İç Moğolistan
İç Moğolistan (Basitleştirilmiş Çince: 内蒙古; Geleneksel Çince: 內蒙古; pinyin: Nèi Měnggǔ; Moğolca: ᠦᠪᠦᠷᠮᠣᠩᠭᠣᠯ Övör Mongol) ya da resmî adıyla İç Moğolistan Özerk Bölgesi, Çin Halk Cumhuriyeti'ne bağlı bir özerk bölge. Ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunda bulunur. Kuzeyde Moğolistan, doğuda Heilongjiang, Jilin ve Liaoning, güneyde Hebei, Şansi ve Şensi yönetim bölgeleri ile Ningxia özerk bölgesi, batıda da Gansu yönetim bölgesi ile çevrilidir. Yüzölçümü 1.183.000 km², yönetim merkezi Huhhot'tur. Nüfus; 23.840.000 (2004).
| İç Moğolistan Özerk Bölgesi | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Kısaltmalar: NM / 蒙 (pinyin: Méng) | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Adın kökeni | |||||||||||||||
| İdari birim türü | Özerk bölge | ||||||||||||||
| Başkenti | Huhhot | ||||||||||||||
| En büyük şehri | Baotou | ||||||||||||||
| ÇKP Komitesi Sekreteri | Hu Chunhua | ||||||||||||||
| Vali | Bu Xiaolin | ||||||||||||||
| Yüzölçümü | 1.183.000 km² (3.) | ||||||||||||||
| Nüfusu (2004) - Nüfus yoğunluğu |
23.840.000 (23.) 20.2 kişi/km² (28.) | ||||||||||||||
| GSYİH (2009) - kişi başına |
CNY 972.6 milyar (15.) CNY 37,287 (7.) | ||||||||||||||
| İGE (2008) | 0.803 (yüksek) (13.) | ||||||||||||||
| Başlıca etnik gruplar | |||||||||||||||
| İl düzeyi | 12 | ||||||||||||||
| İlçe düzeyi | 101 | ||||||||||||||
| Belde düzeyi† | 1425 | ||||||||||||||
| ISO 3166-2 | CN- | ||||||||||||||
| Resmî websitesi http://www.nmg.gov.cn (Çince) (Çince) | |||||||||||||||
AdıDüzenle
"İç Moğolistan", günümüz Moğolistan devleti ile Tuva Cumhuriyeti'ni kapsayan "Dış Moğolistan" (Çince: 外蒙古; pinyin: Wài Měnggǔ) kavramından farklıdır.[dipnot 1] "İç" ile "Dış Moğolistan", tarihî olarak Çing Hanedanı (1635–1911) kontrolü altındaki topraklara bağlı olup birbirinden ayrı yönetilen iki farklı idari bölge şeklindeydiler. Tarihî Dış Moğolistan bölgesinin Çin yönetiminden çıkmasından sonra, hâlen Çin yönetimi altındaki İç Moğolistan bölgesine "İç Moğolistan" denilmeye devam edildi.[dipnot 2] Günümüz Çin Halk Cumhuriyeti'nde, Sincan Uygur Özerk Bölgesi veya Tibet Özerk Bölgesi gibi yerel nüfusun büyük kısmını etnik azınlıkların oluşturduğu bölgeler gibi, bu bölge de özerk bölge statüsüne sahiptir, ve bölgenin tam resmî adı İç Moğolistan Özerk Bölgesi'dir (Çince: 内蒙古自治区; pinyin: Nèi Měnggǔ Zìzhìqū; Moğolca: ᠥᠪᠥᠷᠮᠣᠩᠭᠣᠯ ᠤᠨᠥᠪᠡᠷᠲᠡᠭᠨᠵᠠᠰᠠᠬᠤᠣᠷᠣᠨ, Övör Mongolyn Öörtöö Zasax Oron). Bölgedeki etnik Moğolları Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu'nda temsil eden delegasyon tarafından "Güney Moğolistan" (İngilizce: Southern Mongolia) şeklinde adlandırılır.[1]
TarihDüzenle
İç (güney) ve Dış (kuzey; bugünkü Moğolistan) 17. yüzyıldan bu yana ayrı birimlerdir. İç Moğolistan, Çin'in kurulmasından (1949) iki yıl önce, bölgeyi denetimleri altında tutan komünistler tarafından özerk bölge ilan edildi. 1969'daki Çin Kültür Devrimi'nin hemen ardından bir düzenlemeyle sınırları değiştirilerek toprakları daraltıldı. Bu düzenleme 1979'da iptal edildi ve bölge tekrar eski sınırlarına kavuştu.
DemografiDüzenle
| Etnik grup | Nüfus | Yüzdesi |
|---|---|---|
| Han | 19.650.665 | %79,54 |
| Moğol | 4.226.090 | %17,11 |
| Mançu | 452.765 | %1,83 |
| Hui | 221.483 | %0,90 |
| Daur | 76.255 | %0,31 |
| Evenki | 26.139 | %0,11 |
| Koreli | 18.464 | %0,07 |
| Rus | 4.673 | %0,02 |
| Oroçon | 3.632 | %0,01 |
| Toplam nüfus | 24.706.291 | %100,00 |
Ayrıca bakınızDüzenle
| Wikimedia Commons'ta İç Moğolistan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Çin'deki Moğollar
- Guangxi Zhuang (Taylar) Özerk Bölgesi (广西壮族自治区)
- Ningxia Huizu (Müslümanlar) Özerk Bölgesi (宁夏回族自治区)
- Sincan Uygur (Xinjiang) Özerk Bölgesi (新疆维吾尔自治区)
- Tibet (Xizang) Özerk Bölgesi (西藏自治区)
- Alaşan Dağları
DipnotDüzenle
- ^ Çincede nèi (内) kelimesi "iç", wài (外) kelimesi ise "dış" anlamına gelir.
- ^ Günümüz Çin'de, resmî bağlamlarda Moğolistan devletine atfen "蒙古国" Měnggǔ Guó (= "Moğolistan ülkesi") terimi kullanılsa da, gayrıresmî bağlamlarda Moğolistan devletini kastetmek için "外蒙古" Wài Měnggǔ (= Dış Moğolistan) terimi hâlen kullanılmaktadır.
KaynakçaDüzenle
- ^ "Southern Mongolia" (İngilizce). Temsil Edilmeyen Milletler ve Halklar Organizasyonu. 25 Mart 2008. 6 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2020.
- ^ 国务院人口普查办公室、国家统计局人口和就业统计司 (Devlet Konseyi Sayım Dairesi, Ulusal İstatistik Bürosu Nüfus ve İstihdam İstatistikleri Dairesi) ((Ed.)). "1-6 各地区分性别、民族的人口" [1-6 Cinsiyet ve etnik kökene göre nüfus]. 中国2010年人口普查资料 (Çin'in 2010 Nüfus Sayımı Verileri) (Çince). 中国统计出版社 (Çin İstatistik Yayımevi). 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.