Yeni Türk Lirası

Türkiye'nin 2005 ile 2008 yılları arasındaki para birimi. Ali Kenan

Yeni Türk Lirası, 1 Ocak 2005 ile 31 Aralık 2008 tarihleri arasında Türkiye'nin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin para birimi olmuştur.[1] Yeni lira, 100 yeni kuruşa bölündü. Sembol YTL ve ISO 4217 kodu TRY idi.

Yeni Türk Lirası
YTL banknotları ve madeni paraları
YTL banknotları ve madeni paraları
ISO 4217 Kodu TRY
Kullanıcı(lar)
  •  Türkiye (31 Aralık 2008'e kadar)
  •  KKTC (31 Aralık 2008'e kadar)
Enflasyon 10.61% (Türkiye, Haziran 2008)
Kaynak Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Enflasyon raporu 2008-III'
Altbirim
1/100 Yeni Kuruş
Sembol YTL
Madenî paralar 1, 5, 10, 25, 50 yeni kuruş ve 1 yeni lira
Banknotlar 1, 5, 10, 20, 50, 100 yeni lira

Tarihçe değiştir

Türkiye'de 1970'lerden 1990'lara kadar yaşanan kronik enflasyon nedeniyle lira ciddi değer kaybı yaşadı. Türkiye gelişmiş ülkelere göre daha yüksek enflasyon oranlarına sahip olmuş ve hiperenflasyon yaşamıştır. 1960'ların sonlarında 1 ABD doları 9 lira olan para birimi, 2001 sonlarında ABD doları başına yaklaşık 1.65 yeni liradan işlem görmeye başladı. Bu, yılda yaklaşık %38'lik bir ortalama enflasyonu temsil ediyordu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bu sorunu "ulusal bir utanç" olarak nitelendirmişti. Türk lirasından sıfır atılmasıyla birlikte, Rumen leyi Temmuz 2005'e kadar dünyanın en az değerli para birimi haline geldi.

Aralık 2003'ün sonlarında Türkiye Büyük Millet Meclisi, para biriminden altı sıfırın kaldırılmasına ve yeni lira oluşturulmasına izin veren bir yasa çıkardı. 1 Ocak 2005'te 1 yeni lira = 1.000.000 eski lira olacak şekilde değiştirilmiştir.

Piyasaya sürüldükten sonra para biriminin resmi adı "Yeni Türk Lirası"ydı, ancak Merkez Bankası'na göre yeni kelimesi yalnızca "geçici" bir önlemdi.[2] Bir haber ajansı, "yeni" ifadesinin 1 Ocak 2009'da kaldırılacağını bildirdi. Aynı kaynak, banknotların "sahteliği önlemek için farklı şekil ve boyutlarda" olacağını da belirtti. Aynı zamanda yeni bir en yüksek değer olan 200 liranın çıkarılması da düşünülüyordu.[3]

Madeni paralar değiştir

Madeni paralar 2005 yılında 1, 5, 10, 25 ve 50 yeni kuruş ve 1 yeni lira cinsinden piyasaya sürüldü.

Resim Kupür değeri Teknik ölçüleri Açıklama
Ön Arka Çap
mm
Kalınlık
mm
Kütle
gr
Alaşım Kenarı Ön Arka
 
 
1 Yeni Kuruş 17 1,65 2,7 Cu 70, Zn 30 Düz Kupür değeri

Ay yıldız

Basım yılı

"Türkiye Cumhuriyeti"

Atatürk portresi

 
 
5 Yeni Kuruş 19,25 1,7 3,85 Cu 65, Ni 18, Zn 17
 
 
10 Yeni Kuruş
 
 
25 Yeni Kuruş 21,5 1,9 4,00 Tırtıllı
 
 
50 Yeni Kuruş 23,85 1,95 6,9 Halka: Cu 81, Ni 4, Zn 15

Göbek: Cu 75, Ni 15, Zn 10

 
 
1 Yeni Türk Lirası 26,15 8,3 Halka: Cu 75, Ni 15, Zn 10

Göbek: Cu 81, Ni 4, Zn 15

Banknotlar değiştir

Merkez Bankası tarafından "E-8 Emisyon Grubu" olarak adlandırılan banknotlar, 2005 yılında 1, 5, 10, 20, 50 ve 100 yeni lira cinsinden piyasaya sürüldü. Alttaki dört banknot eski banknotların yerini alıp çok benzer tasarımlar kullanırken, 50 ve 100 yeni lira banknotların eski para birimindeki karşılığı yoktu. Tüm banknotlar, Mustafa Kemal Atatürk'ün yaşamının farklı noktalarından portrelerini ve Türkiye'deki çeşitli tarihi ve diğer önemli bina ve yerlerin görüntülerini gösterir. Yeni bir banknot serisi olan "E-9 Emisyon Grubu" 1 Ocak 2009'da tedavüle girdi ve E-8 grubu 31 Aralık 2009'dan sonra geçerliliğini kaybetti (31 Aralık 2019'a kadar Merkez Bankası şubelerinde hala kullanılabilir olmasına rağmen). E-9 banknotları, para birimini "yeni lira" yerine "lira" olarak adlandırır ve 200 liralık bir değer içerir.[4]

Emisyon Banknotları 8
resim Değer Boyutlar Ana renk Tanım
ön yüz Tersi ön yüz Tersi
 </img>  </img> 1 lira 160 × 76 mm Bordo, mavi Kemal Atatürk Atatürk Barajı (Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında)
 </img>  </img> 5 lira 162 × 76 mm Pastel sarı ve yeşilimsi kahverengi Kemal Atatürk Anıtkabir, Ankara
 </img>  </img> 10 lira 162 × 76 mm Kırmızı Kemal Atatürk ile Türk Bayrağı silüeti Piri Reis Haritası
 </img>  </img> 20 lira 162 × 76 mm Yeşil Kemal Atatürk Efes Harabeleri
 </img>  </img> 50 lira 152 × 81 mm Turuncu Kemal Atatürk Kapadokya
 </img>  </img> 100 lira 158 × 81 mm Mavi Kemal Atatürk İshak Paşa Sarayı

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Official Gazette of the Republic of Turkey. "Law on the Currency of the Republic of Turkey". 4 Şubat 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ Central Bank of the Republic of Turkey. "Frequently Asked Questions on YTL". 12 Ocak 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006. 
  3. ^ Turkish Daily News (15 Eylül 2006). "TL banknotes to be in circulation in 2009". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2006. 
  4. ^ Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi (Central Bank of the Republic of Turkey) (8 Mayıs 2007). "Announcement on the Withdrawal of New Turkish Lira Banknotes from Circulation". Official Gazette no. 26516, 8 May 2007, page 103. TCMB. 15 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2008. 

Dış bağlantılar değiştir