Vikipedi:Haftanın seçkin maddesi/Şubat 2009
- 6. Hafta
[[Dosya:|sol|200px]] Batman film serisi, DC Comics şirketinin hayalî bir karakterinin uyarlandığı altı filmden oluşur. Bu filmlerin finansını ve dağıtımını da Warner Bros. Pictures şirketi yaptı. İlk Batman filminin hazırlıkları 1979 yılında başladı. Benjamin Melniker ve Michael Uslan filmi teklif ettikleri ilk üç stüdyodan (Columbia Pictures, United Artist ve Universal Pictures) olumsuz yanıt aldı. 1981'de Warner Bros. şirketi filmi çekmeyi kabul etti.
İlk çekilen Batman filmini Tim Burton yönetti. Devam filmi Batman Dönüyor'u da yöneten Burton, Batman Daima'da yerini Joel Schumacher'e bıraktı. Schumacher'in yönettiği devam filmi Batman & Robin'nin başarısızlığından sonra, beşinci bir film daha çekmeyi planlayan Warner Bros. şirketi seriyi bitirme kararı aldı. Yedi yıl sonra yeni bir film için hazırlıklara başlandı ve yönetmenliğe Christopher Nolan getirildi. Batman Başlıyor filmi finansal ve eleştirel olarak başarılı olunca Nolan'ın yönettiği Kara Şövalye adlı devam filmi çekildi. Filmlerde Batman'i Michael Keaton (Batman, Batman Dönüyor), Val Kilmer (Batman Daima), George Clooney (Batman & Robin) ve Christian Bale (Batman Başlıyor ve Kara Şövalye) canlandırdı. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 7. Hafta
Madrid'de 3 Mayıs 1808, İspanyol ressam Francisco Goya'nın 1814 yılında tamamladığı tablosudur. Eser şu anda, Madrid'deki Prado Müzesi'nde sergilenmektedir. Goya bu çalışmayı, Fransızlar'ın 1808'de Madrid'i işgali sırasında, Napolyon'un ordularına direnen İspanyollar'ın anısına çizdi. Bu direniş aynı zamanda Yarımada Savaşı'nın tetikleyicisiydi. İspanyol ressamın, aynı boyutlardaki eş çalışması Madrid'de 2 Mayıs 1808 (Memlükler'in Saldırısı) de tıpkı bu tablo gibi İspanya'nın geçici hükümeti tarafından, Goya'nın önerisi ile, ressama ısmarlandı. Eserin içeriği, sunumu ve duygusal gücü, onu, savaşın korkunçluğu konusunda çığır açan ve ilk örnek olarak değerlendirilen bir imge haline getirdi. Yaratıldığı zamanın popüler sanatının pek çok kaynağından yararlanan 3 Mayıs 1808, gene de geleneksel kalıpların kırılışının bir simgesi oldu. Hristiyan sanatının geleneklerinden ve ananevi savaş betimlemelerinden uzaklaşması, eseri alanında benzersiz kıldı ve modern alandaki ilk örneklerden biri olarak kabul edilmesini sağladı. Sanat tarihçisi Kenneth Clark'a göre tablo, "tarz, konu, içlem olarak kelimenin tam manası ile devrim sayılabilecek ilk büyük resim"dir. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 8. Hafta
Akciğer kanseri, akciğer dokularındaki hücrelerin kontrolsüz çoğaldığı bir hastalıktır. Bu kontrolsüz çoğalma, hücrelerin çevredeki dokuları istila etmeleri veya akciğer dışındaki organlara yayılmaları ile (metastaz) sonuçlanabilir. Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) raporuna göre akciğer kanseri tüm dünyada kanser türleri arasında, erkeklerde en sık ölüme neden olan birinci, kadınlarda ise ikinci kanser türüdür, ve tüm dünyada her yıl yaklaşık 1,3 milyon insanın ölümüne neden olmaktadır.
Ölüm oranı oldukça yüksek olan bu kanser türünde dünya genelinde sigara içme alışkanlıklarındaki değişmeye bağlı olarak alttiplerinde ve kadınlarda görülme oranlarında değişimler olmuştur. Akciğer kanserinin en sık nedeni uzun süreli olarak tütün dumanına maruz kalmak olmakla beraber, tüm akciğer kanserli hastaların %15'e ulaşan bir oranı sigara içmeyenlerden oluşmaktadır. Akciğer kanseri birçok etmene bağlı olarak ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu nedenler arasında; kalıtım, radon gazı, asbest ve hava kirliliği gibi etmenler sayılmaktadır. (Devamı...)
gör – tartış – değiştir – geçmiş
- 9. Hafta
Maya uygarlığı, Amerika kıtasındaki Kolomb-öncesi uygarlıklardan biridir. Bir Orta Amerika uygarlığı olan Maya uygarlığı, binlerce yıl boyunca Meksika'nın güneydoğusundan, Honduras, El Salvador ve Guatemala'ya kadar uzanan bir bölgede hüküm sürmüştür. Meksika’nın güneydoğusunda beş devlet kurmuş Mayalar (Campeche, Chiapas, Quintana Roo, Tabasco ve Yucatán), tarihleri boyunca yüzlerce lehçe yaratmışlardır ve bu lehçelerden bazıları günümüzde hâlen konuşulan 21-44 Maya dilinin oluşumunu sağlamıştır. Bu uygarlık M.Ö. 600 dolaylarında yükselişe geçmiş, M.S. 3.yy.'da altın çağına (klasik dönem, M.S. 250-900) adım atmış, kent-devletlerinin siyasi kargaşalar sonucunda çöktüğü M.S. 900'e dek, geniş bir alanda varlığını sürdürmüş ve İspanyol işgaliyle de sona erme sürecine girmiştir. Maya uygarlığı birçok bakımdan sona ermişse de, yaygın inanışın aksine Mayalar yok olmamışlardır, hâlen bu ülkelerde yaşamakta ve Maya dillerinden bazılarını konuşmaktadırlar.
“Eski Mayalar”ın (Mayalar'ın bugünkü torunlarına kıyasla kullanılan deyim) astronomi, matematik, mimari ve sanat gibi birçok alanda ileri bir uygarlık düzeyinde oldukları görülmektedir. Rabinal Achí, Popol-Vuh, Chilam Balam gibi eserlerin bulunduğu Maya edebiyatı bu kültürün yaşamını betimlemektedir. İspanyol işgali 1697’de Itzá Mayaları’nın başkenti Tayasal’ın ve Guatemala’daki Ko'woj Mayaları'nın başkenti Zacpetén’in alınmasıyla tamamlanmış, son Maya devleti ise 1901’de başkentinin (Chan Santa Cruz) Meksika tarafından işgaliyle ortadan kalkmıştır. (Devamı...)