Vikipedi

Nobel Ödülü sahibi Müslümanlar listesi

Vikimedya liste maddesi

Günümüz itibarıyla Nobel Ödülü kazanmış olan 15 Müslüman mevcuttur. Ödül kazanan 15 kişiden 8 tanesi barış dalında, 3 tanesi edebiyat dalında, 3 tanesi kimya dalında ve 1 tanesi fizik dalında ödüle layık görülmüştür. 5 kişi bu ödülü 20. yüzyılda alırken, geri kalan diğerleri 21. yüzyılda almıştır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman, 1978'de barış alanında ödül alan Mısır Başkanı Enver Sedat olmuştur.[1] Ondan bir yıl sonra, 1979'da Nobel Fizik Ödülü'nü alan Pakistanlı teorik fizikçi Muhammed Abdüsselam, aynı zamanda Pakistan'daki Ahmedî cemaatinin bir üyesiydi.[2]

Kimya değiştir

Yıl İsim
Yaşam aralığı
 Resim
Ülke ve mesleği
 Gerekçe Hakkında
1999 Ahmed Zewail 1946 - 2016[3]
 
    Mısırlı - Amerikalı bilim insanı Femtosaniye spektroskopisi kullanarak kimyasal reaksiyonların geçiş halleri üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle[4] Nobel Ödülü'ne layık görülen ilk Müslüman kimyager ve ikinci Müslüman bilim insanıdır.[5][6][7]
2015 Aziz Sancar 1946 - günümüz
 
    Türk - Amerikalı bilim insanı DNA onarımının mekanik çalışmalarından dolayı[8] Nobel Ödülü alan ilk Türk kimyager, ikinci Türk ve üçüncü Müslüman bilim insanıdır.[9][10]
2023 Moungi Bawendi 1961 - günümüz       Tunuslu - Amerikalı - Fransız kimyager

Edebiyat değiştir

Yıl İsim
Yaşam aralığı
 Resim
Ülke ve mesleği
 Gerekçe Hakkında
1988 Necib Mahfuz 1911 - 2006
 
   Mısırlı modern Arap edebiyatı yazarı Zengin nüanslarla dolu, açık görüşlü, gerçekçi, çağrıştırıcı ölçüde eserleriyle tüm insanlık için geçerli olan bir Arap anlatı sanatını oluşturduğu için[11][12] Nobel Edebiyat Ödülü'nü alan ilk Müslüman yazardır.[5][13]
2006 Orhan Pamuk 1952 - günümüz
 
   Türk yazar Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken, kültürlerin birbirleriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulduğu için[14][15] Nobel Ödülü'nü alan ilk Türktür. Kendisini, Tanrı ile kişisel bir bağa inanmayan, tarihi ve kültürel kimliği dinle ilişkilendiren bir kültürel Müslüman olarak tanımlıyor.[16][17]
2021 Abdulrazak Gurnah 1948 - günümüz
 
   Modern Afrika edebiyatçısı olan Tanzanyalı yazar Kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerine ve mültecinin kaderine uzlaşmaz ve merhametli bir şekilde nüfuz etmesi nedeniyle Nobel Ödülü kazanan ilk ve tek Tanzanyalıdır.

Barış değiştir

Yıl İsim
Yaşam aralığı
 Resim
Ülke ve mesleği
 Gerekçe Hakkında
1978 Enver Sedat 1918 - 1981
 
   Mısır Devlet Başkanı Orta Doğu'daki barış çabalarından ve Mısır ile İsrail arasında 17 Eylül 1978'te Washington'da imzalanan iki çerçeve anlaşmaya katkılarından dolayı[18] Nobel Ödülü kazanan ilk Müslümandır.[19][20][21][22][23] Menahem Begin ile birlikte 1978 Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
1994 Yaser Arafat 1929 - 2004
 
   Filistinli politikacı ve lider Orta Doğu'da barışı sağlama çabalarından dolayı[24][25] Nobel Ödülü alan tek Filistinlidir.[26][27][28][29][30] Barış ödülünü 1994'te Şimon Peres ve İzak Rabin ile ortaklaşa aldı.[24][25]
2003 Şirin Ebadi 1947 - günümüz
 
   İranlı insan hakları aktivisti Demokrasi ve insan hakları için gösterdiği çabalardan dolayı[31] Nobel Ödülü alan tek İranlıdır. Aynı zamanda böyle bir onura layık görülen ilk Müslüman kadındır.[32][33][34][35]
2005 Muhammed el-Baradey 1942 - günümüz
 
   Mısırlı diplomat ve hukukçu Nükleer enerjinin askeri amaçlar için kullanılmasını engellemek ve barışçıl amaçlarla nükleer enerjinin mümkün olan en güvenli şekilde kullanılmasını sağlama çabalarından ötürü[36][37] Nobel Barış Ödülü'nü alan ikinci Mısırlı oldu.[38][39][40][41] 2005'te kendisine ve IAEA'ya ortaklaşa verildi.
2006 Muhammed Yunus 1940 - günümüz
 
   Bangladeşli ekonomist ve Grameen Bank'ın kurucusu Alt katmanlarda ekonomik ve sosyal kalkınma yaratma çabalarından dolayı[42] Nobel Ödülü kazanan ilk Bangladeşli ve Bengalli Müslümandır. Genel olarak Nobel kazanan dördüncü Bengallidir.[5][43][44][45][46]
2011 Tevekkül Karman 1979 - günümüz
 
   Yemenli insan hakları aktivisti Barış inşası çalışmasına tam katılımları ile kadınların güvenliği ve kadın hakları için gösterdiği şiddet karşıtı mücadelelerinden dolayı[47] Nobel Ödülü alan ilk Arap kadın, ikinci Müslüman kadın ve tek Yemenlidir. Arap Baharı'nın önde gelen liderlerindendir.[48][49][50][51]
2014 Malala Yusufzay 1997 - günümüz
 
   Pakistanlı barış aktivisti Tüm çocukların eğitim hakkına sahip olmaları için yaptıkları çalışmalar ile çocuk ve gençlere yapılan kötü muamelelere karşı verdiği mücadelelerden dolayı 17 yaşında Nobel adan Yusufzay, şimdiye kadarki en genç Nobel Ödülü sahibi oldu. Aynı zamanda Nobel Ödülü alan ikinci Pakistanlı ve ilk Peştundur.[52][53]
2023 Nergis Muhammedi 1972 - günümüz   İranlı aktivist

Fizik değiştir

Yıl İsim
Yaşam aralığı
 Resim
Ülke ve mesleği
 Gerekçe Hakkında
1979 Muhammed Abdüsselam 1926 - 1996
 
   Pakistanlı teorik fizikçi Zayıf nötr akımının tahmini de dahil olmak üzere, temel parçacıklar arasındaki birleşik zayıf ve elektromanyetik etkileşim teorisine katkılarından dolayı[54] Nobel Ödülü'ne layık görülen tek Pakistanlı bilim insanıdır.[55][56] Kendisi, dünya çapındaki Müslüman Ahmedîye cemaatinin bir üyesiydi ve bu nedenle Pakistan hükûmeti tarafından Müslüman olarak kabul edilmedi.[57] 1974'te Pakistan parlamentosu, anayasasında Ahmedi'yi gayrimüslim ilan eden ikinci değişikliği yaptı. Protesto amacıyla Abdüsselam, Pakistan'dan Londra'ya gitti.

Ülkelere göre dağılım değiştir

Ülke Kazanan kişi sayısı
Mısır 4
Pakistan 2
Türkiye 2
İran 1
Bangladeş 1
Yemen 1
Filistin 1
Tanzanya 1

Konuyla ilgili yayınlar değiştir

Makale değiştir

Kitaplar değiştir

Biyografi değiştir

Otobiyografi değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Görgün, Hilal. "ENVER SEDAT". TDV İslâm Ansiklopedisi. 22 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023. 
  2. ^ "Tanrı Parçacığı'nın 'Tanrısız' dâhisi". Hürriyet. 10 Temmuz 2012. 24 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2023. 
  3. ^ "Egyptian Chemist Zewail, Noble Prize-Winner, Dies at 70". The New York Times. Associated Press. 2 Ağustos 2016. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2016. 
  4. ^ [1] 16 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "The Nobel Prize in Chemistry 1999", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  5. ^ a b c "Archived copy". 6 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2012.  "Muslim Nobel Prize Winners", 'Islamic History Month Canada' accessed March 24, 2012
  6. ^ [2] 6 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Muslim "Nobel Prize Winner Ahmed Hassan Zewail" by Bernie, 'Planck's constant', accessed March 24, 2012.
  7. ^ [3] 2 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "The West and Islam need not be in conflict" by 'Ahmed Zewail', The Independent, October 24, 2006, retrieved April 11, 2012.
  8. ^ "The Nobel Prize in Chemistry 2015". Nobelprize.org. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Aziz Sancar won 2015 Nobel prize". 15 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  11. ^ [4] 19 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "The Nobel Prize in Literature 1988", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  12. ^ [5] 6 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Nobel Lecture by Naguib Mahfouz', Nobel Foundation,retrieved April 5, 2012.
  13. ^ [6] 18 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Naguib Mahfouz – The Son of Two Civilizations" by 'Anders Hallengren', article on Naguib Mahfouz, Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  14. ^ [7] 15 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "The Nobel Prize in Literature 2006", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  15. ^ [8] 20 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Orhan Pamuk-Autobiography', Nobel Foundation, retrieved April 5, 2012.
  16. ^ [9] 31 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Orhan Pamuk, Nobel Laureate, in Conversation with Reza Aslan", Levantine Cultural Center, posted October 16, 2009, accessed March 21, 2012.
  17. ^ [10] 24 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Do you consider yourself a Muslim?",
    "Orhan Pamuk and the Turkish Paradox", Spiegel Online, dated December 21, 2005, retrieved March 21, 2012.
  18. ^ [11] 29 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Nobel Peace Prize 1978", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  19. ^ [12] 20 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Answer.com' article on Anwar al-Sadat, retrieved March 24, 2012.
  20. ^ [13] 8 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'Nobel Lecture, December 10, 1978' by Anwar Sadat, Nobel Foundation,retrieved April 5, 2012.
  21. ^ "Archived copy". 19 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012. "The Islamization Of Egypt" by Adel Guindy,retrieved April 7, 2012.
  22. ^ [14] 15 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Anwar Al-Sadat, The First Islamist Ruler In Egypt's Modern History", Coptic Nationalism, posted March 30, 2012, retrieved April 7, 2012.
  23. ^ [15] 18 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Peacemaker hero Anwar al-Sadat by Youssef, 'The My Hero Project', accessed March 21, 2012.
  24. ^ a b [16] 26 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Yasser Arafat-Biography', Nobel Foundation, retrieved April 5, 20122.
  25. ^ a b [17] 11 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Nobel Peace Prize 1994", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  26. ^ "Yasser Arafat – Biographical". nobelprize.org. 5 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ [18] 10 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Yasser Arafat-Nobel Lecture", Nobel Foundation, retrieved April 5, 2012.
  28. ^ "Archived copy". 21 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012. 'The Muslim Arafat',retrieved April 5, 2012.
  29. ^ [19] 22 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Yasser Arafat', NNDB, retrieved April 7, 2012.'Muslim'
  30. ^ [20] 3 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jewish Virtual Library, accessed March 24, 2012.
  31. ^ [21] 8 Nisan 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Nobel Peace Prize 2003", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  32. ^ [22] 6 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Nobel Peace Prize winner promotes her new book The Golden Cage", by Jasmine Gould, 'Connect2Mason',dated April 26, 2011, retrieved April 4, 2012.
  33. ^ [23] 28 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Shirin Ebadi – Iran 2003", 'Meet the Laureates', Nobel Women's Initiative, accessed April 4, 2012.
  34. ^ [24] 21 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."In the name of the God of Creation and Wisdom", Nobel Lecture by Shirin Ebadi, Oslo, December 10, 2003, Nobel Foundation, retrieved April 4, 2012.
  35. ^ [25] 25 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Shirin Ebadi: A Conscious Muslim" by Diana Hayworth, accessed March 24, 2012.
  36. ^ [26] 22 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Nobel Peace Prize 2005", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  37. ^ [27] 26 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Mohamed El-Baradei-Biography", Nobel Foundation, retrieved April 5, 2012.
  38. ^ [28] 1 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Outgoing IAEA chief leaves complex legacy",Jahn, George (30 November 2009), Associated Press, accessed 5 February 2011 on News.msn.com/ NBC News 2 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  39. ^ [29] 23 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "NNDB article on Mohamed El Baradei", retrieved March 24, 2012.'Muslim'.
  40. ^ [30] 15 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Muslim Contribution to World Peace" by Minhaj Qidwai, accessed March 21, 2012.
  41. ^ [31] 6 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 'Nobel Lecture by Mohamed El-Baradei, Oslo, December 10, 2005.', Nobel Foundation, retrieved April 5, 2012.
  42. ^ [32] 9 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Nobel Peace Prize 2006", Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  43. ^ [33] 19 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Yunus martyred, Bangladesh marred" by 'Misha Hussain', Dawn.com,April 6, 2011, retrieved April 7, 2012.
    "a Bengali and a Muslim"
  44. ^ [34] 18 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'Muhammad Yunus (1940– )', The Union of Islamic World Students,retrieved April 5, 2012,'a devout muslim'
  45. ^ [35] 2 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'Muhammad Yunus', NNDB,retrieved April 5, 2012.'Muslim'
  46. ^ [36] 7 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Microcredit pioneer wins Nobel Peace Prize – and puts Episcopalian – and Anglican combatants to shame",The Questioning Christian, dated October 13, 2006, retrieved April 5, 2012.
  47. ^ [37] 27 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."The Nobel Peace Prize 2011", Nobel Foundation,retrieved March 24, 2012.
  48. ^ [38] 18 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Democracy Now! article on Tawakel Karman, "Yemeni Activist Tawakkul Karman, First Female Arab Nobel Peace Laureate: A Nod for Arab Spring", dated October 7, 2011, retrieved March 21, 2012.
  49. ^ [39] 30 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."Tawakul Karman, Nobel Peace Prize Laureate, Talks the Talk and Walks the Walk" by 'Sahar Taman', The Huffington Post, published October 8, 2011, retrieved April 7, 2012.
  50. ^ [40] 15 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi."In the name of God the Compassionate the Merciful",Nobel Lecture by Tawakkul Karman, Oslo, 10. December 2011, Nobel Foundation,retrieved April 5, 2012.
  51. ^ "Archived copy". 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2012.  "Tawakel Karman (The Nobel Peace Prize winner 2011) & Hijab" by 'Sarah Ahmed', dated December 12, 2011, retrieved March 21, 2012.
  52. ^ "Malala Yousafzai, Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize". Dawn. 14 Ekim 2014. 26 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014. 
  53. ^ "Malala and Kailash Satyarthi win Nobel Peace Prize". BBC News. 10 Ekim 2014. 26 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  54. ^ [41] 17 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.“The Nobel Prize in Physics 1979”, Nobel Foundation, retrieved March 24, 2012.
  55. ^ [42] 24 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Abdus Salam-Biography", Nobel Foundation, retrieved April 5, 2012.
  56. ^ [43] 3 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Google Books,Abdus Salam: a Nobel laureate from a Muslim country : a biographical sketch, Publisher-Maʻaref Printers, Karachi. 1982. ss. i-xi. ,retrieved April 8, 2012.
  57. ^ "Second Amendment". Ministry of Law and Justice. The Electronic Government of Pakistan. 28 Ağustos 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  58. ^ Mysticism in Contemporary Islamic Political Thought 14 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by John von Heyking, University of Lethbridge, Volume XIX, Nos. 1 and 2, 2006, Humanitas accessed April 5, 2012.
  59. ^ [44] 4 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New Literary History, Vol. 34, No. 1, Inquiries into ethics and narratives (Winter 2003), pp. 75–90, retrieved April 5, 2012.
  60. ^ [45] 4 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sunday Book Review, The New York Times, By Leslie H. Gelb, published May 6, 2011, retrieved March 21, 2012.
  61. ^ [46] 24 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. intellectual history of muslims, retrieved April 6, 2012.
  62. ^ Orhan Pamuk and the Politics of Turkish Identity: From Islam to Istanbul 1 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [Paperback], retrieved April 5, 2012.
  63. ^ [47] 29 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. “Cosmic Anger: Abdus Salam – The First Muslim Nobel Scientist” by Gordon Fraser, Oxford University Press, retrieved March 24, 2012.
  64. ^ [48] 23 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yasser Arafat biography, retrieved April 6, 2012.
  65. ^ Anwar Sadat: Visionary Who Dared 4 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., retrieved April 6, 2012.
  66. ^ [49] 18 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Shirin Ebadi's autobiography, retrieved April 6, 2012.
  67. ^ Ahmed Zewail, Autobiography 17 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nobel Foundation, retrieved April 5, 2012.
  68. ^ Autobiography of Muhammad Yunus 26 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., retrieved April 6, 2012.

Dış bağlantılar değiştir

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nobel_Ödülü_sahibi_Müslümanlar_listesi&oldid=32293274" sayfasından alınmıştır