Çince

Çince
	汉语／漢語 ya da 中文
	Çince karakterler
Telaffuz	Hànyǔ veya Zhōngwén
Bölge	Doğu Asya
Etnisite	Han Ulusu
Konuşan sayısı	(1.197.392.400 atıf 1984-2000)
Dil ailesi	Çin-Tibet dilleri Sinitik Çince; ;
Standart formlar	Standart Çince
Diyalektler	Mandarin Jin Wu Huizhou Gan Xiang Min Hakka Yue Pinghua
Yazı sistemi	Çince karakterler; Bopomofo; Hanyu Pinyin; Xiao'erjing
Resmî durumu
Resmî dil	Çin; Hong Kong Makao Tayvan; Singapur; Burma; Birleşmiş Milletler
Tanınmış azınlık dili	Kanada; Malezya; ABD
Dil kodları
ISO 639-1	zh
ISO 639-2	chi (B); zho (T)
ISO 639-3	zho
	Birinci anadili olan ülkeler Çince konuşan nüfusun 5.000.000 olduğu yerler. Çince konuşan nüfusun 1.000.000 olduğu yerler. Çince konuşan nüfusun 500.000 olduğu yerler. Çince konuşan nüfusun 10.000 olduğu yerler. Önemli şekilde Çince konuşulan yerler.
	Çince konuşulan dünyanın haritası.

Çince (Basitleştirilmiş Çince: 汉语; Geleneksel Çince: 漢語; pinyin: Hànyǔ; diğer adları: 中文, 國文, 华文, 华语), Çin'de ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan binlerce ufak dilin tümüne birden verilen addır ve bunlar tek bir dil sayılırsa, Dünya'da en çok konuşulan dildir.^[2]

Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, tamamen ayrı birer dil olarak kabul edilebilecek kadar farklı "dilcik"lerden oluşmuştur. Bu yüzden Çincenin bir dil değil, bir dil ailesi olduğu iddia edilir. En çok konuşulanı Mandarin, yaklaşık 850.000.000 kişi tarafından konuşulur. Daha sonra Şanghay ve civarındaki 90.000.000 insan tarafından konuşulanı Wu Çincesidir. Göçmen topluluklarda en çok Kantonca kullanılır. Bunun sebebi göç eden Çinlilerin genelde güney kesimlerden olmasıdır. Bu dil, Çin-Tibet dilleri ailesinin koluna dahildir.

Çince, dünyanın en çok konuşulan dili olduğundan Birleşmiş Milletler'in aynı zamanda resmî dillerinden biridir.

EtkileriDeğiştir

Çin dilinin zamanında Doğu Asya dilleri üzerinde etkisi çok olmuştur. Gerek yazı sistemi, gerek dil yapısı ile birçok uzak doğu ülkesinin dilini etkilemiştir. Çin dilinin Korece, Japonca, Vietnamca gibi dillerin üzerinde etkisi görülmektedir. Her ne kadar Vietnamca Latin harfleri ile yazılıyor olsa da Çince, Modern Vietnamca sözlüğünün %60'ını oluşturur. Japonca ve Korece ise Çin dilinden yazı sistemi olarak etkilenmişlerdir. Japoncanın Kanji karakterleriyle Çince karakterler, mânâları ve okunuşları Çinceden çoğu zaman farklı olsa da şeklen birbirlerine çok benzerler. Aynı şekilde Korece karakterler de Çinceye benzer; fakat bu benzerlik Japon dilindekinden biraz daha azdır. Korece kelimelerin çoğunun kökenini Çince kelimelerdir.

Çin karakterleriDeğiştir

Çin karakterleri bu dile has bir yazı sistemidir. Bu sistemin 3.500 yılı bulan bir tarihi vardır. Çin dilindeki karakterler yan yana gelerek bir kelimeyi meydana getirmez, her kelime için farklı bir karakter bulunmaktadır. Çincenin geleneksel ve Mao tarafından yaptırılan basitleştirilmiş karakterleri vardır. 1954 yılından önce Çince, geleneksel karakterler ile yazılıyordu.^[3] Mao, bunların grafik olarak karmaşık olanlarını kolaylaştırmış ve basitleştirilmiş karakterlere dönüştürmüştür. Geleneksel karakterler bugün Tayvan'da kullanılır. İlkokulu bitirmek için 1.200 civarında karakter bilmek gerekirken eğitim almış bir Çinli okuyucu 5.000 ilâ 7.000 karakter bilir. Çince bir gazete okuyabilmek için en az 3.000 karakter öğrenilmelidir.

Çincenin lehçeleriDeğiştir

Çin dili bölgelerine göre farklılık gösterir. Çin'de en popüler olan lehçe Mandarindir. Çin dilinin hangi bölgelerde ne kadar bir nüfus tarafından konuşulduğu şöyledir:

Mandarin: Çin'in büyük bir bölümünü kapsar. 850.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Wu: Şanghay ve civarındaki 90.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Yue (Kantonca): Çin'in Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi'nde 70.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Min: Tayvan ve Fujian eyaletlerinde 58.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Jin: Çin'in Şansi ve Gansu eyaletindeki 45.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Xiang: Çin'in Hubei ve Hunan eyaletlerinde 36.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Hakka: Çin'in Guangdong eyaletinde 35.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Gan: Çin'in Jiangxi eyaletindeki 33.000.000 kişi tarafından konuşulur.
Pinghua: Çin'in Guangksi Zhuang Özerk Bölgesi'ndeki 3.000.000 kişi tarafından konuşulur.