Laz alfabesi
Laz alfabesi (Lazca: Lazuri Alboni[1]) Lazcanın yazılması için kullanılan bir yazı sistemidir.
TarihçeDüzenle
Lazcayı yazılı bir dil haline getirmeye yönelik çalışmalar 1920'li yıllarda başlamıştır. Niko Marr'a göre, II. Abdülhamit döneminde bu alanda çalışmalar yapan Hopalı Faik Efendi baskılara maruz kalmış, ailesi ile birlikte sürülmüş ve çalışmalarına el konulmuştur.[2]
Lazcanın yazılı bir dil haline getirilmesi çabalarında en önemli pay İskender Chitaşi'ye aittir. İskender Chitaşi, 1920'li yıllarda SSCB'de Latin kökenli bir Laz Alfabesi hazırladı. O dönemde SSCB'de açılan Laz okullarında bu alfabe ile Laz çocuklarına, Lazca eğitim verildi. Ayrıca İskender Chitaşi, Latin harflerini temel alarak kendi hazırladığı bu alfabe ile birçok Lazca kitap yazdı.
Wolfgang Feurstein ve Fahri Lazoğlu tarafından Latin harflerine dayalı olarak hazırlanan Laz alfabesi, 1984 yılında kamuoyuna duyuruldu. Fahri Lazoğlu, Laz Alfabesi oluşturma çalışmalarına 1970'li yıllarda başlamıştı. Lazoğlu Alfabesi, ilk kez Almanya'da bir grup Laz tarafından "Lazebura" isimli dergide yayınlanmış, ayrıca Kafkasoloji kongrelerine sunulmuştur. 35 harfli Laz alfabesi, 1993 yılında Ogni dergisinde yayınlanarak, Türkiye Lazları içinde Laz diline ilgi duyanlar tarafından da kullanılmaya başlandı.
Bunun yanında Gürcistan'da yaşayan Lazlar, Gürcü alfabesini de kullanmaktadırlar.
Lazca AlfabeDüzenle
| Laz alfabesi | Laz alfabesi | |
|---|---|---|
| A | B | |
| C | Ç̌ | |
| D | E | |
| F | G | |
| Ğ | H | |
| X | I | |
| J | K | |
| Ǩ | Q | |
| L | M | |
| N | O | |
| P | P̌ | |
| R | S | |
| Ş | T | |
| Ť | U | |
| V | Y | |
| Z | Ž (dz) | |
| Ʒ (ts) | Ǯ (tz) |
KaynakçaDüzenle
- ^ http://www.omniglot.com/writing/laz.htm (Lazca iki alfabe ile yazılır)
- ^ Hasan Azaklı (5 Mayıs 2018). "Tarih boyunca Lazlar". hopam.com. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2019.