Vikipedi

Yunanlar

(Grek sayfasından yönlendirildi)

Yunanlar (Modern Yunanca: Έλληνες Modern Yunanca telaffuz: [ˈelines]), yaygın olarak günümüz Yunanistan topraklarında yaşayan etnik gruba verilen addır. Yunanların MÖ 20. yüzyılda kitleler hâlinde Balkan Yarımadası'nın güneyine göç ettiklerine inanılır. Yunanlar zaman ile Anadolu'da ve Karadeniz sahillerinde ticaret kolonileri kurmuşlar ve gerek Anadolu'da gerek Yunanistan'da uzun yıllar hüküm sürmüşlerdir. Roma İmparatorluğu'nun giderek güç kazanması ile bağımsızlıklarını koruyamamışlar ve Roma egemenliği altına girmişlerdir. Roma İmparatorluğu'nun kalıcı tetrarşiye giderek ikiye ayrılması ile doğu kanadında Bizans İmparatorluğu kuruldu. 1000 yıldan fazla tarih sahnesinde rol oynayan Bizans İmparatorluğu, Osmanlı Devleti'nin Konstantinopolis'i fethetmesi ile yıkıldı, Trabzon ve Mora'nın alınması ile de dirilme umutlarını kaybetti. Osmanlı Devleti, İstanbul'daki Ortodoks kilisesinin şehirde kalmasına izin verdi ve bu nedenle Yunanlar uzun yıllar göç etmeden Osmanlı egemenliği altında yaşadılar. Fakat bunun yanında şehir alındığında birçok bilim insanı ve filozof Avrupa'ya göç etti.[kaynak belirtilmeli] Osmanlı egemenliğindeki Yunanlar 1832'de Osmanlı Devleti'nden ayrılarak kendi krallıklarını kurdular. 1923 yılında Lozan Anlaşması ile Türkiye'de yaşayan Rumlar ve Yunanistan'da yaşayan Türkler nüfus mübadelesi sonucunda yer değiştirdi. 1923'te 12,4 milyon[27][28][ölü/kırık bağlantı] olan Türkiye nüfusundan 1,2 milyon Yunan ayrıldı.[29] Buna karşılık 5 milyon[30] nüfuslu Yunanistan'dan 500.000 Türk Türkiye'ye göç etti.[29]

Yunanlar
Toplam nüfus
16.000.000 - c. 22.000.000 [1][2]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Yunanistan Yunanistan 10.196.539 (2001 nüfus sayımı)[3]
Amerika Birleşik Devletleri ABD 1.380.258 (2006 tahmin)[4]
Kıbrıs Cumhuriyeti Kıbrıs Cumhuriyeti 624.754 (2001 nüfus sayımı)[5]
Birleşik Krallık Birleşik Krallık 400.000 (tahmin)[6]
Avustralya Avustralya 365.147 (2006 nüfus sayımı)[7]
Almanya Almanya 320.000 (2008 tahmin)[8]
Kanada Kanada 242.685(2006 nüfus sayımı)[9]
Rusya Rusya 97.827 (2002 nüfus sayımı)[10]
Şili Şili 90.000-120.000 (2008 nüfus sayımı)[11]
Ukrayna Ukrayna 89.500 (2001 nüfus sayımı)[12]
Arnavutluk Arnavutluk 58.785 (1989 nüfus sayımı)[13]
Güney Afrika Cumhuriyeti Güney Afrika 55.000 (2008 tahmin)[14]
Brezilya Brezilya 40.000 (2008 tahmin)[15]
Belçika Belçika 35.000 (2008 tahmin)[16]
Arjantin Arjantin 30.000 (2008 tahmin)[17]
Sırbistan Sırbistan 15.000 (2008 tahmin)[18]
İsveç İsveç 15.000 (2008 tahmin)[19]
Kazakistan Kazakistan 13.000 (2008 tahmin)[20]
İsviçre İsviçre 11.000 (2008 tahmin)[21]
Özbekistan Özbekistan 9.500 (2008 tahmin)[22]
Romanya Romanya 6.500 (2008 tahmin)[19]
Avusturya Avusturya 5.000 (2008 tahmin)[23]
Türkiye Türkiye 2.500-4.000 (2008 tahmin)[24][25]
Diğer ülkeler: Bakınız Yunan diasporası - İngilizce Vikipedi
Diller
Yunanca
Din
Büyük çoğunluğu Rum Ortodoks[26], diğer

DinDüzenle

Yunanlar tarih öncesi dönemden beri pek çok inanca mensup olmuşlar, bunların ilki çok ilahlı Helen dinidir. Günümüzde Yunan halkının büyük çoğunluğu Hristiyanlığın Ortodoks mezhebine bağlıdır. Osmanlı egemenliğine girdiği zamanlarda Helenlerin hatrı sayılır bir kısmı müslümanlaştırılmıştır. Bugün Yunanistan'daki Müslüman azınlığın neredeyse tümünü Pomaklar (35.000), Çingeneler, Arnavutlar, Afrikalılar ile Türkler oluşturur.

DilDüzenle

Ana maddeler: Yunanca ve Yunan alfabesi

Yunanistan'da resmî dil Yunancanın Dimotiki şivesidir. (Yun. δημοτική "Dimotiki" okunur) 1976'dan beri Yunanistan'ın ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nin resmî dilidir.[kaynak belirtilmeli] Yunanca (Ελληνικά - Elinika) 3.000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Hint-Avrupa dil ailesine aittir. Antik Yunanca Klasik Yunan uygarlığının dili olarak kullanılmıştır. Modern Yunanca Antik Yunancadan oldukça farklı olmakla beraber köken olarak ona dayanır. Yunanca, Yunan alfabesi kullanılarak yazılır.

Modern Yunanca dünyada, çoğunluğu Yunanistan'da olmakla beraber, Avustralya, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan yaklaşık 15 milyon kişinin anadilidir. Türkiye'de anadili Yunanca olan yaklaşık 2.000 Rum olduğu sanılmaktadır. Bunların hemen hemen hepsi İstanbul, Gökçeada ve Bozcaada'da yaşar.[kaynak belirtilmeli]

 
MÖ 3. bin yılda, ilk Yunanların (Proto-Greeks) temsili konumu. Yaklaşık olarak Epir ve Tesalya bölgesi

ŞivelerDüzenle

DemografiDüzenle

 
Yunan Diasporası'nın en geniş olduğu ilk 50 ülke

Bugün dünyada yaklaşık 13 milyon[31] başka kaynaklara göre 14-17 milyon[32] Yunan'ın olduğu sanılmaktadır. Anavatanda yaşayanların yanı sıra diğer ülkelerde çalışan, gurbette olan birçok etnik Yunan vardır. Avrupa'nın hemen her ülkesinde, Amerika'da ve Avustralya'da Yunanlar bulunur.

1 milyondan fazla

500.000 - 1 milyon arası

100.000 - 500.000 arası

25.000 - 100.000 arası

1.000 - 25.000 arası

İtalya Arjantin Gürcistan Kazakistan
İsveç Özbekistan İsviçre Romanya
Türkiye Yeni Zelanda Hollanda Mısır
Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Moldova Macaristan
Lübnan Polonya Suudi Arabistan Lüksemburg
Kamerun Ermenistan Venezuela Zimbabve
Uruguay Meksika Suriye

1.000'den az

Panama Zambiya Kırgızistan Danimarka
Etiyopya Makedonya Ürdün Norveç
İspanya Bahamalar Nijerya Tanzanya
İsrail Sudan Azerbaycan Peru
Litvanya Malavi Kolombiya Cibuti
Finlandiya Portekiz Kuveyt Letonya
Japonya Çin

Ayrıca bakınızDüzenle

KaynakçaDüzenle

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2019. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Eylül 2019 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2019. 
  3. ^ According to the 2001 census 24 Mart 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Gaakinya’nın toplam nüfusu (10.964.020)’nun %93 20 Nisan 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (10.196.539) Yunan’dır.
  4. ^ "Selected Nüfusulation Profile in the United States, Greek United States of America: Census Bureau". 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  5. ^ 2001 nüfus sayımı 3 Şubat 2017[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Kıbrıs hükûmeti’nin control alanında)
  6. ^ Greek population in the UK 10 Nisan 2008[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ayrıntılı rakam mevcut olmayıp bu rakam sadece Londra ile sınırlıdır.
  7. ^ 2006 Census Tables by Topic (PDF dosyası
  8. ^ "Bilateral Relations: Greece, March 2008". 22 Haziran 2008 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  9. ^ "Ethnic origins, 2006 counts, for Canada, provinces and territories - 20% sample data Statistics Canada". 5 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  10. ^ "2002 nüfus sayımı (Norwegian Institute of International Affairs: Centre for Russian Studies)". 29 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  11. ^ "Griegos de Chile". 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2009. 
  12. ^ "title=2001 nüfus sayımı (State Statistics Committee of Ukraine)". 23 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  13. ^ Mission Report on the situation of the Greek minority in Albania (PDF dosyası) 1 Kasım 2005[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UNPO
  14. ^ "Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Greece and sub-Saharan African Countries Bilateral Relations". 5 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2008. 
  15. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Brazil, The Greek Community
  16. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Belgium, The Greek Community
  17. ^ Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Argentina, The Greek Community
  18. ^ Glas Javnosti: Nama su samo Srbi braća 19 Şubat 2012[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  19. ^ a b "Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Sweden, The Greek Community". 18 Nisan 2008 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  20. ^ "Ethnodemographic situation in Kazakhstan" (PDF). 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  21. ^ "Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Switzerland, The Greek Community". 7 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2016. 
  22. ^ "GREEKS IN UZBEKISTAN - Central Asia-Caucasus Institute Analyst". www.cacianalyst.org. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2008. 
  23. ^ "Hellenic Republic Ministry of Foreign Affairs, Austria, The Greek Community". 18 Nisan 2008 tarihinde kaynağından Arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2012. 
  24. ^ [According to the Human Rights Watch, the Greek population in Turkey is estimated at 2,500 in 2006. 7 Temmuz 2006[Tarih uyuşmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "From “Denying Human Rights and Ethnic Identity” series of Human Rights Watch"] Human Rights Watch.
  25. ^ "minorityrights.org". 29 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2011. 
  26. ^ CIA World Factbook “Greece”: Ortodoks: %98, İslam: %1,3, diğerler: %0,7%.
  27. ^ Nedim İpek, Mübadele ve Samsun, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2000, ISBN 975-16-1375-2, sayfa 161
  28. ^ 1923-1990 Nüfus Yapısı 29 Aralık 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ceteris Paribus
  29. ^ a b Türk-Yunan nüfus mübadelesi sonucu Kocaeli'ne iskan edilen göçmenler (1923-1930) 10 Aralık 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ayhan Ateş, 2008, Abant İzzet Baysal Üniversitesi (Sosyal Bilimler Enstitüsü), sayfa 53-54
  30. ^ Population of Eastern Balkans 24 Şubat 2012[Tarih uyuşmuyor] tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi, Tacitus Historical Atlas
  31. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; joshua isimli refler için metin temin edilmemiş (Bkz: Kaynak gösterme)
  32. ^ Immigration and asylum: from 1900 to the present 21 Eylül 2011[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Matthew J. Gibney, Randall Hansen, ABC-CLIO, 2005, ISBN 1-57607-796-9, sayfa 273 (İngilizce)
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Yunanlar&oldid=21955148" adresinden alındı.