Brom

1826 yılında keşfedilen halojen ametal

Brom (Br)

H Periyodik tablo He
Li Be B C N O F Ne
Na Mg Al Si P S Cl Ar
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
Cs Ba   Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
Fr Ra   Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og  
  La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
  Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr  


Temel özellikleri
Atom numarası 35
Element serisi Halojenler
Grup, periyot, blok 17, 4, p
Görünüş Kızıl sıvı/gaz
Koyu kırmızı katı
Brom
Kütle numarası 79,904 g/mol
Elektron dizilimi [ Ar ] 3d10 4s2 4p5
Enerji seviyesi başına
Elektronlar
2, 8, 18, 7
CAS kayıt numarası 7726-95-6
Fiziksel Özellikleri
Maddenin hâli Sıvı
Yoğunluk ? g/cm³
Sıvı hâldeki yoğunluğu 3,1028 g/cm³
Ergime noktası 265,8 °K
-7,3 °C
Kaynama noktası 332 °K
58.8 °C
Ergime ısısı 10,57 kJ/mol
Buharlaşma ısısı 29,96 kJ/mol
Isı kapasitesi 75,69 J/(mol·K)
Atom özellikleri
Kristal yapısı Ortorombik
Yükseltgenme seviyeleri -1, 1, 5
Elektronegatifliği 2,96 Pauling ölçeği
İyonlaşma enerjisi 1. İ.E.: 1139,9
2. İ.E.: 2103
3. İ.E.: 3470 kJ/mol
Atom yarıçapı 115 pm
Atom yarıçapı (hes.) 94 pm
Kovalent yarıçapı 114 pm
Van der Waals yarıçapı 185 pm
Diğer özellikleri
Elektrik direnci 7.8×1010 nΩ·m (20°C'de)
Isıl iletkenlik 0.122 W/(m·K)
Isıl genleşme ? µm/(m·K) (25°C'de)
Ses hızı ? m/s ({{{Ses_hızı_derecesi}}}'de)
Mohs sertliği {{{Mohs_sertliği}}}
Vickers sertliği ? MPa
Brinell sertliği ? MPa

Brom (Br), Antoine Balard tarafından 1826 yılında keşfedilen halojen ametal.[1] Yunanca dışkı gibi koku anlamındaki bromosdan gelmiştir.

Doğada Na, K, Be, Mg bromürler halinde bulunur. Deniz suyunda az miktarda bulunan bromürlere deniz bitkilerinde, bazı maden yataklarında rastlanır. Oda koşullarında koyu kızıl renkli sıvıdır.

Sıvı brom
Brom

Brom, yaygın olarak deniz sularında elde edilen bromürlerin Cl2 ile reaksiyonundan elde edilir.

2 Br- + Cl2 → 2 Cl- + Br2

Diğer bir elde edilişi ise, katı sodyum bromürün sülfürik asit ile reaksiyonu sonucunda elde edilen gaz formdaki HBr’in yine sülfürik asit ile yükseltgenmesi ile gerçekleşir.

NaBr (k) + H2SO4 (s) → HBr (g) + NaHSO4 (k)
2 HBr (g) + H2SO4 (s) → Br2 (g) + SO2 (g) + 2 H2O (s)

Bundan başka, laboratuvarda çeşitli bileşiklerinin bozunması ile veya yan ürün olarak da elde edilmesi mümkündür.

Bileşikleri değiştir

Brom bileşikleri, sanayide ve laboratuvarda geniş kullanım alanına sahiptir.

Elektronegatif yapısı nedeniyle, brom elektropozitif elementlerle kolayca tuz oluşturur. Doğada da en çok alkali ve alkali toprak metallerinin tuzları olarak bulunur.

Brom, elektronegatif yapısı sayesinde organik sentezlerde de kullanılmaktadır.

Önlemler değiştir

Moleküler brom oldukça reaktif olduğu için, sıvı hâlde cilde temasından kesinlikle kaçınılmalıdır. Ete temas hâlinde kısa bir süre içinde temas bölgesi tamamen erir ve bölgedeki tüm dokular geri dönüşümsüz olarak kaybolur.

Gaz hâldeki bromun solunmasından kaçınmak gerekir. Solunum sistemini tahriş eder. Ölümcül olabilir.

Kaynakça değiştir

  1. ^ Ball, Philip (2004). The elements : a very short introduction. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0192840998.