Adnan Oktar

Türk kült lideri
(Adnan Oktar ile Sohbetler sayfasından yönlendirildi)

Adnan Oktar (d. 2 Şubat 1956, Ankara), kamuoyunda Adnan Hoca olarak tanınan Türk kült lideri ve suçlu.[4][5][6][7] Oktar'ın kurucusu ve lideri olduğu, kendi adıyla anılan ve mehdiyet inancını merkezine alan kültü, 1980'li yıllarda kamuoyunca tanınmaya başladı; zengin aile çocuklarını ebeveynlerinden koparması ve cinsel istismar, şantaj, tehdit gibi suçlar ile gündeme geldi.[8][9][10]

Adnan Oktar
2007'de Adnan Oktar
Doğum2 Şubat 1956 (68 yaşında)
Ankara, Türkiye
MilliyetTürk
Diğer ad(lar)ı
  • Harun Yahya
  • Adnan Hoca
  • Cavit Yalçın
  • Ahmet
VatandaşlıkTürkiye
EğitimMimar Sinan Güzel Sanatlar Akademisi (1979)
İstanbul Üniversitesi Felsefe Bölümü[1]
MeslekKült lideri
OrganizasyonAdnan Oktar Grubu/Adnan Hocacılar
Tanınma nedeni
TelevizyonA9 TV
DinSünni İslam
SuçlamaDolandırıcılık ve cinsel istismar dâhil 24 suç
EtkilendikleriSaid Nursî[2][3]

11 Temmuz 2018'de Adnan Oktar ve beraberindeki 176 kişi, "suç işlemek amacıyla örgüt kurma", "çocukların cinsel istismarı", "cinsel saldırı" ve "siyasi ve askeri casusluk" dâhil birçok suç iddiasıyla gözaltına alındı ve 18 Temmuz 2018'de çıkarıldığı mahkemede tutuklandı. Oktar önce Metris Cezaevi'ne konuldu,[11][12][13][14][15][16] daha sonra Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi'ne nakledildi.[17] 78'i tutuklu 236 sanığın yargılandığı davada, mahkeme kararını 11 Ocak 2021'de açıkladı ve Oktar'a 24 ayrı suçtan 1075 yıl üç ay hapis cezası verildi.[18][19][20][21][22] Daha sonra yöneticisi olduğu örgüt üyelerinin cezaları da eklenince cezası 9 bin 803 yıl 6 ay hapis ve 400 bin lira para cezasına yükseldi.[4][5][6][7] Verilen karar 15 Mart 2022'de Yargıtay tarafından "eksik kovuşturma ile hatalı değerlendirme sonucu" bozuldu.[23] Oktar 26 Nisan 2022'de Edirne'den Erzurum'a sevk edildi.[24] Yeniden yargılanması sonucunda 17 Kasım 2022'de 8 bin 658 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[25]

Oktar'ın kurduğu kültün cinsel istismar sistemi, kült üyelerinin yargılanmakta olduğu 2019/313 numaralı dosyada yer alan dijital deliller, müşteki-mağdur ve etkin pişman ifadeleri, teknik takip, dinleme ve ses tapeleri değerlendirilerek çizgi roman hâline getirildi.[26]

Harici video
Emniyet müdürü Faruk Sezer Adnan Oktar'ın kişiliği, faaliyetleri ve kurucusu olduğu suç örgütünün işleyişi hakkında bilgiler veriyor. “Kişileri hürriyetinden mahrum bırakma, çocuk tacizi ve toplu tecavüzler...” [1]

Adnan Oktar, 2 Şubat 1956 tarihinde Ankara'da doğdu. Çerkes asıllıdır.[27][28] Asıl adının Adnan Arslanoğulları olduğu öne sürülmektedir.[29] Basında yayımlanan, askerliğe elverişli olduğuna dair Genelkurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp Akademisi tarafından verildiği iddia edilen resmî belgelerde ise adı Adnan Oktar olarak görünmektedir.[30]

Babasını küçük yaşta kaybeden Adnan Oktar'ın annesinin adı Mediha, babasının adı Yusuf'tur. Oktar ilk ve orta öğrenimini Ankara'da tamamladı; ortaokulu Cebeci'de, liseyi Kurtuluş'ta okudu. Liseden sonra özel bir dershaneye giderek 1979 yılında İstanbul'daki Devlet Güzel Sanatlar Akademisi İç Mimarlık bölümüne girdi. Bir süre sonra okuldan ayrılan Adnan Oktar, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe ve Tarih bölümüne girdi. Daha sonra bu okulu da yarım bıraktı.

İstanbul'a yerleştikten sonra İslami tebliğ faaliyetine başlayan Oktar, yıllar içerisinde genişleyen ve nüfuzunu artıran bir cemaat meydana getirdi ve fahri başkanlığını yürüttüğü Bilim Araştırma Vakfı (BAV) tarafından yapılan yayınlarla İslami camiada adını duyurdu. Bir dönem Millî Gazete ve Akit gazetesinde yazılar yayımlattı.[31]

Cemaatindeki takipçileri arasında Ahmet ismini de kullanmış olan[29] Oktar, onlara biyolojik evrim, masonluk (daha sonra "ateist masonluk"), ateizm, materyalizm, satanizm, komünizm, faşizm ve Siyonizm (daha sonra "ateist Siyonizm") karşıtı görüşlerin savunulduğu kitaplar ve belgeseller hazırlatmış; bunları Harun Yahya ve Cavit Yalçın müstear adlarıyla yayımlatmıştır.[32][33][34] Oktar müstear adlarla yayımlanan kitapları kendisinin yazdığını ileri sürmüşse de, gerçekte hiçbir kitap yazmamıştır.[32][35] Eski takipçilerinden Emre Yaşar Ertüzün, Oktar'ın hiçbir konuda bilgisi olmadığını ve yayımlanan kitapların siyasi bölümlerinin Mustafa Akyol tarafından yazıldığını ileri sürmüştür.[35]

Adnan Oktar grubuna bağlı İnternet siteleri, TV ve değişik yayın araçlarıyla başlıca Mehdilik, Mehdi devri, evrim, yaratılış, ahir zaman ve Kur'an mucizeleri gibi konularda yayın yapmaktaydı. Bu yayınlarda özellikle Mehdi ve evrimle ilgili konularda,[36] ilgili bilim çevrelerinin araştırmalarının "bilimsel tarafsızlık" ve propagandizmden uzak bir anlayışla yansıtıldığını söylemek mümkün değildir. Adnan Oktar hoca veya alim değil cahil ve sıradan bir kişi olduğunu, bu konuları öğrenerek toplumla paylaşmak ve toplumun gündemine getirmek istediğini ifade etmiştir.[37]

Oktar 2012'de masonluk karşıtı tavrının tam zıttı bir konuma geçerek mason olmak için girişimlerde bulunmuş ve daha sonra 33. derece masonluğa kabul edildiğini A9 TV'de bir törenle duyurmuştur. Bunun için 1 milyon 50 bin euro ödediği iddia edilmiştir. Ancak Hür ve Kabul Edilmiş Masonlar Büyük Locası Oktar'ın mason olabilmesinin mümkün olmadığını ve derneğe hiçbir zaman kabul edilmediğini açıklayarak iddiaları yalanlamıştır.[38][39]

Seyyidlik ve Mehdilik iddiaları

değiştir

Adnan Oktar Muhammed'in soyundan gelenler anlamında seyyidlerden olduğunu iddia etmektedir.[40] Ayrıca kendi soyunun Davud'a dayandığını iddia etmektedir.[41]

Adnan Oktar'ın müritlerine, hadislerde sözü edilen kutsal kişi Mehdi olduğunu ima ettiği ve onları buna inandırdığına dair bazı iddialar bulunmaktadır.[42][43][44]

Oktar, bir röportajında Mehdilik iddiasında bulunduğunu reddetmiştir.[45] Ancak aynı röportajında "Mehdi'nin Mehdi olduğunu söylemeyeceğini, bir insanın Mehdi olduğunu söylemesi hâlinde dinden çıkacağını, Mehdi hakkındaki hadislerle 'tam bir uyum' içinde olduğunu, Mehdi'nin tarifinin kendisine 'tıpatıp uyduğunu', yine de tüm bunların bir tesadüf olabileceğini" belirtmiştir.[45] Adnan Oktar Mehdilik iddialarının ve kadınlarla ilişkilerinin sorulduğu tartışma programında Mehdi olmadığını, Mehdilik iddiasında bulunmadığını, buna kanıt olarak da âlemci olduğunu, neşeli olduğunu ve dedesi saydığı Muhammed'e benzer şekilde kadınlardan had safhada hoşlandığını ifade etmiştir.[46][47]

Adnan Oktar'a göre Mehdilikle ilgili 200 hadis kendisine tıpatıp uymaktadır.[48] Ayrıca ona göre Mehdi'nin ismi Adnan,[49] çıkış yeri de İstanbul[50] olabilir. Adnan Oktar, cemaate ait bir sitede yayınlanan başka bir röportajında, Mehdi ve İsa'nın yeniden geldiklerini, şu an "dinsizlerin, materyalistlerin ve müşriklerin, siyasi ya da başka şekillerdeki saldırılarından korunmak için gizlendiklerini" ileri sürmüştür.[51]

Eleştiriler ve sözdebilim

değiştir

Adnan Oktar'a göre evrim, doğrudan materyalizm, Nazizm, komünizm ve Budizm'le bağlantılı şeytanî bir öğretidir.[52][53] Oktar'ın yayımlattığı kitaplardaki iddiaların birçoğu köktendinci Hristiyan yaratılışçılığı ile benzerlik göstermektedir.[54] 2007 yılında, İslami yaratılışçılığı savunan Yaratılış Atlası[55] adlı kitabın binlerce kopyasını, Amerikalı bilim insanlarına, Kongre üyelerine ve bilim müzelerine göndertmiştir.[56]

Oktar evrenin 7000 yıl önce, altı günlük bir zaman diliminde yaratılması gibi klasik yaratılışçılık anlayışının bazı unsurlarının yok sayıldığı veya birtakım değişikliklerle yeniden yorumlanarak topluma sunulduğu yeni bir yaratılışçılık modeli ile öne çıkmaktadır. Bu modelde evrimin reddi en belirgin unsurdur. Diğer bir belirleyici unsur, evrenin varoluşunu açıklayan model teoriler arasından Büyük Patlama teorisinin tek bilimsel gerçek gibi kabul edilmesidir.

Oktar ve ekibinin ABD'de bilim çevrelerinde itibarı olmayan IRC (Institute for Creation Research) tipi yaratılışçılık ve sonrasında geliştirilen "akıllı tasarım" akımları ile bağlantılı olduğu ve referans vermese de onlardan kopya aldığı ifade edilmektedir.[57]

Adnan Oktar'ın başkalarına yazdırıp Harun Yahya takma ismiyle yayımlattığı[32] ve bilim çevrelerine ve değişik ülkelere gönderttiği kitaplarda başvurulan yöntemler ve değerlendirmeler akademisyenler tarafından tepki çekmiştir. Hacettepe Üniversitesi Biyoloji bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Ergi Deniz Özsoy, "O atlasın içinde bilim insanlarının ya da bilim eğitimi alan insanların ciddiye alacağı hiçbir şey yok. Daha önce başka yerlerde yayınlanmış fosillerden özenle çekilmiş fotoğraflar var, içindeki metinler son derece gülünç, herhangi bir bilimsel bilgi aktarmıyorlar." yorumunda bulunmuştur. ODTÜ Biyoloji bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Aykut Kence ise "Adnan Oktar'ın ne paleontolojide ne de biyolojide bu konularda söz söylemesine izin veren ne bir diploması ne de bir yetkinliği vardır. İçindeki desteksiz savları güzel resimlerle donatıp her tarafa dağıtmak bana en azından son derece gülünç geliyor." demiştir.[58]

Richard Dawkins Yaratılış Atlası'nda sergilenen nesnel yanlışlıkları ortaya koyarak şu soruyu sormaktadır: "Bu kitabın pahalı ve ışıltılı üretimiyle içeriğin "nefes kesen anlamsızlığı"nı bağdaştırmakta aciz kalıyorum. Acaba gerçekten anlamsızlık mı, yoksa basit tembellik mi —ya da çoğunlukla Müslüman yaratılışçılar olan hedef kitlenin cehalet ve aptallığının alaycı farkındalığı mı?"[59][60][61]

Türkiye'de Yaratılış Atlası'na çok sayıda akademisyen bilim insanının katıldığı bir çalışmanın ürünü olan 450 sayfalık "Harun Yahya Safsatası ve Evrim Gerçeği" isimli bir kitap ile cevap verilmiştir.[62][63]

İddia ve ithamlar

değiştir

Askerlik durumu ve akıl hastalığı konusu

değiştir

Oktar askere sevk edilmek istenmiş, 1993 yılında Eskişehir Hava Hastanesi'nden aldığı "askerliğe elverişli değildir" raporuyla askerlikten muaf tutuldu.[64] Oktar, paranoid şizofreni hastası olduğuna dair yedi farklı hastaneden rapor aldı.[64] Adnan Oktar Vekili Avukat Kerim Kalkan ise Gülhane Askeri Tıp Akademisi'nin raporunu dayanak göstererek, Adnan Oktar'ın ruh sağlığına ilişkin iddiaların gerçek dışı olduğunu iddia etti.[65]

18 Ağustos 2000'de bedelli askerlikten yararlanarak, öngörülen bedeli ödeyerek askerlikten terhis edildi.[65] Açtığı hakaret davalarından birine bakan bir hâkimin, Oktar'ın cezai ehliyeti olmadığına dair raporu olduğunu hatırlaması üzerine Oktar'ın avukatları hakaret davalarını geri çekti.[66]

Uyuşturucu kullanımı iddiaları

değiştir

Oktar, 1991 yılının Temmuz ayında bu kez Çeşme'de İzmir Emniyet Müdürlüğü'ne bağlı Ahlak Masası ekipleri tarafından gözaltına alındı. Gözaltının gerekçesi, bir babanın kızının zorla alıkonularak müritlerden biriyle evlenmeye zorlandığı gerekçesiyle yaptığı şikayet üzerine başlatılan soruşturmaydı. Soruşturmanın konusu olan çift, kendi rızalarıyla evlendiklerini açıkladı. Konu takipsizlikle sonuçlandı. Ancak gözaltına alınan Oktar'ın İstanbul'daki evinde yapılan aramada birkaç gram uyuşturucu madde ele geçirildi ve bununla ilgili olarak dava açıldı. Oktar hakkında 5 yıl hapis cezası istendi. Bu davada rapor hazırlaması istenen Cerrahpaşa Psikiyatri bölümü öğretim üyesi ve Adli Tıp Kurumu görevlisi Prof. Dr. Adnan Ziyalar, Oktar'ın kokain kullandığını tespit eden bir rapor hazırladı. Bu raporun ardından Oktar'ın müritleri, kendilerinden rüşvet istediği gerekçesiyle Ziyalar hakkında suç duyurusunda bulundu. Ziyalar, gözaltına alındı ve yargılandı. Daha sonra ise hakkındaki suçlamalardan beraat etti. Ziyalar, Oktar grubu tarafından kendisine komplo kurulduğunu öne sürdü.[67]

Suç örgütü kurma iddiaları

değiştir

12 Kasım 1999 tarihinde içlerinde Adnan Oktar'ın da bulunduğu, Bilim Araştırma Vakfı'na (BAV) mensup 85 kişi gözaltına alındı. Bir haftaya yakın bir süre İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nde tutulan BAV mensupları, bu süre içerisinde çok ağır fiziksel baskılar uygulandığını, önceden hazırlanmış bazı ifadelerin zorla imzalatıldığını iddia ettiler.[68] Adnan Oktar BAV operasyonu sonrasında dokuz ay cezaevinde tutulmuştur. Çete oluşturmak ve tehditle menfaat sağlamak suçlamasıyla cezaevinde tutulan Adnan Oktar ve Fırat Develioğlu, müştekilerin çoğunun Emniyet'teki baskı sonucu şikayetçi olmak zorunda kaldıklarını söylemeleri üzerine İstanbul DGM'de görülen duruşma sonunda tahliye edildiler.[69]

BAV operasyonunun gece yarısı gerçekleştirilmesi ile ilgili eleştiriler üzerine dönemin İçişleri Bakanı Saadettin Tantan, "Her şey kurallara göre yapılmıştır. Olay yargıya intikal etmek üzeredir. Onun için bu aşamada bir açıklama yapmayacağım. Şu kadarını söyleyeyim, Adnan Hoca'nın yakalanması Apo'nun yakalanması kadar önemli. Bu adam, Apo kadar tehlikeli birisi." açıklamasını yapmıştır.[70]

Adnan Oktar ve bir grup müridi hakkında açılan "çıkar amaçlı örgüt kurma" davası, 24 Kasım 2005 tarihinde, İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi'nin kararı ile, zaman aşımına uğradığı gerekçesiyle düşürülmüştür.[71] Bununla birlikte Yargıtay 8. Ceza Mahkemesi sonradan bu kararı bozmuştur.[72] Bozma kararı neticesinde, İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi Oktar hakkında yurt dışına çıkış yasağı getirmiştir.[73] Nisan 2008'deki duruşmada ise savcı Orhan Erbay, Adnan Oktar'ın da aralarında bulunduğu sanıklar hakkında beraat istemişti.[74] 9 Mayıs 2008'de Adnan Oktar, İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından, "çıkar amaçlı suç örgütü kurmak ve yönetmek" suçundan 3 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[75]

Oktar ile 17 sanığın yargılandığı davayı karara bağlayan İstanbul 2. Ağır Ceza Mahkemesi, Adnan Oktar'ı "çıkar amaçlı örgüt kurmak ve yönetmek" suçundan lehine olan yeni TCK'nın 220. maddesinin birinci fıkrası uyarınca üç yıl hapis cezasına mahkûm etti. Mahkeme heyeti, "adı geçen örgütün organize bir şekilde mahkemeyi baskı altında tutmak ve yargılamayı engellemek için görsel ve yazılı basına ilanlar verdiğini belirterek, mahkeme başkanı Salih Öztürk ve üye hakim Nuran Yalınbaş'a hakaret ve iftirada" bulunduklarını bildirdi. Mahkeme heyeti ayrıca, Oktar'ın fiilinden sonraki davranışları esas alınarak TCK'nın 62. maddesinde öngörülen indirimin uygulanmasına yer olmadığına hükmetti.[76]

Atatürk karşıtlığı

değiştir

1986 yılında Bulvar'a verdiği bir röportaj nedeniyle, 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun'a muhalefetten yargılandı.[77] Ortaköy'deki evinde, müritlerine Rıza Nur'un Mustafa Kemal Atatürk ile ilgili kitaplarını okutan ve bu konu basına yansıdığında inkâr eden Oktar, Atatürk'ün rozetini yakasına taktığı ilk gün, müritlerine verdiği gece derslerinde bu tutumunu "Tıpkı hadislerdeki gibi, Mehdi de, Deccal'ın kafasını elinde taşır" sözleriyle açıkladı.[77]

Ahlak Bürosu Amiri Başkomiser Nurettin Günay tarafından yapılan sorgulama sırasında zabıtlara geçen "Hakkınızda, daha önceleri Atatürk aleyhinde aşağılayıcı, kötüleyici, örneğin Şaşı Kemal, Beton Mustafa, Deccal gibi kelimeler kullandığınız ifade ediliyor. Dergilere bakılırsa, sonradan Atatürkçü olduğunuz anlaşılıyor. Bu değişikliğin sebeplerini açıklayın." sorusuna Oktar şu yanıtı verdi:[77]


Cemaatten ayrılan müritlerinden Ali Konyalı, Adnan Oktar'ın Atatürk konusundaki stratejisini Tempo dergisine şöyle anlattı:[77]


Oktar hakkında 1990'larda bir başka soruşturma daha açıldı. Bilim Araştırma Vakfı'ndaki konuşmalarından dolayı 5816 sayılı kanuna aykırı hareket etmekten sekiz hapsi istendi. Mart 1992'de beraat etti.[67]

Antisemitizm

değiştir

1986 yılında Adnan Oktar tarafından yazıldığı iddia edilmiş "Yahudilik ve Masonluk" adlı kitap yayımlandı. Bu kitapta, Türkiye'deki Yahudilerin ve masonların amacının, –yazara veya yazarlara göre "çarptırılmış Tevrat"ta da belirtildiği üzere– Türk halkının ruhânî, dînî ve ahlâkî değerlerini erozyona uğratmak ve onları birer hayvana döndürmek olduğu iddia edildi.[78][79] Yahudi ve masonların materyalist nedenlerle, evrim teorisini, dinsizliği ve ahlaksızlığı topluma empoze etmeye çalıştıkları öne sürüldü.[78]

Bu kitabın yayımlanmasından kısa süre sonra Adnan Oktar tutuklandı ve hapse atıldı. Daha sonra Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi'ne sevk edildi. Burada 19 ay boyunca gözetim altında tutuldu.[80]

1995'te BAV "Soykırım Yalanı" adlı kitabı yayımladı.[81] Bu kitap geniş yankılar uyandırdı.[82] Kitapta, Holokost olarak bilinen "Yahudi Soykırımı'nın yaşanmadığını, Yahudilerin, Almanların yenilmesi ile sonuçlanan II. Dünya Savaşı sonlarında yaşanan kıtlık ve tifüs salgını nedeniyle öldüklerini" iddia etti.[83]

1996'da Bedri Baykam, Ankara'da yayımlanan Siyah-Beyaz adlı gazetede, bahsi geçen kitabı ve gerçek adını kullanmayan yazarını ağır şekilde eleştiren bir köşe yazısı yazdı. Bunun üzerine Adnan Oktar taraftarları tarafından Bedri Baykam hakkında dava açıldı. Dava devam ederken, aynı yılın Eylül ayında Baykam, kitabın asıl yazarının Adnan Oktar olduğunu açıkladı.[82] Mart 1997'de dava geri çekildi.[84][85]

Oktar günümüzde antisemitizmin pagan ve Darwinist kökenleri olduğunu iddia etmektedir.[86] Eski Ahit ve Tanah'ın "şahıslar tarafından çıkar amaçlı değiştirildiğini" iddia etmekle beraber tüm Müslümanlara "diğer dinlerin mensuplarına karşı toleranslı ve dostça bir yaklaşım içerisine girmelerini" öğütlemektedir.[87]

2004 yılında, İsrail'deki Tel Aviv Üniversitesi Stephen Roth Enstitüsü yetkilileri, Adnan Oktar'ın diğer dinlerin mensuplarına yönelik hoşgörüsünün arttığını düşündüklerini açıklamış, şu an "dinler arası diyaloğu artırmaya yönelik çalışmalar yaptığını" belirtmişlerdir.[88]

Oktar'ın adıyla yayımlanmış ve antisemitizme karşı kesin görüşlerin belirtildiği güncel makaleler bulunmaktadır. Bu makaleler İsrail'in önde gelen gazete ve haber sitelerinden Jerusalem Post,[89] ayrıca Times of Israel,[90] Jewish Journal[91] ve Jerusalem Online[92] gibi pek çok Musevi medya kuruluşunda yayımlanmıştır. Aynı şekilde Oktar'ın cemaatinin, antisemitizmin Kuran ahlakına aykırı ve ırkçı bir yaklaşım olduğunu belirttiği makale,[93] kitap[94] ve web sitesi[95] çalışmaları da bulunmaktadır.

Kızıl İmamcılar

değiştir

1990 yılında Adnan Oktar'ın grubundan ayrılan taraftarlarından bir kısmı "Kızıl İmamcılar" olarak tanınan topluluğu oluşturdular.[96] Topluluğun lideri "Kızıl İmam" lakabı ile bilinen Serhan Timuçin Çevik'tir.

Adnan Oktar Örgütü davası

değiştir

11 Temmuz 2018'de, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı Terör ve Örgütlü Suçlar Bürosu tarafından yürütülen soruşturma kapsamında Adnan Oktar, Oktar Babuna ve 176 kişi hakkında "suç işlemek amacıyla örgüt kurma", "çocukların cinsel istismarı", "cinsel saldırı", "siyasi ve askeri casusluk", "rüşvet ve resmi belgede sahtecilik", "tehdit", "şantaj", "özel hayatının gizliğini ihlal", "kişisel verilerin kaydedilmesi" ve "tarihi eser kaçakçılığı" suçları dâhil olmak üzere 30 ayrı suçtan gözaltına alınmıştır.[12][14][97][98]

Polisin düzenlediği operasyonda, Adnan Oktar'ın olduğu iddia edilen villada ve canlı yayın yaptığı A9 TV stüdyosunda da aramalar yapıldı. Aramalar sırasında 50'den fazla silah, çelik yelek, zırhlı araç ve tarihî eserler ele geçirildi.[14] Tutuklanmasının ardından Silivri Cezaevi'ne gönderilen Adnan Oktar, daha sonra Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi'ne nakil edilmiştir.[99]

Tüm mal varlıklarına el konulan Adnan Oktar'ın, Kandilli'deki villa ve eklentilerindeki eşyalar ise TMSF'ye devredilmiştir. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin villasında tespit ettiği 23 kaçak eklenti yapı hakkında yıkım kararı verilmiş,[100] 13 Kasım 2018'de kaçak eklenti yapıların yıkımı tamamlanmıştır.[101]

Adnan Oktar'a ve kendisinin kurduğu belirtilen suç örgütüne yönelik düzenlenen iddianame, İstanbul 30. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Buna göre 171'i tutuklu bulunan ve toplamda 226 şüphelinin, 17 Eylül 2019'da Silivri Ceza İnfaz Kurumları'nda düzenlenecek olan duruşmada bulunması istendi. İddianameye göre Adnan Oktar için 870 yıl 6 ay hapis cezası istenmiştir.[102]

11 Ocak 2021'de görülen duruşmada Oktar'a çeşitli suçlardan 1075 yıl 3 ay hapis cezası verildi.[103] Buna yöneticisi olduğu örgüt üyelerinin cezaları da eklenince cezası 9 bin 803 yıl 6 ay hapis ve 400 bin lira para cezasına yükseldi.[4] Oktar yeniden yargılanması sonucunda 17 Kasım 2022'de 8 bin 658 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[25] 12 Nisan 2023'te İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi, ilgili davada verilen hapis cezalarını onadı.[104] Yargıtay 1. Ceza Dairesi ise Temmuz 2024'te kararı onadı ve ceza kesinleşti.[105]

Açtığı çeşitli davalar

değiştir

Adnan Oktar ve cemaati, cemaate eleştirel yaklaşan İnternet sitelerine birçok dava açmışlardır. Nisan 2007'de Oktar, Ekşi Sözlük'ün sahiplerine karşı dava açmıştır. 17 Nisan 2007 günü sitede Adnan Oktar'a hakaret edildiği iddiası ile Eyüpsultan 3. Asliye Hukuk Mahkemesi, sitenin yayınının durdurulmasına[106] ve erişimin engellenmesine karar vermiştir. İlgili girişlerin silinmesi sonrasında Ekşi Sözlük kapatmaya itiraz etmiş[107] ve kararı kaldırtmıştır. Superpoligon.com Web sitesine erişim de Oktar'ın şikâyeti sonucu engellenmiştir.[108]

Ağustos 2007'de Oktar, WordPress.com sitesine Türkiye'den erişimi engelleyen bir mahkeme kararı çıkarttırmayı başarmıştır.[109][110]

Benzer biçimde bilgisayar güvenliği forumu Doctus.net, forumlarında Adnan Oktar ve cemaati hakkında yapılan tartışmalar sonucu kapatılmış ve adresini değiştirmek zorunda kalmıştır.[111] Bir diğer eleştirel site olan Adnanhocabizikapatsana.com'a da Türkiye'den erişim, mahkeme kararıyla engellenmiştir.

10 Nisan 2008 tarihinde Adnan Oktar tarafından yapılan bir dava başvurusu sonucunda Türkiye'den Google Groups sitesine erişim engellenmiştir.[112][113][114][115] 20 Temmuz 2008 itibarıyla yasak kaldırılmıştır.

Evrim teorisini savunan ve yaratılışçılığa karşı çıkan ünlü biyolog Richard Dawkins'in resmî sitesi richarddawkins.net sitesini kişilik haklarına saldırıldığı gerekçesi ile mahkemeye vermiş ve tedbir olarak Türkiye'den erişimini engelletmiştir. Dava hâlâ devam etmektedir.[116]

16 Ekim 2008 tarihinde Vatan gazetesine açtığı dava sonucunda gazetenin İnternet sayfasına erişimi engelletmiştir.[117]

Bibliyografya

değiştir
 
Yaratılış Atlası'nın İngilizce kapağı

Oktar'ın cemaatinin en önemli yayınlarından biri, Global Yayıncılık tarafından hazırlanan Yaratılış Atlası'dır.[118] Kitap Fransızcaya, ardından İngilizceye tercüme edilip on binlerce kopyası ayrım gözetmeden Avrupa ve ABD'deki birçok okul, üniversite ve araştırma enstitüsüne gönderilmiştir.[119][120] Kitapları teslim alan üniversitelerdeki birçok araştırmacıya göre evrime karşı kullanılan argümanların hiçbiri mantıksal değildir, evrim biyoloğu Kevin Padian'a göre ise Adnan Oktar, evrimin temelleri ve kanıtları hakkında hiçbir bilgiye sahip değildir.[121][122]

Kitabın Fransa'daki dağıtımı, Radikal İslam hakkında geniş bir tartışma doğurdu.[121] Fransa Milli Eğitim Bakanı Gilles de Robien, "bakanlığın hazırladığı müfredat ile uyuşmayan" bu kitabın tüm okul kütüphanelerinden çıkarılması talimatını verdi.[123] Millî Eğitim Genel Denetleme Kurulu,[124] Paris Üniversitesi'nde Evrimsel Biyoloji profesörü olan Hervé LeGuyader'dan kitabın detaylı analizini istedi. LeGuyader, "bu kitabın daha önceki çoğunluğu Anglosakson kökenli olan yaratılışçı girişimlerden çok daha tehlikeli olduğunu, hiçbir masraftan kaçınılmayan bu gösterişli çalışmanın ve yazarın izlediği yöntemin bilgisiz halk üzerinde oldukça etkili olabileceğini düşündüğünü" söyledi. Ayrıca kitaptaki bilimsel içeriğin "gülünç derecede yetersiz" olduğunu belirtti.[123] Fransız Millî Uzay Çalışmaları Merkezi'nden (CNES) Jacques Arnoult'a göre, BAV ve Adnan Oktar da tıpkı Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ICR gibi yaratılışçı argümanlarını oluştururken bölük-pörçük ve hatalı kaynaklar kullanmaktadır. Arnoult'a göre bu yazarlar evrimi savunan makaleleri de kullanmaktan çekinmemekte, ancak kısa alıntılar yaparak makalelerdeki bütünsel anlamı çarptırmaktadır. Ona göre bu durum çok zararlı sonuçlar doğuran entelektüel sahtekârlıktan başka bir şey değildir.[123][125]

Ahir zaman, Mehdi ve İsa hakkında kitaplar

değiştir
  • Karanlık Tehlike: Bağnazlık[126]
  • Hristiyanlar Hz. İsa'yı Dinlesinler[126]
  • Nurculuk[126]
  • Ahir zamanın 656 Alameti[126]
  • İsa Mesih (as), Hz. Mehdi (as) ve İttihad-ı İslam[126]
  • Kuran, Tevrat, Zebur ve İncil'de Hz. Mehdi (as)[126]
  • İncil'den Güzel Sözler[126]
  • Hz. Mehdi (as) Hakkında Bilgiler[126]
  • Deccal Nasıl Öldü? 150 yıl süren Darwinist aldatmacanın sonu[126]
  • Hz. İsa (a.s.) ve Hz. Mehdi (a.s.) Bu Yüzyılda Gelecek[126]
  • Tevrat'tan Hikmetler ve Güzel Öğütler[126]
  • Hz. Mehdi (a.s.) Hz. İbrahim (a.s)'ın Neslindendir[126]
  • Bediüzzaman Said Nursi Kendisinin Mehdi Olmadığını Açıklamıştır (kitapçık)[126]
  • Hazreti Mehdi (as)'ın Çıkış Alametleri ve Özellikleri (kitapçık)[126]
  • Risale-i Nur'da Batıni Tefsir Tehlikesi (kitapçık)[126]
  • Peygamberimiz (sav)'in Dilinden Hz. Mehdi (kitapçık)[126]
  • Ahir Zaman'ı Bediüzzaman İle Anlamak (kitapçık)[126]
  • Bediüzzaman Ahir Zaman'ı Anlatıyor (kitapçık)[126]
  • Ahir Zaman Sorularına Bediüzzaman Cevap Veriyor 2 (kitapçık)[126]
  • Ahir Zaman Sorularına Bediüzzaman Cevap Veriyor 1 (kitapçık)[126]
  • Hazreti İsa (as) Allah'ın Oğlu Değildir Allah'ın Peygamberidir[126]
  • Hazreti İsa (as) Ölmedi[126]
  • Hazreti İsa (as)'ın Geliş Alametleri[126]
  • Altınçağ[126]
  • Deccalin Ayini: Terör[126]
  • Örnek Müslüman Kadın Hazreti Meryem[126]
  • Hazreti İsa Gelecek[126]
  • Hazreti Süleyman[126]
  • Hazreti Yusuf (as)[126]
  • İslam'ın Kışı ve Beklenen Baharı[126]
  • İslam'ın Yükselişi[126]
  • Kehf Suresi’nden Ahir Zamana İşaretler[126]
  • Kıyamet Alametleri[126]
  • Kıyamet Günü[126]
  • Mehdi ve Altınçağ[126]
  • Mesih Müjdesi[126]

Tarih, politika ve strateji hakkında kitaplar

değiştir
  • Yahudilik ve Masonluk
  • 21. Yüzyıl Masonluğu
  • Masonluk ve Kapitalizm
  • Tapınakçılar ve Masonlar
  • Soykırım Yalanı (Kitabın adı Soykırım Vahşeti olarak değiştirildi.)
  • Rohingyalar Güzeldir[127]
  • Mültecilere Yardım[127]
  • Amerika'nın Göremediği PKK[127]
  • İslam Terörü Lanetler[127]
  • Komünist Kürdistan Tehlikesi[127]
  • Türkiye'nin Geleceğinde Osmanlı Vizyonu[127]
  • Hazreti Mehdi (as)'ın Çıkış Alametleri ve Özellikleri (kitapçık)[127]
  • Tarihi Bir Yalan Kabataş Devri[127]
  • Sosyal Silah Darwinizm[127]
  • Yeni Masonik Düzen[127]
  • Çözüm Kuran Ahlakı[127]
  • Darwin'in Türk Düşmanlığı[127]
  • Darwinizm'in İnsanlığa Getirdiği Belalar[127]
  • Darwinizm'in Kanlı İdeolojisi Faşizm[127]
  • Darwinizm'in Karanlık Büyüsü[127]
  • Deccalin Ayini: Terör[127]
  • Devlete Bağlılığın Önemi[127]
  • Dinler Terörü Lanetler[127]
  • Dinsizliğin Dini İle Mücadele[127]
  • Gerçekler 1[127]
  • Gerçekler 2[127]
  • Gizli El Bosna'da[127]
  • Global Masonluk 1. Cilt[127]
  • Türk İslam Birliğine Çağrı[127]
  • İslam'ın Kışı Ve Beklenen Baharı[127]
  • İslam'ın Yükselişi[127]
  • Kabala ve Masonluk[127]
  • Kara Klan[127]
  • Komünist Çin'in Zulüm Politikası ve Doğu Türkistan[127]
  • Komünizm Pusuda[127]
  • Makaleler 2[127]
  • Makaleler 3[127]
  • Milli Birliğin Önemi[127]
  • Şeytanın Bir Silahı: Romantizm[127]
  • Tapınak Şövalyeleri[127]
  • Terör Sevgiyle Yok Edilir[127]
  • Türkiye İçin Milli Strateji[127]
  • Türk'ün Dünya Nizamı[127]
  • Türk'ün Yüksek Seciyesi[127]

Evrim hakkında kitaplar

değiştir
  • Karanlık Tehlike: Bağnazlık[128]
  • Yaratılış Atlası - Cilt 4[128]
  • Darwinist Propaganda Yöntemleri[128]
  • Deccal Nasıl Öldü? 150 yıl süren Darwinist aldatmacanın sonu[128]
  • Darwin Amca Biz Hiç Değişmedik[128]
  • Darwin'i Yıkan Kafatasları[128]
  • Darwinistler Neleri Düşünmezler?[128]
  • Darwinist Propagandanın Çürük Temelleri[128]
  • Yaratılış Atlası - Cilt 3[128]
  • Darwin'in Açmazı: Ruh[128]
  • Darwin DNA'yı Bilseydi[128]
  • Yaratılış Atlası - Cilt 2[128]
  • Yaratılış Atlası - Cilt 1[128]
  • Darwinizm İle İlmi Mücadelenin Önemi[128]
  • Darwin'in Anlayamadığı Kambriyen[128]
  • Allah'ın Detay Sanatı[128]
  • Evrimin Fosillere Yenilişi[128]
  • Darwin Bu Gerçekleri Bilmiyordu[128]
  • Darwinistlerin Bilmek İstemedikleri Gerçekler[128]
  • Tarihi Bir Yalan Kabataş Devri[128]
  • Darwinizm Nasıl Bir Açmaz?[128]
  • Darwinistlerin Beklediği Cevaplar[128]
  • 40 Konuda Hücre[128]
  • Darwin'in Varislerine[128]
  • Kuşların ve Uçuşun Kökeni[128]
  • Vücut Elektriği Mucizesi[128]
  • Sosyal Silah Darwinizm[128]
  • Varilci Darwin[128]
  • Hücre Zarındaki Mucize[128]
  • Bir Zamanlar Darwinizm[128]
  • Kan ve Kalp Mucizesi[128]
  • Hayvanlarda Göç Mucizesi[128]
  • 20 Soruda Evrim Teorisinin Çöküşü[128]
  • 50 Maddede Evrim Teorisinin Çöküşü[128]
  • Allah Akılla Bilinir[128]
  • Allah'ın Güzelliklerinden Bir Demet 1[128]
  • Allah'ın Güzelliklerinden Bir Demet 2[128]
  • Allah'ın Güzelliklerinden Bir Demet 3[128]
  • Allah'ın Güzelliklerinden Bir Demet 4[128]
  • Allah'ın Munis Sanatından[128]
  • Allah'ın Renk Sanatı[128]
  • Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi'nin Yanılgıları[128]
  • Arageçiş Açmazı[128]
  • Atom Mucizesi[128]
  • Atomun Sırları[128]
  • Kusursuz Petekler İnşa Eden Balarıları[128]
  • Balarısı Mucizesi[128]
  • Bir Tartışmanın Ardından[128]
  • Bitkilerdeki Yaratılış Mucizesi[128]
  • Biyomimetik Teknoloji Doğayı Taklit Ediyor[128]
  • Canlılardaki Fedakarlık ve Akılcı Davranışlar[128]
  • Çocuklar Darwin Yalan Söyledi[128]
  • Darwin'in Türk Düşmanlığı[128]
  • Darwinizm[128]
  • Darwinizm Dini[128]
  • Darwinizm'in İnsanlığa Getirdiği Belalar[128]
  • Darwinizm'in Kanlı İdeolojisi Faşizm[128]
  • Darwinizm'in Karanlık Büyüsü[128]
  • Darwinizm'in Sonu[128]
  • DNA'nın Darwin'e Uyarısı[128]
  • Doğadaki Mühendislik[128]
  • Doğada Allah'ın Yaratması[128]
  • Dünya Hayatının Gerçeği[128]
  • Düşünen İnsanlar İçin[128]
  • Evrenin Yaratılışı[128]
  • Evrim Açmazı 1. Cilt[128]
  • Evrim Açmazı 2. Cilt[128]
  • Evrim Aldatmacası[128]
  • Evrimcilere Net Cevap 1[128]
  • Evrimcilere Net Cevap 2[128]
  • Evrimcilere Net Cevap 3[128]
  • Evrimcilere Net Cevap 4[128]
  • Evrimcilerin İtirafları[128]
  • Evrimcilerin Yanılgıları[128]
  • Evrimin Mikrobiyolojik Çöküşü[128]
  • Gerçekler 1[128]
  • Gerçekler 2[128]
  • Hayatın Gerçek Kökeni[128]
  • Hormon Mucizesi[128]
  • Hücredeki Bilinç[128]
  • İnsanın Yaratılış Mucizesi[128]
  • Kainattaki Kusursuzluk Tesadüf Değil[128]
  • Karınca Mucizesi[128]
  • Koku ve Tat Mucizesi[128]
  • Konuşan Kuşlar Mucizesi[128]
  • Becerikli Baraj İnşaatçıları Kunduzlar[128]
  • Kuran Bilime Yol Gösterir[128]
  • Kuran Darwinizmi Yalanlıyor[128]
  • Materyalizmin Çöküşü[128]
  • Materyalizmin Sonu[128]
  • Örümcekteki Mucize[128]
  • Protein Mucizesi[128]
  • Savunma Sistemi Mucizesi[128]
  • Sivrisinek Mucizesi[128]
  • Tarihin En Büyük Bilim Sahtekarlığı Evrim Teorisi[128]
  • Termit Mucizesi[128]
  • Tohum Mucizesi[128]
  • Türlerin Evrimi Yanılgısı[128]
  • Yaratılış Gerçeği[128]
  • Yeşil Mucize: Fotosentez[128]

Çocuklar için kitaplar

değiştir
  • Darwin Amca Biz Hiç Değişmedik[129]
  • Evrendeki Mucizeler (Adem Yakup)[129]
  • Varilci Darwin[129]
  • Kusursuz Petekler İnşa Eden Balarıları[129]
  • Çocuklar Darwin Yalan Söyledi[129]
  • Çocuklar Sizin İçin - 1[129]
  • Çocuklar Sizin İçin - 2[129]
  • Dinimizi Öğrenelim[129]
  • Göklerdeki İhtişam[129]
  • Harika Canlılar[129]
  • Hayvanlar Alemi[129]
  • Küçük Dostlarımız Karıncaların Dünyası[129]
  • Becerikli Baraj İnşaatçıları Kunduzlar[129]
  • Müminin 24 Saati[129]
  • Vücudumuzdaki Mucizeler[129]

Kitap ehli ve peygamberler hakkında kitaplar

değiştir
  • İslam Terörü Lanetler[130]
  • Hristiyanlar Hz. İsa'yı Dinlesinler[130]
  • Kuran, Tevrat, Zebur ve İncil'de Hz. Mehdi (as)[130]
  • Gelin Birlik Olalım (broşür)[130]
  • İncil'den Güzel Sözler[130]
  • Hz. İsa (a.s.) ve Hz. Mehdi (a.s.) Bu Yüzyılda Gelecek[130]
  • Tevrat'tan Hikmetler ve Güzel Öğütler[130]
  • Hz. Mehdi (a.s.) Hz. İbrahim (a.s)'ın Neslindendir[130]
  • Risale-i Nur'da Batıni Tefsir Tehlikesi (kitapçık)[130]
  • Peygamberimiz (sav)'in Dilinden Hz. Mehdi (kitapçık)[130]
  • Peygamberimiz (sav)'in Mucizeleri[130]
  • Hazreti İsa (as) Allah'ın Oğlu Değildir Allah'ın Peygamberidir[130]
  • Hazreti İsa (as) Ölmedi[130]
  • Resulullah'ın (sav) Dilinden Cennet[130]
  • Hazreti İsa (as)'ın Geliş Alametleri[130]
  • Batı Dünyası Allah'a Yöneliyor[130]
  • Dinler Terörü Lanetler[130]
  • Gelin Birlik Olalım[130]
  • Örnek Müslüman Kadın Hazreti Meryem[130]
  • Hazreti İbrahim (as) ve Hazreti Lut (as)[130]
  • Hazreti İsa Gelecek[130]
  • Hazreti Muhammed (sav)[130]
  • Hazreti Musa (as)[130]
  • Hazreti Süleyman[130]
  • Hazreti Yusuf (as)[130]
  • Hazreti Yusuf Medresesi[130]
  • İslam'ın İnanç Esasları[130]
  • Kavimlerin Helakı[130]
  • Kehf Suresi’nden Ahir Zamana İşaretler[130]
  • Kuran Fihristi[130]
  • Mehdi ve Altınçağ[130]
  • Mesih Müjdesi[130]
  • Tarih Boyunca Müslümanlara Atılan İftiralar[130]
  • Resullerimiz Diyor Ki[130]
  • Resullerin Mücadelesi[130]

Madde hakkında kitaplar

değiştir
  • Darwin'in Açmazı: Ruh[131]
  • Yaratılış Atlası - Cilt 1[131]
  • Gerçeği Bilmek[131]
  • Hayalin Diğer Adı: Madde[131]
  • İdealizm, Matrix Felsefesi Ve Maddenin Gerçeği[131]
  • Kuledeki Küçük Adam[131]
  • Sonsuzluk Başlamış Durumda[131]
  • Zamansızlık ve Kader Gerçeği[131]

Atatürk hakkında kitaplar

değiştir
  • Asker Atatürk[132]
  • Atatürk Ansiklopedisi 1. Cilt[132]
  • Atatürk Ansiklopedisi 2. Cilt[132]
  • Atatürk’ü İyi Anlamak[132]
  • Atatürk’ün Vatan ve Millet Sevgisi[132]
  • Atatürk ve Gençlik[132]
  • Devlete Bağlılığın Önemi[132]
  • Gerçek Atatürkçülük[132]
  • Milli Birliğin Önemi[132]
  • Samimi Bir Dindar Atatürk[132]

TV programı

değiştir

Adnan Oktar ile Sohbetler, Adnan Oktar tarafından 26 Aralık 2009 tarihinden itibaren sunulmuş dini programdı.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Adnan Oktar: 8658 yıl hapis cezasına çarptırılan 'organize suç örgütü lideri'". BBC News Türkçe. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023. 
  2. ^ "Harun Yahya or Adnan Oktar: the Promised Mahdi? by Edip Yüksel". 21 Şubat 2005. 21 Şubat 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2012. 
  3. ^ "Sex, Flies and Videotapes: the secret lives of Harun Yahya". New Humanist. Ekim 2009. 12 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2009. 
  4. ^ a b c "9 bin 803 yıl aldı, 30 yıl yatacak: Adnan Oktar 95'inde tahliye olacak". CNN Türk. 13 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  5. ^ a b "Adnan Oktar 95'inde tahliye olacak; 9 bin 803 yıl aldı, 30 yıl yatacak". Hürriyet. 13 Ocak 2021. 13 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  6. ^ a b "9 bin 803 yıl hapis". Sabah. 12 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  7. ^ a b "Adnan Oktar toplam 9 bin 803 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı". Demirören Haber Ajansı. 11 Ocak 2021. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  8. ^ "Nihayet. Hürriyet, 13 Kasım 1999". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  9. ^ "İğrenç Adam. Hürriyet, 20 Kasım 1999". 29 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  10. ^ "Turkish daily news, Sunday, July 18, 1999 "Ciminli Case Turns into a War."". 3 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2008. 
  11. ^ "Adnan Oktar tutuklandı". NTV. 18 Temmuz 2018. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2018. 
  12. ^ a b "Adnan Oktar tutuklandı". BBC Türkçe. 19 Temmuz 2018. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2018. 
  13. ^ "Adnan Oktar tutuklandı! İşte ifadeleri". HABERTÜRK. 18 Temmuz 2018. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2018. 
  14. ^ a b c "Adnan Oktar müritleri Oktar Babuna kimdir, şirketleri neler?". Akşam. 18 Temmuz 2018. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2018. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  16. ^ "Adnan Oktar'a operasyon: Çok sayıda gözaltı var". Cumhuriyet. 11 Temmuz 2018. 14 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  17. ^ "Adnan Oktar, Edirne F Tipi Cezaevi'nde". CNN. 21 Temmuz 2018. 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2020. 
  18. ^ "Adnan Oktar'a 1075 yıl üç ay hapis cezası". Diken. 11 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  19. ^ "Adnan Oktar'a bin yıldan fazla hapis cezası". Tele1. 11 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  20. ^ "'Adnan Oktar Davası'nda ceza yağdı! "Ohh Adnan ohh, daha yeni başlıyoruz" diye seslendiler!". Yurt. 12 Ocak 2021. 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  21. ^ "Son dakika… Adnan Oktar davasında karar çıktı! Cezalar belli oldu…". Sözcü. 11 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  22. ^ "Adnan Oktar'a bin yılı aşan hapis cezası verildi". Cumhuriyet. 11 Ocak 2021. 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  23. ^ "Adnan Oktar davasında yeni gelişme". Sözcü. 15 Mart 2022. 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022. 
  24. ^ "Adnan Oktar güvenlik gerekçesiyle Edirne'den Erzurum'a sevk edildi". Gazete Vatan. 26 Nisan 2022. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2022. 
  25. ^ a b "Adnan Oktar'a 8 bin 658 yıl hapis". Hürriyet. 17 Kasım 2022. 18 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022. 
  26. ^ "Adnan Oktar Silahlı Suç Örgütü'nün Cinsel İstismar Sistemi" (PDF). Süper Haber. 20 Aralık 2020. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  27. ^ "Adnan Oktar Hangi Çerkes Boyundan?". 23 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  28. ^ "Adnan Oktar nereli?". harunyahyabilmediklerimiz.blogspot.com. 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2023. 
  29. ^ a b Sabah Gazetesi, 15.01.2000
  30. ^ "Genelkurmay Başkanlığı Resmi Belgesi". 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2008. 
  31. ^ "Yazdığı basılı yayınlar". 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2013. 
  32. ^ a b c "Adnan Oktar'ın Harun Yahya kitaplarını başkası yazmış". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2006. 
  35. ^ a b "'Harun Yahya' Mustafa Akyol mu?". 2 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2021. 
  36. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2013. 
  37. ^ "- YouTube". www.youtube.com. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2024. 
  38. ^ "Türk masonlardan Adnan Oktar açıklaması". 5 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021. 
  39. ^ "'Adnan Oktar'ın masonluğu sahte'". 20 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mart 2021. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2013. 
  41. ^ Yahya, Harun. "Sayın Adnan Oktarın Hz. Davud (as)dan itibaren şeceresi - Harunyahya.info". harunyahya.info. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2022. 
  42. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2006. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  44. ^ "Not Found". www.guncel-haber.com. 
  45. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2008. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2013. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2013. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012. 
  49. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2012. 
  51. ^ Yazar Harun Yahya (Adnan Oktar) ile Bir Röportaj 11 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., HarunYahya.net, Aralık 2005. Erişim: 14 Mayıs 2012. Arşiv sayfası:
  52. ^ "TURKEY: SCIENTISTS FACE OFF AGAINST CREATIONISTS by Nicholas Birch, 5/24/07". 22 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2008. 
  53. ^ ISLAM and BUDDHISM, Harun Yahya
  54. ^ "Mahdi as Hell: Look out Darwin". 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ağustos 2008. 
  55. ^ Yahya, Hârun; Rossini, Carl Nino; Evans, Ron; Mossman, Timothy (2006). Atlas of creation. Okmeydani, Istanbul: Global Publishing. OCLC 86077147. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  56. ^ Dean, Cornelia (17 Temmuz 2007). "Islamic Creationist and a Book Sent Round the World". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2020. 
  57. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2013. 
  58. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2013. 
  59. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  60. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2013. 
  61. ^ "Richard Dawkins on Harun Yahya's Atlas of Creation". 3 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2013. 
  62. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  63. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2013. 
  64. ^ a b "Adnan Hoca'nın deliliği tescillendi". 16 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2006. 
  65. ^ a b "Adnan Oktar'ın tekzibi". 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2008. 
  66. ^ "Adnan Hoca'ya 'cezai ehliyet' şoku!". haberturk.com. 8 Mart 2015. 8 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018. 
  67. ^ a b "Adnan Oktar davası: Neden tutuklandı, bugüne kadar açılan davalar nasıl sonuçlandı?". 20 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  68. ^ "ADNAN OKTAR'IN TALEBELERİ 1999'DA GÖZALTINDA KENDİLERİNE YAPILAN İŞKENCELERİ ANLATIYORLAR- 1". 9 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  69. ^ "Adnan Hoca ve müridi tahliye oldu". NTV, 4 Ağustos 2000
  70. ^ "Sabah Gazetesi/arşiv". 30 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2008. 
  71. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007. 
  72. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007. 
  73. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2007. 
  74. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2008. 
  75. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2008. 
  76. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  77. ^ a b c d "Taktik Atatürkçülük". Hürriyet. 25 Kasım 1999. 15 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2021. 
  78. ^ a b ADNAN OKTAR'IN HAYAT HİKAYESİ Cemaat-ül Ulema, Cemaate sorun (İngilizce)
  79. ^ FİLİSTİN VE SİYONİZM: YAHUDİLİĞE İHANET EDEN LAİK MİLLİYETÇİLİK, Harun Yahya, Gerçeğe Davet (İngilizce)
  80. ^ http://www.harunyahya.com/theauthor2.php [yalın URL]
  81. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008. 
  82. ^ a b http://www.axt.org.uk/antisem/archive/archive1/turkey/turkey.htm 19 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AXT 1996 report on antisemitism in Turkey
  83. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Nisan 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2020. 
  84. ^ http://www.axt.org.uk/antisem/archive/archive2/turkey/turkey.htm#Parties 19 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. AXT 1998 report on antisemitism in Turkey
  85. ^ http://www.turkishdailynews.com.tr/archives.php?id=2371 3 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. American Jewish organization sees emergence of 'holocaust denial' in Turkey
  86. ^ "Harun Yahya'nın İslam Antisemitizme karşıdır sitesi". 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2020. 
  87. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2007. 
  88. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008. 
  89. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  90. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  91. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  92. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2017. 
  93. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  94. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  95. ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  96. ^ "TBMM.gov.tr İstanbul Emniyet Müdürlüğü'nün hazırladığı basın bülteni". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2008. 
  97. ^ "Adnan Oktar'ın kaçak fosilleri ile ilgili dikkat çeken detaylar…". Sözcü. 3 Kasım 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  98. ^ "Adnan Oktar'ın fosilleri 417 milyon yıllık çıktı". Birgün. 3 Kasım 2020. 3 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2020. 
  99. ^ "Adnan Oktar'ın kalacağı cezaevi belli oldu". Cumhuriyet. 20 Temmuz 2018. 22 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2018. 
  100. ^ "Adnan Oktar'a Bir Şok Daha". 1 Ekim 2018. 5 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2018. 
  101. ^ "Adnan Oktar'ın Villasında Yıkım Tamamlandı". 13 Kasım 2018. 4 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2018. 
  102. ^ "Silivri Ceza İnfaz Kurumları". Aydınlık. 19 Temmuz 2019. 14 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2019. 
  103. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2022. 
  104. ^ "Adnan Oktar'a 8 bin 658 yıl hapis cezası". TRT Haber. 12 Nisan 2023. 17 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2023. 
  105. ^ "Adnan Oktar'ın 8 bin 463 yıl 4 aylık hapis cezası onandı". Anadolu Ajansı. 10 Temmuz 2024. 11 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2024. 
  106. ^ "Milliyet Gazetesi - 17 Nisan 2007 tarihli haberi". 3 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  107. ^ "Ekşi Sözlük Site Kapatma Kararı Kaldırıldı". 26 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2008. 
  108. ^ "IFEX Alert". 8 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  109. ^ Why We’re Blocked in Turkey: Adnan Oktar 9 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. WordPress.com, 19 Ağustos 2007.
  110. ^ Ali Eteraz Shooting the Messenger 28 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The Guardian, 20 Ağustos 2007
  111. ^ "Doctus.org". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
  112. ^ Ban on Google Groups 23 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SABAH Newspaper English Edition, April 11, 2008.
  113. ^ "MedyaKronik". 21 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008. 
  114. ^ "turkInternet.com". 2 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008. 
  115. ^ "GazeteVatan.com". 13 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2008. 
  116. ^ Radikal Gazetesi: Sansüre altyapı hazırlanıyor
  117. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
  118. ^ "ATLAS OF CREATION". 18 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  119. ^ "Sabah Gazetesi: Yaratılış Atlası'na Fransa yasak koydu". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  120. ^ "Radikal Gazetesi: Yaratılış Atlası ve sapla saman..." 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2013. 
  121. ^ a b Dean, Cornelia (17 Temmuz 2007). "Islamic Creationist and a Book Sent Round the World". The New York Times. 24 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2007. 
  122. ^ Enserink, Martin (2007). "FAITH AND SCIENCE: In Europe's Mailbag: A Glossy Attack on Evolution". Science. 315 (5814): 925a. doi:10.1126/science.315.5814.925a. ISSN 0036-8075. PMID 17303725. 
  123. ^ a b c "Avrupa Parlamentosu Konseyi Raporu, Yaratılışçılık ve Eğitim: Avrupa'daki başlıca yaratılışçı girişimler, değerlendirmeler ile bilimsel ve dini grupların tepkileri (İngilizce)". 17 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020. 
  124. ^ İng: General National Education Inspectorate
  125. ^ Jacques Arnoult, Dieu Versus Darwin, Albin Michel, Şubat 2007 s. 142.
  126. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj "Ahir Zaman, Mehdi ve İsa hakkında kitapları". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2016. 
  127. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am "Tarih, Politika ve Strateji". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 
  128. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu cv "Evrim Teorisinin Çöküşü". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 
  129. ^ a b c d e f g h i j k l m n o "Çocuklar için". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 
  130. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai "Kitap Ehli ve Peygamberler". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 
  131. ^ a b c d e f g h "Maddenin Arkasındaki Sır". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 
  132. ^ a b c d e f g h i j "Gerçek Atatürkçülük". harunyahya.org. 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2016. 

Dış bağlantılar

değiştir

Taraftar

değiştir

Eleştirel

değiştir