Doğu Asya

Asya kıtasının alt bölgesi

Doğu Asya, Asya kıtasının doğu bölgesidir. Çin, Tayvan, Japonya, Kore (Kuzey Kore ve Güney Kore), Uzak Doğu Rusya ve Moğolistan ülkelerini kapsar.

Doğu Asya
Çince: 东亚/東亞
Japonca: 東アジア
Korece :동아시아
Moğolca: Дорнод Ази
Asya'nın parçası
Devletler
Bağımlılıklar
Büyük şehirler
Yüzölçümü
 • Toplam11839074 km²
Nüfus
 • Toplam1.641.908.531
Zaman dilimi
Dil ve dil aileleri
  GSYH(Nominal)US$20.8 trilyon
(2018 est.)[1]
Doğu Asya'nın konumu

1,5 milyar kişi nüfusu ile toplam dünya nüfusunun dörtte biri Doğu Asya'da yaşamaktadır ve ortalama nüfus yoğunluğu km2 başına 131 kişi olması nedeniyle bölgenin nüfus yoğunluğu, dünyanın ortalama nüfus yoğunluğundan üç kat daha büyük.

Bölgenin başkentleri Pekin (Çin), Taipei (Tayvan), Tokyo (Japonya), Pyongyang (K. Kore), Seul (G. Kore), Habarovsk (Uzak Doğu Rusya bölgesi) ve Ulan Batur (Moğolistan). Pekin, Seul ve Tokyo dışında Doğu Asya bölgesinin en büyük şehirleri Osaka, Şanghay, Guangzhou, Shenzhen ve Nagoya şehirleridir.

Ekonomi değiştir

Gümrük bölgesi GSYİH nominal

milyar ABD doları (2017)

Kişi başına GSYH nominal

USD (2017)[2]

GSYİH PPP

milyar ABD doları (2017)[2]

Kişi başına GSYH PPP

USD (2017)[2]

  Çin 12,014.610 8,643.107 23,159.107 16,660.269
  Hong Kong[3] 341.659 46,109.124 454.912 61,393.316
  Makao[4] 49.802 77,451.287 71.778 111,629.024
  Japonya 4,872.135 38,439.517 5,428.813 42,831.523
  Kuzey Kore N/A N/A N/A N/A
  Güney Kore 1,538.030 29,891.255 2,029.032 39,433.779
  Moğolistan 11.135 3,639.894 39.704 12,978.557
  Tayvan 579.302 24,576.665 1,185.480 50,293.541

Bölgesel veri değiştir

Etimoloji değiştir

Bayrak Yaygın isim Resmi isim ISO 3166 Ülke Kodu[5]
Türkçe Yerel dildeki ismi Türkçe Yerel dildeki ismi ISO Kısa ismi Alpha-2 Kodu Alpha-3 Kodu Sayısal
  Çin Çince中国 Çin Halk Cumhuriyeti Çince中华人民共和国 Çin CN CHN 156
  Hong Kong Çince香港 Hong Kong Çin Halk Cumhuriyeti Özel İdari Bölgesi Çince中華人民共和國香港特別行政區 Hong Kong HK HKG 344
  Makao Çince澳門 Makao Çin Halk Cumhuriyeti Özel İdari Bölgesi Çince中華人民共和國澳門特別行政區 Makao MO MAC 446
  Japonya Japonca日本 Japonya Japonca日本国 Japonya JP JPN 392
  Moğolistan MoğolcaМонгол улс / ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ
ᠤᠯᠤᠰ
Moğolistan MoğolcaМонгол Улсᠮᠣᠩᠭᠣᠯ
ᠤᠯᠤᠰ
Moğolistan MG MNG 496
  Kuzey Kore Korece조선 Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti Korece조선민주주의인민공화국 (朝鮮民主主義人民共和國) Kore (Demokratik Halk Cumhuriyeti) KP PRK 408
  Güney Kore Korece한국 Kore Cumhuriyeti Korece대한민국 (大韓民國) Kore (Cumhuriyeti) KR KOR 410
  Tayvan[6] Tayvan Çincesi臺灣 / 台灣 Çin Cumhuriyeti Tayvan Çincesi中華民國 Tayvan (Çin eyaleti)[5] TW TWN 158

Demografik değiştir

Devlet/Eyalet Alan km2 Nüfus

(2016)

Km2 başına

nüfus yoğunluğu

İGE[7] Başkent
  Çin 9,640,011[note 1] 1,403,500,365 138 0.752 Beijing
  Hong Kong 1,104 7,302,843 6,390 0.933 Beijing
  Makao 30 612,167 18,662 0.909 Beijing
  Japonya 377,930 127,748,513 337 0.909 Tokyo
  Kuzey Kore 120,538 25,368,620 198 0.733 Pyongyang[8]
  Güney Kore 100,210 50,791,919 500 0.903 Seul
  Moğolistan 1,564,100 3,027,398 2 0.741 Ulaan Batur
  Tayvan 36,188 23,556,706 639 0.885 Taipei[9]

Etnik gruplar değiştir

Etnik köken Yerel ad Nüfus Dil(ler) Yazma sistem(leri) Büyük nüfuslu

eyaletler/bölgeler*

Fiziksel görünüş
Han/Çinliler Geleneksel Çince漢族 veya Basitleştirilmiş Çince汉族 1,260,000,000[10] Çince, Mandarin, Kantonca, Wu, Hokkien, Hakka, Gan, Xiang vb. Basitleştirilmiş Çin yazısı, Geleneksel Çin yazısı   (   )      
 
Yamato/Japonlar Japonca大和民族 125,117,000[11] Japonca Han karakterleri (Kanji), Katakana, Hiragana  
 
Koreliler Korece조선족 (朝鮮族) Korece한민족 (韓民族) 79,432,225[kaynak belirtilmeli] Korece Hangul, Han karakterleri (Hanja)        
 
Bai Çince白族 1,858,063 Bai, Güneydoğu Mandarin Basitleştirilmiş Çin yazısı, Latin alfabesi  
 
Hui Çince回族 10,586,087[kaynak belirtilmeli] Kuzeydoğu Mandarin, diğer Çin Lehçeleri, Huihui dili vb. Basitleştirilmiş Çin yazısı[note 2]  
 
Moğollar Монголчууд/ᠮᠣᠩᠭᠣᠯᠴᠤᠳ Монгол/ᠮᠣᠩᠭᠣᠯ 8,942,528 Moğolca Moğol alfabesi, Kiril alfabesi    
 
Zhuanglar Basitleştirilmiş Çince壮族/Zhuangca: Bouxcuengh 18,000,000 Zhuangca, Güneybatı Mandarin vb. Basitleştirilmiş Çin yazısı, Latin alfabesi  
 
Uygurlar ئۇيغۇر 15,000,000+[12] Uygurca Arap alfabesi (Uygur Arap Yazısı), Kiril alfabesi  [note 3]
 
Mançular Basitleştirilmiş Çince满族/Mançuca: ᠮᠠᠨᠵᡠ 10,422,873[kaynak belirtilmeli] Kuzeydoğu Mandarin, Mançuca (tehlikede) vb. Basitleştirilmiş Çin yazısı, Moğol alfabesi  
 
Hmong/Miao Ghaob Xongb/Hmub/Mongb 9,426,007[kaynak belirtilmeli] Hmong, Güneybatı Mandarin Latin alfabesi, Basitleştirilmiş Çin yazısı  
 
Tibetliler བོད་པ་ 6,500,000 Tibetçe, Rgyal Rong, Rgu vb. Tibet alfabesi  
 
Yi Siçuan Yiꆈꌠ/Çince彝族 8,714,393 Çeşitli Loloish, Güneybatı Mandarin Yi alfabesi, Basitleştirilmiş Çin yazısı  
 
Tujia Çince土家族 8,353,912 Tujia dili Basitleştirilmiş Çin yazısı  
 
Kam Gaeml 2,879,974 Gaeml Basitleştirilmiş Çin yazısı, Latin alfabesi  
 
Tu Çince土族/Monguor 289,565 Tu, Kuzeybatı Mandarin Basitleştirilmiş Çin yazısı  
 
Daur Basitleştirilmiş Çince达斡尔族/ᠳᠠᠭᠤᠷ 131,992 Daur, Kuzeydoğu Mandarin Mongol script, Basitleştirilmiş Çin yazısı    
 
Tayvan Aborjinleri Pangcah, etc. 533,600 Avustronezya dilleri (Amis, Yami) vb. Latin alfabesi, Geleneksel Çin yazısı   
 
Ryukyulular Japonca琉球民族Japonca(沖縄人) 1,900,000 Japonca, Ryukyuca Han karakterleri (Kanji), Katakana, Hiragana    
 
Ainular Japoncaアイヌ 200,000 Japonca, Ainuca[13] Han karakterleri (Kanji), Katakana, Hiragana  
 

Şehirler ve kasabalar değiştir


Dipnot değiştir

  1. ^ ÇHC'nin hükûmet kontrolü altındaki tüm bölgeleri ("Güney Tibet" ve tartışmalı adalar hariç) içerir.
  2. ^ Hui halkı ayrıca dini alanda Arap alfabesini kullanır; ayrıca bakınız: Xiao'erjing.
  3. ^   ayrıca Khotons .

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Report for Selected Countries and Subjects". 12 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019. 
  2. ^ a b c "World Economic Outlook Database, April 2018". IMF. 1 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019. 
  3. ^ IMF listesinde "Hong Kong SAR" (Hong Kong Özel İdari Bölgesi) olarak geçer.
  4. ^ IMF listesinde "Macao SAR" (Makao Özel İdari Bölgesi) olarak geçer.
  5. ^ a b "Country codes". iso.org. 10 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019. 
  6. ^ 1949'dan 1971'e kadar ÇC "Çin" veya "Milliyetçi Çin" olarak anıldı.
  7. ^ "Human Development Reports". www.hdr.undp.org (İngilizce). 4 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2018. 
  8. ^ Seul, Kuzey Kore'nin 1948'den 1972'ye dek jüri başkentiydi.
  9. ^ Taipei, ÇC’nin hükûmet yönetmeliğidir. Anayasal olarak, ÇC için atanmış hiçbir resmi sermaye bulunmamaktadır.
  10. ^ CIA Factbook 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Han Chinese 91.6%" out of a reported population of 1,379 billion (July 2017 est.)
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya" 人口推計 – 平成 28年 12月 報 (PDF). 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  12. ^ "新疆维吾尔自治区统计局". www.xjtj.gov.cn. 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2019. 
  13. ^ Gordon, Raymond G. Jr., (Ed.) (2005). Ethnologue: Languages of the World (15. bas.). Dallas: SIL International. ISBN 978-1-55671-159-6. OCLC 224749653. 

Ayrıca bakınız değiştir

  Wikimedia Commons'ta East Asia ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur