Orhan Pamuk

Nobel ödüllü Türk roman yazarı

Orhan Ferit Pamuk (d. 7 Haziran 1952, İstanbul ), Türk romancı.[1] Birçok başka edebiyat ödülünün yanı sıra, 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü ve 54 yaşında, bu ödülü kazanan en genç edebiyatçılardan biri oldu.[2] Kitapları altmış üç dile tercüme edildi, yüzden fazla ülkede yayımlandı ve 13 milyon baskı yaptı.[3] 2006 yılında Time dergisi tarafından dünyanın en etkili 100 kişisi arasına seçilen Pamuk, Nobel ödülüne lâyık görülen ilk Türk'tür.[2]

Orhan Pamuk
2009'da Orhan Pamuk
Doğum7 Haziran 1952 (71 yaşında)
İstanbul, Türkiye
MeslekYazar
Eğitimİletişim Fakültesi, İstanbul
Dönem1974-günümüz
TürPostmodern roman
Edebî akımPostmodernizm
Önemli ödülleriUluslararası Dublin Edebiyat Ödülü (2003) Nobel Edebiyat Ödülü
(2006)
Evlilik
Aylin Türegün
(e. 1982; b. 2002)

Aslı Akyavaş (e. 2022)
ÇocuklarRüya Pamuk


İmza
Resmî site

Sessiz Ev, Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı, Kar, Masumiyet Müzesi, Kafamda Bir Tuhaflık ve Kırmızı Saçlı Kadın, Veba Geceleri gibi romanların yazarı olan Pamuk, Columbia Üniversitesi'nin beşerî bilimler bölümünde edebî yazarlık ve karşılaştırmalı edebiyat dersleri veriyor. Orhan Pamuk, 2018 yılında Amerikan Felsefe Topluluğu'na asîl üye seçildi.[4]

Baba tarafından Çerkes kökenli olan Pamuk, çok sayıda önemli edebiyat ödülüne de layık görüldü. Benim Adım Kırmızı, 2002 yılında Fransız Prix du Meilleur Livre Étranger ile İtalyan Premio Grinzane Cavour ödülleri ile birlikte, 2003 yılında Uluslararası Dublin Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

2010 yılında Orhan Pamuk ve José Saramago'nun girişimleriyle İstanbul'da Avrupa Yazarlar Parlamentosu ya da İngilizce adıyla The European Writers' Parliament dünyanın dört bir yanından yazarları bir araya getirdi.[5] Pamuk'un halk arasında tartışmalı tarihî ve siyasî olaylar hakkında fikir beyân etmesi ve yazması, kendisini kendi ülkesinde dahi kınanma cezasıyla karşı karşıya bıraktı.

Hayatı değiştir

Orhan Pamuk, 7 Haziran 1952 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi. Ailesi Batı yönelimli, seküler, varlıklı orta sınıfa aitti. Pamuk'un baba tarafından dedesi, demiryolları inşa eden bir mühendis ve sanayici olarak zengin olmuş. Babası Gündüz Pamuk da bir mühendisti. Pamuk'un bir ağabeyi ve küçük bir üvey kız kardeşi vardır. Pamuk Ailesi, büyükanne, amca ve teyzelerle birlikte İstanbul'un Şişli ilçesine bağlı Nişantaşı semtinde, Boğaz'ın kuzeyinde beş katlı bir apartmanda yaşıyordu.[6] Aile, Atatürk'ün modernleşme çabalarını desteklemiş. Orhan Pamuk, ilk edebî tecrübelerini babasının kütüphanesine borçlu olduğunu anlattı:

"Birçok romanın okunduğu bir evde büyüdüm. Babamın geniş bir kütüphanesi vardı ve Thomas Mann, Kafka, Dostoyevski ya da Tolstoy gibi büyük yazarlardan tıpkı evdeki diğer babaların generaller ya da azizler hakkında konuşabileceği gibi bahsederdi. Çocukken bile tüm bu romanlar ve yazarlar benim için Avrupa kavramıyla birdi."[7]

Orhan Pamuk, Robert Kolej'den mezun olduktan sonra bir müddet İstanbul Teknik Üniversitesi'nin mimarlık bölümüne devam etti. Daha sonra devam zorunluluğu olmadığı için tercih ettiğini ifade ettiği, İstanbul Üniversitesi Gazetecilik Enstitüsü'nden mezun oldu.[8]

1974 yılında "romancı" olmaya karar vererek, bundan sonra tüm mesâisini okumaya ve yazmaya verdi. Orhan Pamuk, 22 ile 30 yaşları arasındaki senelerde annesiyle birlikte yaşadı, ilk romanını yazdı ve bir yayıncı bulmaya çalıştı.[6] Kendisini, tanrı ile kişisel bir bağlantıya inanmadan, tarihî ve kültürel kimliği dinle ilişkilendiren bir "kültürel Müslüman" olarak tanımladı.[9]

1979 yılında ilk romanı olan Karanlık ve Işık ile katıldığı Milliyet Roman Yarışması'nda birincilik ödülünü Mehmet Eroğlu ile paylaştı. Bu romanı 1982 yılında Cevdet Bey ve Oğulları başlığıyla yayımlandı. 1983 yılında bu kitapla Orhan Kemal Roman Armağanı'na layık görüldü.

İkinci romanı Sessiz Ev 1984 yılında Madaralı Roman Ödülü'nü kazandı. Bu romanın Fransızca tercümesi de 1991 yılında Prix de la Découverte Européenne ödülüne hak kazandı. 1985 yılında yayımlanan tarihî romanı Beyaz Kale ile 1990 yılında ABD'de Independent Award for Foreign Fiction ödülünü kazandı ve yurt dışında tanınmaya başlandı.[10] Orhan Pamuk, 2002 yılında yayımlanan Kar kitabını, Türkiye'nin etnik ve politik meseleleri üzerine kurulu bir politik roman olarak tanımlamaktadır. Kar romanı Amerika Birleşik Devletleri'nde 2004 yılında yılın en iyi 10 kitabı arasında değerlendirildi. 1998 yılında yayımlanan Benim Adım Kırmızı, 24 dile tercüme edildi ve 2003 yılında İrlanda'nın ünlü International IMPAC Dublin Literary Award ödülüne layık görüldü.[11]

Romanlarının dışında, yazılarından ve söyleşilerinden seçmelerin ve bir hikâyesinin yer aldığı Öteki Renkler (1999) ve Ömer Kavur'un yönettiği Gizli Yüz adlı filmin senaryosu (1992) vardır. Bu senaryo, 1990 yılında yayımladığı Kara Kitap romanındaki bir bölümden yola çıkılarak yazılmıştır.

Orhan Pamuk, Amerikan Time dergisinin 8 Mayıs 2006 tarihli sayısının Time 100: Dünyamızı Biçimlendiren Kişiler başlıklı kapak yazısında tanıtılan 100 kişiden biri oldu.[12] 2007 yılında 60'ıncı Cannes Film Festivali'nde jüri üyeliği yaptı.[13]

Özel hayatı değiştir

1982'de Aylin Türegün ile evlendi ve 1991'de kızı Rüya doğdu. Türegün ile 2002'de boşandılar. 6 Nisan 2022'de Aslı Akyavaş ile evlendi.[14][15]

Nobel ödülü değiştir

Orhan Pamuk, 12 Ekim 2006 tarihinde Nobel Edebiyat Ödülünü kazanarak Nobel Ödülü kazanan ilk Türk olarak tarihe geçti. Akademi'nin 12 Ekim 2006 günü saat 14:00 civarında yayınladığı,

"2006 Nobel Edebiyat Ödülü 'Kentinin melankolik ruhunun izlerini sürerken kültürlerin birbiriyle çatışması ve örülmesi için yeni simgeler bulan' Orhan Pamuk'a verilmiştir.""

şeklindeki basın bildirisiyle Nobel Edebiyat Ödülü'nün Orhan Pamuk'a verildiğini ilân etti.[16] Pamuk, 7 Aralık 2006 tarihinde İsveç Akademisi'nde gerçekleşen ödül töreninde konuşmasını Türkçe yaptı ve konuşmasına Babamın Bavulu başlığını verdi.[17] Orhan Pamuk'a ödülü, 10 Aralık 2006 tarihinde Stockholm'de gerçekleşen ödül töreninde bizzat İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf tarafından takdim edildi.[18]

Ödül töreninden önce, Orhan Pamuk bir basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında edebiyatla, kendi yazı tarzıyla ilgili soruları memnuniyetle cevaplayan Pamuk, siyasî konular olarak nitelendirilebilecek Türkiye, Türkiye ile Avrupa Birliği, azınlıklar, Ermeni meselesi gibi konularda ise tedirgin, kısa ve yüzeysel yanıtlar vermekle yetindi.

Kendisine ve eserlerine sıklıkla atfedilen Doğu ve Batı kültürleri arasında bir köprü oluşturduğu şeklindeki değerlendirmelere katılmayan Pamuk, "Ben bir uygarlığı bir diğerine anlatmak için yazmıyorum romanlarımı. Uygarlıklar ve kültürler arasında bir uyum sağlayabilmek değil benim güdülerim. Bununla birlikte benim siyasi bakışım buna çok da uzak değil, Doğu ile Batı arasında bir çatışma olmamalı." dedi.

Kamuoyunda Pamuk Davası olarak bilinen soruşturma anımsatılarak Nobel Ödülü'nün kendisini bundan sonra sorunlardan kurtarıp kurtarmayacağı yönündeki bir soruya ise şu şekilde cevap verdi:

"Nobel Ödülü’nün ya da herhangi bir başka ödülün beni Türkiye’de mahkemelere düşmekten kurtarabileceğini düşünmüyorum. Türkiye daha önce böyle bir ödül de almamış olduğu için konu daha da hassaslaşıyor. Dolayısıyla konu gerektiğinden çok daha fazla siyasi nitelik kazandı. Ama daha önce de belirttiğim gibi, bu ödül, yazıya bağlılığımı ve yazarlık alışkanlıklarımı değiştirmeyeceği gibi, benim siyasi eğilimlerimi de değiştirmeyecek."[19]

Romancılığı değiştir

 
Orhan Pamuk çalışma odasında, 2005.

Orhan Pamuk'un romancılığı postmodern edebiyat içerinde değerlendirilir.[20] Eleştirmen Yıldız Ecevit, Orhan Pamuk'u Okumak başlıklı kitabında,[21] onun "avangart" romancılığını değerlendirmektedir. Özellikle Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı’dan yola çıkarak bize kendisini ve olayların gelişimini anlatır. Aynı şekilde edebiyat tarihçisi Jale Parla da Don Kişot'tan Günümüze Roman başlıklı kapsamlı yapıtında, Benim Adım Kırmızı'dan hareketle Orhan Pamuk'un eserlerini karşılaştırmalı edebiyat bağlamında irdeledi. Parla'ya göre Pamuk, Türk romanının aldığı önemli dönemeçlerin sahibi olan bir yazardır. Doğu-Batı sorunsalıyla estetik düzeyde hesaplaşmaya yönelen Ahmet Hamdi Tanpınar ve Oğuz Atay gibi önemli yazarlardan biridir. Pamuk, bu sorunsalı kültürel ve felsefi içerimleriyle edebiyatına taşımış, özellikle Kara Kitap'ta bu tema bağlamında önemli, çok katmanlı bir edebi metin örneği sergiledi.[22] 2016 yılında okurlarıyla bir araya gelen Orhan Pamuk, niçin yazdığı sorusuna şu şekilde cevap verdi:

"Benim yazdığım gibi kitaplar yazılsın da, okuyayım diye yazıyorum. Bir türlü mutlu olamadığım için yazıyorum, demek ki mutlu olmak için yazıyorum."

Pamuk, bir başka mülakatta da romancılığı hakkında, "Ben edebî ilhama inanıyorum. Bir akşam uyurum, bir sabah kalkarım kî, bir roman gelmiş, yukarıdan bana yollanmış. Hop, üç günde yazı yazıp verebilirim." ifadelerini kullandı.[23]

Eleştiriler değiştir

 
Orhan Pamuk 2017'de bir konferansta.

Orhan Pamuk'un Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanması değişik tepkilerle karşılaştı. Ödülün Pamuk'a Türkiye tarihi ile ilgili demeçleri dolayısıyla verildiği iddialarında bulunuldu.[24] Orhan Pamuk Nobel ödülünü almadan on ay önce, 19 Aralık 2005 tarihli Cumhuriyet gazetesinde yayımlanan Erol Manisalı'nın "Orhan Pamuk Nobel'i Garantiledi" başlıklı yazısı, Pamuk'un ödülü almasının ardından popülerleşti ve Orhan Pamuk'un Nobel'i hakkındaki olumsuz eleştiriler bu yönde gelişti.[25] TRT'de Banu Avar'ın hazırlayıp sunduğu "Sınırlar Arasında" adlı belgeselin Pamuk'un Nobel ödülünü almasından bir gün sonra yayımlanan bölümünde Pamuk, Nobel ödülleri ve İsveç ile ilgili olumsuz eleştiriler yer aldı.[26] Demirtaş Ceyhun hazırladığı imza metninde Orhan Pamuk'un kitaplarını "Amerikan patentli postmodern romanlar olarak" adlandırmış ve "Nobel ödülünün Pamuk'a verilmiş bir ücret" olduğunu söylemiştir.[27] Basında Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in Orhan Pamuk'u kutlamadığına dikkat çekildi.[28] Ödüle yabancı basından olumsuz eleştiriler de gelmiş, ödülün siyasi sebeplerden dolayı verildiği belirtilmiştir.[29]

Orhan Pamuk'un eserlerinde Atatürk hakkında kullandığı üslup ve yazıları da kimi eleştirilere uğradı.[25][30]

Bir kısım edebiyatçı Orhan Pamuk'un eserlerindeki bazı bölümlerin diğer yazarlara ait başka eserlerden fazlasıyla esinlendiğini savunmakta, özellikle bazı romanlarındaki belli kısımların diğer kitaplardan neredeyse tamamen alıntı olduğunu öne sürmektedir. Hürriyet yazarı Murat Bardakçı 26 Mayıs 2002 tarihinde belgeleri ile yazarı sahtecilik ve intihal ile suçladı. Murat Bardakçı'ya göre Orhan Pamuk'un Benim Adım Kırmızı romanı, hikâyesi ve anlatım şekli ile Amerikalı yazar Norman Mailer'in Ancient Evenings adlı romanının bir kopyasıdır. Ayrıca suçlamalara göre Orhan Pamuk'un Beyaz Kale adlı romanı, Mehmed Fuad Carim'in Kanuni Devrinde İstanbul başlıklı eserinden birebir pasajlar içermektedir.[31] Orhan Pamuk günümüze dek bu konuyla ilgili herhangi bir açıklamada bulunmamıştır.

Orhan Pamuk'un Sri Lanka'da düzenlenecek olan bir edebiyat festivaline katılması, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü tarafından eleştirildi. Örgüt, Orhan Pamuk ile festivale katılmak isteyen diğer edebiyatçıları Sri Lanka'daki baskıları meşrû hâle getirmekle suçladı.[32][33]

Davalar değiştir

Orhan Pamuk, Neue Zürcher Zeitung adlı İsviçre gazetesinde verdiği bir mülâkatta, "Bu topraklarda 30 bin Kürt ve 1 milyon Ermeni öldürüldü. Benden başka kimse bundan bahsetmeye cesaret edemedi." şeklinde bir ifadede bulundu. Bu sözleri nedeniyle Türk Ceza Kanunu'nun 301. maddesi uyarınca soruşturma açıldı.

16 Aralık 2005'te ilk duruşması yapılan dava, Adalet Bakanlığından beklenen yazı gelmediği için 7 Şubat 2006 tarihine ertelendi. Şişli Asliye Ceza Mahkemesi, bu tür davalar için Adalet Bakanlığı'nın yazılı izninin gerektiğini belirterek izin verilip verilmediğinin sorulması için bakanlığa yazı yazılmasına karar verdi ve duruşmayı da 7 Şubat 2006'ya erteledi. Duruşmanın ertelenmesi kararına AB yetkililerinden tepkiler geldi. Dava günü Şişli Adliyesi önündeki Pamuk ve yabancı yetkililere yönelik protesto gösterileri, Türkiye ve dünya basınında önemli yer tuttu.

AB-Türkiye Karma Parlamento Eş Başkanı Joost Lagendijk, "Hükümet, parlamentoya değişiklik yasası getirebilir. Yapılacak şey budur. Türkiye'nin imajına büyük bir zarar vermiştir. Avrupa'da kötü bir imaj doğmuştur. Ünlü bir yazar hakkında dava açarsanız, dışarıda milliyetçiler bu yazarı dövmek için arabasına saldırırsa, burada ciddi bir sorun vardır." dedi.

Avrupa Parlamentosu Türkiye Raportörü Camiel Eurlings de, hükûmetin yazar Orhan Pamuk davasını düşürmesi gerektiğini belirterek, "hükûmet reform taahhüdüne sadık kalmalı" şeklinde konuştu.

Türkiye ile AB arasında ciddi gerilime neden olan Orhan Pamuk’un hakkındaki dava 22 Ocak 2006 tarihinde düştü. Her ne kadar mahkeme başlangıçta davayı reddettiyse de, Pamuk 2011 yılında kendisinden davacı olan kişilerin haysiyetini aşağıladığı gerekçesi ile toplam 6.000 lira tazminat cezası aldı.[34]

Orhan Pamuk'un avukatı Halûk İnanıcı, davanın soruşturma ve kovuşturma süreçlerindeki kusurları öne sürerek, iddianamenin eksik düzenlendiğini, savcılık tarafından Adalet Bakanlığına gönderilen fezlekede başka suçtan izin talep ettiği, dava iddianamesinde dava ile ilgili ya da ilişkili olmayan bambaşka bir suçtan yargılama talep ettiğini açıkladı.[35] Şişli 2. Asliye Ceza Mahkemesi, üç yıla kadar hapis cezası talebiyle yargılanan Orhan Pamuk hakkında Adalet Bakanlığı'nın ilettiği "Yargılama için izin yetkimiz yok" kararının yargılama izni olarak değerlendirilemeyeceğine karar vererek davayı düşürdü. Mahkeme, 301. maddenin yerine geçtiği eski Türk Ceza Kanunu'nun 159. maddesinde "tatbiki bakanlığın iznine tâbidir" şeklinde bir ibare bulunmasını göz önüne aldı ve bu tâbiri de sanık lehine değerlendirerek ilk duruşmada Adalet Bakanlığı'ndan yargılama izni talep etmişti.

Eserleri değiştir

Devlet nişanları değiştir

Ödülleri değiştir

Yıl Ödül Ülke Eser/Gerekçe
1979 Milliyet Roman Yarışması Ödülü Türkiye Karanlık ve Işık (iki yazar arasında paylaşıldı)
1983 Orhan Kemal Roman Ödülü Türkiye Cevdet Bey ve Oğulları
1984 Madaralı Roman Ödülü Türkiye Sessiz Ev
1990 Independent Yabancı Roman Ödülü İngiltere Beyaz Kale
1991 Prix de la Découverte Européene Fransa Sessiz Ev (Fransızca çevirisi nedeniyle)
1991 Antalya Altın Portakal film festivali en iyi senaryo Türkiye Gizli Yüz
1995 Prix France Culture Fransa Kara Kitap
2002 Prix du Meilleur Livre Etranger Fransa Benim Adım Kırmızı
2002 Premio Grinzane Cavour İtalya Benim Adım Kırmızı
2003 Uluslararası IMPAC Dublin Edebiyat Ödülü İrlanda Benim Adım Kırmızı
2005 Prix Médicis Etranger Fransa Kar
2005 Alman Yayıncılar Birliği Barış Ödülü Almanya
2005 Richarda Huch Ödülü Almanya
2006 Le Prix Méditerranée étranger Ödülü Fransa Kar[37]
2006 Nobel Edebiyat Ödülü İsveç "Külltürlerin çatışması ve birleşmesinde yeni semboller bulması"
2006 Washington Üniversitesi Seçkin Hümanist Ödülü Amerika Birleşik Devletleri[38]
2008 Ovid Ödülü Romanya
2010 Norman Mailer Yaşam Boyu Başarı Ödülü Amerika Birleşik Devletleri
2012 Sonning Ödülü Danimarka
2012 Legion D'honneur Fransa[39]
2014 Mary Lynn Kotz Yılın Sanat Kitabı Ödülü Amerika Birleşik Devletleri Şeylerin Masumiyeti[40]
2014 Tabernakul Edebiyat Ödülü Makedonya[41]
2014 EMYA (Avrupa'da Yılın En İyi Müzesi Ödülü) Estonya Masumiyet Müzesi[42]
2014 Helena Vaz da Silva Avrupa Ödülü Portekiz[37]
2015 Aydın Doğan Vakfı Roman Ödülü Türkiye Kafamda Bir Tuhaflık
2015 Erdal Öz Ödülü Türkiye Kafamda Bir Tuhaflık
2016 Yasnaya Polyana Edebiyat Ödülü (“Yabancı Edebiyat” kategorisi) Rusya Kafamda Bir Tuhaflık
2016 Milovan Vidakoviç Ödülü Sırbistan
2017 Budapeşte Büyük Ödülü Macaristan
2017 Lampedusa Edebiyat Ödülü [43] İtalya Kırmızı Saçlı Kadın
2017 Edebi Yalım Ödülü Karadağ
2021 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü Türkiye Veba Geceleri

Fahri doktoraları değiştir

Onur üyelikleri değiştir

  • 2005: American Academy of Arts and Letters Onur Üyesi (Amerika Birleşik Devletleri)
  • 2008: Social Sciences of Chinese Academy Onur Üyesi (Çin)
  • 2008: American Academy of Arts and Sciences Onur Üyesi (Amerika Birleşik Devletleri)

Kaynakça değiştir

  1. ^ Ama ben Türk'üm 18 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Radikal (17/10/05)
  2. ^ a b "Orhan Pamuk". İletişim Yayınları. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2007. 
  3. ^ "biography". orhanpamuk.net. 27 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Election of New Members at the 2018 Spring Meeting". American Philosophical Society (İngilizce). 2 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2022. 
  5. ^ "The Istanbul Declaration of The European Writers' Parliament 2010". Three Monkeys Online Magazine (İngilizce). 19 Ocak 2011. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2022. 
  6. ^ a b Pamuk, Orhan (2003). İstanbul : hatiralar ve şehir. 1. baskı. İstanbul: YKY. ISBN 975-08-0716-2. OCLC 55110385. 
  7. ^ "Eine Schule des Verstehens" (PDF). Dankesrede Friedenspreis des Deutschen Buchhandels. Börsenverein des Deutschen Buchhandels. 10 Mart 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2022. 
  8. ^ "The Nobel Prize in Literature 2006". NobelPrize.org (İngilizce). 22 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2021. 
  9. ^ "Orhan Pamuk and the Turkish Paradox". Der Spiegel. 21 Ekim 2005. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  10. ^ "Nobel prize for hero of liberal Turkey stokes fears of nationalist backlash". The Guardian. 13 Ekim 2006. 26 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2007. 
  11. ^ "2003 – DUBLIN Literary Award" (İngilizce). dublinliteraryaward.ie. 10 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  12. ^ "Orhan Pamuk Teller of the Awful Truth" (İngilizce). Time. 30 Nisan 2006. 22 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2006. 
  13. ^ "Pamuk, Cannes'da jüri üyesi". Hürriyet (gazete). 19 Nisan 2007. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2007. 
  14. ^ "Orhan Pamuk dünya evine girdi". Kısa Dalga. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  15. ^ "Orhan Pamuk". teis.yesevi.edu.tr. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2022. 
  16. ^ "2006 Nobel Yazın Ödülü" (PDF). İsveç Akademisi. 12 Ekim 2006. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2006. 
  17. ^ "Orhan Pamuk – Nobel konuşması,". nobelprize.org. 7 Aralık 2006. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  18. ^ "Nobel, Orhan Pamuk'un ellerinde". ntvmsnbc.com. 10 Aralık 2006. 12 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "BBCTurkish.com | Avrupa | Pamuk'tan Nobel konuşması". www.bbc.co.uk. 8 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2022. 
  20. ^ Kılıç, Engin (1999). Orhan Pamuk'u Anlamak. İletişim Yayınları. ISBN 975-470-631-X. 
  21. ^ Ecevit, Yıldız (1996-2004). Orhan Pamuk'u Okumak. İletişim Yayınları. ISBN 975-05-0220-5. 
  22. ^ Parla, Jale (2000). Don Kişot'tan Günümüze Roman. İletişim Yayınları. ISBN 975-470-796-0. 
  23. ^ "Orhan Pamuk: Alışkanlık olduğu için yazıyorum". ntv.com.tr. 6 Mart 2016. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2016. 
  24. ^ "Pamuk'un Nobeli'ne tepkiler..." ntvmsnbc.com. 21 Ocak 2007. 24 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2008. 
  25. ^ a b Emin Çölaşan. "Nobel'li 'Türk'... Maskenin arkası". Hürriyet Gazetesi. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2006. 
  26. ^ "TRT'de Nobel programı skandalı". 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2008. 
  27. ^ "Nobel Orhan Pamuk'a verilmiş bir ücrettir". 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2008. 
  28. ^ "Sezer Orhan Pamuk'u kutlamadı". 8 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2006. 
  29. ^ Bu eleştirilere göre Pamuk, Ermeni Kırımını Türkiye'deki resmî tarih anlayışının aksine reddetmediği için ödüllendirilmiştir. 14 Ekim 2007 tarihli 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CBS haberi (İngilizce) 14 Ocak 2011 tarihinde erişilmiştir
  30. ^ Fatih Altaylı. "Ahmet Taner Kışlalı'nın Kaleminden Orhan Pamuk". Haber Vitrini. 18 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2006. 
  31. ^ "Murat Bardakçı'nın 26 Mayıs 2002 tarihli yazısı". 13 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021. 
  32. ^ "Orhan Pamuk ve diğer yazarlara suçlama: Sri Lanka'daki baskılar meşrulaştırılıyor". BBC Türkçe. 20 Ocak 2011. 22 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  33. ^ "Sri Lanka trip puts Turkish author Pamuk in watchdog's black book". Hürriyet (gazete). 20 Ocak 2011. 22 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  34. ^ "Yargitay bastırdı, Orhan Pamuk Kerinçsiz'e tazminat ödeyecek". bianet. 28 Mart 2011. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022. 
  35. ^ "Yazar Orhan Pamuk'un 301 Davası Düştü". 26 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2014. 
  36. ^ "Orhan Pamuk Awarded Officier De l'Ordre National De La Legion D'Honneur". Getty Images. 29 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2014. 
  37. ^ a b "TURKISH WRITER ORHAN PAMUK WINS HELENA VAZ DA SILVA EUROPEAN AWARD 2014". 25 Temmuz 2014. 13 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2014. 
  38. ^ "2006 Nobel Prize-winner Orhan Pamuk to receive Washington University's inaugural Distinguished Humanist Medal Nov. 27" (Basın açıklaması). Washington University in St. Louis. 13 Kasım 2006. Erişim tarihi: 3 Eylül 2008. 
  39. ^ "Orhan Pamuk'a Legion D'honneur nişanı". Hürriyet (gazete). 30 Ekim 2012. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2014. 
  40. ^ "Masumiyet Müzesi'ne Amerika'dan ödül". Hürriyet (gazete). 22 Ekim 2013. 19 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2014. 
  41. ^ "Orhan Pamuk'a Tabernakul Edebiyat Ödülü". edebiyathaber.net. 26 Aralık 2013. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  42. ^ "Orhan Pamuk ödülünü Soma'daki madencilere adadı". 19 Mayıs 2014. 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2014. 
  43. ^ "Kırmızı Saçlı Kadın'a İtalya'dan Lampedusa Ödülü". CNN Türk. 26 Temmuz 2017. 13 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2017. 

Dış bağlantılar değiştir