Vikipedi

Sirkeci Garı

İstanbul, Türkiye'de bir ana tren istasyonu
Başlığın diğer anlamları için Sirkeci (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Sirkeci Garı ya da İstanbul Garı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Fatih ilçesi Hocapaşa Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait ana tren istasyonudur.

Sirkeci Garı
İstanbul Garı
TCDD Taşımacılık istasyonu
Sirkeci Garı (Ön Cephe)
Harita
KonumHocapaşa Mahallesi, Ankara Caddesi, 34110, Sirkeci
Fatih, İstanbul
Türkiye
Koordinatlar41°00′54″K 28°58′35″D / 41.01500°K 28.97639°D / 41.01500; 28.97639
SahipTCDD
İşletmeciTCDD Taşımacılık
Peronlar2 kenar peronu
1 ada peronu
Raylar6
Tren işletmecileriTCDD Taşımacılık
Otobüs güzergâhları
  • Sirkeci (110621): BN1[4]
BağlantılarLine T1 (Sirkeci)・Sirkeci-Kazlıçeşme Raylı Sistemi (Sirkeci)・ (İDO Sirkeci・BUDO Eminönü・Turyol)
Yapı
Yapı türüHemzemin
OtoparkHayır
Bisiklet altyapısıHayır
Engelli erişimiHayır
Diğer bilgiler
Durumİşletmede
Ücret bölgesi1. Bölge
Tarihçe
Açılış22 Temmuz 1872 (Rumeli Demiryolu)[1]
3 Kasım 1890 (Rumeli Demiryolu)[1]
4 Aralık 1955 (Sirkeci banliyösü)[2]
Kapanış12 Ağustos 2013[3]
Elektriklendirme25 kV AA Katener (1955)
Hizmetler
Demiryolu ulaşımı
Toplu ulaşım
Sirkeci
TCDD Taşımacılık istasyonu
Marmaray istasyonu
Marmaray istasyonunun platformu
Harita
KonumHocapaşa Mahallesi, Ankara Caddesi, 34110, Sirkeci
Fatih, İstanbul
Türkiye
Koordinatlar41°00′54″K 28°58′35″D / 41.01500°K 28.97639°D / 41.01500; 28.97639{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz
SahipTCDD
İşletmeciTCDD Taşımacılık
Hat(lar)Marmaray
Peronlar1 ada peronu
Raylar2
Tren işletmecileriTCDD Taşımacılık
Otobüs güzergâhları
  • Sirkeci (110621): BN1[4]
BağlantılarLine T1 (Sirkeci)・Sirkeci-Kazlıçeşme Raylı Sistemi (Sirkeci)・ (İDO Sirkeci・BUDO Eminönü・Turyol)
Yapı
Yapı türüYer altı
OtoparkHayır
Bisiklet altyapısıEvet
Engelli erişimiEvet
Diğer bilgiler
Durumİşletmede
Ücret bölgesi1. Bölge
Tarihçe
Açılış29 Ekim 2013[5]
Elektriklendirme25 kV AA Katener (2013)
Hizmetler
Demiryolu ulaşımı
Toplu ulaşım
Sirkeci
TCDD Taşımacılık istasyonu
U3 istasyonunun platformu
Harita
KonumHocapaşa Mahallesi, Sirkeci İstasyon Caddesi, 34110, Sirkeci
Fatih, İstanbul
Türkiye
Koordinatlar41°00′54″K 28°58′35″D / 41.01500°K 28.97639°D / 41.01500; 28.97639{{#coordinates:}}: sayfa başına birden fazla birincil etiket olamaz
SahipUlaştırma ve Altyapı Bakanlığı
İşletmeciTCDD Taşımacılık
Hat(lar)Sirkeci-Kazlıçeşme Raylı Sistemi
Peronlar1 kenar peronu
Raylar1
Tren işletmecileriTCDD Taşımacılık
Otobüs güzergâhları
  • Sirkeci (110621): BN1[4]
BağlantılarMarmaray (Sirkeci)・Line T1 (Sirkeci)・ (İDO Sirkeci・BUDO Eminönü・Turyol)
Yapı
Yapı türüHemzemin
OtoparkHayır
Bisiklet altyapısıEvet
Engelli erişimiEvet
Diğer bilgiler
Durumİşletmede
Ücret bölgesiU3
Tarihçe
Açılış26 Şubat 2024[6]
Elektriklendirme27,5 kV AA Katener (2024)
Hizmetler
Demiryolu ulaşımı
Toplu ulaşım

İstanbul-Sirkeci – Pythion demiryolu başlangıç noktası olan gar, Chemins de fer Orientaux / Rumeli Demiryolu (CO) Şirketi tarafından inşa edilerek 3 Kasım 1890'da -II. Abdülhamid devrinde- hizmete girmiştir.[1]

TCDD tarafından elektrifikasyon altyapısıyla yenilenerek 4 Aralık 1955'te tekrar hizmete giren[2] istasyon, 1955 – 2013 yılları arasında B1 (Sirkeci – Halkalı) Banliyö Treni'ne hizmet vermiş, Marmaray projesi kapsamında 12 Ağustos 2013'te kapatılmıştır.[3]

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından Sirkeci – Kazlıçeşme Raylı Sistemi kapsamında yenilenen istasyon, 26 Şubat 2024'te tekrar hizmete girmiştir.[6]

İstasyon, TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Sirkeci – Kazlıçeşme Raylı Sistemi'ne hizmet vermektedir.

Sirkeci Tren İstasyonu, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Fatih ilçesi Hocapaşa Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait yer altı tren istasyonudur.

İstanbul-Sirkeci – Pythion demiryolu'nun Marmaray Tüneli kısmında yer alan istasyon, Marmaray projesi kapsamında inşa edilerek 29 Ekim 2013'te hizmete girmiştir.[5]

İstasyon, TCDD Taşımacılık tarafından işletilen B1 (Halkalı – Gebze & Ataköy – Pendik) Banliyö Trenleri'ne hizmet vermektedir.[5]

Hatlar

değiştir
TCDD

Hizmetler

değiştir

İstasyon yapısı

değiştir
Z ↘ Giriş/Çıkış
(1 – Gar) 		Giriş/Çıkış
Bilet Holü
↓ (2 – Gülhane) 		Giriş/Çıkış
Bilet Holü
(4 – SGK) ↓ 		Giriş/Çıkış ↙
Bilet Holü
(3 – Cağaloğlu)
B1 Bilet Holü ↘ ↓ ↓ Arakat ↙
B2 ↘ Arakat ↙ Arakat
B3 Arakat ↘
B4 Platform

Platform yapısı

değiştir
Yenikapı ↑
| ⇌ 2 1 ⇌ |
↓ Üsküdar
1 Batı yönü   Yenikapı・Bakırköy・Halkalı için
2 Doğu yönü Söğütlüçeşme・Pendik・Gebze için
↓ Cankurtaran ↑
1 ⇌ |
1 Batı yönü   Yenikapı・Kazlıçeşme için

Güzergâh

değiştir
TCDD
TCDD Taşımacılık
Önceki İstasyon Banliyö Trenleri Sonraki İstasyon Sefer Sıklığı
Yenikapı
Halkalı yönünde 		 
(Halkalı – Gebze) 		Üsküdar
Gebze yönünde 		06:00 – 00:45 arası 15 dakikada 1 sefer[7]
Yenikapı
Ataköy yönünde 		 
(Ataköy – Pendik) 		Üsküdar
Pendik yönünde 		06:00 – 00:00 arası 8 dakikada 1 sefer[7]
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
TCDD Taşımacılık
Önceki İstasyon Banliyö Trenleri Sonraki İstasyon Sefer Sayısı
Başlangıç  
(Sirkeci – Kazlıçeşme) 		Cankurtaran
Kazlıçeşme yönünde 		06:00 – 00:00 saatleri arasında 20 dakikada 1 sefer
İptal Edilen Hizmet
TCDD
Önceki İstasyon Banliyö Trenleri Sonraki İstasyon Sefer Sıklığı
Başlangıç  
(Sirkeci – Halkalı) 		Cankurtaran
Halkalı yönünde 		İptal edildi
 
Sirkeci Garı'nın içi
Sirkeci Garı (Şubat 2013)

Tarihçe

değiştir

Sirkeci Garı'nın bulunduğu yerde daha önce geçici olarak yapılan küçük bir istasyon mevcuttu. Alman mimar August Jachmund tarafından planı çizilen şimdiki gar binasının yapımında granit mermer ve Marsilya Aden'den getirilen taşlar kullanılmıştır. 11 Şubat 1888 günü temeli atılan[8] gar, 1890'da tamamlanmış ve açılışını 3 Kasım 1890'da II. Abdülhamid adına Ahmed Muhtar Paşa yapmıştır.[9]

Binanın yan cephesinde garın hizmete girdiği tarih, hem rûmî takvime hem de miladi takvime göre yazılmıştır.

İnşa edildiği yıllarda denize çok yakın olan Sirkeci Garı'nın çevresi zaman içinde büyük bir değişime uğramıştır. Garın lokantası 1950'li ve 1960'lı yıllarda tanınmış yazar, gazeteci ve diğer şahısların buluşma noktası olur. Paris'ten kalkan Şark Ekspresi uzun yıllar boyunca bu istasyona yolcu indirmiş ve buradan yolcu almıştır.

29 Ekim 2013'te Marmaray projesinin hizmete girmesiyle birlikte kapatılan gar binasının müze ve atıl durumda olan Sirkeci - Yedikule - Kazlıçeşme arasındaki demiryolu hattının ise sanat hattı olarak değerlendirilmesi amacıyla 49 yıllığına İBB'ye devredilmesi hakkında 11 Mart 2015'te İBB ile TCDD arasında ortak hizmet protokolü hazırlanmış ancak İBB Başkanı Kadir Topbaş'ın bu protokolü imzalamaması sebebiyle devir işlemi gerçekleşmemiştir.[10]

12 Mart 2019'da Marmaray projesinin tamamlanmasından sonra Samatya, Kumkapı gibi semtlerde yaşayanların ulaşım sorununu gidermek ve vakit geçirebileceği alanlar kazandırmak adına atıl kalan Sirkeci-Kazlıçeşme arasındaki demiryolu hattının hem demiryolu hem de rekreasyon alanı olarak deperlendirilmesine karar verilmiştir. Bu kapsamda çift hat demiryolunun tek hatta düşürülüp kalan alanın yürüyüş ve bisiklet yolu olarak değerlendirilmesi kapsamında yapılan çalışmalar yaklaşık 2 yıl sürmüş ve 26 Şubat 2024'te tamamlanmış ve böylece Sirkeci garına 11 yıl aradan sonra yeniden trenler gelmeye başlamıştır.

2024 yılında TCDD ile Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü arasında imzalanan protokol sonucu, kendi arazileri ve Haydarpaşa Garı ile beraber 29 yıl süreyle Kültür ve Turizm Bakanlığı'na devredilmiştir.[11] Devir kapsamında bölgede "Boğazın Birleştirici Gücü: Gar-Kültür Sanat Projesi"nin yürütülmesi planlanmaktadır. Ayrıca garın Avrupa ülkelerine Türk vatandaşlarının göçünün başlangıç konumu olması sebebiyle burada bir "Göç Müzesi" kurulacağı açıklanmıştır.[12]

Özellikler

değiştir

18.000 m2 alana sahip olan Marmaray istasyonu, ülkedeki en derin istasyondur.[13][14] İstasyonun Cağaloğlu girişinde yer alan ve Marmaray platformuna giden yürüyen merdivenler, 61 metre uzunluğu ile ülkenin en uzun yürüyen merdivenleridir.[15] Platform uzunluğu ise 225 metredir.[16]

Saat kuleleri

değiştir
 
Saatin günümüzdeki hâli

Binanın ön cephesindeki anıtsal giriş kapısının iki tarafından yer alan saat kuleleri yukarıdan aşağıya doğru daralan taş kaide üzerinde yer almakta ve üç cephesinde Paris'ten getirilen kare kadranlı saatler yer almaktadır. Saatlerin biri hâlen çalışmakta olup diğeri son restorasyon sonrasında çalışmamaktadır[17]

Çevre alanı

değiştir

Görseller

değiştir
Gar
  •  
    Garın içi
  •  
    Garın içi
  •  
    Garın içinde yer alan müze
  •  
    Garın içinde yer alan müze
  •  
    Gardaki havada asılı kağıtlar
B1
  •  
    Giriş
  •  
    Turnike katı
  •  
    Çıkışlar
  •  
    Güzergâh diyagramı
  •  
    Platform
U3

Kaynakça

değiştir
  1. ^ a b c "CO History" [CO Tarihi]. Trains of Turkey. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022. 
  2. ^ a b "TCDD History" [TCDD Tarihi]. Trains of Turkey. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024. 
  3. ^ a b "12 Ağustos 2013 tarihinden itibaren İstanbul-Yedikule banliyö trenleri işletilmeyecektir". TCDD. 6 Ağustos 2013. 13 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022. 
  4. ^ a b c "İETT". İETT. 30 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2023. 
  5. ^ a b c "Marmaray Hakkında". marmaray.gov.tr. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022. 
  6. ^ a b "Cumhurbaşkanı Erdoğan Sirkeci-Kazlıçeşme hattında tren kullandı". TRT Haber. 26 Şubat 2024. 26 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2024. 
  7. ^ a b "Marmaray Sefer Saatleri". marmaray.gov.tr. 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2022. 
  8. ^ "Sirkeci Garı, Haber34.com". 26 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009. 
  9. ^ "Sirkeci Garı yandan çarklı". arkitera.com. 10 Mart 2003. 27 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009. 
  10. ^ "Topbaş'ın bir projesi daha rafa kalktı". Sözcü. 22 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2020. 
  11. ^ "Haydarpaşa ve Sirkeci garları 29 yıllığına devredildi". Gazete Kadıköy. 
  12. ^ "Bakanlığın Haydarpaşa ve Sirkeci Garı projesi belli oldu". Gazete Duvar. 
  13. ^ http://www.mimdap.org/?p=131563 [yalın URL]
  14. ^ "Avrupa'nın en derin istasyonu!". 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  15. ^ "Mega Projeler" (PDF). 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  16. ^ "Bir rüya gerçek oldu". 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  17. ^ Cansever, Meltem (Haziran 2009), Türkiye'nin Kültür Mirası 100 Saat Kulesi, İstanbul: NTV Yayınları, s. 134, ISBN 9786055813239 

Dış bağlantılar

değiştir
 
Commons logo
Wikimedia Commons'ta şu çoklu ortam kategorileri bulunmaktadır:


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sirkeci_Garı&oldid=34178908" sayfasından alınmıştır