Çing Hanedanı
Çing Hanedanı (Çince: 清朝; pinyin: Qīng Cháo; Mançu: daicing gurun; anlamı: Büyük Sing Devleti), 1644-1911 yılları arasında Çin'de hüküm sürmüş hanedandır. Kurucusu, Çin'in kuzeydoğusunda yaşayan Mançuların Aisin Gioro klanıdır; bu nedenle Mançu Hanedanı olarak da adlandırılır. Çin'in son imparatorluk hanedanıdır.
大清
Büyük Çing | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1644-1912 | |||||||||
.svg) Bayrak (1890–1912) | |||||||||
 1820'de Qing Hanedanı toprakları | |||||||||
| Başkent |
Shenyang (1636–1644) Pekin (1644–1912) | ||||||||
| Yaygın diller |
Çince, Mançuca, Moğolca | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| İmparator | |||||||||
• 1626-1643 | Hong Taiji (ilk) | ||||||||
• 1908-1912 | Puyi (son) | ||||||||
| Başbakan | |||||||||
• 1911 | Yikuang | ||||||||
• 1911-1912 | Yuan Shikai | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | 1644 | ||||||||
• Dağılışı | 1912 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Sayılan | 140.000.000 | ||||||||
| Para birimi | Yuan, Cash | ||||||||
| |||||||||
19. yüzyıl; ipek ve çay gibi ürünler satın almak isteyen Batılı ülkelerin etki alanlarına giren Çin'in imparatorluk otoritesinin zayıflamaya başladığı dönemdir. Qing Hanedanı; Batı'ya açılmayı önce reddetmiş, ancak teknolojik açıdan zayıf olduğu bir dizi savaşı kaybettikten sonra uluslararası ticarete kapılarını açmak zorunda kalmıştır. Hanedanlığa olan güven sarsılınca, 1850'de hem Hristiyanlıktan hem de Konfüçyüsçülükten öğeler taşıyan Taiping Ayaklanması başlamıştır. Sosyal bir devrim niteliği taşıyan hareket; toprak ağalığını kaldırmış ve eşitlikçi bir çizgi takip etmeye çalışmıştır. Ama liderleri kendi aralarında anlaşamayınca hareket zayıflamış ve 1864'te Mançular tarafından bastırılmıştır.[1]
Zamanla artan yabancı karşıtlığı, 1900'da Boxer Ayaklanması'na önayak olmuştur. Gizlice Mançular tarafından da desteklenen ayaklanmaya yapılan uluslararası müdâhale; atmosferi iyice germiştir. Mançuların kendi çıkarları için kullandıkları milliyetçi hareket; hanedanlığın Batı'ya karşı etkisiz kalması nedeniyle halk gözünde kendilerinin de zor duruma düşmesine neden olmuş ve nitekim 1911'de sona ermiştir.[1]
1 Ocak 1912'de Çin Cumhuriyeti'nin kurulduğu resmî olarak ilân edilmiştir. Sun Yat-sen'in liderliğinde Nanking'de geçici hükümet kurulmuştur.[1]
EtimolojiDüzenle
Büyük Qing adı ilk olarak 1636'da meydana gelmiştir. Qing kelimesinin anlamı "saf, temiz" olmaktadır. Çin Zodiak sistemine göre Qing "su" anlamına gelip , aynı şekilde "ateş" anlamına gelen ve Ming Hanedanı'na adını veren Ming sözcüğüne karşı üretilmiş olabilir. Mançuca adının (Daicing Gurun) da Moğolca "savaşçı" anlamına gelen Дайчин (Dayçin) kelimesinden gelmiş olacağı varsayılabilir.
Ayrıca bakınızDüzenle
Wikimedia Commons'ta Çing Hanedanı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
