Iguanodontia
Iguanodontia veya Iguanodontlar (Yunanca:"iguana dişliler"), Geç Jura ile Kretase döneminde, Amerika ve Avrasya'da yaşamış kuş ayaklı (ornithopod) dinozor grubu.[1][2]
| Iguanodontia | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Dryosaurus'un montelenmiş iskeleti, Beneski Doğa Tarihi Müzesi | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Alt gruplar | |||||||||||||
Açıklama değiştir
Iguanodontianlar Jura döneminde evrimleştiler. Son derece başarılı ornithopod (kuş ayaklı) dinozorlardı ve ünlü Iguanodon'u içeriyorlardı. Dryosaurus gibi en ilkel iguanodontianlar nispeten küçük ve hafif yapılılardı ve yırtıcılardan kaçmak için hızlı koşmaya güveniyorlardı. Çok yavaş hareket ederken kollarını yürümek için kullanmış olabilirler, ancak Iguanodon'un aksine kolları ve parmakları kısaydı. Daha önceki ornithopodların aksine, iguanodontianların üst çenelerinin ucunda dişleri yoktu. Camptosaurus'un evrimi ile iguanodontianlar daha büyük, daha ağır ve daha az çevik olmaya başladılar.[2]
Sınıflandırma ve sistematik değiştir
Iguanodontia ilk olarak 1998'de Paul Sereno tarafından filogenetik olarak Parasaurolophus walkeri'yi içeren ancak Hypsilophodon foxii'yi içermeyen en kapsayıcı grup olarak tanımlandı. Daha sonra, 2005'te, Hypsilophodon'un yanı sıra Hypsilophodontidae'nin parafiletik yapısını açıklayan Thescelosaurus abuseus'u ikincil bir dış belirleyici olarak içerecek şekilde tanımı değiştirdi.[3]
Burianosaurus'u adlandıran ve tanımlayan bir 2017 çalışması, Iguanodon bernissartensis tipi türünün tanımın bir parçası olması gerektiğini ve 2005 tanımının, analizlerinde amaçlanandan çok daha büyük bir grubu (Marginocephalia dahil) içereceğini kaydetti. Tamamen yeni, düğüm tabanlı bir tanım önerdiler: Iguanodon bernissartensis, Dryosaurus altus, Rhabdodon priscus ve Tenontosaurus tiletti'nin son ortak atası ve onun soyundan gelenler.[4]
Aşağıdaki kladogram, Madzia ve arkadaşlarının 2017 analizini gösterir:[4]
| Ornithopoda |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kaynakça değiştir
Notlar değiştir
- ^ a b "Iguanodontia". paleobiodb.org. 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- ^ a b Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life (2008) sf. 178
- ^ Sereno, Paul (2005). "Iguanodontia". TaxonSearch. 5 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2018.
- ^ a b Madzia, Daniel; Boyd, Clint A.; Mazuch, Martin (2 Eylül 2018). "A basal ornithopod dinosaur from the Cenomanian of the Czech Republic". Journal of Systematic Palaeontology. 16 (11): 967-979. doi:10.1080/14772019.2017.1371258. ISSN 1477-2019. 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
Bibliyografya değiştir
- Encyclopedia of dinosaurs & prehistoric life. American Museum of Natural History. New York, N.Y.: DK Publishing in association with the American Museum of Natural History. 2008. ISBN 978-0-7566-3836-8. OCLC 181602635.
Dış bağlantılar değiştir
Vikitür'de Iguanodontia ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.
