Vikipedi

Dinozorların sınıflandırılması

Dinozorların sınıflandırılması, genel olarak ilk takson sınıflandırması Aristotales tarafından yapılmışken,[1] “Sir Richard Owen”in korkunç güçlü kertenkele anlamına gelen “Dinosauria” (dinozor) terimini bilim dünyasına kazandırmasıyla ve Iguanodon, Megalosaurus ve Hylaeosaurusu ‘kertenkele sürüngenlerin familyası ve alt takımı’ şeklinde 1842 yılında ayırmasıyla başlamıştır.[2][3] 1887 ve 1888 yıllarında Harry Seeley dinozorları kalça yapılarına göre kertenkele benzeri kalçalı Saurischia (Saurişya)dinozorlar ve kuş benzeri kalçalı Ornithischia (Ornitişya) dinozorlar olarak ikiye ayırmıştır.[4] Bu ayrımlarla dinozorların taksonomisindeki pek çok sismik değişiklikleri içeren kalıcı bir form oluşturulmuştur.

Dinozorların sınıflandırılması

En büyük değişim entomolog “Willi Hennig” 1950 yılında yeni bir form, “Kladistik” olarak bilinen, sistemi oluşturmasıyla başlanmıştır. Mevcut fosil örnekleriyle titiz karakter analizleri yapılarak farklı gruplardaki hayvanlar arasındaki evrimsel ilişkiler belirlenmektedir. 1990'lı yıllarda bilgisayar tabanlı kladistik sınıflandırmalar yapılmaya başlandığında, paleontologlar arasında ilk zoologlar bu sistemi kullanmaya başlamıştır.[5] Yeni keşifler üzerinde yapılan aşamalı inceleme ve çalışmalarla dinozorlar ve taksonlar arasındaki belirsiz ilişkiler 2000'li yılların ortalarından itibaren sağlam sonuçlar vermeye başlamıştır. Kladistik sistem, paleontoloji uzmanları tarafından yaygın olarak sınıflandırmada kullanırken, özellikle popüler yayınlarda Lineen (Linnaean) sistemi tercih edilmektedir.

Benton sınıflandırması değiştir

Dinozor taksonomileri 1980'lerden itibaren paleontologlar tarafından hazırlanıp yayımlanmaya başlamıştır. Aşağıdaki şema saygın bir lisans ders kitabı olan “Vertebrate Palaeontology”nin üçüncü baskısından alıntılanmıştır.[6] Evrimsel ilişkiler hem kladistik hem de geleneksel Lineen sistemle yapılandırılmıştır. Benton serisi Amniota serisi , Sauropsida sınıfı , Diapsida üst sınıfı , Archosauria bölümü,Avemetatarsalia üst bölümü, Ornithodiraara bölümü ve Dinosauria üst takımı dahil olmak üzere tüm dinozorları sınıflandırmaktadır. Dinosauria sonra da iki geleneksel siparişler, ayrılmıştır Saurischia ve Ornithischia . Çapraz işareti (†) soyu tükenmiş (yaşayan hiçbir üyesi olmayan) taksonları belirtmek için kullanılmıştır.

Saurischia takımı değiştir

Saurişyan, bazen saurişian veya kertenkele kalçalı (dinozorlar)

Ornithischia takımı değiştir

Ornitişyan veya kuş kalçalı (dinozorlar)

Weishampel/Dodson/Osmólska sınıflandırması değiştir

Bu sınıflandırmada The Dinosauria isimli kitabın ikinci baskısı baz alınmıştır.[7] Dinosauria'nın ilk 1990 yılındaki baskısı alanın uzmanlarının makalelerinin bir derlemesiyle kapsamlı bir kaynak olmuştur. İkinci baskısı güncellenmiş ve revize edilmiş versiyonudur.

Aşağıdaki kladogram ve filogenetik tanımları, evrimsel ilişkilerin mevcut kavramlarını yansıtmaktadır. Belirli bir taksondan sonra verilen takson ve parantez içindeki semboller bu ilişkileri tanımlamaktadır. Taksonlardaki artı işareti ("+") "eklenen" taksonun son ortak atasının tüm torunlarını ihtiva edecek şekilde tarif eden düğüm-tabanlı takson olduğunu göstermektedir. Büyüktür simgesi (">") ise ortak bir atanın organizmalarını taşıyanların hangisinin "daha küçük" kök-tabanlı takson olduğunu göstermektedir.

Saurischia değiştir

(Tyrannosaurus/Allosaurus > Triceratops/Stegosaurus)

Ornithischia değiştir

(Iguanodon/Triceratops > Cetiosaurus/Tyrannosaurus)

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ [1] 25 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Dinosaur classification-24 Mart 2012 'da erişilmiştir.(İngilizce)
  2. ^ [2] 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. berkeley.edu,Richard Owen-erişim 24 Mart 2012,(İngilizce)
  3. ^ Owens, 1842.
  4. ^ Seeley, 1888. Makale 1888 yılında yayınlanmış olmasına rağmen, ilk 1887 yılında hazırlanmıştır.
  5. ^ Brochu, C.A.; Sumrall, C.D. (2001). "Phylogenetic nomenclature and paleontology". Journal of Paleontology. 75 (4). ss. 754-757. doi:10.1666/0022-3360(2001)075. (İngilizce)
  6. ^ Benton, 2004. The classification scheme is available online 19 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce)
  7. ^ Weishampel, 2004
  • Benton, Michael J. (2004). Vertebrate Palaeontology, Third Edition (İngilizce). Blackwell Publishing. ISBN 9780632056378. 
  • Owen, Richard (1842). "Report on British Fossil Reptiles: Part II". Report of the British Association for the Advancement of Science (İngilizce). Cilt 11. ss. 60-204. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dinozorların_sınıflandırılması&oldid=32554185" sayfasından alınmıştır