1989 Devrimleri

1989 Devrimleri
	Soğuk Savaş
	Berlin Duvarı'nın yıkılışı, Kasım 1989
Tarih	21 Nisan 1988 – 24 Eylül 1993
Yer	Orta ve Doğu Avrupa, Latin Amerika, Afrika, Asya
Sebep	* Finansal krizler Siyasi baskı; Totalitarizm; Demokratikleşme; Otoriteryanizm,; Muhafazakârlık; Dinî baskı; Tek parti rejimi; Milliyetçilik; Sömürgecilik ve Emperyalizm; Sosyalizmin eleştirisi, Marksizm'in eleştirisi ve Sağcılık; Kemer sıkma politikası; Antikomünizm; Tüketim toplumunun özendirilmesi.;
Hedef	* Kapitalizm Dekomünizasyon; Demokrasi; Özelleştirme dahil ekonomik reformlar; Sivil haklar; İnsan hakları; Self determinasyon; Serbest seçimler; Siyasi özgürlükler; İşçi hakları; Seyahat özgürlüğü;
Yöntem	* Protesto gösterileri Toplumsal olay; İsyan; Darbe girişimi; Sivil itaatsizlik;
Sonuç	Sovyetler Birliği'nin dağılması; Soğuk Savaşın sona ermesi; Yeni Dünya Düzeni içinde ABD'nin tek süper güç haline gelmesi; Rusya Federasyonu ve diğer Eski Sovyet ülkelerinin ortaya çıkması; Planlı ekonominin yerini özelleştirmeyi teşvik eden kapitalizme bırakması; Polonya, Macaristan, Doğu Almanya, Çekoslovakya, Romanya, Bulgaristan, Moğolistan ve Arnavutluk'ta kapitalistlerin hükûmete gelmesi.; Alman yeniden birleşmesi; Yemen'in yeniden birleşmesi; Çekoslovakya'nın dağılması; Yugoslavya'nın dağılması ve Yugoslav Savaşlarının başlaması; Başta Avrupa ve Asya olmak üzere dünya genelinde komünizme desteğin önemli ölçüde düşmesi; Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, Angola Halk Cumhuriyeti, Benin Halk Cumhuriyeti, Kongo Halk Cumhuriyeti, Etiyopya Demokratik Halk Cumhuriyeti, Mozambik Halk Cumhuriyeti, Somali Demokratik Cumhuriyeti ve Güney Yemen'de komünizmin çöküşü; Batı kültürünün Komünist devletlere nüfuz etmesi; Sovyet-Afgan Savaşının sona ermesi; Çin'deki demokratik hareketlerin bastırılması;
Taraflar
Öne çıkan kişiler
	Şu biçimlerde de anılır: Stalinizmin Çöküşü, Komünizmin Çöküşü, Komünizmin Düşüşü, Sosyalizmin Çöküşü, Sosyalizmin Düşüşü, Ulusların Düşüşü, Avrupa Baharı

1989 Devrimleri, Soğuk Savaş'ı fiilen bitiren, Doğu Avrupa ve Orta Avrupa ülkelerini etkileyen devrim dalgasıdır. Birkaç ay içinde, Sovyet tarzı komünist rejimler iktidardan düşürülmüştür.

Politik başkaldırılar ilk olarak Polonya'da başlamış, barışçıl denebilecek Doğu Almanya, Çekoslovakya, Macaristan ve Bulgaristan devrimleriyle devam etmiştir. Romanya, kanlı bir şekilde liderini indiren ve idam eden tek ülkedir.

1989 Devrimleri, Dünya'daki güç dengesini değiştirmiş, Sovyetler Birliği'nin dağılması ile birlikte Soğuk Savaş'ın bitişini belirtmiştir.

Arka planıDüzenle

Sosyalist rejimlerde yaşamDüzenle

Batı etkisiDüzenle

DayanışmaDüzenle

PekinDüzenle

KGBDüzenle

GorbaçovDüzenle

Polonya etkisiDüzenle

Tiananmen MeydanıDüzenle

1989 DevrimleriDüzenle

PolonyaDüzenle

1989 Devrimlerinin ilki Polonya'da gerçekleşmiştir.

MacaristanDüzenle

Berlin Duvarı ve Brandenburg Kapısı'nda gösteriler. (10 Kasım 1989)

Doğu AlmanyaDüzenle

ÇekoslovakyaDüzenle

Renkli Devrimler'in haritası.

Benzer bağlamda olmamasına rağmen Renkli devrim kapsamında görülen devrimlerin öncülerinden biri de Çekoslovakya olarak gösterilir ve Kadife Devrim olarak anılır.

BulgaristanDüzenle

MoğolistanDüzenle

1990 yılında ülkede demokratik barışçıl bir devrim gerçekleşti. Devrim, sosyalist hükûmete karşı açlık grevleri ve protesto gösterileri ile başladı. Başkent Ulanbatur'un Cengiz Han (Sühbatur) Meydanı'nda çoğunlukla gençlerin öncülük ettiği protestolar kansız bir şekilde otoriter yönetimin istifasıyla sona erdi ve yeni bir anayasa oluşturuldu. Ardından çok partili demokratik düzene geçildi.

Devrim, Moğolistan'da 70 yıllık sosyalizmin sonunun başlangıcı oldu. Ama çok partili sistem kurulmuş olsa da, Moğolistan Halk Devrimci Partisi 1996 yılına kadar iktidarda kaldı. Bununla birlikte, reformlar ve piyasa ekonomisine geçiş başladı. Devrim, 1989 yılının sonlarında Sovyetler Birliği'ndeki reformlar ile Doğu Avrupa'daki benzer devrimlerden esinlenmiştir.

Romanya Devrimi'nin bayrağı sayılan sosyalist dönemin armasının çıkarıldığı “delikli” Romanya bayrağı. (Askeri Müze, Bükreş)

RomanyaDüzenle

Arnavutluk ve YugoslavyaDüzenle

Sovyetler Birliği'nin dağılmasıDüzenle

Doğu Avrupa'da Komünist rejimlerin çöküşünü ve Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında çatışmalara yol açan animasyonlu haritalar.

SSCB tamamen dağılmadan 4 ay önceki Sovyet darbe girişiminde Kızıl Meydan'daki tanklar. (Ağustos 1991)

Estonya, Litvanya, LetonyaDüzenle

Belarus, Ukrayna ve MoldovaDüzenle

GürcistanDüzenle

Ermenistan ve AzerbaycanDüzenle

ÇeçenistanDüzenle

Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve ÖzbekistanDüzenle

Dağılmadan sonraki dönemdeki çatışmalarDüzenle

Diğer olaylarDüzenle

Sosyalist ülkelerDüzenle

Diğer ülkelerDüzenle

Siyasi reformlarDüzenle

Ekonomik reformlarDüzenle

KaynakçaDüzenle

^ Kochanowicz, Jacek (2006). Berend, Ivan T. (Ed.). Backwardness and Modernization: Poland and Eastern Europe in the 16th-20th Centuries. Collected studies: Studies in East-Central Europe (İngilizce). 858. Aldershot: Ashgate Publishing, Ltd. s. 198. ISBN 9780754659051. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. Within the communist world, certain strata of population were particularly sensitive to Western influences. Late communism produced sizable, specific middle classes of relatively well-educated professionals, technicians and even highly skilled blue-collar workers. [...] These classes had no attachment whatsoever to Marxist-Leninist ideology, while they became attracted to the Western way of life. Many members of the ruling 'nomenklatura' shared the same sentiments, as Western consumerism and individualism seemed more attractive to them than communist collective Puritanism. There were two very important consequences of this, one economic, and the second political. The economic one was the attractiveness of consumerism [...]. The political consequence was the pressure to increase the margins of political freedom and public space.
^ Cross, Gary S. (2000). "1: The Irony of the Century". An All-consuming Century: Why Commercialism Won in Modern America (İngilizce). New York: Columbia University Press. s. 8. ISBN 9780231113120. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. For East Europeans, the promise of mass consumption was preferable to the nightmare of solidarity even if it meant also the dominance of money and the private control of wealth. In reality, the fall of communism had more to do with the appeals of capitalist consumerism than political democracy.
^ "Country profile: United States of America" (İngilizce). BBC News. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018.

Ayrıca bakınızDüzenle

Dış bağlantılarDüzenle

The History of 1989: The Fall of Communism in Eastern Europe. GMU. 28 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. .
Syndrome of Socialism. Rusya: Narod. 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. Some of aspects of state national economy evolution in the system of the international economic order.
"A look at the collapse of Eastern European Communism two decades later". Dissent. 3 October 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. .
"Post-socialist countries". History of the public sphere (annotated bibliography). SSRC. 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. .
Kloss, Oliver (2005). "Revolutio ex nihilo? Zur methodologischen Kritik des soziologischen Modells 'spontaner Kooperation' und zur Erklärung der Revolution von 1989 in der DDR". Timmermann, Heiner (Ed.). Agenda DDR-Forschung. Ergebnisse, Probleme, Kontroversen. Dokumente und Schriften der Europäischen Akademie Otzenhausen. 112. Muenster: LIT. ss. 363-79. ISBN 3-8258-6909-1. + Ergänzender Anhang A – F.

[1] Kochanowicz, Jacek (2006). Berend, Ivan T. (Ed.). Backwardness and Modernization: Poland and Eastern Europe in the 16th-20th Centuries. Collected studies: Studies in East-Central Europe (İngilizce). 858. Aldershot: Ashgate Publishing, Ltd. s. 198. ISBN 9780754659051. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. Within the communist world, certain strata of population were particularly sensitive to Western influences. Late communism produced sizable, specific middle classes of relatively well-educated professionals, technicians and even highly skilled blue-collar workers. [...] These classes had no attachment whatsoever to Marxist-Leninist ideology, while they became attracted to the Western way of life. Many members of the ruling 'nomenklatura' shared the same sentiments, as Western consumerism and individualism seemed more attractive to them than communist collective Puritanism. There were two very important consequences of this, one economic, and the second political. The economic one was the attractiveness of consumerism [...]. The political consequence was the pressure to increase the margins of political freedom and public space.

[2] Cross, Gary S. (2000). "1: The Irony of the Century". An All-consuming Century: Why Commercialism Won in Modern America (İngilizce). New York: Columbia University Press. s. 8. ISBN 9780231113120. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018. For East Europeans, the promise of mass consumption was preferable to the nightmare of solidarity even if it meant also the dominance of money and the private control of wealth. In reality, the fall of communism had more to do with the appeals of capitalist consumerism than political democracy.

[3] "Country profile: United States of America" (İngilizce). BBC News. 27 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2018.

[1]

[2]

[3]