19. yüzyıl

1801-1900 yılları arasındaki zaman dilimi

19. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir.

Portekiz, Osmanlı ve Çin İmparatorluğu çökmeye başlamış, Babür ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu da son bulmuştur.

Napolyon Savaşları’ndan sonra, Britanya İmparatorluğu, dünya nüfusunun dörtte biri, yüz ölçümünün üçte birine hakim olarak dünyanın önder gücü haline gelmiştir. "Pax Britannica" (Britanya barışı) döneminde, korsanlara karşı ciddi tedbirleri ile dünyada ticaretin teşvikini sağlamıştır. 19. yüzyıl aynı zamanda yeni icat ve keşiflerle beraber pozitif bilimlerde ciddi atılımlara sahne olmuştur. Tıp, matematik, fizik, kimya, biyoloji, elektrik ve metalurji gibi alanlarda gelecek yüzyılın hızlı gelişen teknolojik yeniliklerinin temelleri atılmıştır.

Demiryolları taşımacılığının başlamasıyla gelen sanayi devrimiyle beraber birçok ülkede kentleşme hareketleri başlamıştır ve dünyadaki birçok büyük şehrin nüfusu, bu dönemde bir milyonun üstüne çıkmıştır. Bunda tıp alanındaki gelişmeler de etkili olmuştur. Dünyanın kalan keşfedilmemiş bölgeleri (Antarktika ve Arktika’nın ulaşılması zor yerleri hariç) keşfedilmiştir ve 1890larda dünyanın hassas ve detaylı bir haritasının ortaya konmasına vesile olmuştur.

Bu yüzyıl köleliğin hızlı bir düşüş yaşamasına neden olmuştur. Haiti köle ayaklanmasını takiben Britanya İmparatorluğu, denizlerdeki egemenliğini kullanarak dünya çapındaki köle ticaretini durdurmaya çalışmıştır. Britanya 1834’te, Amerika Birleşik Devletleri, iç savaşı takiben 1865’te, Brezilya ise 1888’de köleliği kaldırmıştır. Aynı şekilde Rusya da topraklarında köleliğe son vermiştir.

Dönemler

değiştir
  • 1871 - Şeyh Şamil'in ölümü
  • 1871 - Paris'teki işçi faciasıyla 20.000 insan hayatını kaybetti
  • 1876 - Tanzimat döneminin bitişi.

Önemli kişiler

değiştir

Siyaset ve ordu

değiştir
 
Napolyon Bonapart, konsül ve Fransa imparatoru
 
Abraham Lincoln (1963), Amerika Birleşik Devletleri'nin 16. başkanı
 
II. Abdülhamit, Osmanlı sultanı
 
Otto von Bismarck, demir şansölye (demir başbakan)

Din ve felsefe

değiştir
 
Karl Marx
 
Friedrich Nietzsche
 
Charles Darwin
 
Nadar, Louis Pasteur, 1878

Edebiyat

değiştir
 
Charles Dickens
 
Emile Zola, 1900
 
Daguerreotype, Edgar Allan Poe
 
Ludwig van Beethoven

Görsel sanatlar (resim, heykel)

değiştir
 
Monet'nin İzlenim: Gün Doğumu adlı eseri, 1872, izlenimcilik (empresyonizm) akımına ismini vermiştir.
 
Vincent Van Gogh, kendi portresi, 1889

İş Dünyası

değiştir

Kaynakça

değiştir