Nizari fıkhı

(Nizâr’îyye sayfasından yönlendirildi)

Nizari fıkhı, İsmâil’îyye mezhebinin bir kolu olan Nizarîlik şubesinin kendine has İslâmî hukûk, ilke ve kurallarını tanımlayan, temelleri Meymûn’ûl-Kaddâh ve oğulları tarafından atılan Bâtınî fıkıh öğretisi. Bu fıkha göre İmâmet sona ermemiş olup hâlâ babadan oğula geçmektedir. Günümüzdeki imâmları Nizârîlik mezhebinin Kırk Dokuzuncu İmâm-ı Zamânı olan IV. Ağa Han'dır. Nizârî mezhebinin âkidesine göre İmâmet babadan oğula geçmek suretiyle hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır. Nizar'ın Mısır'dan ayrılması ve vefât etmesinden sonra ise oğlu El-Hâdî bin el-Nizâr'ın Elemût Kalesi'nde Gayba halinde "Gizlenen-İmâm" olarak İmâmet'i devam ettirdiğine inanılmaktadır.

Oruç ve Zekât ibadetleri

değiştir

İmam Hazır olarak adlandırdıkları şimdiki devrin imamının peygamberden daha üst mevkide olduğunu kabul eden Nizârîler'in oruç ibadeti Ramazan Ayı'nın Yirminci gecesinden başlar ve ertesi gün öğle vaktine kadar devam eder. Sünniler'de Kırkta Bir olarak belirlenmiş olan Zekât oranı ise Onda Bir ilâ Sekizde Bir arasında tespit edilmektedir.[1]

 
Nişabur, Dizbad Bölgesi'ndeki bir Nizari Cemaathanesi.

Cemaathane'de icra edilen Nizari-Mukaddes Dua [2] ibadeti

değiştir

Şafak vakti, güneşin hemen batışından sonra ve gece vakitlerinde günde toplam üç defa altışar rekat olarak icra edilen bir namaz şekli olan Nizari-Mukaddes Dua İbadeti, genellikle yüzleri Mekke istikametinde kıbleye dönük olarak inşa edilen "Cemaathane" adı verilen kutsal mekanlarda icra edilir.

Nizari Kutsi-Dua ibadeti

değiştir

Nizari Kutsi-Dua ibadeti iki ayrı pozisyondan oluşmaktadır. Bunlar, Nizârîler'in ku'uud adını verdikleri oturma şekli ve namazın her rekatının sonundaki secde durumlarıdır. Güney Asya'da sonradan Müslüman olan Hocalar kolunda ise Mukaddes Dua ayakta icra edilmetedir. Dua esnasında belirli yerlerde tesbih kullanılmaktadır. Mukaddes Dua'nın sonuna gelindiğinde ise şahıs yanında bulunan diğer komşusuna doğru dönerek "Şah yo Didâr" (Allah'ın Selam'ı üzerinize olsun!) diyerek selam verir. Diğer Müslüman gruplardan farklı olarak Nizârîler'in namaz esnasındaki imamları, Nizarilik mezhebindeki kadın-erkek eşitliğini vurgulamak amacıyla, erkek veya kadın olabilmektedir.

Kutsi-Dua'nın icra şekli

değiştir

Nizârîler'in Mukaddes-Dua adını verdikleri namaz Fatiha Suresi ile başlar. Çeşitli rekatlarda Nisa Suresi, Maide Suresi, Fetih Suresi ve Enfal Suresi'nden seçilmiş ayetler ezberden Arapça olarak okunur. Namazın en son rekatında ise İhlas Suresi okunmak suretiyle Mukaddes Dua tamamlanmış olur. Sonunda her iki tarafa Şah yo Didâr dendikten sonra, kişiler bir alçak gönüllülük ifadesi olarak kendi müridlerinin secde yaptığı yerin tozunu alarak üç defa kelime-i şehadet getirerek kendi yüzlerine sürerler. Dua'nın sonuna doğru ise aşağıda yer alan Nizârîler'in bütün imâmlarının isimleri Ali'den başlamak suretiyle en son imama gelene kadar sırasıyla zikredilir.

Nizârîliğin imâm silsilesi

değiştir

Aşağıda Nizârîliğin kabul ettiği imâm silsilesi yer almaktadır.[1]
1. Ali bin Ebu Talib
2. Hüseyin bin Ali
3. Zeynelâbidîn
4. Muhammed el-Bakır
5. Cafer-i Sâdık
6. İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek
7. Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Şâkir
8. Vâfî Ahmed
9. Muhammed et-Taki
10. Razî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)
11. Mehdi (Fâtımîler hanedanı kurucusu)
12. İkinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Kaim (Muhammed el-Kaim bi-Emrillah)
13. Üçüncü Fâtımî Hâlife/İmâmı Mansur (İsmail Mansur bi-Nasrillah)
14. Dördüncü Fâtımî Hâlife/İmâmı Mu‘izz (Ebu Tamim el-Mu‘izz Li-Dinillah)
15. Beşinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Ebû Mansûr Nizâr el-ʿAziz bil-Lâh
16. Altıncı Fâtımî Hâlife/İmâmı EbûʿAlî el-Mansûr el-Hâkim bi-EmrʿAllâh (Dürzîler'in ortaya çıkışı)
17. Yedinci Fâtımî Hâlife/İmâmı ʿAlî ez-Zâhir li-Îʿzâz Dîn’il-Lâh
18. Sekizinci Fâtımî Hâlife/İmâmı Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir bil-Lâh (Mustâ‘lîlik kolu ayrıldı.)
19. Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh ibn el-Mûstensir bil-Lâh
20. Elemûtlar "Birinci Gizlenen-İmâmı" El-Hâdî bin el-Nizâr (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz oğlu olarak tanıtılan)
21. Elemûtlar "İkinci Gizlenen-İmâmı" El-Môhtadî bin el-Hâdî (Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ li-Dîn’il-Lâh'ın öz torunu olduğu iddia edilen - I. Muhammed)
22. Elemûtlar "Üçüncü Gizlenen-İmâmı" El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh bin el-Hâdî bin el-Nizâr ( I. Hasan - Hasan bin el-Muhammed bin Ali )
23. Elemûtlar "Birinci Gözüken-İmâmı" Hasan-ı Sâni Alâ Zikrihi’s-Selâm ( II. Hasan - Nasıl ki İslâm inancına göre Muhammed'in adı her zikredildiğinde veya işitildiğinde sallallahu aleyhi ve sellem ibâresinin söylenmesi dînî bir mükellefiyyet hâlini almışsa, Nizâr’îyye Mezhebi'nin âkidesine göre de Alâ Zikrihi’s-Selâm Hasan Sâni'nin adının duyulması veya söylenmesi hâlinde sâmimî bir Nizârî'nin "Alâ Zikrihi’s-Selâm" ibâresini onun peygamberliğini kalben ikrâr etmek maksadıyla tekrarlaması şarttır.)
24. Elemûtlar "İkinci Gözüken-İmâmı" Nûr’ûd-Dîn Muhammed Sâni
25. Elemûtlar "Üçüncü Gözüken-İmâmı" Celâl’ed-Dîn Hasan-ı Sâlis
26. Elemûtlar "Dördüncü Gözüken-İmâmı" Alâ’ed-Dîn Muhammed bin Hasan-ı Sâlis
27. Elemûtlar "Beşinci ve Son Gözüken-İmâmı" Rükneddin Hür Şah
(Bağımsız Elemût Nizârî Devleti 1256 yılında Hülagû tarafından sona erdirildi. 1256 yılından sonra Nizârîler inançlarını Sûfilik şemsiyesi altında devam ettirdiler.)
28. Şems’ed-Dîn Muhammed
29. Kâsım Şâh
30. İslâm Şâh
31. Muhammad ibn İslâm Şâh
32. II. Mûstensir bil-Lâh
33. Abd’ûs-Selâm Şâh
34. Gârib Mîrzâ / III. Mûstensir bil-Lâh
35. Ebû Zer ʿAli Nûr’ûd-Dîn
36. Murâd Mîrzâ
37. Z’ûl-Fikâr ʿAli I. Halîl’ûl-Lâh
38. Nûr’ûd-Dahr (Nûr’ûd-Dîn) ʿAli
39. ʿAli II. Halîl’ûl-Lâh
40. Şâh II. Nizâr
41. Seyyid ʿAli
42. Hasan ʿAli
43. Kâsım ʿAli (Seyyid Câʿfer)
44. Ebû’l-Hasan ʿAli (Bekir Şâh)
45. Şâh II. Halîl'ûl-Lâh
46. Hasan ʿAli Şâh Mahallâtî (I. Ağa Han)
47. ʿAli Şâh Ni'metullâhî (II. Ağa Han) (Şâh ʿAli Şâh resmi Nizârî listesine göre)
48. Sultân Muhammad Şâh (III. Ağa Han)
49. Şâh Kerîm’ûl-Hûseynî (VI. Ağa Han)

İsmâilîyye soy ağacı

değiştir
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2. İmâm Hüseyin
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
3. İmâm Ali Zeyn el-Âb’ı-Dîn
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
4. İmâm Muhammed el-Bakır
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
İmamet
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
5. İmâm Câ'fer-i Sâdık
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
6. İmâm İsmâil bin Câ'fer el-Mûbarek
 
Musa el-Kâzım
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8. İmâm ʿAhmed el-Vâfî (ʿAbadullâh‘bin’Muhammed)
 
7. İmâm Muhammed bin İsmâ‘îl eş-Şâkir
 
Ali er-Rızâ
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
9. İmâm Takî Muhammed (ʿAhmed bin ʿAbadullâh)
 
İsmaililik/Yedicilik
(Bâtınîlik İsmaililik)
 
Muhammed el-Cevâd
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
10. İmâm Razî/Zekî ʿAbd Allâh (Hüseyin bin ʿAhmed)
 
 
Kufeli Hamdan Karmat
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
11. İmâm Ebû Muhammed ‘Ubayd Allâh el-Medhî
 
Ebû’Saʿid‘Hasan bin Behrâm Jennâbî
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Sâbiîlik
 
 
 
Fâtımî Devleti
 
Karmatîlik (Yediciler/elʿBakl’îyye)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Üniter Çağrı
 
 
 
16. Dâ’î-Â’zam Târik’ûl-Hâkim bi-EmrʿAllâh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hamza
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
El-Mu'tenâ
 
 
 
18. Dâ’î-Â’zam Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hikmet Risaleleri
 
 
 
19. İmâm Ebû’l-Kâsım ʿAhmed el-Mustâ‘lî
 
19. Ebû Mansûr Nizâr el-Mustafâ
 
 
 
 
Nâsır-ı Hüsrev
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Dürzîlik
 
 
 
Mustalilik
 
Nizarîlik
 
 
 
 
 
Türkistan Aleviliği
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hafızilik
 
Tâyyîb’îyye
 
Alamut Kalesi
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Süleymanî Buhra
 
Davudî Buhra
 
Haşhaşiler
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Hebtiahs Buhra
 
 
Etbe-î Melek Buhra
 
Sünnî Buhra
 
İleri Davudî Buhra
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Alavî Buhra
 
Câferî Buhra
 
Patanî Buhra
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


Dış bağlantılar

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Kaynak: Mustafa Öz, Mezhepler Tarihi ve Terimleri Sözlüğü, Ensar, İstanbul, 2011.
  2. ^ "Bombay High Court:Haji Bibi vs H.H. Sir Sultan Mahomed Shah 1 September, 1908". Russell, High Court of Bombay. 19 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2012. 

Bibliografya

değiştir