Kadın
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2017) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Kadın, dişi cinsinde olan yetişkin insandır.
Etimoloji Değiştir
Türkçe kadın kelimesinin kökeni, Eski Türkçe "kraliçe" manasındaki ḳātūn veya χātūn sözcüğüne dayanır. Bu kelimelerin kökeni Soğdcadaki χwatēn sözcüğüne dayanır. Kelime ses değişimine uğrayarak kadın ve hatun olarak iki farklı şekilde girmiştir.[1][2]
Biyoloji ve cinsellik Değiştir
Biyolojik faktörler tek başına kişilerin kendilerini kadın olarak görmesini veya kadın olarak görülmelerini sağlayan belirleyiciler değildirler. Bazı kadınlar anormal hormonal veya genetik farklılıklara sahip olabilirler (kongenital adrenal hiperplasia, kısmen veya tamamen androjen yoğunluğu sendromu veya diğer koşullar sebebiyle) ve hayatlarının ilk aşamalarında tipik dişi fizyolojisine sahip olmayan veya en azından kısmen sahip olan kadınlar da bulunmaktadır. Erken gelişim sırasında her iki cinsiyetin fetus (fetüs) morfoloji embriyo (embriyo) 6. veya 7. haftaya kadar benzerdir. Gonadlar (gonadlar), Y kromozomunun hareketi nedeniyle erkeklerde testise'ye (testisler) farklılaşır. Cinsel farklılaşma kadınlarda seks hormonlarından bağımsız bir şekilde gerçekleşir.[3] İnsanlar Mitokondriyal DNA'yı yalnızca annenin ovum'undan miras aldığından, bundan dolayı soy bilimciler anne soyunu çok eskilere kadar izleyebilmektedirler.
Biyoloji terimleriyle dişi üreme organları üreme sistemi içinde yer almaktadır.
Kadın tarihi Değiştir
İnsanlık tarihinde kadınların yerinin araştırılması İngilizce kelime olan ve History kavramına analoji olarak Herstory diye kavramsallaştırılan araştırma alanı, tarih biliminin ve cinsiyet araştırmalarının bir alanıdır. Kadın tarihi araştırması feminist bir yaklaşımla olabilir; fakat zorunlu değildir.
Araştırma alanları, 1970’li yıllarda diğer kadın araştırma alanları gibi, güçlenen ikinci dalga kadın hareketlerinin bir sonucu olarak ilk defa ABD’de Women’s History adı altında ortaya çıkmıştır. Mary Ritter Beard gibi isimler öncü olarak görülmüştür. Tarihçiler kadınları, topluluk ama aynı zamanda geleneksel tarih yazımında hiç ön planda olmayan bireyler olarak saptamışlardır.
Kadın tarihi araştırmaları bir taraftan kadınların durumunu kültürel kalkınma sürecinde, farklı toplumlarda ya da cinsiyetlerin birbiri ile olan ilişkisi gibi belirli alanlarda kadının başarısını ele almaktadır. Konular ise; cadı olduğu sanılan kadınların takibi, tarihsel anaerkillik araştırmaları, (tıp, teknik, mimarlık gibi) bazı bilim alanlarındaki kadınların katkısının araştırılması, Orta Çağ’daki kadınlar, Yeniçağ öncesindeki Querelle des femmes ve kadın hareketlerinin tarihidir.
1980’li yıllardan itibaren kadın tarihinin durumu daha kapsamlı olarak cinsiyet tarihinin bir parçası olarak tartışılmıştır. Kadın tarihi, eleştirel erkek tarihinin ön koşulu olmuştur. Kadın tarihinin araştırma sonuçları diğer tarih araştırmalarının alanları gibi bu zamana kadar okullarda verilen tarih derslerinde sınırlı bir şekilde yer almıştır[4]
Kadın araştırmaları Değiştir
Kadın araştırmaları, kadınlar üzerine yapılan genel araştırmaları nitelemektedir ve cinsiyet araştırmalarının bir parçasıdır. Kadın araştırmalarına analog olarak cinsiyet araştırmalarında toplum içerisindeki erkeklerin hayatlarını inceleyen erkek araştırmaları ortaya çıkmıştır.
Kadın araştırmaları kadınların hayatlarıyla ilgilenirken, cinsiyet araştırmaları cinsiyetlerin (Gender) yapısını ve biyolojik cinsiyet olarak kadın olmayanları göz önüne alıp sorunsallaştırmaktadır. Bazen bu tanımlar eşanlamlı olarak kullanılmaktadır.
Kadın araştırma kurumları ve konuları Değiştir
Kadın araştırmaları, disiplinler arasıdır ve antropoloji, toplum bilimi, tarih, tıp, estetik ve diğer bilim alanlarını kapsamakta ve onların sorularına kadın hareketleri, özgürleşme (emansipasyon) ve feminizm bakış açısıyla yeniden ortaya koymaktadır. Kadın araştırmaları hem akademik, hem akademik dışı düzlemde (örneğin vakıf ve derneklerde) irdelenmektedir. Konu olarak kadınların hayatlarındaki özellikleri ve örneğin kadın eğitimi gibi yaşam koşulları ön planda durmaktadır.
Kadın araştırmaları yöntemleri Değiştir
Kadın araştırmaları yöntemleri, ilgili bilim alanlarında özellikle toplum bilimi ve tarih biliminde kullanılmaktadır. Kadın araştırmalarına dayanan, sözde bilimsel ve sadece belirli bir çevre tarafından anlaşılabilen birçok yayın olduğundan bilimsel kadın araştırmaları sık sık bu tür yayınlarla karıştırılmakta ve bu da oldukça fazla öznellik ve bilimsel olmama suçlamasına yol açmaktadır.
Tarihsel kadın araştırmaları Değiştir
Öncelikli eğilimi kadın tarihinin yeniden oluşturulmasıdır. Kadın araştırmaları, bilimde kadınların “unutuluşu”nu ve kadın bakış açısının yok sayılmasını eleştirmektedir. Kendiliğinden oluşan bu amaçlar, kadınlara ilişkin ve bir denge oluşana kadar kadın bakış açısının uygulanması ile bilimdeki boşlukların ortaya çıkarılması ve doldurulmasını kapsamaktadır. Bu durumda erkek odaklı tarih yazımının kadın odaklı olanlarla tamamlanması veya değiştirilmesi gerekmektedir. Böylece cinsiyet ideolojisi ve esas gerçeklik arasındaki ayrım ön planda durmaktadır.
Geniş bir bakış açısıyla “büyük adamlar”ın “büyük kadın”larına ve bütün tabakadan kadın ve erkeklere baktığımızda temel kaynakların genişletilmesi bilimsel tartışmalardaki yazıt bilimsel, nümismatik, arkeolojik ve ikonografik kaynakları da kapsaması gerekmektedir.
Kaynakça Değiştir
- ^ "kadın". Nişanyan Sözlük. 3 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ "hatun". Nişanyan Sözlük. 12 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2023.
- ^ Farklılıklar, Tıp Enstitüsü (ABD) Cinsiyet ve Cinsiyet Biyolojisini Anlama Komitesi; Wizemann, Theresa M.; Pardue, Mary-Lou (2001). Seks Rahimde Başlar. National Academies Press (ABD). 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2023.
Tüm insan bireyleri - ister XX, ister XY, ister atipik bir cinsiyet kromozomu kombinasyonuna sahip olsunlar - gelişmeye aynı başlangıç noktasından başlar. Erken gelişim sırasında fetüsün gonadları farklılaşmamış kalır; yani tüm fetal genital organlar aynıdır ve fenotipik olarak dişidir. Bununla birlikte, yaklaşık 6 ila 7 haftalık gebelikten sonra, Y kromozomu üzerindeki bir genin ifadesi, testislerin gelişimiyle sonuçlanan değişiklikleri indükler. Bu nedenle, bu gen, testis gelişimini tetiklemede tekil olarak önemlidir. Gebeliğin yaklaşık 9. haftasında testosteron üretimi, üreme sisteminin gelişimi ve beyin ve cinsel organların maskülenleşmesi (erkek cinsiyet özelliklerinin normal gelişimi) ile sonuçlanır. Fetal testisin erkek genital sistemi ile rahimdeki dış genital organların farklılaşmasındaki rolünün aksine, dişi cinsiyet farklılaşması için fetal yumurtalık salgıları gerekli değildir.
136. harf sırasında bulunan|alıntı=parametresi zero width space character içeriyor (yardım) - ^ Kadının Tarihi 24 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.[ölü/kırık bağlantı]
Ayrıca bakınız Değiştir
Galeri Değiştir
-
-
-
-
William Blake'in Avrupa'yı destekleyen Afrika ve Amerika adlı eseri (1796)
