1989 Devrimleri
1989 Devrimleri, Soğuk Savaş'ı fiilen bitiren, Doğu Avrupa ve Orta Avrupa ülkelerini etkileyen devrim dalgasıdır. Birkaç ay içinde, Sovyet tarzı komünist rejimler iktidardan düşürülmüştür.
Politik başkaldırılar ilk olarak Polonya'da başlamış, barışçıl denebilecek Doğu Almanya, Çekoslovakya, Macaristan ve Bulgaristan devrimleriyle devam etmiştir. Romanya, kanlı bir şekilde liderini indiren ve idam eden tek ülkedir.
1989 Devrimleri, Dünya'daki güç dengesini değiştirmiş, Sovyetler Birliği'nin dağılması ile birlikte Soğuk Savaş'ın bitişini belirtmiştir.
Arka planıDüzenle
Sosyalist rejimlerde yaşamDüzenle
Batı etkisiDüzenle
DayanışmaDüzenle
PekinDüzenle
KGBDüzenle
GorbaçovDüzenle
Polonya etkisiDüzenle
Tiananmen MeydanıDüzenle
1989 DevrimleriDüzenle
PolonyaDüzenle
1989 Devrimlerinin ilki Polonya'da gerçekleşmiştir.
MacaristanDüzenle
Doğu AlmanyaDüzenle
ÇekoslovakyaDüzenle
Benzer bağlamda olmamasına rağmen Renkli devrim kapsamında görülen devrimlerin öncülerinden biri de Çekoslovakya olarak gösterilir ve Kadife Devrim olarak anılır.
BulgaristanDüzenle
MoğolistanDüzenle
1990 yılında ülkede demokratik barışçıl bir devrim gerçekleşti. Devrim, sosyalist hükûmete karşı açlık grevleri ve protesto gösterileri ile başladı. Başkent Ulanbatur'un Cengiz Han (Sühbatur) Meydanı'nda çoğunlukla gençlerin öncülük ettiği protestolar kansız bir şekilde otoriter yönetimin istifasıyla sona erdi ve yeni bir anayasa oluşturuldu. Ardından çok partili demokratik düzene geçildi.
Devrim, Moğolistan'da 70 yıllık sosyalizmin sonunun başlangıcı oldu. Ama çok partili sistem kurulmuş olsa da, Moğolistan Halk Devrimci Partisi 1996 yılına kadar iktidarda kaldı. Bununla birlikte, reformlar ve piyasa ekonomisine geçiş başladı. Devrim, 1989 yılının sonlarında Sovyetler Birliği'ndeki reformlar ile Doğu Avrupa'daki benzer devrimlerden esinlenmiştir.
RomanyaDüzenle
Düzenle
Sovyetler Birliği'nin dağılmasıDüzenle
Estonya, Litvanya, LetonyaDüzenle
Belarus, Ukrayna ve MoldovaDüzenle
GürcistanDüzenle
Ermenistan ve AzerbaycanDüzenle
ÇeçenistanDüzenle
Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve ÖzbekistanDüzenle
Dağılmadan sonraki dönemdeki çatışmalarDüzenle
Diğer olaylarDüzenle
Sosyalist ülkelerDüzenle
Diğer ülkelerDüzenle
Siyasi reformlarDüzenle
Ekonomik reformlarDüzenle
KaynakçaDüzenle
- ^ Kochanowicz, Jacek (2006). Berend, Ivan T. (Ed.). Backwardness and Modernization: Poland and Eastern Europe in the 16th-20th Centuries. Collected studies: Studies in East-Central Europe (İngilizce). 858. Aldershot: Ashgate Publishing, Ltd. s. 198. ISBN 9780754659051. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018.
Within the communist world, certain strata of population were particularly sensitive to Western influences. Late communism produced sizable, specific middle classes of relatively well-educated professionals, technicians and even highly skilled blue-collar workers. [...] These classes had no attachment whatsoever to Marxist-Leninist ideology, while they became attracted to the Western way of life. Many members of the ruling 'nomenklatura' shared the same sentiments, as Western consumerism and individualism seemed more attractive to them than communist collective Puritanism. There were two very important consequences of this, one economic, and the second political. The economic one was the attractiveness of consumerism [...]. The political consequence was the pressure to increase the margins of political freedom and public space.
- ^ Cross, Gary S. (2000). "1: The Irony of the Century". An All-consuming Century: Why Commercialism Won in Modern America (İngilizce). New York: Columbia University Press. s. 8. ISBN 9780231113120. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018.
For East Europeans, the promise of mass consumption was preferable to the nightmare of solidarity even if it meant also the dominance of money and the private control of wealth. In reality, the fall of communism had more to do with the appeals of capitalist consumerism than political democracy.
- ^ "Country profile: United States of America" (İngilizce). BBC News. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018.
Ayrıca bakınızDüzenle
- Arap Baharı
- Yugoslavya'nın dağılması
- Sivil direniş
- Renkli devrim
- Bağımsız Devletler Topluluğu
- NATO'nun genişlemesi
- Yugoslav Savaşları
- Gül Devrimi
- 1917-23 Devrimleri
- 1848 Devrimleri
- 1820 Devrimleri
- Reagan Doktrini
- Yevromaydan
- Ján Čarnogurský
- Avrupa Birliği'nin genişlemesi
- Ocak Olayları
- Turuncu Devrim
- Buldozer Devrimi
- Halkın Gücü Devrimi
Dış bağlantılarDüzenle
Wikimedia Commons'ta 1989 Devrimleri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- The History of 1989: The Fall of Communism in Eastern Europe. GMU. 28 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018..
- Syndrome of Socialism. Rusya: Narod. 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018.
Some of aspects of state national economy evolution in the system of the international economic order.
- "A look at the collapse of Eastern European Communism two decades later". Dissent. 3 October 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018..
- "Post-socialist countries". History of the public sphere (annotated bibliography). SSRC. 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018..
- Kloss, Oliver (2005). "Revolutio ex nihilo? Zur methodologischen Kritik des soziologischen Modells 'spontaner Kooperation' und zur Erklärung der Revolution von 1989 in der DDR". Timmermann, Heiner (Ed.). Agenda DDR-Forschung. Ergebnisse, Probleme, Kontroversen. Dokumente und Schriften der Europäischen Akademie Otzenhausen. 112. Muenster: LIT. ss. 363-79. ISBN 3-8258-6909-1. + Ergänzender Anhang A – F.