insanları iyi organize edilmiş, iyi finanse edilen çıkar gruplarına karşı korumak için var olduğunu söyleyerek Trump'ın eleştirilerine karşı olduklarını ifade ettiler.[217]

Trump, diğer konuların yanı sıra sağlık,[218][219] emek,[219][220] ve çevre[219][221] Trump, aralarında ağır akıl hastalarının silah almasını kolaylaştıran bir yasa tasarısının da bulunduğu, federal düzenlemeleri yürürlükten kaldıran 14 Kongre İnceleme Yasası kararı imzaladı.[222] Göreve geldiği ilk altı hafta boyunca, genellikle "düzenlenen endüstrilerin talepleri üzerine yapılan" doksan federal yönetmeliği erteledi, askıya aldı veya tersine çevirdi.[223][224] Politika Dürüstlüğü Enstitüsü Trump'ın önerilerinin %78'inin mahkemeler tarafından engellendiğini veya davaya üstün gelmediğini tespit etti.[225]

Sağlık hizmeti değiştir

Trump, kampanyası sırasında Uygun Fiyatlı Bakım Yasasını (ACA) yürürlükten kaldırma ve değiştirme sözü verdi.[226] Görevdeyken, Kanun'un uygulanmasını 13765[227] ve 13813 sayılı kararnamelerle küçülttü.[228] Trump, Obamacare'in başarısız olmasına izin verme" arzusunu dile getirdi; yönetimi, ACA kayıt süresini yarıya indirdi ve reklam ve kaydı teşvik etmenin diğer yolları için finansmanı büyük ölçüde azalttı.[229][230] Trump, yanlış bir şekilde, ACA tarafından sağlanan önceden var olan koşulların kapsamını koruduğunu iddia etti. Haziran 2018'de Trump yönetimi bireysel yetkinin kaldırılmasının ACA'yı anayasaya aykırı hale getirdiğini Yüksek Mahkeme önünde tartışan 18 Cumhuriyetçi liderliğindeki eyalete katıldı.[231][232][233] Başarılı olsalardı, 23 milyona kadar Amerikalı için sağlık sigortası kapsamını ortadan kaldırırdı.[232] 2016 kampanyası sırasında Trump, Medicare ve diğer sosyal güvenlik ağı programlarının finansmanını koruma sözü verdi, ancak Ocak 2020'de bu tür programlarda kesinti yapmayı düşünmeye istekli olduğunu öne sürdü.[234]

Opioid salgınına yanıt olarak Trump, 2018'de uyuşturucu tedavileri için finansmanı artırmak üzere bir yasa imzaladı, ancak somut bir strateji oluşturamadığı için geniş çapta eleştirildi. ABD opioid aşırı doz ölümleri 2018'de biraz azaldı, ancak 2019'da 50.052 ölüm rekoruna yükseldi.[235]

Sosyal sorunlar değiştir

Trump, 2016'da Roe v. Wade davasını "otomatik olarak" bozacak yargıçları atama sözü vererek " yaşam yanlısı " yargıçlar atamaya kararlı olduğunu söyledi. Ayrıca "geleneksel evliliği" desteklediğini, ancak eşcinsel evliliğin ülke çapında yasallığını "yerleşmiş" bir sorun olarak gördüğünü söyledi;[236] Mart 2017'de yönetimi, Obama yönetiminin LGBT kişilerin ayrımcılığa karşı işyeri korumalarının temel bileşenlerini geri aldı.[237]

Trump, görüşleri zamanla değişse de genel olarak silah kontrolüne karşı olduğunu söyledi.[238] Görev süresi boyunca birkaç toplu infazdan sonra, silahlı şiddeti azaltmak için yasa teklif edeceğini söyledi, ancak bu Kasım 2019'da terk edildi.[239] Yönetimi, koruma sağlayan Obama dönemi politikalarını iptal ederek marihuana karşıtı bir pozisyon aldı.[240]

Trump uzun süredir idam cezasının savunucusudur.[241][242] Onun yönetimi altında federal hükûmet, önceki 56 yılda ve 17 yıllık bir moratoryumdan sonra toplam 13 mahkumu idam etti.[243] 2016'da Trump, Waterboarding gibi sorgulama işkencesi yöntemlerinin kullanılmasını desteklediğini söyledi.[244][245] ancak daha sonra Savunma Bakanı James Mattis'in muhalefeti nedeniyle bundan vazgeçmiş gibi göründü.[246]

Ceza afları değiştir

Trump'ın af ve cezalarının çoğu, onunla kişisel veya siyasi bağlantıları olan kişilere verildi.[247] Trump, görev süresi boyunca, afları değerlendirmek için Adalet Bakanlığı'nın olağan prosedürlerinden kaçındı ; bunun yerine, sık sık iş arkadaşlarından veya ünlülerden gelen af taleplerini ağırladı.[247]

2017'den 2019'a kadar aflar arasında eski Arizona şerifi Joe Arpaio ;[248] bir denizaltının içindeki gizli alanların gizli fotoğraflarını çekmekten suçlu bulunan eski Donanma denizcisi Kristian Saucier ;[249] ve sağcı yorumcu Dinesh D'Souza.[250] Ünlü Kim Kardashian'ın talebi üzerine Trump, uyuşturucu kaçakçılığından hüküm giyen Alice Marie Johnson'ın müebbet hapis cezasını hafifletti.[251] Trump, Afganistan veya Irak'ta savaş suçları işlemekle suçlanan veya hüküm giyen üç Amerikan askerini affetti veya cezalarını geri aldı.[252]

Kasım ve Aralık 2020'de Trump, 2007 Nisour Meydanı katliamında Iraklı sivilleri öldürmekten suçlu bulunan dört Blackwater özel güvenlik yüklenicisini affetti ;[253] beyaz yakalı suçlular Michael Milken ve Bernard Kerik ;[254] ve kızı Ivanka'nın kayınpederi Charles Kushner.[247] Ayrıca, 2016 cumhurbaşkanlığı seçimlerine Rusya'nın müdahalesine ilişkin soruşturmalar sonucunda mahkum edilen beş kişiyi de affetti: Michael Flynn, George Papadopoulos, Alex van der Zwaan,[253] Kongre'ye yalan söylemek, tanık kurcalamak ve engelleme suçlarından 40 ay hapis cezası Temmuz ayında çoktan hafifletilmiş olan Stone ve Paul Manafort.[255]

Trump, görevdeki son tam gününde 143 af ve ceza verdi; affedilenler arasında Steve Bannon, Trump bağış toplayan Elliott Broidy ve üç eski Cumhuriyetçi kongre üyesi yer alıyor. Cezası hafifletilenler arasında eski Detroit belediye başkanı ve Demokrat Kwame Kilpatrick ve spor kumarbazı Billy Walters vardı ; ikincisi, Trump'a karşı davasını savunması için eski Trump avukatı John M. Dowd'a on binlerce dolar ödemişti.[256]

Lafayette Meydanı protestocularının kaldırılması ve fotoğraf çekimi değiştir

1 Haziran 2020'de federal kolluk kuvvetleri, Beyaz Saray'ın dışındaki Lafayette Meydanı'ndan büyük ölçüde barışçıl bir protestocu kalabalığını uzaklaştırmak için coplar, plastik mermiler, biber gazı mermileri, ses bombaları ve duman kullandı.[257][258] Trump daha sonra protestocuların önceki gece küçük bir ateş yaktığı St. John's Piskoposluk Kilisesi'ne yürüdü; elinde bir İncil tutan fotoğraflar için poz verdi ve daha sonra üst düzey yönetim yetkilileri fotoğraflarda ona katıldı.[257][259] Trump, 3 Haziran'da protestocuların (31 Mayıs'ta) kiliseyi yakmaya çalıştıkları ve neredeyse başardıkları" için temize çıkarıldığını söyledi ve kiliseyi "ağır şekilde yaralanmış" olarak nitelendirdi.[260]

Dini liderler, protestoculara yönelik muameleyi ve fotoğraf fırsatının kendisini kınadı.[261] Pek çok emekli askeri lider ve savunma yetkilisi, Trump'ın ABD ordusunu polis şiddeti karşıtı protestoculara karşı kullanma önerisini kınadı. Genelkurmay Başkanı General Mark A. Milley daha sonra yürüyüşte Trump'a eşlik ettiği ve böylece "ordunun iç siyasete karıştığı algısını yarattığı" için özür diledi.[262][263]

Göçmenlik değiştir

Trump'ın önerdiği göçmenlik politikaları, kampanya sırasında sert ve tartışmalı bir tartışma konusuydu. Yasadışı hareketi kısıtlamak için Meksika-Amerika Birleşik Devletleri sınırına bir duvar inşa etme sözü verdi ve bunun bedelini Meksika'nın ödeyeceğine söz verdi.[264] Amerika Birleşik Devletleri'nde ikamet eden milyonlarca yasadışı göçmeni sınır dışı etme sözü verdi ve doğuştan vatandaşlığı " çapa bebekleri " teşvik ettiği için eleştirdi.[265][266] Başkan olarak, sık sık yasadışı göçü bir "istila" olarak tanımladı ve göçmenleri suç çetesi MS-13 ile birleştirdi ancak mevcut araştırmalar gösteriyor ki belgesiz göçmenler, yerli Amerikalılardan daha düşük bir suç oranına sahiptir.[267][268][269]

Trump, Orta Amerika'dan gelen sığınmacılara karşı herhangi bir modern ABD başkanından daha sert göçmenlik uygulama politikaları uygulamak da dahil olmak üzere, göçmenlik yaptırımlarını büyük ölçüde artırmaya çalıştı.[270][271]

2018'den itibaren Trump, çoğu Orta Amerikalı göçmenin ABD'ye sığınma talebinde bulunmasını durdurmak için ABD-Meksika sınırına yaklaşık 6.000 asker konuşlandırdı[272] ve 2020'den itibaren, devlet yardımlarını kullanan göçmenlerin yeşil yoluyla daimi ikamet izni almasını kısıtlamak için kamuya açık suçlama kuralını kullandı.[273] Trump, ABD'ye kabul edilen mülteci sayısını rekor seviyelere indirdi. Trump göreve geldiğinde yıllık sınır 110.000 idi; Trump, 2020 mali yılında 18.000 ve 2021 mali yılında 15.000 sınır belirledi.[274][275] Trump yönetimi tarafından uygulanan ek kısıtlamalar, mülteci başvurularının işlenmesinde önemli darboğazlara neden oldu ve izin verilen sınırlara kıyasla daha az sayıda mültecinin kabul edilmesine neden oldu.[276]

Seyahat yasağı değiştir

2015 San Bernardino saldırısının ardından Trump, Müslüman yabancıların daha güçlü inceleme sistemleri uygulanıncaya kadar Amerika Birleşik Devletleri'ne girmesini yasaklamayı önerdi.[277] Daha sonra, önerilen yasağı "kanıtlanmış bir terörizm geçmişi" olan ülkelere uygulanacak şekilde yeniden çerçevelendirdi.[278]

27 Ocak 2017'de Trump, güvenlik endişelerini gerekçe göstererek mültecilerin kabulünü 120 gün süreyle askıya alan ve Irak, İran, Libya, Somali, Sudan, Suriye ve Yemen vatandaşlarının girişini 90 gün süreyle reddeden 13769 sayılı Kararnameyi imzaladı. Kararın derhal ve uyarı yapılmadan yürürlüğe girmesi havalimanlarında kafa karışıklığına ve kaosa neden oldu.[279][280] Ertesi gün havalimanlarında yasağa karşı protestolar başladı.[279][280] Düzene yönelik yasal itirazlar, ülke çapında ihtiyati tedbir kararlarıyla sonuçlandı.[281] Irak'ı hariç tutan ve başka muafiyetler tanıyan 6 Mart'ta gözden geçirilmiş bir karar, üç eyaletteki federal yargıçlar tarafından yeniden engellendi.[282] Haziran 2017'de bir kararla mahkeme, yasağın Amerika Birleşik Devletleri'ndeki bir kişi veya kuruluşla gerçek bir ilişki olduğuna dair inandırıcı bir iddiası olmayan" ziyaretçilere uygulanabileceğine karar verdi.[283][284]

Geçici düzen, 24 Eylül 2017'de Irak ve Sudan dışında başlangıçta hedef alınan ülkelerden seyahatleri kısıtlayan ve bazı Venezuelalı yetkililerle birlikte Kuzey Kore ve Çad'dan gelen yolcuları daha da yasaklayan Başkanlık Bildirisi 9645 ile değiştirildi.[285] Alt mahkemeler yeni kısıtlamaları kısmen bloke ettikten sonra, Yüksek Mahkeme Eylül versiyonunun 4 Aralık 2017'de tam olarak yürürlüğe girmesine izin verdi ve nihayetinde Haziran 2019'da verdiği bir kararla seyahat yasağını onadı.[286][287]

Sınırda aile ayrılığı değiştir

Trump yönetimi, ABD-Meksika sınırında göçmen ailelerin 5.400'den fazla çocuğunu ABD'ye girmeye çalışırken ebeveynlerinden ayırdı, 2017 yazından itibaren sınırda aile ayrılıklarının sayısında keskin bir artış oldu.[288][289] Nisan 2018'de, Trump yönetimi, yasa dışı giriş yaptığından şüphelenilen her yetişkinin cezai kovuşturmaya tabi tutulacağı bir " sıfır tolerans " politikasını duyurdu.[290] Bu, göçmen yetişkinler kovuşturma için cezai tutukluluğa tabi tutulurken, çocukları refakatsiz yabancı küçükler olarak ayrıldığından, aile ayrılıklarıyla sonuçlandı.[291] İdare yetkilileri, politikayı yasadışı göçü caydırmanın bir yolu olarak tanımladı.[292]

Aile ayırma politikası önceki yönetimlerde emsalsizdi ve halkın öfkesine yol açtı.[292][293] Trump, yönetiminin politikası ayrılıklar olmasına rağmen, yönetiminin Demokratları suçlayarak yanlış bir şekilde yönetiminin yalnızca yasalara uyduğunu iddia etti.[294][295][296]

Trump, başlangıçta ayrılıkların bir kararname ile durdurulamayacağını savunsa da, 20 Haziran 2018'de, yönetim çocuğa zarar vereceğine karar vermedikçe göçmen ailelerin birlikte gözaltına alınmasını zorunlu kılan bir başkanlık emri imzaladı.[297][298] 26 Haziran 2018'de bir federal yargıç, Trump yönetiminin ayrılmış çocukları "takip edecek bir sistemi" olmadığı ve aile iletişimi ve yeniden birleşmesi için etkili önlemlerin olmadığı sonucuna vardı;[299] yargıç, ailelerin yeniden birleştirilmesine karar verdi ve ebeveyn(ler)in çocuğa bakmaya uygun olmadığına karar verildiği veya ebeveyn onayının olduğu durumlar dışında aile ayrılıkları durduruldu.[300][301] Federal mahkeme kararına rağmen Trump yönetimi, binden fazla göçmen çocuğun ayrılmasıyla aile ayrımlarını uygulamaya devam etti.[289]

Trump duvarı ve hükümetin kapanması değiştir

Trump'ın ana kampanya vaatlerinden biri, Meksika'ya 1.600 kilometrelik bir sınır duvarı inşa etmek ve bunun bedelini Meksika'ya ödemekti.[302] Görev süresinin sonunda ABD, hiçbir engelin olmadığı yerlerde 64 km yeni birincil duvar ve 53 km ikincil duvar ve 587 km üçüncül duvar inşa etmişti.[303]

2018'de Trump, Kongre sınır duvarı için 5,6 milyar dolarlık fon tahsis etmedikçe hükûmet fonunu uzatmayı reddetti[304] bunun sonucunda federal hükûmet Aralık 2018'den Ocak 2019'a kadar 35 gün boyunca kısmen kapandı, bu ABD hükûmetinin tarihteki en uzun kapalı kalmasıydı.[305][306] Yaklaşık 800.000 devlet çalışanı ücretsiz izine çıkarıldı veya ücretsiz çalıştırıldı.[307] Trump ve Kongre, hükûmet çalışanlarına gecikmiş ödemeler sağlayan ancak duvar için fon sağlamayan geçici finansmanı onaylayarak kapatmayı sona erdirdi.[305] Kongre Bütçe Ofisi'ne göre kapatma, ekonomide tahminen 3 milyar dolarlık kalıcı bir kayıpla sonuçlandı.[308] Ankete katılanların yaklaşık yarısı kapatma için Trump'ı suçladı ve Trump'ın onay notları düştü.[309]

Şubat 2019'da başka bir yakın kapanmayı önlemek için Kongre geçti ve Trump, 89 km baba sınır çiti için 1.375 milyar $ içeren bir finansman tasarısını imzaladı.[310] Trump ayrıca, Kongre'nin başka amaçlara ayırdığı 6,1 milyar dolarlık fonu yönlendirmek amacıyla Amerika Birleşik Devletleri'nin Güney Sınırıyla İlgili Ulusal Acil Durum ilan etti.[310] Trump, deklarasyonu bozmak için ortak bir kararı veto etti ve Senato, veto geçersiz kılma kararına karşı oy kullandı.[311] Başlangıçta Savunma Bakanlığı'nın uyuşturucu yasaklama çabaları anlamına gelen 2,5 milyar $'ın saptırılmasına yönelik yasal itirazlar ve başlangıçta için 3.6 milyar dolar askeri inşaatlar içindi.[312][313][314]

Dış ilişkiler değiştir

Ticaret değiştir

Trump, ticaretin serbestleştirilmesine şüpheyle yaklaşıyor, 1980'lerde bu görüşleri benimsiyor ve 2015'teki Cumhuriyetçi birincil kampanya sırasında NAFTA'yı sert bir şekilde eleştirdi.[315][316] ABD'yi Trans-Pasifik Ortaklığı (TPP) müzakerelerinden çekti, çelik ve alüminyum ithalatına tarifeler koydu[317][318] ve ABD'ye ithal edilen 818 kategorideki (50 milyar dolar değerinde) Çin malları üzerindeki tarifeleri keskin bir şekilde artırarak Çin ile bir ticaret savaşı başlattı.[319] Trump, ithalat vergilerinin ABD tarafından ödendiğini söylerken Çin'in ABD Hazinesine girmesi, Çin'den mal ithal eden Amerikan şirketleri tarafından ödeniyor.[320] Kampanya sırasında ABD'nin büyük ticaret açıklarını önemli ölçüde azaltma sözü vermesine rağmen, Temmuz 2020'deki ticaret açığı, COVID-19 salgını sırasında "Temmuz 2008'den bu yana en büyük aylık açıktı".[321] 2017-2018 yeniden müzakeresinin ardından, Amerika Birleşik Devletleri-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA), NAFTA'nın halefi olarak Temmuz 2020'de yürürlüğe girdi.[322]

Türkiye ile ilişkiler değiştir

Barack Obama döneminin özellikle son zamanlarında ABD ve Türkiye arasında gergin ilişkiler hakimdi. Bu gerginliğin ana sebepleri arasında 2016 Türkiye askerî darbe girişimi, Suriye İç Savaşı, Irak sorunu, Türkiye'de geçerli haklar ve özgürlükler, Fethullah Gülen'in iadesi ile Suriye'de Halk Savunma Birlikleri (YPG) ve Suriye Demokratik Güçleri (SDG)'ne olan ABD desteği bulunmaktaydı.[323] Seçim kampanyası sırasında dış politikaya çok fazla yer ayırmayan Trump'ın özellikle New York Times'a Temmuz 2016'da verdiği bir röportaj ikili ilişkilerin nasıl seyredeceği açısından analistler için önemliydi. Röportajında Türkiye'de ve benzer ilişkili devletlerde olan insan hakkı ihlalleri konusuna nasıl müdahale edeceği sorusunu, ABD'nin başka ülkelerle ilgilenmeden önce kendi bozukluklarını düzeltmesi gerektiğini belirterek: "Bence başkalarına nutuk atma hakkımız yok. Ülkemizde olup bitenlere bir baksanıza! Birileri polis memurlarını soğukkanlılıkla vururken, nasıl başkalarına ders verebiliriz ki?" ifadelerini kullandı. Aynı röportajında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a güvenini açıklayarak, darbe girişimini tersine çevirdiğini belirtip takdir ettiğini söyledi.[324] Türkiye Obama döneminde genel olarak ABD'nin YPG'ye olan desteğinden rahatsız olurken,[325] Donald Trump ise Kürt güçlerinin hayranı olduğunu ve onlara olan desteğin devam etmesi gerektiğini başkan olmasından önceki bir söyleminde belirterek, Türkiye ile olumlu ilişkilerinin olabileceğini, ikisini bir araya getirmenin de harika olacağını açıkladı.[326][327] Ayrıca Donald Trump Türkiye ile yakın ilişkileri olan Müslüman Kardeşler'i radikal İslamcı gruplar arasında saydı.[328]

Türkiye'de Trump'ın başkan seçilmesi ve Cumhuriyetçilerin iktidara gelmesi ikili ilişkiler açısından Demokratlara göre daha olumlu olacağı yorumları yapıldı.[328] Trump'ın yemin töreninde Türkiye'yi Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu temsil etti. Sonrasında yaptığı açıklamalarda ve diğer Türk siyasilerinin ağırlıklı görüşlerinde YPG sorunu ve Fethullah Gülen'in iadesi isteği öne çıktı.[329][330]

Avrupa ile ilişkiler değiştir

Trump'ın başkan seçilmesinden beş gün sonra AB Dışişleri bakanları acil olarak Brüksel'de toplantı yaptı. Toplantıda savunma ve dış ilişkiler konusunda daha etkili ve yoğun bir işbirliğine gidilmesi kararlaştırıldı. Toplantıya katılan bazı kişiler Trump'ın söylemlerini Avrupa için tehlikeli bulduklarını ve yıkıcı sonuçlara gidebileceğini belirtirken, kimileri de abartılı veya bir fırsat olarak gördüklerini açıkladı. Yapılan toplantıya İngiltere, Fransa ve Macaristan Dışişleri bakanları çeşitli gerekçelerle katılmadı.[331] Trump'ı Beyaz Saray'da ziyaret eden ilk Avrupalı lider ise İngiltere Başbakanı Theresa May oldu. May, Avrupa Birliği'nden ayrılmış bir İngiltere ile Trump yönetimindeki ABD'nin yeniden dünyayı yönetebileceğini belirtti. Ayrıca Trump'ı işkenceyi öneren ve Müslüman göçmenlere yasak getirmeyi içeren düşüncelerini ise eleştirdi.[332]

AB'nin zamanla çözüleceği ve NATO'nun işlevsiz olduğunu söyleyen Trump'a en büyük tepkiyi Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande verdi.[333]

Çin değiştir

Başkanlığından önce ve başkanlığı sırasında, Trump defalarca Çin'i ABD'den haksız avantaj elde etmekle suçladı.[334] Başkan olarak Trump, Çin'e karşı geniş çapta başarısızlık olarak nitelendirilen bir ticaret savaşı başlattı ;[335][336][337] Huawei'ye İran ile iddia edilen bağları nedeniyle yaptırım uyguladı ;[338] Çinli öğrenciler ve akademisyenler üzerindeki vize kısıtlamalarını önemli ölçüde artırdı;[339] ve Çin'i kur manipülatörü olarak sınıflandırdı.[340] Trump ayrıca Çin'e yönelik sözlü saldırıları Çin Komünist Partisi lideri Xi Jinping'in övgüsüyle yan yana koydu,[341] lider ile ticaret savaşı müzakerelerine atfedildi.[342] Başlangıçta Çin'i COVID-19 pandemisini ele aldığı için övdükten sonra[343] Mart 2020'den itibaren tepkisi üzerine bir eleştiri kampanyası başlattı.[344]

Trump, ticaret müzakerelerini tehlikeye atma korkusuyla kuzeybatı Sincan bölgesindeki etnik azınlıklara yönelik insan hakları ihlalleri nedeniyle Çin'i cezalandırmaya direndiğini söyledi.[345] Temmuz 2020'de Trump yönetimi, ülkenin Uygur Müslüman etnik azınlığının bir milyondan fazlasını tutan genişleyen toplu gözaltı kamplarına yanıt olarak üst düzey Çinli yetkililere yaptırımlar ve vize kısıtlamaları getirdi.[346]

Suudi Arabistan değiştir

Trump, Yemen'de Husilere karşı Suudi Arabistan liderliğindeki müdahaleyi aktif olarak destekledi ve 2017'de Suudi Arabistan'a silah satmak için 110 milyar dolarlık bir anlaşma imzaladı.[347] 2018'de ABD, müdahale için sınırlı istihbarat ve lojistik destek sağladı.[348][349] 2019'da ABD ve Suudi Arabistan'ın İran'ı suçladığı Suudi petrol tesislerine yönelik saldırının ardından Trump, savaş filoları, iki Patriot bataryası ve bir Terminal Yüksek İrtifa Alan Savunması da dahil olmak üzere 3.000 ek ABD askerinin konuşlandırılmasını onayladı.[350]

İsrail değiştir

Trump, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun politikalarının çoğunu destekledi.[351] Trump yönetimi altında ABD, Kudüs'ü İsrail'in başkenti ve İsrail'in Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanıdı.[352][353][354][355]

Afganistan değiştir

Afganistan'daki ABD askerlerinin sayısı Ocak 2017'de 8.500'den bir yıl sonra 14.000'e yükseldi,[356] bu da Trump'ın Afganistan'a daha fazla müdahale etme konusundaki kritik seçim öncesi tutumunu tersine çevirdi.[357] Şubat 2020'de Trump yönetimi, Taliban ile, " Taliban'ın Afgan topraklarının teröristler tarafından ABD'ye veya müttefiklerine saldırmak" ve ABD'nin Afgan hükûmeti tarafından hapsedilen 5.000 Taliban üyesinin serbest bırakılmasını istemesi.[358][359][360] Trump'ın görev süresinin sonunda 5.000 Taliban üyesi serbest bırakıldı ve Taliban'ın Afgan güçlerine yönelik saldırılarını sürdürmesine ve El Kaide üyelerini liderliğine entegre etmesine rağmen, ABD birliklerinin sayısı 2.500'e düşürüldü.[360]

Suriye değiştir

Trump, sırasıyla Khan Shaykhun ve Duma kimyasal saldırılarına misilleme olarak, Suriye'deki Esad rejimine karşı Nisan 2017'de ve Nisan 2018'de füze saldırıları emri verdi.[361][362]

Aralık 2018'de Trump, Savunma Bakanlığı'nın değerlendirmeleriyle çelişerek "IŞİD'e karşı kazandığımızı" ilan etti ve Suriye'deki tüm birliklerin geri çekilmesi emrini verdi.[363][364] Ertesi gün Mattis protesto amacıyla istifa etti ve kararını ABD'nin IŞİD'le mücadelede kilit rol oynayan Kürt müttefiklerinden vazgeçmesi olarak nitelendirdi.[365] Trump, açıklamasından bir hafta sonra, Suriye'deki Amerikan konuşlandırmasının herhangi bir şekilde uzatılmasını onaylamayacağını söyledi.[366]

Ekim 2019'da Trump, Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştükten sonra, Suriye'nin kuzeyindeki ABD birlikleri bölgeden çekildi ve Türkiye Kuzey Suriye'de operasyon başlattı.[367] O ayın ilerleyen saatlerinde, ABD Temsilciler Meclisi, 354'e karşı 60'lık iki partili ender bir oyla, Trump'ın ABD birliklerini Suriye'den çekmesini "ABD müttefiklerini terk etmek, IŞİD'e karşı mücadeleyi baltalamak ve bir insani felakete yol açmak" nedeniyle kınadı.[368][369]

İran değiştir

29 Ocak 2017'de İran'ın füze denemesi ve Suudi savaş gemilerine Husi saldırılarının ardından, Trump yönetimi İran'ın füze programına karıştığından şüphelenilen 12 şirkete ve 13 kişiye yaptırım uyguladı.[370] Mayıs 2018'de Trump, İran'ın kısıtlamaları kabul etmesi karşılığında İran'a karşı ekonomik yaptırımların çoğunu kaldıran İran, ABD ve diğer beş ülke arasındaki 2015 tarihli Ortak Kapsamlı Eylem Planı'ndan (JCPOA) ABD'yi geri çekti.[371][372] Analistler, İran'ın geri çekilmesinden bu yana nükleer silah geliştirmeye yaklaştığını belirledi.[373]

Ocak 2020'de Trump, son yirmi yılda İran kuvvetlerinin neredeyse tüm önemli operasyonlarını planlamış olan İranlı general Kasım Süleymani'yi öldüren bir ABD hava saldırısı emri verdi.[374] Trump, İran misilleme yaparsa, bazıları "İran ve İran kültürü için önemli" olanlar da dahil olmak üzere 52 İran bölgesini vurmakla tehdit etti.[375] Kültürel siteleri vurma tehdidi yasa dışı olarak görüldü ve hem Savunma Bakanı Mark Esper hem de Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD'nin bu tür sitelere saldırmayacağını, ancak "silahlı çatışma yasalarına uyacağını" ve "içeride davranacağını" söylediler.[376] İran, Irak'taki iki ABD hava üssüne balistik füze saldırılarıyla misilleme yaptı.[373] Aynı gün, Amerika Birleşik Devletleri ile İran arasındaki artan gerilimin ortasında İran, Tahran havaalanından kalktıktan sonra kazara[377] Ukrayna Uluslararası Havayolları'na ait 752 sefer sayılı uçuşu düşürdü.[377][378][379]

Ağustos 2020'de Trump yönetimi, anlaşmanın bir parçası olan ve İran'a yönelik BM yaptırımlarının geri getirilmesine yol açacak bir mekanizmayı tetikleme girişiminde başarısız oldu.[380]

Kuzey Kore değiştir

2017'de, Kuzey Kore'nin nükleer silahları giderek ciddi bir tehdit olarak görüldüğünde,[381] Trump, Kuzey Kore saldırganlığının "dünyanın hiç görmediği kadar ateş ve öfkeyle" karşılanacağı konusunda uyarıda bulunarak söylemini artırdı.[382][383] 2017'de Trump, Kuzey Kore'nin "tamamen nükleer silahlardan arındırılmasını" istediğini açıkladı ve lider Kim Jong-un ile isim takmaya başladı.[382][384] Bu gerilim döneminden sonra, Trump ve Kim, iki adamın sıcak bir kişisel dostluğu anlattığı en az 27 mektup alışverişinde bulundu.[385][386]

Trump, Kim ile üç kez görüştü: 2018'de Singapur'da, 2019'da Hanoi'de ve 2019'da Kore Askerden Arındırılmış Bölgesi'nde görüştü.[387] Trump, Kuzey Kore lideriyle görüşen veya Kuzey Kore topraklarına ayak basan görevdeki ilk ABD başkanı oldu.[387] Trump, Kuzey Kore'ye yönelik bazı ABD yaptırımlarını da kaldırdı.[388] Ancak nükleer silahlardan arındırma anlaşmasına varılamadı,[389] ve Ekim 2019'daki görüşmeler bir gün sonra bozuldu.[390] 2017'den beri hiçbir nükleer test yapmayan Kuzey Kore, nükleer silah ve balistik füze cephaneliğini geliştirmeye devam etti.[391][392]

Rusya değiştir

Trump yönetimi, Rusya'nın 2014 yılında Kırım'ı ilhak etmesinden sonra "ABD'nin Rus varlıklarına uyguladığı en sert cezaları sulandırdı."[393][394] Trump, Rusya'nın sözde uyumsuzluğuna atıfta bulunarak ABD'yi Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler Anlaşması'ndan geri çekti[395] ve Rusya'nın potansiyel olarak G7'ye dönüşünü destekledi.[396]

Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i defalarca övdü ve nadiren eleştirdi,[397][398] ancak Rus hükûmetinin bazı eylemlerine karşı çıktı.[399][400] Temmuz 2018'de Helsinki Zirvesi'nde Putin ile görüştükten sonra Trump, ABD istihbarat teşkilatlarının bulgularını kabul etmek yerine Putin'in 2016 cumhurbaşkanlığı seçimlerine Rusya'nın müdahalesini reddetmesini kabul ettiği için iki partiden de eleştiri aldı.[401][402][403] Trump, Afganistan'da Amerikan askerlerine saldıran Taliban savaşçılarına Rusya'nın verdiği iddia edilen ödülleri tartışmadı. Putin ile hem istihbarattan şüphe ettiğini hem de bu konuda kendisine bilgi verilmediğini söyledi.[404]

COVID-19 Pandemisi değiştir

Aralık 2019'da COVID-19, Çin'in Wuhan kentinde patlak verdi ; SARS-CoV-2 virüsü haftalar içinde dünya çapında yayıldı.[405][406] ABD'de teyit edilen ilk vaka 20 Ocak 2020'de bildirildi.[407] Salgın, 31 Ocak 2020'de Sağlık ve İnsan Hizmetleri (HHS) Sekreteri Alex Azar tarafından resmi olarak bir halk sağlığı acil durumu ilan edildi.[408]

Trump'ın COVID-19 ile ilgili kamuoyuna yaptığı açıklamalar, özel açıklamalarıyla çelişiyordu. Şubat 2020'de Trump, ABD'deki salgının gripten daha az ölümcül olduğunu, "çok kontrol altında" olduğunu ve yakında sona ereceğini açıkça iddia etti.[409] Aynı zamanda, Bob Woodward ile özel bir görüşmede bunun tersini kabul etti . Mart 2020'de Trump, Woodward'a panik yaratmamak için kasıtlı olarak toplum içinde "bunu küçümsediğini" özel olarak söyledi.[410][411]

İlk tepki değiştir

Trump, hastalığın yayılmasını ele almakta yavaş davrandı, başlangıçta yakın tehdidi göz ardı etti ve yönetimindeki sağlık görevlileri ve Sekreter Azar'ın ısrarlı halk sağlığı uyarılarını ve eylem çağrılarını görmezden geldi.[412][413] Bunun yerine, Ocak ve Şubat boyunca salgının ekonomik ve politik değerlendirmelerine odaklandı.[414] Mart ortasına kadar, küresel finans piyasalarının çoğu, ortaya çıkan salgına yanıt olarak ciddi şekilde daralmıştı.[415] HHS ve Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) yetkilileri ona defalarca aşı geliştirmenin mümkün olduğunu söylemesine rağmen, Trump bir aşının bulunmasına bir yıldan az bir süre kaldığını iddia etmeye devam etti.12-18 ay sürer.[416] Trump, testlerin mevcudiyeti ciddi şekilde sınırlı olmasına rağmen, yanlış bir şekilde "test isteyen herkes test yaptırabilir" iddiasında bulundu.[417]

6 Mart'ta Trump, federal kurumlar için 8,3 milyar dolarlık acil durum fonu sağlayan Koronavirüse Hazırlık ve Müdahale Ek Ödenekler Yasasını imzaladı.[418] 11 Mart'ta Dünya Sağlık Örgütü (WHO), COVID-19'un yayılmasını bir salgın olarak kabul etti[405] ve Trump, 13 Mart'tan itibaren Avrupa'nın çoğu için kısmi seyahat kısıtlamaları duyurdu.[419] Aynı gün, virüsle ilgili ilk ciddi değerlendirmesini ülke çapında bir Oval Ofis adresinde yaptı, salgını "korkunç" ancak "geçici bir an" olarak nitelendirdi ve mali kriz olmadığını söyledi. 13 Mart'ta ulusal acil durum ilan etti.[420][421]

Eylül 2019'da Trump yönetimi, Amerika Birleşik Devletleri Uluslararası Kalkınma Ajansı'nın yurtdışındaki salgınlara karşı erken uyarı sağlamak için 2009'da başlatılan 200 milyon dolarlık bir epidemiyolojik araştırma programı olan PREDICT programını sonlandırdı.[422][423] Program, altmış yabancı laboratuvardaki bilim adamlarını, salgınlara neden olma potansiyeline sahip virüsleri tespit etmek ve bunlara yanıt vermek üzere eğitti. Böyle bir laboratuvar, COVID-19'a neden olan virüsü ilk kez tanımlayan Wuhan laboratuvarıydı. Nisan 2020'de yeniden canlandıktan sonra, programa ABD'de ve diğer ülkelerde COVID-19 ile mücadeleye yardımcı olmak için 6 aylık iki uzatma verildi.[424][425]

22 Nisan'da Trump, Amerika Birleşik Devletleri'ne bazı göç biçimlerini kısıtlayan bir yürütme emri imzaladı.[426] İlkbaharın sonlarında ve yazın başlarında, enfeksiyonlar ve ölüm sayıları artmaya devam ederken, pandeminin seyrine ilişkin ilk değerlendirmelerinin aşırı iyimser veya aşırı iyimser olduğunu kabul etmek yerine, büyüyen salgın için eyaletleri suçlama stratejisini benimsedi.[427]

Dünya Sağlık Örgütü değiştir

Pandemi öncesinde Trump, ABD yardımından yararlandığını iddia ettiği Dünya Sağlık Örgütü'nü (WHO) ve diğer uluslararası kuruluşları eleştirmişti.[428] Yönetiminin Şubat ayında yayınlanan önerilen 2021 federal bütçesi, DSÖ finansmanının yarıdan fazla azaltılmasını önerdi.[428] Mayıs ve Nisan aylarında Trump, DSÖ'yü "koronavirüsün yayılmasını ciddi şekilde kötü yönetmek ve örtbas etmekle" suçladı ve hiçbir kanıt olmaksızın örgütün Çin kontrolü altında olduğunu ve Çin hükûmetinin salgının kökenlerini gizlemesine olanak sağladığını iddia etti.[428][429][430] Daha sonra örgüt için fonları geri çektiğini duyurdu.[428] Trump'ın DSÖ ile ilgili eleştirileri ve eylemleri, dikkatleri kendi salgını yanlış idaresinden uzaklaştırma girişimleri olarak görüldü.[428][431][432] Temmuz 2020'de Trump, ABD'nin Temmuz 2021'den itibaren geçerli olmak üzere DSÖ'den resmi olarak çekildiğini duyurdu.[429][430] Karar, sağlık ve hükûmet yetkilileri tarafından "kısa görüşlü" olmakla geniş çapta kınandı.[429][430]

Pandemi önlemlerinden vazgeçme baskısı değiştir

Nisan 2020'de Cumhuriyetçi bağlantılı gruplar, eyalet hükûmetlerinin salgınla mücadele için aldığı önlemlere karşı sokağa çıkma yasağına karşı protestolar düzenlediler;[433][434] Trump, Twitter'da protestoları teşvik etti,[435] hedef alınan eyaletler, Trump yönetiminin yeniden açılmayla ilgili kendi kurallarına uymamasına rağmen.[436] Nisan 2020'de Georgia Valisi Brian Kemp'in bazı gereksiz işletmeleri yeniden açma planını önce destekledi, sonra eleştirdi.[437] Bahar boyunca, ülke ekonomisine verilen zararı tersine çevirmenin bir yolu olarak kısıtlamaların kaldırılması için giderek daha fazla baskı yaptı.[438]

Trump, kendi yönetiminin Nisan 2020'de Amerikalıların toplum içinde maske takması gerektiğine dair yönergesinin ve maskelerin virüsün yayılmasını önlemek için önemli olduğu konusunda neredeyse oybirliğiyle kabul edilen tıbbi fikir birliğine rağmen, halka açık etkinliklerde yüz maskesi takmayı sık sık reddetti.[439][440] Haziran ayına kadar Trump, maskelerin "iki ucu keskin kılıç" olduğunu söylemişti; maske taktığı için Biden ile alay etti; maske takmanın isteğe bağlı olduğunu sürekli vurguladı; ve maske takmanın kişisel olarak kendisine karşı siyasi bir açıklama olduğunu öne sürdü.[440] Trump'ın tıbbi tavsiyelerle çelişmesi, salgını hafifletmeye yönelik ulusal çabaları zayıflattı.[439][440]

ABD'de Haziran ortasından itibaren rekor sayıda COVID-19 vakasına ve pozitif test sonuçlarının artan yüzdesine rağmen, Trump, 2020 Temmuz başında yaptığı, COVID-19 vakalarının yüzde 99'unun ölümcül olduğu şeklindeki yanlış iddiası da dahil olmak üzere, salgını büyük ölçüde küçümsemeye devam etti.[441][442] Ayrıca, bildirilen vakalarda Temmuz'da görülen artışa rağmen, tüm eyaletlerin sonbaharda okulları yüz yüze eğitime açması konusunda ısrar etmeye başladı.[443]

Sağlık kuruluşları üzerindeki siyasi baskı değiştir

Trump kanıtlanmamış tedavi yöntemlerini[444][445] veya aşıların onaylanmasını hızlandırmak gibi[446] tercih ettiği önlemleri almaları için federal sağlık kurumlarına defalarca baskı yaptı.[445] Trump yönetiminin HHS'de siyasi olarak atadığı kişiler, Trump'ın salgının kontrol altında olduğu iddialarını baltalayan CDC'nin halka iletişimini kontrol etmeye çalıştı. CDC, değişikliklerin çoğuna direndi, ancak HHS personelinin makaleleri gözden geçirmesine ve yayınlanmadan önce değişiklik önermesine giderek daha fazla izin verdi.[447][448] Trump, FDA bilim adamlarının kendisine karşı çıkan ve kendisine siyasi olarak zarar vermek için aşıların ve tedavilerin onaylanmasını geciktiren " derin bir devletin " parçası olduğunu kanıt olmadan iddia etti.[449]

Beyaz Saray'da salgın değiştir

2 Ekim 2020'de Trump, COVID-19 için test sonucunun pozitif olduğunu tweetledi.[450][451] Karısı, oğulları Barron ve çok sayıda personel ve ziyaretçi de enfekte oldu.[452][453] O günün ilerleyen saatlerinde Trump, bildirildiğine göre nefes darlığı ve ateş nedeniyle Walter Reed Ulusal Askeri Tıp Merkezinde hastaneye kaldırıldı. Antiviral ve deneysel antikor ilaçları ve bir steroid ile tedavi edildi. 5 Ekim'de hala hastalıkla mücadele ederek Beyaz Saray'a döndü.[454] Tedavisi sırasında ve sonrasında virüsü önemsiz göstermeye devam etti.[452] 2021'de durumunun ok daha ciddi olduğu ortaya çıktı; tehlikeli derecede düşük kan oksijen seviyeleri, yüksek ateşi ve ciddi bir hastalık vakasını gösteren akciğer sızıntıları vardı.[453]

Başkanlık sonrası (2021-günümüz) değiştir

20 Ocak 2021 tarihinde görevini Joe Biden'e devreden Trump, Florida'nın Palm Beach kentindeki Mar-a-Lago'ya döndü.[455] 13 Şubat 2021 tarihinde 6 Ocak'taki Kongre baskını dolayısıyla Senato Genel Kurulunda azil istemiyle yargılanan Trump, yapılan oylama sonucunda aklandı.[456]

Tarihsel değerlendirmeler ve yapılan anketlere göre Trump en kötü 5 ABD başkanı listesine girmektedir.

Başkanlık sonrası soruşturmalar değiştir

Trump, iş anlaşmalarına ve hem başkanlık öncesi hem de başkanlık sırasındaki eylemlerine yönelik birkaç soruşturmanın konusu.[457] Şubat 2021'de Georgia, Fulton County bölge savcısı, Trump'ın Georgia Dışişleri Bakanı Brad Raffensperger ile yaptığı telefon görüşmelerine ilişkin cezai soruşturma açıldığını duyurdu.[458] New York Eyalet Başsavcılığı, Manhattan Bölge Savcılığı ile birlikte Trump'ın ticari faaliyetlerine ilişkin cezai soruşturmalar yürütüyor.[459] Mayıs 2021'de özel bir büyük jüri iddianameleri değerlendiriyordu.[460][461] Temmuz 2021'de New York savcıları, Trump Organizasyonunu "hükümeti 15 yıllık 'dolandırma planı' ile" suçladı. Örgütün finans müdürü Allen Weisselberg, büyük hırsızlık, vergi dolandırıcılığı ve diğer suçlamalarla mahkemeye çıkarıldı.[462][463]

Aralık 2021'de New York Eyaleti Başsavcılığı, Trump'ı işle ilgili belgeler sunması için mahkemeye çağırdı. 25 Nisan 2022'de New York eyalet yargıcı Arthur Engoron, Trump'ı mahkeme celbine uymadığı için mahkemeye saygısızlık etti İtaat edene kadar günlük 10.000 dolar para cezası verdi.[464] Trump, Ağustos ayında görevden alındı ve kendi kendini suçlamaya karşı Beşinci Değişikliğine 400'den fazla kez başvurdu.[465] Eylül 2022'de New York Başsavcısı, Trump, en büyük üç çocuğu ve Trump Organizasyonu aleyhine bir hukuk dolandırıcılığı davası açtı.[466]

FBI Soruşturması değiştir

Trump, Ocak 2021'de Beyaz Saray'dan ayrıldığında, yanında hükûmet belgelerini ve malzemelerini Mar-a-Lago'ya götürdü. Mayıs 2021'de, hükûmet kayıtlarını tutan federal kurum olan Ulusal Arşivler ve Kayıtlar İdaresi (NARA), Trump'ın görev süresinin sonunda önemli belgelerin kendilerine teslim edilmediğini fark etti ve ofisinden bu belgeleri bulmasını istedi. Ocak 2022'de Mar-a-Lago'dan 15 kutu Beyaz Saray kaydı aldılar. NARA daha sonra Adalet Bakanlığı'na, ele geçirilen belgelerden bazılarının sınıflandırılmış malzeme olduğunu bildirdi.[467] Adalet Bakanlığı, Nisan 2022'de bir soruşturma başlattı ve bir büyük jüri topladı.[468] Adalet Bakanlığı, 11 Mayıs'ta Trump'a ek materyal için bir mahkeme celbi gönderdi.[467] 3 Haziran'da Adalet Bakanlığı yetkilileri Mar-a-Lago'yu ziyaret etti ve Trump'ın avukatlarından bazı gizli belgeler aldı.[467] Avukatlardan biri, gizli olarak işaretlenen tüm materyallerin hükûmete iade edildiğini doğrulayan bir bildiri imzaladı. O ayın ilerleyen saatlerinde, sağlanan Mar-a-Lago'dan gözetim görüntüleri talep eden ek bir mahkeme celbi gönderildi.[467][469][470]

8 Ağustos 2022'de FBI ajanları, Trump'ın Cumhurbaşkanlığı Kayıtları Yasasını ihlal ederek görevden ayrılırken yanına aldığı hükûmet belgelerini ve materyalleri kurtarmak için Trump'ın Mar-a-Lago'daki konutunu, ofisini ve depo alanlarını aradı.[471][472] ABD Başsavcısı Merrick Garland tarafından yetkilendirilen ve bir federal yargıç tarafından onaylanan arama emri ve ele geçirilen eşyaların yazılı envanteri 12 Ağustos'ta kamuoyuna açıklandı.[473] Aramada alınan öğeler, dördü "çok gizli" ve biri en yüksek sınıflandırma düzeyi olan "çok gizli/SCI" olarak etiketlenmiş 11 grup sınıflandırılmış belgeyi içeriyordu.[471][472]

Smith özel avukat soruşturması değiştir

18 Kasım 2022'de Garland, Trump'ın Mar-a-Lago'da hükûmet mülkünü elinde tutmasına yönelik federal cezai soruşturmaları denetlemesi ve 6 Ocak 2021'e giden olaylarda Trump'ın rolünü incelemesi için özel bir avukat, federal savcı Jack Smith atadı.[474][475]

Meclis 6 Ocak Komitesi tarafından suç duyurusu değiştir

19 Aralık 2022'de, 6 Ocak Saldırısı ile ilgili Birleşik Devletler Temsilciler Meclisi Seçim Komitesi, Trump aleyhine resmi bir kovuşturmayı engellemek, ABD'yi dolandırmak için komplo kurmak ve bir isyana kışkırtmak veya yardım etmekle suç duyurusunda bulunulmasını tavsiye etti.[476][477]

2024 başkanlık kampanyası değiştir

15 Kasım 2022'de Trump, 2024 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimleri için adaylığını açıkladı ve bir bağış toplama hesabı açtı.[478][479]

Donald Trump'ın yapmış olduğu projeler[480] değiştir

  • Fifth Avenue Gökdeleni
  • Trump Tower
  • Trump World Tower
  • United Nations Plaza
  • Trump Park Avenue
  • Park Avenue
  • Trump Place
  • Trump International Hotel & Tower
  • Trump International Hotel & Tower Chicago
  • Trump National Golf Clubs
  • Trump Vineyard Estates
  • Trump Hollywood
  • Trump Grande
  • Trump Soho
  • Trump Parc Stamford
  • Trump Ocean Club
  • Trump Towers

Kaynakça değiştir

  1. ^ Rich, Frank (29 Nisan 2018). "Frank Rich: Roy Cohn, Donald Trump, and the New York Cesspool That Created Them". Intelligencer (İngilizce). 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 
  2. ^ a b "Donald Trump kimdir?". www.biyografi.info. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022. 
  3. ^ "Age at Inauguration | Presidents of the United States (POTUS)" (İngilizce). 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2020. 
  4. ^ Sheehey, Maeve (30 Haziran 2021). "Trump debuts at 41st in C-SPAN presidential rankings". POLITICO (İngilizce). 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023. 
  5. ^ "American Presidents: Greatest and Worst – Siena College Research Institute". scri.siena.edu. 15 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2023. 
  6. ^ a b "İşte Donald Trump'ın dedesinin Almanya macerası". Hurriyet. 21 Kasım 2016. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  7. ^ a b Soner Yalçın. "Kadın satıcısının torunu: Donald Trump". Sözcü. 11 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  8. ^ Cassidy, John (4 Ocak 2016). "What Sort of Man is Donald Trump:". The New Yorker. 6 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  9. ^ "Donald Trump kimdir?". BBC Türkçe. 9 Kasım 2016. 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  10. ^ Eder, Steve (1 Ağustos 2016). "Donald Trump's Draft Deferments: Four for College, One for Bad Feet". New York Times. 15 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  11. ^ "This Is How Donald Trump Actually Got Rich". Investopedia. 26 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2017. 
  12. ^ "Donald Trump kimdir?". Bloomberg. 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  13. ^ "Donald Trump kimdir?". BBC Türkçe. 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  14. ^ a b c d "Portre: Donald Trump". Al Jazeera. 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  15. ^ "Donald Trump'ın ailesi: 3 evlilik, 5 çocuk, 8 torun". CNN Türk. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  16. ^ "Trump officially joins Reform Party". CNN. 12 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  17. ^ "Here's Donald Trump's Presidential Announcement Speech". TIME. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  18. ^ "Emlak Kralı Donald Trump ABD Başkanlığına Aday Oldu". Euronews. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  19. ^ Mahler, Jonathan; Eder, Steve (27 Ağustos 2016). "'No Vacancies' for Blacks: How Donald Trump Got His Start, and Was First Accused of Bias". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  20. ^ Blair, Gwenda (6 Ekim 2015). The Trumps: Three Generations of Builders and a Presidential Candidate (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-3936-9. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  21. ^ Rich, Frank (29 Nisan 2018). "Frank Rich: Roy Cohn, Donald Trump, and the New York Cesspool That Created Them". Intelligencer (İngilizce). 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  22. ^ "Trump'ın imparatorluğunu babasından 'küçük bir borçla' kurduğuna dair asılsız iddiası". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  23. ^ Kranish, Michael; Fisher, Marc (10 Ocak 2017). Trump Revealed: The Definitive Biography of the 45th President (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-5652-6. 
  24. ^ Geist, William E. (8 Nisan 1984). "THE EXPANDING EMPIRE OF DONALD TRUMP". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 1 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  25. ^ "Trump Tower'ın kilit kiracıları kirada geride kaldı ve taşındı. Ancak Trump'ın tek bir güvenilir müşterisi var: Kendi PAC'si". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  26. ^ a b Haberman, Maggie (31 Ekim 2019). "Trump, Lifelong New Yorker, Declares Himself a Resident of Florida". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  27. ^ a b c "Bu Gerçek Parayla Ne Kadar? Amerika Birleşik Devletleri Ekonomisinde Para Değerlerini Deflatör Olarak Kullanmak İçin Tarihsel Bir Fiyat Endeksi: Addenda et Corrigenda" (PDF). 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  28. ^ Reuters (12 Aralık 1992). "COMPANY NEWS; TRUMP'S PLAZA HOTEL BANKRUPTCY PLAN APPROVED". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 20 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  29. ^ Gilpin, David Stout With Kenneth N. (12 Nisan 1995). "Trump Is Selling Plaza Hotel To Saudi and Asian Investors". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  30. ^ Segal, David (16 Ocak 2016). "What Donald Trump's Plaza Deal Reveals About His White House Bid". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  31. ^ Kranish, Michael; Fisher, Marc (23 Ağustos 2016). Trump Revealed: An American Journey of Ambition, Ego, Money, and Power (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-5578-9. 
  32. ^ Bagli, Charles V. (1 Haziran 2005). "Trump Group Selling West Side Parcel for $1.8 Billion". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  33. ^ Peterson-Withorn, Chase. "Donald Trump Has Gained More Than $100 Million On Mar-a-Lago". Forbes (İngilizce). 23 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  34. ^ "A History of Mar-a-Lago, Donald Trump's Palm Beach Home". Town & Country (İngilizce). 8 Ağustos 2022. 29 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  35. ^ a b Wooten, Sara Mcintosh (1 Ocak 2009). Donald Trump: From Real Estate to Reality TV (İngilizce). Enslow Publishing, LLC. ISBN 978-0-7660-2890-6. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  36. ^ Kranish, Michael; Fisher, Marc (10 Ocak 2017). Trump Revealed: The Definitive Biography of the 45th President (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-5652-6. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  37. ^ Kranish, Michael; Fisher, Marc (10 Ocak 2017). Trump Revealed: The Definitive Biography of the 45th President (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-5652-6. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  38. ^ Glynn, Lenny (8 Nisan 1990). "Trump's Taj - Open at Last, With a Scary Appetite". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 25 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  39. ^ Kranish, Michael; Fisher, Marc (10 Ocak 2017). Trump Revealed: The Definitive Biography of the 45th President (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-5652-6. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  40. ^ "Trump reaches agreement with bondholders on Taj Mahal". UPI (İngilizce). 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  41. ^ O'Connor, Clare. "Fourth Time's A Charm: How Donald Trump Made Bankruptcy Work For Him". Forbes (İngilizce). 26 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  42. ^ Norris, Floyd (7 Haziran 1995). "Trump Plaza Casino Stock Trades Today on Big Board". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  43. ^ McQuade, Dan (16 Ağustos 2015). "The Truth About the Rise and Fall of Donald Trump's Atlantic City Empire". Philadelphia Magazine (İngilizce). 4 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  44. ^ "How Donald Trump Made Millions Off His Biggest Business Failure". Fortune (İngilizce). 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  45. ^ "NBC to Donald Trump: You're fired". USA TODAY (İngilizce). 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 
  46. ^ "Take a look at the golf courses owned by Donald Trump". Golfweek (İngilizce). 28 Temmuz 2022. 14 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  47. ^ "Trump'ın başkanlığı, çok fazla harcandığı yerde sona eriyor: Bir Trump Organizasyonu mülkü". 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  48. ^ a b "Trump kravatlarına ne oldu? Bittiler. Trump'ın ticaret imparatorluğunun çoğu da öyle". 13 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  49. ^ Martin, Jonathan (29 Haziran 2016). "Trump Institute Offered Get-Rich Schemes With Plagiarized Lessons". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  50. ^ "Trump, adını satarak nasıl milyonlar kazandı". 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  51. ^ "5 things about Donald Trump's USFL adventure". ESPN.com (İngilizce). 14 Temmuz 2015. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  52. ^ "Donald Trump Fought the NFL Once Before. He Got Crushed". Fortune (İngilizce). 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  53. ^ "Trump Gets Tyson Fight". The New York Times (İngilizce). 25 Şubat 1988. ISSN 0362-4331. 24 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  54. ^ O'Donnell & Rutherford 1991. John R.; Rutherford, James. Kavşak Basın Ticaret Sürümü. 1991. s. 137. ISBN 978-1-946025-26-5. 
  55. ^ Hogan, Kevin. "The Strange Tale of Donald Trump's 1989 Biking Extravaganza". POLITICO Magazine (İngilizce). 10 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  56. ^ Buettner, Russ; Craig, Susanne (7 Mayıs 2019). "Decade in the Red: Trump Tax Figures Show Over $1 Billion in Business Losses". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  57. ^ a b Jorgensen, Phil Mattingly,Sarah (22 Ağustos 2016). "The Gordon Gekko era: Donald Trump's lucrative and controversial time as an activist investor | CNN Politics". CNN (İngilizce). 23 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  58. ^ "Kontrol edilemeyecek kadar iyi: Sean Hannity'nin bir Trump kurtarma hikayesi". 11 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  59. ^ a b Barstow, David; Craig, Susanne; Buettner, Russ (2 Ekim 2018). "Trump Engaged in Suspect Tax Schemes as He Reaped Riches From His Father". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  60. ^ Blair, Gwenda. "Did the Trump Family Historian Drop a Dime to the New York Times?". POLITICO Magazine (İngilizce). 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  61. ^ Koblin, John (14 Eylül 2015). "Trump Sells Miss Universe Organization to WME-IMG Talent Agency". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 4 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  62. ^ Nededog, Jethro. "Donald Trump just sold off the entire Miss Universe Organization after buying it 3 days ago". Business Insider (İngilizce). 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  63. ^ Rutenberg, Jim (22 Haziran 2002). "Three Beauty Pageants Leaving CBS for NBC". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  64. ^ "İşte Gidiyor: Yarışmacılar NBC'ye Taşınıyor". 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  65. ^ "Donald Trump'ın neden bir Şöhretler Kaldırımı yıldızı var ki? Düşünme sebebin bu değil". 21 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  66. ^ Puente, Maria. "NBC to Donald Trump: You're fired". USA TODAY (İngilizce). 1 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  67. ^ Nast, Condé (3 Aralık 2013). "Big Hair on Campus: Did Donald Trump Defraud Thousands of Real-Estate Students?". Vanity Fair (İngilizce). 11 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  68. ^ Barbaro, Michael (19 Mayıs 2011). "New York Attorney General Is Investigating Trump's For-Profit School". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  69. ^ "Donald Trump'ın, Trump Üniversitesi'ndeki davaların 'çoğunu kazandığına' dair yanıltıcı iddiası". 27 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  70. ^ McCoy, Kevin. "Trump faces two-front legal fight over 'university'". USA TODAY (İngilizce). 30 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  71. ^ Barbaro, Michael; Eder, Steve (1 Haziran 2016). "Former Trump University Workers Call the School a 'Lie' and a 'Scheme' in Testimony". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  72. ^ "Zor Satış: Trump Üniversitesi Belgelerinin Potansiyel Siyasi Sonuçları". 1 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  73. ^ Eder, Steve (18 Kasım 2016). "Donald Trump Agrees to Pay $25 Million in Trump University Settlement". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 18 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  74. ^ Roberts, Andrea Suozzo, Ken Schwencke, Mike Tigas, Sisi Wei, Alec Glassford, Brandon (9 Mayıs 2013). "Donald J Trump Foundation Inc - Nonprofit Explorer". ProPublica (İngilizce). 3 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  75. ^ "Trump, Florida başsavcısına yardım etmek için IRS'ye vakfı kuralları ihlal ettiği için bir ceza ödüyor". 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  76. ^ "Trump'ın hayırsever listesinden eksik: Kendi kişisel parası". 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  77. ^ Solnik, Claude (15 Eylül 2016). "Taking a peek at Trump's (foundation) tax returns | Long Island Business News" (İngilizce). 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  78. ^ "Donald Trump'a uyum sağlayan muhabirle tanışın". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  79. ^ Frehse, Eric Bradner,Rob (13 Eylül 2016). "NY attorney general is investigating Trump Foundation practices | CNN Politics". CNN (İngilizce). 14 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  80. ^ "Trump Vakfı, NY başsavcılığı tarafından bağış toplamayı durdurma emri verdi". 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  81. ^ "Donald Trump to dissolve his charitable foundation after mounting complaints". the Guardian (İngilizce). 24 Aralık 2016. 25 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  82. ^ Schuman, Chris Isidore,Melanie (14 Haziran 2018). "New York attorney general sues Trump Foundation | CNN Politics". CNN (İngilizce). 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  83. ^ Thomsen, Jacqueline (15 Haziran 2018). "Five things to know about the lawsuit against the Trump Foundation". The Hill (İngilizce). 16 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  84. ^ Goldmacher, Shane (18 Aralık 2018). "Trump Foundation Will Dissolve, Accused of 'Shocking Pattern of Illegality'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  85. ^ News, A. B. C. "President Donald Trump ordered to pay $2M to collection of nonprofits as part of civil lawsuit". ABC News (İngilizce). 7 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  86. ^ "Judge orders Trump to pay $2m for misusing Trump Foundation funds". BBC News (İngilizce). 7 Kasım 2019. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  87. ^ a b Mahler, Jonathan; Flegenheimer, Matt (20 Haziran 2016). "What Donald Trump Learned From Joseph McCarthy's Right-Hand Man". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  88. ^ "Hükümetin Donald Trump'ın şirketine karşı ırksal önyargı davası ve bununla nasıl mücadele ettiği içinde". 24 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  89. ^ Dunlap, David W. (30 Temmuz 2015). "1973 | Meet Donald Trump". www.nytimes.com (İngilizce). 31 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  90. ^ Nast, Condé (28 Haziran 2017). "How Donald Trump and Roy Cohn's Ruthless Symbiosis Changed America". Vanity Fair (İngilizce). 28 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  91. ^ "USA TODAY Network: Dive into Donald Trump's thousands of lawsuits - USA TODAY". web.archive.org. 25 Nisan 2022. 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  92. ^ a b "Trump Bankruptcy Math Doesn't Add Up". NBC News (İngilizce). 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  93. ^ "Art of the spin: Trump bankers question his portrayal of financial comeback". Reuters (İngilizce). 17 Temmuz 2016. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  94. ^ Smith, Allan. "Trump's long and winding history with Deutsche Bank could now be at the center of Robert Mueller's investigation". Business Insider (İngilizce). 8 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  95. ^ Egan, Charles Riley,Matt (12 Ocak 2021). "Deutsche Bank won't do any more business with Trump | CNN Business". CNN (İngilizce). 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  96. ^ "Trump sues Deutsche Bank and Capital One over Democratic subpoenas". BBC News (İngilizce). 30 Nisan 2019. 30 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  97. ^ "Trump, mali kayıtların kongre mahkeme celbini engellemek için dava açtı". 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  98. ^ Savage, Charlie (20 Mayıs 2019). "Accountants Must Turn Over Trump's Financial Records, Lower-Court Judge Rules". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 7 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  99. ^ Flitter, Emily; McKinley, Jesse; Enrich, David; Fandos, Nicholas (22 Mayıs 2019). "Trump's Financial Secrets Move Closer to Disclosure". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  100. ^ "Yargıç, Trump'ın bankacılık kayıtları için kongre celplerini durdurma talebini reddetti". 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  101. ^ "Trump's Appeal Over Financial Records Goes to Merrick Garland's Court". Newsweek (İngilizce). 21 Mayıs 2019. 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  102. ^ "Trump Legal Team Files Brief in Mazars Appeal". Lawfare (İngilizce). 10 Haziran 2019. 20 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  103. ^ "Başkan itiraz ederken Trump'ın banka kayıtları için Meclis mahkeme celbi beklemeye alındı". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  104. ^ "Trump just boasted about writing many books. His biographer's response has gone viral". The Independent (İngilizce). 4 Temmuz 2018. 4 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  105. ^ Nast, Condé (18 Temmuz 2016). "Donald Trump's Ghostwriter Tells All". The New Yorker (İngilizce). 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  106. ^ "What do we know about Trump's love for the Bible?". the Guardian (İngilizce). 2 Haziran 2020. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  107. ^ LaFrance, Adrienne (21 Aralık 2015). "A Brief History of Donald Trump Playing Himself on Television". The Atlantic (İngilizce). 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  108. ^ "Trump's obsession with WrestleMania and fake drama". POLITICO (İngilizce). 17 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  109. ^ Wetherbee, Chris Kelly, Brandon (9 Aralık 2016). "No Wonder Trump Just Picked a Wrestling Magnate: He Learned His Political Moves From WWE". Slate Magazine (İngilizce). 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  110. ^ Kranish, Michael; Fisher, Marc (10 Ocak 2017). Trump Revealed: The Definitive Biography of the 45th President (İngilizce). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5011-5652-6. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  111. ^ "The Donald to Get New Wife, Radio Show". Peoplemag (İngilizce). 7 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  112. ^ Tedeschi, Bob (6 Şubat 2006). "Now for Sale Online, the Art of the Vacation". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 21 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  113. ^ "Donald Trump gets regular Fox News spot". www.cbsnews.com (İngilizce). 25 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  114. ^ "Muhafazakar medya Cumhuriyetçi Parti'yi nasıl ele geçiriyor". 9 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  115. ^ Grynbaum, Michael M.; Parker, Ashley (16 Temmuz 2016). "Donald Trump the Political Showman, Born on 'The Apprentice'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  116. ^ "Sınır dışı edilmeyle karşı karşıya kalan Trump, Screen Actors Guild'den istifa etti: Benim için hiçbir şey yapmadınız". 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  117. ^ "Donald Trump Banned from Future Re-Admission to SAG-AFTRA: It's 'More Than a Symbolic Step'". Peoplemag (İngilizce). 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  118. ^ a b Washington, District of Columbia 1800 I. Street NW; Dc 20006. "PolitiFact - Bush says Trump was a Democrat longer than a Republican 'in the last decade'". @politifact (İngilizce). 9 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  119. ^ "Trump officially joins Reform Party - October 25, 1999". edition.cnn.com. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  120. ^ a b Oreskes, Michael (2 Eylül 1987). "TRUMP GIVES A VAGUE HINT OF CANDIDACY". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 19 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  121. ^ Butterfield, Fox (18 Kasım 1987). "Trump Urged To Head Gala Of Democrats". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  122. ^ Kader ve Güç: George Herbert Walker Bush'un Amerikan Destanı. Meacham Jon. Random House Yayın Grubu. 2016. s. 326. ISBN 9780812979473. 
  123. ^ "Donald Trump Ran For President in 2000 in Several Reform Party Presidential Primaries | Ballot Access News" (İngilizce). 8 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  124. ^ Clift, Eleanor (18 Temmuz 2016). "The Last Time Trump Wrecked a Party". The Daily Beast (İngilizce). 29 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  125. ^ "Reform Bid Said to Be a No-Go for Trump". archive.nytimes.com. 16 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  126. ^ Donald Trump, Beyaz Saray'da bir koşuyu izliyor. Johnson, Glen. Standart Hoparlör Hazleton,. 
  127. ^ a b "Donald Trump bows out of 2012 US presidential election race". the Guardian (İngilizce). 16 Mayıs 2011. 30 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  128. ^ "How CPAC Helped Launch Donald Trump's Political Career". HuffPost (İngilizce). 22 Şubat 2017. 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  129. ^ Silverleib, Mark Preston,Alan (2 Şubat 2012). "Trump endorses Romney | CNN Politics". CNN (İngilizce). 2 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  130. ^ "Donald Trump Brings His 'Pretend To Run For President' Act To CPAC". HuffPost (İngilizce). 11 Şubat 2011. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  131. ^ Engel, Pamela (Ocak 2018). "How Trump came up with his slogan 'Make America Great Again'". Businies Insider. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  132. ^ "Trump kampanyasına 'haftada iki milyon dolar harcayacak'". BBC Türkçe. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  133. ^ "Trump'ın başkan yardımcısı adayı Pence". Sabah. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  134. ^ "Rolling Stones'tan Trump'a: Şarkılarımızı kullanmayı bırak". BBC Türkçe. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  135. ^ "Trump ilk TV reklamında Müslümanları hedef aldı". BBC Türkçe. Ocak 2016. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  136. ^ "Donald Trump'a New York'ta büyük tepki". AA. Aralık 2015. 20 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  137. ^ a b "Donald Trump'a tepkiler dinmiyor!". Sözcü. Aralık 2015. 18 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  138. ^ "Zuckerberg'ten Müslümanlara destek mesajı!". Habertürk. Aralık 2015. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  139. ^ "İngiliz şarkıcı Adele'den, Donald Trump'a veto". BBC Türkçe. Şubat 2016. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  140. ^ "Trump Meksika'ya gitti, duvarı savundu". BBC Türkçe. Eylül 2016. 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  141. ^ "Papa'dan Trump'a göç yanıtı: Duvarlar ören Hristiyan olamaz". BBC Türkçe. 20 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  142. ^ a b "Donald Trump: Müslümanların ABD'ye girişi durdurulsun". BBC Türkçe. 22 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  143. ^ "Trump'dan 'ırksal fişleme' önerisi". DW. 11 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  144. ^ a b "Trump: Suriyeli mültecileri ülkelerine geri yollayacağım". BBC Türkçe. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  145. ^ "Trump: İsrail Ortadoğu'nun tek demokrasisi". Euronews. 24 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  146. ^ "Trump: Obama IŞİD'in kurucusu, Clinton da ortağıdır". Hürriyet gazetesi. 11 Ağustos 2016. 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2020. 
  147. ^ "Donald Trump, Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi". Hürriyet. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  148. ^ "Donald Trump seçim mitinginde yine göçmenleri hedef aldı". Euronews. 29 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  149. ^ "İşte ABD Başkanı Donald Trump'ın bilinmeyen yönleri". Hürriyet. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  150. ^ "10 başlıkta Trump'ın 'ötekileri' hedef alan sözleri". BBC Türkçe. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2017. 
  151. ^ "Trump: Başkan seçilirsem ilk iş İran anlaşmasını feshedeceğim". BBC Türkçe. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  152. ^ a b "Trump'tan bu kez de cinsiyetçi söylemler". Cumhuriyet. 29 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  153. ^ "Washington'daki kürtaj karşıtı yürüyüşe Başkan Yardımcısı Pence de katıldı". Euronews. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  154. ^ "Trump: Kürtaj olan kadın cezalandırılmalı". NTV. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  155. ^ "Müslüman kadın, Trump'ın mitinginden atıldı". Sözcü. 14 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  156. ^ "Trump'a taciz suçlamaları: 'Ahtapot gibi saldırdı'". BBC Türkçe. 18 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  157. ^ "Trump'a cinsel taciz suçlaması". Hürriyet. 24 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  158. ^ "Donald Trump'a iki taciz suçlaması daha". NTV. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  159. ^ "Salma Hayek'ten Donald Trump hakkında taciz iddiası". NTV. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  160. ^ "O kaset ortalığı karıştırdı!". Milliyet. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  161. ^ "Trump'ın kadınlarla ilgili sözleri ABD'de büyük tartışma yarattı". BBC Türkçe. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  162. ^ "Trump kadınlar hakkındaki müstehcen yorumları için özür diledi". Sözcü. 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  163. ^ "Donald Trump apologizes for sexist comments about groping women". 20 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2020. 
  164. ^ "Cruz yarışı bıraktı Trump tek başına kaldı". Bloomberg. 11 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  165. ^ "Trump yeterli delege sayısına ulaştı". Euronews. 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  166. ^ "İşte ABD'deki başkanlık seçimi öncesi yapılan son anketler". Hürriyet. 23 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  167. ^ "ABD Başkanlık seçimi: Kim kazanır?". BBC Türkçe. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  168. ^ "ABD'de seçimi Trump kazandı, araştırma şirketleri yine yanıldı". BBC Türkçe. 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  169. ^ "Seçim sonuçları". CNN. 27 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  170. ^ "ABD basını Trump'ın başkanlığını 'sürpriz' gördü". 10 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  171. ^ "ABD Putin-Trump gizli bağlantısını konuşuyor". NTV. 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  172. ^ "Trump yurtsever davranmıyor". Eurotopics. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  173. ^ "CIA: Rusya Trump'ın kazanmasına yardım etti". Milliyet. 11 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  174. ^ "Trump: Rusya'nın seçimlere müdahale ettiği iddiası gülünç". Sputnik. 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  175. ^ "Kremlin'den Trump ile ilgili iddialara yalanlama". AA. 12 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  176. ^ "Putin: Trump hakkında bu iddiaları yayanlar hayat kadınından kötüler". CNN Türk. 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2017. 
  177. ^ Kardaş, Tuncay (Ocak 2017). "Trump: İmkânsız zaferin anatomisi". Al Jazeera. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  178. ^ "Amerika'da Donald Trump Dönemi Resmen Başladı". Amerikanın Sesi. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  179. ^ "Dünyanın dört bir yanında kadınlar Trump'a karşı sokağa çıktı". NTV. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  180. ^ "ABD halkından ülke çapında Trump karşıtı protesto". Habertürk. 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  181. ^ "Kadınlardan Trump protestosu". DW. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  182. ^ "Yemin eden Donald Trump resmen ABD Başkanı oldu". NTV. 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  183. ^ "Churchill, Trump'la birlikte Oval Ofis'e 'geri döndü'". Sputnik. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  184. ^ "Trump ilk haftasına 15 imza sığdırdı". AA. 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  185. ^ a b "Trump, Meksika sınırına duvar 'vaadini' yerine getirdi". Sputnik. 25 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  186. ^ "ABD ve Meksika arasındaki duvar gerilimi artıyor". NTV. 26 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  187. ^ "ABD, duvarın parasını Meksika'dan böyle alacak". Habertürk. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  188. ^ "ABD, ortaklıktan ayrıldı". Hürriyet. 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2017. 
  189. ^ "Trump kürtajı destekleyen kurumlara fonu kesti; Hollanda açığı kapatacağını duyurdu". Diken. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  190. ^ "Trump ABD Sınırını Mültecilere ve 7 Müslüman ülke vatandaşına kapattı". Euronews. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  191. ^ "Trump'tan Suriyeli mültecilere ABD'ye giriş yasağı". BBC Türkçe. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  192. ^ "Göçmenler ABD havaalanlarında gözaltına alınıyor". BBC Türkçe. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  193. ^ "Trump imza attı, iki Iraklı gözaltına alındı". DW. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  194. ^ "Trump'ın 'vize kısıtlaması' protesto edildi". Sputnik. 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  195. ^ "Federal Yargıç Trump'ın Yedi Ülke İçin ABD'ye Giriş Yasağını Bozdu". Amerikanın Sesi. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  196. ^ Quigley, Aidan. "All of Trump's major executive actions so far". The Agenda (İngilizce). 25 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  197. ^ "Ivanka Trump's new job". The Economist. ISSN 0013-0613. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  198. ^ Schmidt, Michael S.; Lipton, Eric; Savage, Charlie (21 Ocak 2017). "Jared Kushner, Trump's Son-in-Law, Is Cleared to Serve as Adviser". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 1 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  199. ^ "Trump, Başkanlık Servetini, İşletmeleri Yönetmeyle İlgili Varsayımlarını Açıkladı". 20 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  200. ^ a b "Donald Trump: A list of potential conflicts of interest". BBC News (İngilizce). 1 Aralık 2016. 21 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  201. ^ a b c Venook, Jeremy (9 Ağustos 2017). "Trump's Interests vs. America's, Dubai Edition". The Atlantic (İngilizce). 4 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  202. ^ a b Polantz, Erica Orden,Katelyn (17 Ağustos 2020). "Appeals court lets emoluments case against Trump continue | CNN Politics". CNN (İngilizce). 17 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  203. ^ a b "Odak Noktasında: ABD Anayasasının Maaş Hükümleri" (PDF). 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  204. ^ LaFraniere, Sharon (26 Ocak 2018). "Lawsuit on Trump Emoluments Violations Gains Traction in Court". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  205. ^ Cole, Ariane de Vogue,Devan (25 Ocak 2021). "Supreme Court dismisses emoluments cases against Trump | CNN Politics". CNN (İngilizce). 25 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  206. ^ Andrews, Wilson; Parlapiano, Alicia (15 Aralık 2017). "What's in the Final Republican Tax Bill (Published 2017)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 4 Kasım 2020. 
  207. ^ Parker, Ashley; Davenport, Coral (26 Mayıs 2016). "Donald Trump's Energy Plan: More Fossil Fuels and Fewer Rules". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  208. ^ "Donald Trump'ın Enerji Planı: Daha Fazla Fosil Yakıt ve Daha Az Kural". 22 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  209. ^ "National Geographic". National Geographic (İngilizce). 11 Kasım 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  210. ^ "Suriye, Paris iklim anlaşmasını benimserken, dünyaya karşı ABD'dir". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  211. ^ "Senate confirms Brouillette, former Ford lobbyist, as energy secretary". Reuters (İngilizce). 2 Aralık 2019. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  212. ^ "Trump's fossil fuel agenda gets pushback from federal judges". AP NEWS (İngilizce). 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  213. ^ Lipton, Eric (5 Ekim 2020). "'The Coal Industry Is Back,' Trump Proclaimed. It Wasn't". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  214. ^ Subramaniam, Tara (30 Ocak 2021). "From building the wall to bringing back coal: Some of Trump's more notable broken promises | CNN Politics". CNN (İngilizce). 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  215. ^ Popovich, Nadja; Albeck-Ripka, Livia; Pierre-Louis, Kendra (16 Ekim 2020). "The Trump Administration Rolled Back More Than 100 Environmental Rules. Here's the Full List". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  216. ^ Plumer, Brad (30 Ocak 2017). "Trump's new executive order on regulations is a mess". Vox (İngilizce). 31 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  217. ^ "Inside Donald Trump's War Against the State". Time (İngilizce). 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  218. ^ Thompson, Frank J. (9 Ekim 2020). "Six ways Trump has sabotaged the Affordable Care Act". Brookings (İngilizce). 23 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  219. ^ a b c "Tracking the Trump Administration's "Midnight Regulations"". ProPublica (İngilizce). 25 Kasım 2020. 25 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  220. ^ "President Trump has attacked workers' safety, wages, and rights since Day One". Economic Policy Institute (İngilizce). 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  221. ^ Baker, Cayli (15 Aralık 2020). "The Trump administration's major environmental deregulations". Brookings (İngilizce). 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  222. ^ "President Trump Signs First Congressional Review Act Disapproval Resolution in 16 Years". The National Law Review (İngilizce). 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  223. ^ Lipton, Eric; Appelbaum, Binyamin (5 Mart 2017). "Leashes Come Off Wall Street, Gun Sellers, Polluters and More". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  224. ^ "DocumentCloud". www.documentcloud.org. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  225. ^ "Roundup: Trump-Era Agency Policy in the Courts". policyintegrity.org (İngilizce). 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  226. ^ "Trump, Kongre'nin Yardımı Olsa da Olmasa da Obamacare'i Öldürebilir". 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  227. ^ Davis, Julie Hirschfeld; Pear, Robert (21 Ocak 2017). "Trump Issues Executive Order Scaling Back Parts of Obamacare". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  228. ^ Luhby, Tami (12 Ekim 2017). "What's in Trump's health care executive order?". CNNMoney. 13 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  229. ^ "Trump says he plans to 'let Obamacare fail'". POLITICO (İngilizce). 18 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  230. ^ "Trump Ramps Up Obamacare Sabotage With Huge Cuts To Enrollment Programs". HuffPost (İngilizce). 31 Ağustos 2017. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  231. ^ Washington, District of Columbia 1800 I. Street NW; Dc 20006. "PolitiFact - Trump's claim that he 'saved' pre-ex conditions 'part fantasy, part delusion'". @politifact (İngilizce). 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  232. ^ a b Stolberg, Sheryl Gay (26 Haziran 2020). "Trump Administration Asks Supreme Court to Strike Down Affordable Care Act". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  233. ^ "Obamacare 'Düşmeli', Trump Yönetimi Yüksek Mahkemeye Diyor". 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  234. ^ Rappeport, Alan; Haberman, Maggie (22 Ocak 2020). "Trump Opens Door to Cuts to Medicare and Other Entitlement Programs". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 24 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  235. ^ "Opioid Krizi: Eleştirmenler, Trump'ın Başka Bir Ölümcül Salgına Yanıt Vermediğini Söyledi". 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  236. ^ Vogue, Ariane de (14 Kasım 2016). "Trump: Same-sex marriage is 'settled,' but Roe v Wade can be changed | CNN Politics". CNN (İngilizce). 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  237. ^ "LGBTQ advocates say Trump's new executive order removes protections against job discrimination". NBC News (İngilizce). 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  238. ^ Krieg, Gregory (20 Haziran 2016). "The times Trump changed his positions on guns | CNN Politics". CNN (İngilizce). 20 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  239. ^ "Trump, kitlesel silahlı saldırıları takip edeceğini söyledikten sonra silahlı şiddeti durdurmak için fikir önermekten vazgeçti". 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  240. ^ "Trump administration doubles down on anti-marijuana position". Chicago Tribune. 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  241. ^ Wolf, Zachary B. (27 Temmuz 2019). "Trump returns to the death penalty as Democrats turn against it | CNN Politics". CNN (İngilizce). 27 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  242. ^ "In Trump's final days, a rush of federal executions". BBC News (İngilizce). 9 Aralık 2020. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  243. ^ "Trump administration carries out 13th and final execution". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  244. ^ "Donald Trump: I'd bring back 'a hell of a lot worse than waterboarding'". the Guardian (İngilizce). 7 Şubat 2016. 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  245. ^ News, A. B. C. "Video Ted Cruz, Donald Trump Advocate Bringing Back Waterboarding". ABC News (İngilizce). 7 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  246. ^ Hassner, Ron E. (2 Ocak 2020). "What Do We Know about Interrogational Torture?". International Journal of Intelligence and CounterIntelligence. 33 (1): 4-42. doi:10.1080/08850607.2019.1660951. ISSN 0885-0607. 
  247. ^ a b c "Trump, af yetkisini siyasi bir silah olarak kullanıyor, kendisine sadık olanları ödüllendiriyor ve savcıları baltalıyor". 25 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  248. ^ "President Trump pardons former Arizona sheriff Joe Arpaio". NBC News (İngilizce). 26 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  249. ^ "Trump, Denizaltı Fotoğrafları Nedeniyle Mahkûm Edilen Eski Donanma Denizcisini Affetti". 9 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  250. ^ "Trump, muhafazakar bilgin Dinesh D'Souza'yı affetti, başkalarının da af görebileceğini öne sürdü". 31 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  251. ^ "Trump, davası Kim Kardashian tarafından savunulan bir kadın olan Alice Marie Johnson'ın müebbet hapis cezasını hafifletti". 6 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  252. ^ Philipps, Dave (16 Kasım 2019). "Trump's Pardons for Servicemen Raise Fears That Laws of War Are History". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 29 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  253. ^ a b Haberman, Maggie; Schmidt, Michael S. (23 Aralık 2020). "Trump Pardons Two Russia Inquiry Figures and Blackwater Guards". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 23 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  254. ^ Shear, Michael D.; Haberman, Maggie (18 Şubat 2020). "Trump Grants Clemency to Blagojevich, Milken and Kerik". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  255. ^ "Trump, Roger Stone, Paul Manafort ve Charles Kushner'ı Affetti". 24 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  256. ^ Haberman, Maggie; Vogel, Kenneth P.; Lipton, Eric; Schmidt, Michael S. (20 Ocak 2021). "With Hours Left in Office, Trump Grants Clemency to Bannon and Other Allies". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  257. ^ a b "Barr şahsen Beyaz Saray yakınlarındaki protestocuların uzaklaştırılmasını emretti ve bu da büyük ölçüde barışçıl kalabalığa karşı güç kullanılmasına yol açtı". 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  258. ^ "Zaman Çizelgesi: Lafayette Meydanı'nın temizlenmesi". 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  259. ^ News, A. B. C. "Police use munitions to forcibly push back peaceful protesters for Trump church visit". ABC News (İngilizce). 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  260. ^ Shear, Michael D.; Rogers, Katie (3 Haziran 2020). "Trump and Aides Try to Change the Narrative of the White House Protests". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  261. ^ "Religious leaders condemn teargassing protesters to clear street for Trump". news.yahoo.com (İngilizce). 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  262. ^ "Scores of retired military leaders publicly denounce Trump". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  263. ^ "Pentagon'un baş generali, Lafayette Meydanı'nda Trump'ın yanında göründüğü için özür diliyor". 11 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  264. ^ "Donald Trump's Mexico wall: Who is going to pay for it?". BBC News (İngilizce). 1 Eylül 2016. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  265. ^ Oh, Inae. "Donald Trump issues an insane statement on immigration and the Constitution". Mother Jones (İngilizce). 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  266. ^ "Donald Trump, Meksika sınırına 'gerçek' bir duvar inşa etme planlarını vurguluyor". 20 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  267. ^ Fritze, John. "Trump used words like 'invasion' and 'killer' to discuss immigrants at rallies 500 times: USA TODAY analysis". USA TODAY (İngilizce). 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  268. ^ Gomez, Alan. "Trump painted a dark picture of immigrants, despite the facts". USA TODAY (İngilizce). 1 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  269. ^ News, A. B. C. "Fact Check: Trump's claims on undocumented immigrant crime rates. Here's what the numbers show". ABC News (İngilizce). 16 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  270. ^ Johnson, Kevin R. (2017). "Immigration and Civil Rights in the Trump Administration: Law and Policy Making by Executive Order". Santa Clara Law Review. 57: 611. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023. 
  271. ^ Villazor, Rose Cuison; Johnson, Kevin R. (2019). "The Trump Administration and the War on Immigration Diversity". Wake Forest Law Review. 54: 575. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023. 
  272. ^ Mitchell, Ellen (29 Ocak 2019). "Pentagon to send a 'few thousand' more troops to southern border". The Hill (İngilizce). 30 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  273. ^ "Crackdown on immigrants who use public benefits takes effect". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  274. ^ "Donald Trump has cut refugee admissions to America to a record low". The Economist. ISSN 0013-0613. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  275. ^ Kanno-Youngs, Zolan; Shear, Michael D. (1 Ekim 2020). "Trump Virtually Cuts Off Refugees as He Unleashes a Tirade on Immigrants". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  276. ^ Hesson, Ted. "Trump ending U.S. role as worldwide leader on refugees". POLITICO (İngilizce). 11 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  277. ^ "Donald Trump: ban all Muslims entering US". the Guardian (İngilizce). 8 Aralık 2015. 7 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  278. ^ "Trump şimdi yalnızca terörizm ağırlıklı ülkelerden gelen Müslümanların ABD'ye girmesinin yasaklanacağını öneriyor". 26 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  279. ^ a b "US airports on frontline as Donald Trump's travel ban causes chaos and protests". the Guardian (İngilizce). 28 Ocak 2017. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  280. ^ a b "Protests erupt at airports nationwide over immigration action". www.cbsnews.com (İngilizce). 29 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  281. ^ Frosch, Devlin Barrett and Dan. "Federal Judge Temporarily Halts Trump Order on Immigration, Refugees". WSJ (İngilizce). 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  282. ^ "Hawaii judge halts Trump's new travel ban before it can go into effect". Reuters (İngilizce). 15 Mart 2017. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  283. ^ "Trump signs new travel ban directive". BBC News (İngilizce). 6 Mart 2017. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  284. ^ "Limited version of Trump's travel ban to take effect Thursday". Chicago Tribune. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  285. ^ "Trump travel ban extended to blocks on North Korea, Venezuela and Chad". the Guardian (İngilizce). 25 Eylül 2017. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  286. ^ "Supreme Court lets Trump's latest travel ban go into full effect". Reuters (İngilizce). 4 Aralık 2017. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  287. ^ CNN, By <a href="/profiles/meg-wagner">Meg Wagner</a>, <a href="/profiles/brian-ries">Brian Ries</a> and <a href="/profiles/veronica-rocha">Veronica Rocha</a> (26 Haziran 2018). "Live: Reactions after Supreme Court upholds travel ban". CNN (İngilizce). 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  288. ^ News, A. B. C. "Trump administration admits thousands more migrant families may have been separated than estimated". ABC News (İngilizce). 2 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  289. ^ a b "Tally of children split at border tops 5,400 in new count". AP NEWS (İngilizce). 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  290. ^ Davis, Julie Hirschfeld; Shear, Michael D. (16 Haziran 2018). "How Trump Came to Enforce a Practice of Separating Migrant Families". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  291. ^ Savage, Charlie (20 Haziran 2018). "Explaining Trump's Executive Order on Family Separation". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  292. ^ a b "Ne Biliyoruz: Aile Ayrılığı ve Sınırda 'Sıfır Tolerans". 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  293. ^ Epstein, Jennifer (18 Haziran 2018). "Donald Trump's family separations bedevil GOP as public outrage grows". The Sydney Morning Herald (İngilizce). 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  294. ^ Davis, Julie Hirschfeld (16 Haziran 2018). "Separated at the Border From Their Parents: In Six Weeks, 1,995 Children". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  295. ^ "Despite claims, GOP immigration bill would not end family separation, experts say". NBC News (İngilizce). 18 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  296. ^ Davis, Julie Hirschfeld; Nixon, Ron (29 Mayıs 2018). "Trump Officials, Moving to Break Up Migrant Families, Blame Democrats". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  297. ^ "Here's What President Trump's Immigration Order Actually Does". Time (İngilizce). 21 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  298. ^ Shear, Michael D.; Goodnough, Abby; Haberman, Maggie (20 Haziran 2018). "Trump Retreats on Separating Families, but Thousands May Remain Apart". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  299. ^ Hansler, Jennifer (27 Haziran 2018). "Judge says government does a better job of tracking 'personal property' than separated kids | CNN Politics". CNN (İngilizce). 27 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  300. ^ "Judge orders US to reunite families separated at border within 30 days". the Guardian (İngilizce). 27 Haziran 2018. 27 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  301. ^ Mayer, Jane (18 Temmuz 2016). "Donald Trump's Ghostwriter Tells All". The New Yorker (İngilizce). ISSN 0028-792X. 18 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2023. 
  302. ^ "Fact check: Mexico never paid for it. But what about Trump's other border wall promises?". NBC News (İngilizce). 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  303. ^ Farley, Robert (22 Aralık 2020). "Trump's Border Wall: Where Does It Stand?". FactCheck.org (İngilizce). 22 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  304. ^ Davis, Julie Hirschfeld; Tackett, Michael (2 Ocak 2019). "Trump and Democrats Dig In After Talks to Reopen Government Go Nowhere". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  305. ^ a b "Trump signs bill to end $6bn shutdown and temporarily reopen government". the Guardian (İngilizce). 26 Ocak 2019. 25 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  306. ^ Pramuk, Jacob. "Trump signs bill to temporarily reopen government after longest shutdown in history". CNBC (İngilizce). 26 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  307. ^ Fritze, John. "By the numbers: How the government shutdown is affecting the US". USA TODAY (İngilizce). 25 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  308. ^ Mui, Ylan. "The government shutdown cost the economy $11 billion, including a permanent $3 billion loss, Congressional Budget Office says". CNBC (İngilizce). 28 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  309. ^ Jr, Perry Bacon (25 Ocak 2019). "Why Trump Blinked". FiveThirtyEight (İngilizce). 25 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  310. ^ a b Wilkie, Jacob Pramuk,Christina. "Trump declares national emergency to build border wall, setting up massive legal fight". CNBC (İngilizce). 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  311. ^ Carney, Jordain (17 Ekim 2019). "Senate fails to override Trump veto over emergency declaration". The Hill (İngilizce). 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  312. ^ "Supreme Court allows Trump to use military funds for border wall construction". www.cbsnews.com (İngilizce). 26 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  313. ^ "Temyiz Mahkemesi, Trump'ın 3.6 Milyar Dolarlık Askeri Fonu Sınır Duvarı İçin Yönlendirmesine İzin Verdi". 9 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  314. ^ "GovInfo". www.govinfo.gov (İngilizce). 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  315. ^ "Trump's Love for Tariffs Began in Japan's '80s Boom - The New York Times". web.archive.org. 16 Mayıs 2019. 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  316. ^ "Trump calls NAFTA a "disaster"". www.cbsnews.com (İngilizce). 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  317. ^ Bradner, Eric (23 Ocak 2017). "Trump's TPP withdrawal: 5 things to know | CNN Politics". CNN (İngilizce). 23 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  318. ^ "The war over steel: Trump tips global trade into new turmoil". the Guardian (İngilizce). 10 Mart 2018. 10 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  319. ^ "Trump sets tariffs on $50 billion in Chinese goods; Beijing strikes back". Reuters (İngilizce). 15 Haziran 2018. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  320. ^ "Explainer: Trump's China tariffs - Paid by U.S. importers, not by China". Reuters (İngilizce). 2 Ağustos 2019. 27 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  321. ^ "US trade deficit surges in July to highest in 12 years". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  322. ^ Rodriguez, Sabrina. "North American trade deal to take effect on July 1". POLITICO (İngilizce). 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  323. ^ "Trump, Türkiye'yle ilgili hangi politikaları savunuyor?". BBC Türkçe. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  324. ^ "Trump: Türkiye'ye nutuk atma hakkımız yok". Hürriyet. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  325. ^ "ABD'den YPG'ye desteğe devam". Al Jazeera. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  326. ^ "Trump'ın Türkiye'yle ilgili 6 görüşü". Businies HT. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  327. ^ "Türkiye, Donald Trump'tan ne bekliyor?". BBC Türkçe. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  328. ^ a b "Faruk Loğoğlu: 'Trump Yönetimiyle Türkiye Sıkıntılar Yaşayacaktır'". Amerikanın Sesi. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  329. ^ "Trump'ın yemin töreni sonrası Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu'dan açıklama". NTV. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  330. ^ "Kurtulmuş, Trump'tan beklentileri açıkladı: 'Gülen iade edilsin, PYD'ye destek son bulsun'". BBC Türkçe. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  331. ^ "Avrupa güvenliğinde Trump belirsizliği". AA. 22 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  332. ^ "Theresa May: İngiltere ve ABD, yeniden dünyaya liderlik edebilir". Sputnik. 27 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  333. ^ "Trump, Avrupa'da soğuk duş etkisi yarattı!". Milliyet. 2 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2017. 
  334. ^ "Trump says China is 'killing us with unfair trade deals'". Reuters (İngilizce). 7 Ağustos 2019. 24 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  335. ^ Denmark, Ryan Hass and Abraham (7 Ağustos 2020). "More pain than gain: How the US-China trade war hurt America". Brookings (İngilizce). 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  336. ^ "How China Won Trump's Trade War and Got Americans to Foot the Bill". Bloomberg.com (İngilizce). 11 Ocak 2021. 15 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  337. ^ Disis, Jill (25 Ekim 2020). "Trump promised to win the trade war with China. He failed | CNN Business". CNN (İngilizce). 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  338. ^ Liedtke, Frank Bajak and Michael. "Huawei sanctions: Who gets hurt in dispute?". USA TODAY (İngilizce). 22 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  339. ^ "Trump's Next Trade War Target: Chinese Students in the U.S." Time (İngilizce). 4 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  340. ^ Meredith, Sam. "China responds to US after Treasury designates Beijing a 'currency manipulator'". CNBC (İngilizce). 6 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  341. ^ "StackPath". www.industryweek.com. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  342. ^ "Ticaret savaşının ortasında, Trump, Çin'in Xi Jinping'iyle dostluk iddiasını bırakıyor ve ona 'düşman' diyor". 23 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  343. ^ Ward, Myah. "15 times Trump praised China as coronavirus was spreading across the globe". POLITICO (İngilizce). 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  344. ^ "Trump ratchets up criticism of China over coronavirus". Reuters (İngilizce). 18 Mart 2020. 18 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  345. ^ "Trump held off sanctioning Chinese over Uighurs to pursue trade deal". BBC News (İngilizce). 22 Haziran 2020. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  346. ^ Verma, Pranshu; Wong, Edward (9 Temmuz 2020). "U.S. Imposes Sanctions on Chinese Officials Over Mass Detention of Muslims". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  347. ^ News, A. B. C. "Trump signs $110 billion arms deal with Saudi Arabia on 'a tremendous day'". ABC News (İngilizce). 20 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  348. ^ "Trump praises U.S. military sales to Saudi as he welcomes crown prince". Reuters (İngilizce). 20 Mart 2018. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  349. ^ "Trump, Saudi leader discuss Houthi 'threat' in Yemen: White House". Reuters (İngilizce). 21 Mart 2018. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  350. ^ "U.S. says deploying more forces to Saudi Arabia to counter Iran threat". Reuters (İngilizce). 11 Ekim 2019. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  351. ^ "How Trump and Netanyahu Became Each Other's Most Effective Political Weapon". Haaretz (İngilizce). 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  352. ^ "Trump says U.S. recognizes Jerusalem as Israel's capital, despite global condemnation". POLITICO (İngilizce). 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  353. ^ "Trump, İsrail'in Golan Tepeleri Üzerindeki Egemenliğini Resmen Tanıdı". 5 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  354. ^ Gladstone, Rick; Landler, Mark (21 Aralık 2017). "Defying Trump, U.N. General Assembly Condemns U.S. Decree on Jerusalem". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 21 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  355. ^ "Outcry as Trump backs Israeli sovereignty over Golan Heights". euronews (İngilizce). 22 Mart 2019. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  356. ^ "Bu baharda 1000'e kadar ABD askeri daha Afganistan'a gidebilir". 22 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  357. ^ Gordon, Michael R.; Schmitt, Eric; Haberman, Maggie (20 Ağustos 2017). "Trump Settles on Afghan Strategy Expected to Raise Troop Levels". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 14 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  358. ^ "ABD, Amerikan birliklerinin Afganistan'dan tamamen çekilmesini kabul eden Taliban ile barış anlaşması imzaladı". 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  359. ^ Mashal, Mujib (29 Şubat 2020). "Taliban and U.S. Strike Deal to Withdraw American Troops From Afghanistan". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 29 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  360. ^ a b Farley, Eugene Kiely, Robert (17 Ağustos 2021). "Timeline of U.S. Withdrawal from Afghanistan". FactCheck.org (İngilizce). 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  361. ^ "Syria war: Trump's missile strike attracts US praise - and barbs". BBC News (İngilizce). 7 Nisan 2017. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  362. ^ Joyce, Kathleen (13 Nisan 2018). "US strikes Syria after suspected chemical attack by Assad regime". Fox News (İngilizce). 11 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  363. ^ Landler, Mark; Cooper, Helene; Schmitt, Eric (19 Aralık 2018). "Trump to Withdraw U.S. Forces From Syria, Declaring 'We Have Won Against ISIS'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  364. ^ "Trump shocks allies and advisers with plan to pull US troops out of Syria". the Guardian (İngilizce). 20 Aralık 2018. 19 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  365. ^ Cooper, Helene (20 Aralık 2018). "Jim Mattis, Defense Secretary, Resigns in Rebuke of Trump's Worldview". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 21 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  366. ^ "Trump'la çelişen Bolton, IŞİD yok edilene ve Kürtlerin güvenliği garanti altına alınana kadar Suriye'den çekilme olmayacağını söylüyor". 6 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  367. ^ "Turkey unleashes airstrikes against Kurds in north-east Syria". the Guardian (İngilizce). 9 Ekim 2019. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  368. ^ O’Brien, Connor. "House condemns Trump's Syria withdrawal". POLITICO (İngilizce). 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  369. ^ Edmondson, Catie (16 Ekim 2019). "In Bipartisan Rebuke, House Majority Condemns Trump for Syria Withdrawal". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  370. ^ "Trump administration imposes new sanctions on Iran". the Guardian (İngilizce). 3 Şubat 2017. 3 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  371. ^ "Trump declares US leaving 'horrible' Iran nuclear accord". AP NEWS (İngilizce). 21 Nisan 2021. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  372. ^ Landler, Mark (8 Mayıs 2018). "Trump Abandons Iran Nuclear Deal He Long Scorned". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 14 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  373. ^ a b "U.S. General: Iran Is Nearly Able to Build a Nuclear Weapon". Time (İngilizce). 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  374. ^ Crowley, Michael; Hassan, Falih; Schmitt, Eric (3 Ocak 2020). "U.S. Strike in Iraq Kills Qassim Suleimani, Commander of Iranian Forces". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 15 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  375. ^ "Trump says 52 targets already lined up if Iran retaliates". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 3 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  376. ^ "Trump, İran'ın Kültürel Alanlarını Hedef Alacağını Söyledi. Bu Yasadışı". 7 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  377. ^ a b Ward, Alex (9 Ocak 2020). "Evidence is mounting that Iran accidentally shot down the Ukraine flight". Vox (İngilizce). 10 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  378. ^ Baker, Peter; Bergman, Ronen; Kirkpatrick, David D.; Barnes, Julian E.; Rubin, Alissa J. (11 Ocak 2020). "Seven Days in January: How Trump Pushed U.S. and Iran to the Brink of War". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  379. ^ Motamedi, Maziar. "Iran rejects claim Ukraine's plane shot down intentionally". www.aljazeera.com (İngilizce). 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  380. ^ "U.S. rescinds Trump White House claim that all U.N. sanctions had been reimposed on Iran". Reuters (İngilizce). 18 Şubat 2021. 22 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  381. ^ "2017'de Kuzey Kore'nin silah programlarını bu kadar korkutucu yapan şey neydi?". 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  382. ^ a b "North Korea crisis: How actions have unfolded under Trump". NBC News (İngilizce). 3 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  383. ^ "Donald Trump threatens to 'totally destroy' North Korea in UN speech". the Guardian (İngilizce). 19 Eylül 2017. 19 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  384. ^ "Kim Jong Un calls President Trump a 'frightened dog' and 'dotard'". NBC News (İngilizce). 21 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  385. ^ "Transcript: Kim Jong Un's letters to President Trump | CNN Politics". CNN (İngilizce). 9 Eylül 2020. 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  386. ^ Herb, Jamie Gangel,Jeremy (9 Eylül 2020). "'A magical force': New Trump-Kim letters provide window into their 'special friendship' | CNN Politics". CNN (İngilizce). 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  387. ^ a b Baker, Peter; Crowley, Michael (30 Haziran 2019). "Trump Steps Into North Korea and Agrees With Kim Jong-un to Resume Talks". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  388. ^ Rappeport, Alan (22 Mart 2019). "Trump Overrules Own Experts on Sanctions, in Favor to North Korea". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  389. ^ Sanger, David E.; Sang-Hun, Choe (12 Haziran 2020). "Two Years After Trump-Kim Meeting, Little to Show for Personal Diplomacy". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  390. ^ "North Korea decries breakdown of talks US says were 'good'". AP NEWS (İngilizce). 23 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  391. ^ "Kim Jong Un's Nuclear Weapons Got More Dangerous Under Trump". Bloomberg.com (İngilizce). 28 Aralık 2020. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  392. ^ "İstihbarata göre Kim, 'aşk mektupları' ile Trump'a kur yaparken, nükleer kapasitesini geliştirmeye devam etti". 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  393. ^ "Bid to keep U.S. sanctions on Russia's Rusal fails in Senate". Reuters (İngilizce). 16 Ocak 2019. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  394. ^ "Trump yönetimini nadiren azarlayarak, bazı GOP milletvekilleri Rus yaptırımlarının kaldırılmasına karşı önlem alıyor". 16 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  395. ^ "U.S. Completes INF Treaty Withdrawal | Arms Control Association". www.armscontrol.org. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  396. ^ Panetta, Grace. "Trump reportedly claimed to leaders at the G7 that Crimea is part of Russia because everyone there speaks Russian". Business Insider (İngilizce). 15 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  397. ^ Baker, Peter (10 Ağustos 2017). "Trump Praises Putin Instead of Critiquing Cuts to U.S. Embassy Staff". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 2 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  398. ^ "Trump blames Putin for backing 'Animal Assad'". POLITICO (İngilizce). 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  399. ^ "Nord Stream 2: Trump approves sanctions on Russia gas pipeline". BBC News (İngilizce). 21 Aralık 2019. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  400. ^ Dewan, Jeremy Diamond,Allie Malloy,Angela (26 Mart 2018). "Trump expelling 60 Russian diplomats in wake of UK nerve agent attack | CNN Politics". CNN (İngilizce). 26 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  401. ^ "Trump-Putin summit: After Helsinki, the fallout at home". BBC News (İngilizce). 16 Temmuz 2018. 17 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  402. ^ Calamur, Krishnadev (16 Temmuz 2018). "Trump Sides With the Kremlin, Against the U.S. Government". The Atlantic (İngilizce). 16 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  403. ^ Fox, Lauren (16 Temmuz 2018). "Top Republicans in Congress break with Trump over Putin comments | CNN Politics". CNN (İngilizce). 16 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  404. ^ Savage, Charlie; Schmitt, Eric; Schwirtz, Michael (7 Mayıs 2021). "Russian Spy Team Left Traces That Bolstered C.I.A.'s Bounty Judgment". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  405. ^ a b "WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 11 March 2020". www.who.int (İngilizce). 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  406. ^ "Coronavirus disease (COVID-19) – World Health Organization". www.who.int (İngilizce). 23 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  407. ^ "Amerika Birleşik Devletleri'nde İlk 2019 Yeni Koronavirüs Vakası". 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  408. ^ Hein, Alexandria (31 Ocak 2020). "Coronavirus declared public health emergency in US". Fox News (İngilizce). 31 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  409. ^ "A timeline of what Trump has said on coronavirus". www.cbsnews.com (İngilizce). 4 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  410. ^ "Trump deliberately played down virus, Woodward book says". BBC News (İngilizce). 9 Eylül 2020. 17 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  411. ^ Stuart, Jamie Gangel,Jeremy Herb,Elizabeth (9 Eylül 2020). "'Play it down': Trump admits to concealing the true threat of coronavirus in new Woodward book | CNN Politics". CNN (İngilizce). 9 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  412. ^ "How Trump let the U.S. fall behind the curve on coronavirus threat". Los Angeles Times (İngilizce). 19 Nisan 2020. 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  413. ^ Lipton, Eric; Sanger, David E.; Haberman, Maggie; Shear, Michael D.; Mazzetti, Mark; Barnes, Julian E. (11 Nisan 2020). "He Could Have Seen What Was Coming: Behind Trump's Failure on the Virus". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  414. ^ Kelly, Caroline (21 Mart 2020). "Washington Post: US intelligence warned Trump in January and February as he dismissed coronavirus threat | CNN Politics". CNN (İngilizce). 21 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  415. ^ "Global stock markets post biggest falls since 2008 financial crisis". the Guardian (İngilizce). 9 Mart 2020. 9 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  416. ^ "Trump gets a fact check on coronavirus vaccines — from his own officials". POLITICO (İngilizce). 5 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  417. ^ PolitiFact, Miriam Valverde (12 Mart 2020). "Donald Trump's Wrong Claim That 'Anybody' Can Get Tested For Coronavirus". Kaiser Health News (İngilizce). 16 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  418. ^ Heeb, Gina. "Trump signs emergency coronavirus package, injecting $8.3 billion into efforts to fight the outbreak". Markets Insider (İngilizce). 7 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  419. ^ "Coronavirus: What you need to know about Trump's Europe travel ban". The Local Denmark (İngilizce). 12 Mart 2020. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  420. ^ Karni, Annie; Haberman, Maggie (12 Mart 2020). "In Rare Oval Office Speech, Trump Voices New Concerns and Old Themes". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  421. ^ Liptak, Kevin (13 Mart 2020). "Trump declares national emergency -- and denies responsibility for coronavirus testing failures | CNN Politics". CNN (İngilizce). 13 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  422. ^ Cohen, Zachary (10 Nisan 2020). "Trump administration shuttered pandemic monitoring program, then scrambled to extend it | CNN Politics". CNN (İngilizce). 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  423. ^ Jr, Donald G. McNeil (25 Ekim 2019). "Scientists Were Hunting for the Next Ebola. Now the U.S. Has Cut Off Their Funding." The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  424. ^ Twitter; Twitter; Instagram; Email; Facebook (2 Nisan 2020). "Trump administration ended pandemic early-warning program to detect coronaviruses". Los Angeles Times (İngilizce). 3 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  425. ^ Jr, Donald G. McNeil; Kaplan, Thomas (30 Ağustos 2020). "U.S. Will Revive Global Virus-Hunting Effort Ended Last Year". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  426. ^ "Trump's immigration executive order: What you need to know". www.aljazeera.com (İngilizce). 9 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  427. ^ Shear, Michael D.; Weiland, Noah; Lipton, Eric; Haberman, Maggie; Sanger, David E. (18 Temmuz 2020). "Inside Trump's Failure: The Rush to Abandon Leadership Role on the Virus". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  428. ^ a b c d e Mir, Alice; Ollstein, a. "Trump halts funding to World Health Organization". POLITICO (İngilizce). 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  429. ^ a b c Murray, Zachary Cohen,Jennifer Hansler,Kylie Atwood,Vivian Salama,Sara (7 Temmuz 2020). "Trump administration begins formal withdrawal from World Health Organization | CNN Politics". CNN (İngilizce). 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  430. ^ a b c "Coronavirus: Trump moves to pull US out of World Health Organization". BBC News (İngilizce). 7 Temmuz 2020. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  431. ^ Wood, Graeme (15 Nisan 2020). "The WHO Defunding Move Isn't What It Seems". The Atlantic (İngilizce). 15 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  432. ^ "DSÖ'nün Finansmanı Kesme Hareketi Göründüğü Gibi Değil". 9 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  433. ^ "The rightwing groups behind wave of protests against Covid-19 restrictions". the Guardian (İngilizce). 17 Nisan 2020. 17 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  434. ^ Andone, Dakin (16 Nisan 2020). "Protests are popping up across the US over stay-at-home restrictions". CNN (İngilizce). 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  435. ^ Shear, Michael D.; Mervosh, Sarah (17 Nisan 2020). "Trump Encourages Protest Against Governors Who Have Imposed Virus Restrictions". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  436. ^ Samuels, Morgan Chalfant and Brett (20 Nisan 2020). "Trump support for protests threatens to undermine social distancing rules". The Hill (İngilizce). 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  437. ^ "Trump approved of Georgia's plan to reopen before bashing it". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 29 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  438. ^ "Trump's unspoken factor on reopening the economy: Politics". POLITICO (İngilizce). 19 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  439. ^ a b Danner, Chas (11 Temmuz 2020). "99 Days Later, Trump Finally Wears a Face Mask in Public". Intelligencer (İngilizce). 12 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  440. ^ a b c "Trump'ın maske takmayı teşvik etmeyi şaşkınlıkla reddetmesi". 25 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  441. ^ "Başkan Trump, koronavirüs hakikatçisi". 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  442. ^ Rabin, Roni Caryn; Cameron, Chris (5 Temmuz 2020). "Trump Falsely Claims '99 Percent' of Virus Cases Are 'Totally Harmless'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  443. ^ "Trump, Sağlık Endişelerine Rağmen Okulları Yeniden Açmaları İçin Valilere 'Baskı' Sözü Verdi". 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  444. ^ "FDA, Trump tarafından covid-19 tedavisi olarak lanse edilen sıtma ilaçları için acil durum onayını geri çekti". 16 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  445. ^ a b LaFraniere, Sharon; Weiland, Noah; Shear, Michael D. (12 Eylül 2020). "Trump Pressed for Plasma Therapy. Officials Worry, Is an Unvetted Vaccine Next?". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  446. ^ Holmes, Nick Valencia,Sara Murray,Kristen (26 Ağustos 2020). "CDC was pressured 'from the top down' to change coronavirus testing guidance, official says | CNN Politics". CNN (İngilizce). 26 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  447. ^ "Trump officials interfered with CDC reports on Covid-19". POLITICO (İngilizce). 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  448. ^ "Trump yetkilileri, Covid-19 ile ilgili CDC raporlarına müdahale etti". 13 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  449. ^ "Trump, kanıt olmadan FDA'da 'derin devleti' yavaş yürüyen koronavirüs aşıları ve tedavileriyle suçluyor". 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  450. ^ Klein, Kevin Liptak,Betsy (2 Ekim 2020). "A timeline of Trump and those in his orbit during a week of coronavirus developments | CNN Politics". CNN (İngilizce). 2 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  451. ^ Ballhaus, Michael C. Bender and Rebecca. "Trump Didn't Disclose First Positive Covid-19 Test While Awaiting a Second Test on Thursday". WSJ (İngilizce). 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  452. ^ a b "Trump, kendisini hastaneye kaldıran ve West Wing'i bir 'hayalet şehre' çeviren virüsü önemsiz göstererek Beyaz Saray'a döndü". 6 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  453. ^ a b Thomas, Katie; Kolata, Gina (2 Ekim 2020). "President Trump Received Experimental Antibody Treatment". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  454. ^ Weiland, Noah; Haberman, Maggie; Mazzetti, Mark; Karni, Annie (11 Şubat 2021). "Trump Was Sicker Than Acknowledged With Covid-19". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 20 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  455. ^ "Former President Trump now at 'home' in Palm Beach County". sun-sentinel.com. 30 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  456. ^ "Donald Trump azil davasında aklandı". ntv.com.tr. 14 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  457. ^ Baker, Peter (19 Eylül 2022). "The Story So Far: Where 6 Investigations Into Donald Trump Stand". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  458. ^ Mangan, Dan. "Georgia DA opens criminal probe of Trump call urging secretary of state to find votes". CNBC (İngilizce). 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  459. ^ "New York attorney general opens criminal investigation into Trump Organization". the Guardian (İngilizce). 19 Mayıs 2021. 19 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  460. ^ "Trump ceza soruşturmasındaki savcı, kanıtları dinlemek ve olası suçlamaları tartmak için büyük jüriyi topluyor". 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  461. ^ "New grand jury seated for next stage of Trump investigation". AP NEWS (İngilizce). 25 Mayıs 2021. 25 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  462. ^ Protess, Ben; Rashbaum, William K.; Bromwich, Jonah E. (1 Temmuz 2021). "Trump Organization Is Charged With Running 15-Year Employee Tax Scheme". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  463. ^ "Trump Organizasyonu ve CFO'su Allen Weisselberg, savcıların 15 yıllık bir vergi kaçakçılığı planını iddia ettikleri için çok sayıda suç duyurusunda bulundu". 1 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  464. ^ Scannell, Sonia Moghe,Kara (25 Nisan 2022). "Judge holds former President Trump in civil contempt for failing to comply with document subpoenas from New York attorney general | CNN Politics". CNN (İngilizce). 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  465. ^ Bromwich, Jonah E.; Protess, Ben; Rashbaum, William K. (10 Ağustos 2022). "Trump Invokes Fifth Amendment, Attacking Legal System as Troubles Mount". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  466. ^ Rabinowitz, Kara Scannell,Tierney Sneed,Marshall Cohen,Hannah (21 Eylül 2022). "New York attorney general files civil fraud lawsuit against Trump, some of his children and his business | CNN Politics". CNN (İngilizce). 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  467. ^ a b c d Rabinowitz, Marshall Cohen,Hannah (9 Ağustos 2022). "Timeline: The Justice Department criminal inquiry into Trump taking classified documents to Mar-a-Lago | CNN Politics". CNN (İngilizce). 9 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  468. ^ Montague, Zach; McCarthy, Lauren (9 Ağustos 2022). "The Timeline Related to the F.B.I.'s Search of Mar-a-Lago". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  469. ^ Thrush, Glenn; Haberman, Maggie; Protess, Ben (11 Ağustos 2022). "Trump Search Said to Be Part of Effort to Find Highly Classified Material". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  470. ^ "Trump Aramasının Yüksek Derecede Gizli Materyal Bulma Çabasının Bir Parçası Olduğu Söylendi". 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  471. ^ a b "Trump'ın Mar-a-Lago'sundaki ajanlar, mahkeme dosyalama belgeleri olan 11 set gizli belgeye el koydu". 12 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  472. ^ a b Haberman, Maggie; Thrush, Glenn; Savage, Charlie (12 Ağustos 2022). "Files Seized From Trump Are Part of Espionage Act Inquiry". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 13 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  473. ^ "FBI search warrant shows Trump under investigation for potential obstruction of justice, Espionage Act violations". POLITICO (İngilizce). 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  474. ^ Thrush, Glenn; Savage, Charlie; Haberman, Maggie; Feuer, Alan (18 Kasım 2022). "Garland Names Special Counsel for Trump Inquiries". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  475. ^ "Garland names special counsel to lead Trump-related probes". AP NEWS (İngilizce). 18 Kasım 2022. 18 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  476. ^ Wilkie, Dan Mangan,Christina. "Jan. 6 committee sends DOJ historic criminal referral of Trump over Capitol riot". CNBC (İngilizce). 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  477. ^ Feuer, Alan (19 Aralık 2022). "It's Unclear Whether the Justice Dept. Will Take Up the Jan. 6 Panel's Charges". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  478. ^ "Başkan olarak bir ayaklanmayı körükleyen Trump, tekrar aday olduğunu söylüyor". 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  479. ^ Schouten, Fredreka (16 Kasım 2022). "Questions about Donald Trump's campaign money, answered | CNN Politics". CNN (İngilizce). 16 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2023. 
  480. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022. 

Dış bağlantılar değiştir