Neptünyum

Yapay olarak elde edilen, atom numarası 93, atom ağırlığı 239 olan, radyoaktif bir element

Neptünyum (Np), uranyumun nötronlarla bombardımanından yapay olarak elde edilen, atom numarası 93, atom ağırlığı 239 olan, radyoaktif bir element.[2]

Neptünyum, 93Np
Görünüşgümüşî
Kütle numarası[237]
Periyodik tablodaki yeri
Hidrojen Helyum
Lityum Berilyum Bor Karbon Azot Oksijen Flor Neon
Sodyum Magnezyum Alüminyum Silisyum Fosfor Kükürt Klor Argon
Potasyum Kalsiyum Skandiyum Titanyum Vanadyum Krom Manganez Demir Kobalt Nikel Bakır Çinko Galyum Germanyum Arsenik Selenyum Brom Kripton
Rubidyum Stronsiyum İtriyum Zirkonyum Niyobyum Molibden Teknesyum Rutenyum Rodyum Paladyum Gümüş Kadmiyum İndiyum Kalay Antimon Tellür İyot Ksenon
Sezyum Baryum Lantan Seryum Praseodim Neodimyum Prometyum Samaryum Evropiyum Gadolinyum Terbiyum Disprozyum Holmiyum Erbiyum Tulyum İterbiyum Lutesyum Hafniyum Tantal Tungsten Renyum Osmiyum İridyum Platin Altın Cıva Talyum Kurşun Bizmut Polonyum Astatin Radon
Fransiyum Radyum Aktinyum Toryum Protaktinyum Uranyum Neptünyum Plütonyum Amerikyum Küriyum Berkelyum Kaliforniyum Aynştaynyum Fermiyum Mendelevyum Nobelyum Lavrensiyum Rutherfordiyum Dubniyum Seaborgiyum Bohriyum Hassiyum Meitneriyum Darmstadtiyum Röntgenyum Kopernikyum Nihoniyum Flerovyum Moskovyum Livermoryum Tennesin Oganesson
Pm

Np

Uqs
Uranyum ← Neptünyum → Plütonyum
Atom numarası (Z)93
Grupn/a
Periyot7. periyot
Blok f bloku
Elektron dizilimi[Rn] 5f4 6d1 7s2
Kabuk başına elektron2, 8, 18, 32, 22, 19, 2
Fiziksel özellikler
Faz (SSB'de)katı
Erime noktası912±3 K ​(639±3 °C, ​1182±5 °F)
Kaynama noktası4447 K (4174 °C; 7545,2 °F)
Yoğunluk (SSB'de)20,45 g/L
Erime entalpisi3,20 kJ/mol
Buharlaşma entalpisi336 kJ/mol
Atom özellikleri
Yükseltgenme durumları+2, +3, +4,[1] +5, +6, +7 (amfoter oksit)
ElektronegatiflikPauling ölçeği: 1,36
İyonlaşma enerjileri
  • 1.: 604,5 kJ/mol
Atom yarıçapıDeneysel: 155 pm
Kovalent yarıçapı190±1 pm
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Bir spektrum aralığındaki renk çizgileri
Elementin spektrum çizgileri
Diğer özellikleri
Doğal oluşumBozunma sonucu
Isı iletkenliği(300 K) 6,3 W/(m·K)
Elektrik direnci(22 °C) 1,220 Ω·m
CAS Numarası7439-99-8
Ana izotopları
İzotop Bolluk Yarı ömür (t1/2) Bozunma türü Ürün
235Np yapay 396.1 d α 231Pa
EY 235U
236Np yapay 1.54×105 y EY 236U
β- 236Pu
α 232Pa
237Np iz 2.144×106 y α 233Pa
239Np iz 2.356 d β- 239Pu

Tarihçe değiştir

93 atom numaralı Neptünyum, transuranyum ailesi olarak bilinen elementlerden birisi olup yapay olarak elde edilebilen radyoaktif bir elementtir. Ek olarak, bulunan ilk transuranyum elementidir. Neptünyumun 239 kütle numaralı izotopu, 1940 yılında Edwin M. McMillan ve P. H. Abelson tarafından Berkeley Laboratuvarında uranyumun siklotrondan üretilen nötronlarla bombardıman edilmesiyle elde edilmiştir.

Doğadaki varlığı değiştir

Uzun bir süre neptünyumun doğada bulunmadığına inanılmış, fakat son yapılan araştırmalarda, nötronların neden olduğu transmutasyon (dönüşüm) reaksiyonları nedeniyle, uranyum madenlerinde eser miktarda oluştuğu anlaşılmıştır. Ancak, bunun herhangi bir maden değeri olmadığından, Dünya'da neptünyum madenciliği diye bir olgu da bulunmamaktadır.

Üretim değiştir

 
Neptünyum

Neptünyumu yüksek miktarlarda elde edebilmenin tek yolu, nükleer reaktörlerde veya hızlandırıcılarda uranyumun nötronlarla bombardımanıdır. Bunun sonucunda oluşan neptünyum, bombardıman edilen veya reaktörlerde yakıt olarak kullanılan uranyumun yeniden işlenmesi ile elde edilebilir. Bu yöntem de ileri düzeyde nükleer teknoloji gerektirmektedir.

Nükleer teknoloji alanında ileri seviyedeki ülkeler daha çok araştırma amaçlı (nötron detektörleri gibi) kullanım için neptünyumu yapay olarak üretmektedir. Üretilen ilk transuranyum elementidir. Amerikalı iki fizikçi Edwin M. McMillan ve Phillip H.Abelson ilk kez neptünyum izotop Np-239'u uranyum nötronlarıyla bombardıman ederek biçimlendirdiler (1940). Neptünyumun çeşitli izotopları vardır. En bilineni Np-237'dir. Yarı ömrü 2140000 yıldır.

Kaynakça değiştir

  1. ^ Np(II), (III) and (IV) have been observed, see Dutkiewicz, Michał S.; Apostolidis, Christos; Walter, Olaf; Arnold, Polly L (2017). "Reduction chemistry of neptunium cyclopentadienide complexes: from structure to understanding". Chem. Sci. 8 (4): 2553–2561. doi:10.1039/C7SC00034K. PMC 5431675 $2. PMID 28553487. 
  2. ^ Stwertka, Albert (2018). A guide to the elements (4. bas.). New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190682347.