Kullanıcı:Uzbek/deneme
| Türkiye Cumhuriyeti | ||||||
| ||||||
| Slogan |
Yurtta Sulh, Cihanda Sulh | |||||
| ||||||
| Resmî dil | Türkçe | |||||
| Başkent | Ankara | |||||
| Devlet şekli | Cumhuriyet | |||||
| Yönetim biçimi | Parlamenter demokrasi | |||||
| Kurucusu | Mustafa Kemal Atatürk | |||||
| Cumhurbaşkanı | Ahmet Necdet Sezer | |||||
| Başbakan | Recep Tayyip Erdoğan | |||||
| Yüzölçümü | İzdüşüm alanı (harita üzerinde) 779.452 km² ; gerçek alanı 814.578 km² . Dünya yüzeyinin %1,3'ünü kaplar, en geniş 36. ülkedir. | |||||
| Nüfus | 75.863.600(!) (Ocak 2007) en son işlem En kalabalık 17. ülke | |||||
| Nüfus yoğunluğu | 99,7 kişi/km² | |||||
| Ulusal günler | 23 Nisan: TBMM'nin açılışı (1920) 19 Mayıs: Kurtuluş Savaşı'nın başlaması (1919) 30 Ağustos: Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması (1922) 29 Ekim: Cumhuriyetin ilanı (1923) | |||||
| Millî gelir (GSMH) | 399,7 milyar Amerikan doları (2006) En zengin 19. ülke 661,6 milyar Amerikan doları (2005) Satın Alma Gücü Paritesine Göre En zengin 16. ülke | |||||
| Kişi başına düşen millî gelir | 9,107Amerikan doları (2006) En müreffeh 57. ülke 9,107 Amerikan doları (2005) Satın Alma Gücü Paritesine Göre | |||||
| Para birimi | Yeni Türk Lirası (YTL)1 | |||||
| Zaman dilimi - Yaz saati |
DAS (UTC+02.00) DAYS (UTC+3) | |||||
| Ulusal marş | İstiklâl Marşı | |||||
| Ulusal renkler | Kırmızı ve beyaz | |||||
| İnternet alan adı | .tr | |||||
| Telefon kodu | +90 | |||||
| 1 1 Ocak 2007'den itibaren Türk Lirası; eski birim Yeni Türk Lirası. | ||||||
Türkiye, resmî adıyla Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Yarımkürede, Avrupa ve Asya kıtaları arasında, kuşbakışı görünümü kabaca doğu-batı doğrultusunda bir dikdörtgeni andıran Anadolu platosu ve Trakya yarımadası üzerinde kurulmuştur. Akdeniz, Karadeniz, bu iki denizi Boğazlar vasıtasıyla birbirine bağlayan Marmara Denizi ve Ege Denizi ile çevrilidir. Eski çağın başlıca uygarlık alanları olan Akdeniz dünyası, Balkanlar, Ortadoğu ve Uzakdoğu göç ve ticaret yollarının kesişim noktasında bulunan Türkiye coğrafyası pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır.
Türkiye, rejimi demokrasi olan bir cumhuriyettir. Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı sonunda 20. yüzyıl başında yıkılmasından sonra, 1923 yılında Türk Kurtuluş Savaşı ile, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulmuştur. Çok uluslu devletlerin yerini ulus devletlerin aldığı bir dönemde kurulan Türkiye Osmanlı'dan devraldığı kurumları geliştirmiş, işlevselliğini yitiren kurumları kaldırmış ve bunların yerinede çağın gereklerine uygun kurumlar ve yapılar oluşturulmuştur. Bu yeni reformlar dizisi, devletin kuruluşundan itibaren Atatürk İnkılapları olarak anılıp uygulanmaktadır. Bu devrimler sayesinde Türkiye, Müslüman çoğunluğa sahip ülkeler arasında en gelişmiş ve modern ülkelerden biri hâline gelmiştir.
Türkiye Cumhutiyeti'nin kuruluşunda 600 yıl başkentlik yapan ve ülkenin en büyük şehri olan İstanbul yerine devrin şartlarından dolayı Ankara başkent yapılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik sosyal bir hukuk devletidir. Birleşmiş Milletler, NATO, Avrupa Konseyi ve İslam Konferansı Örgütü Türkiye'nin üye olduğu uluslararası örgütlerdendir. 3 Ekim 2005 tarihinden itibaren Avrupa Birliği'ne tam üyelik için müzakerelere başlanmıştır.
Etimoloji
değiştirTürk sözcüğünün aslı "türümek" eyleminden gelmektedir. Bu eylemden türetilmiş, kişi ve insan anlamında törük ve hece düşmesiyle "Türk" sözcüğü ortaya çıkmıştır. Nitekim Anadolu'da bir kısım göçebeler de yürümekten yörük adını almışlardır. Türk sözcüğü, ayrıca, çeşitli kaynaklarda; "töre sahibi, olgun kimse, güçlü, terk edilmiş, usta demirci ve deniz kıyısında oturan adam" manalarında kullanılmaktadır.
Orta Asya'ya dayanan bazı kaynaklarda Türk kelimesinin "gökten gelen" manasında kullanıldığı da görülmektedir. Kaşgarlı Mahmud, Türk adının Tanrı tarafından verildiğini, anlamının gençlik, kudret, olgunluk çağı olduğunu yazmıştır. Göktürk kağanı Bilge Kağan, kitabesinde, "Türk beyleri Türk adını terk etmişti...Türk milleti irkil ve kendine gel" demiştir.
Türk kelimesi İslam kaynaklarında ve Tevrat'ta geçer. Ebülgazi Bahadır Han, Şecere-i Terakime'de Türklerin Nuh Peygamberin oğlu Yafes'in soyundan geldiğini yazmıştır. Yafes'in büyük oğlunun adı Türk'tür.
Türkiye adı, 6. yüzyıl.dan beri Batı'da kullanılmaktaydı: Turchia, Turkia, Turkhia:Türklerin ülkesi şeklindeki bu kullanımlar 12. yy.da Türkler Anadolu'yu fethettikten sonra yaygınlaştı. Türkiye adı ilk defa 1190'da bir yazılı kaynakta, haçlı seferi vekayinamesinde geçmektedir. Tarihte 13-14. yy.da Mısır Memlükleri de Türkiye adını kullanmışlardı: ed-devletüt Türkiya (1250-1387). Osmanlı İmparatorluğu devletinde ise, 19. yüzyıl.a kadar Türkiye adı kullanılmadı, devleti Osmaniye, Memaliki Şahane, Diyarı Rum adları kullanıldı. Ne zaman milletlerin doğuşu başladı, o vakit Genç Osmanlılar arasında Osmaniye yerine Türkistan, Türkeli, Türkili gibi adlar önerildiyse de, Orta Asya'da Türkistan adlı bir devlet olduğundan bu benimsenmedi. Anayasada (1921) Türkiye adı yazıldı ve 1923'de Türkiye adı resmi olarak kabul edildi.