Vikipedi

Zile

Tokat'ın ilçesi
Başlığın diğer anlamları için Zile (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Zile, Tokat ilinin 67 km batısında yer alan bir ilçedir. Zile ilçesinin doğusunda Turhal ilçesi, güneyinde Artova ilçesi ve Yozgat iline bağlı Kadışehri ilçesi, batısında Yozgat ilinin Çekerek ilçesi ve Amasya'nın Göynücek ilçesi, kuzeyinde ise Amasya ili vardır. Zile ilçesi coğrafi konumu itibarıyla 40 derece 19 dakika kuzey enlemi, 35 derece 45 dakika doğu boylamı arasında yer almaktadır. Zile'nin bağlı olduğu Tokat ili, Karadeniz Bölgesinin orta Karadeniz bölümünde yer almaktadır. İl toprakları 35° 27’ ve 37° 39’ doğu boylamları ile 39° 52’ ve 40° 55’ kuzey enlemleri arasında kalır. Kuzeyden Samsun, kuzeydoğudan Ordu, güneyden Sivas ve Yozgat, batıdan Amasya illeriyle çevrilidir. Trafik kod numarası 60’tır. Tokat il merkezine 66 km uzaklıkta olup, Anadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden birisidir.

Zile
İlçe
Türkiye'de yeri
Türkiye'de yeri
Tokat districts.png
Tokat İli Siyasi Haritası
Ülke Türkiye
İl Tokat
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
İdare
 • Kaymakam Mehmet Ali Akyüz [1]
 • Belediye başkanı Şükrü Sargın (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam 1.542 km² (595 mil²)
Rakım 740 m (2.420 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Toplam 55,673
 • Kır
 20,855
 • Şehir
 33.513
Zaman dilimi UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu 60400
İl alan kodu 0356
İl plaka kodu 60
Resmî site
www.zile.bel.tr
Zile Kalesi'nin girişi (Eylül 2004)

İlçenin adı ile anılan Zile Ovası, ilçe merkezinin kuzeybatısında yer alır.[3]

Jül Sezar'ın "Veni, vidi, vici" yani "Geldim, gördüm, yendim" sözünü söylediği yer olduğu iddia edilmektedir.

NüfusDüzenle

Yıl Toplam Şehir Kır
1927[4] 53.478 15.377 38.101
1935[5] 50.385 15.168 35.217
1940[6] 52.479 14.873 37.606
1945[7] 55.149 16.290 38.859
1950[8] 61.468 17.121 44.347
1955[9] 77.367 21.415 45.952
1960[10] 74.120 21.339 52.781
1965[11] 81.793 26.113 55.680
1970[12] 83.758 27.429 56.329
1975[13] 92.144 32.157 59.987
1980[14] 90.288 30.637 59.651
1985[15] 98.596 37.097 61.499
1990[16] 107.973 46.090 61.883
2000[17] 110.139 52.640 57.499
2007[18] 68.937 36.154 32.783
2008[19] 67.224 35.017 32.207
2009[20] 65.245 35.417 29.828
2010[21] 63.201 35.717 27.484
2011[22] 61.619 35.330 26.289
2012[23] 61.765 34.442 27.323
2013[24] 59.744 34.708 25.036
2014[25] 58.147 34.291 23.856
2015[26] 56.727 34.204 22.523
2016[26] 56.185 34.100 22.085
2017[26] 55.131 33.668 21.463
2018[26] 55.673 33.168 22.505
2019[26] 54.297 32.959 21.338
2020[26] 54.368 33.513 20.855

CoğrafyaDüzenle

Zile, 1.512 kilometrekare (584 sq mi)'lik bir alanı kaplar ve 710 metre (2.330 ft) rakımlıdır.[27] Turhal, Çekerek, Artova, Kadışehri ve Amasya Zile yakınlarındaki kasabalardır.

İlçe çoğunlukla Yeşilırmak'ın geçtiği ve Zile Ovası adlı verimli ova ile çevrilidir ve yılda iki kez hasat yapılabilir. İlçenin güneyinde ise Deveci Dağları (1,892 m / 6,207 ft yüksekliğindedir), Güvercin Çalı ve Hüseyin Gazi Tepesi bulunur.

Zile'nin bir zamanlar ovanın çoğunu kaplayan büyük bir ormanı vardı ama 1950'lerde şehir keçilerin aşırı üremesi ve odunun ısınma amaçlı kullanılması nedeniyle bu ormanının çoğunu kaybetti.[27] Ancak bölgede yeniden ağaçlandırma planlaması için yakın zamanda yapılmış bir çalışma vardır.

Zile'nin su ihtiyacı, Zile'den Çekerek'e akan Çekerek Nehri ve Çatak nehri üzerinde yapılan Büyükaköz barajı'nca sağlanır.[28] Süreyyabey Barajı ve Hidroelektrik Santrali yapım aşamasındadır ve bölgede sulama için elektrik ve su sağlayacaktır.[28]

İklimDüzenle

Zile'nin havası, kuzeyde Karadeniz Bölgesi'nin nem getiren dar kıyılarından ve güneyde az yağışlı İç Anadolu Bölgesi iç platosundan ve soğuk kışlardan etkilenir.

Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise karlı ve soğuktur. Ortalama yaz maksimumu 28 °C (83 °F) ve ortalama minimum 13 °C (56 °F) olduğundan Haziran'dan Eylül'e kadar aylar boyunca hava sıcaktır.

Ortalama kış maksimumu 7 °C (45 °F) olduğundan ve ortalama minimum -3 °C (27 °F) kadar sıcaklık düşük olduğundan, Aralık'dan Şubat'a kadar aylar boyunca hava soğuktur. Genellikle Nisan, Mayıs, Haziran, Kasım ve Aralık aylarında yağışlıdır.

Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Arl
Ort.En Yüksek °C 5.6 7.2 11.7 17.8 22.5 25.6 28.3 28.3 25.6 19.4 12.2 7.2
Ort.En Düşük °C -2.8 -2.8 0 4.4 7.8 11.1 13.3 13.3 10.0 6.7 1.7 -0.6
Meteoroloji Genel Müdürlüğü-Tokat Resmi İstatistikler Kaynak:Weather Atlas[29] source 2 = meteoblue[30]

EkonomiDüzenle

Tarihsel olarak, kömür Zile'de çıkarılmıştır.[31]

Zile'nin başlıca ekonomik faaliyetleri tarım, ticaret ve hayvancılıktır. Zile, Karadeniz Bölgesi'nin buğday, arpa, mercimek ve adi fiğ'in en büyük ihracatçılarından bir hububat üretim merkezidir. Zile, üzüm, leblebi, kiraz ve meyve bahçeleri ile ünlüdür. Her yıl düzenlenen Kiraz Festivali Tokat, Sivas ve Yozgat'ta çok ünlüdür. Zile halkı üzümlerini şarap yapmak için değil pekmez yapmak için kullanır.

Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Zile Dinçerler Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu öğrencileri şehrin ekonomik faaliyetlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Zile sanayisi hızla gelişiyor. 1996 yılından itibaren tarımdan sanayiye büyük bir hareketlilik yaşanmıştır. Anadolu Kaplanları başlıca ürünleri tekstil, şeker pancarı, mobilya, domates sosu, leblebi, mermer ve ayakkabı olan 55 fabrika kurdu.[32]

Belediye ve Avrupa Birliği, Zile'nin turizm potansiyelini artırmak ve şehri bir turizm destinasyonuna dönüştürmek için ortak bir projeye imza attı. Proje AB tarafından finanse ediliyor ve reklamların yanı sıra yerel halkın turizm konusunda eğitimini de kapsamaktadır.[33][34]

İdari yönetimDüzenle

Belediye başkanlarıDüzenle

  1. Cimbiloğlu Hamdi Efendi 1921-1923
  2. Bahri Uğur 1923 - 1926
  3. Muharrem Alacalı 1926 - 1932
  4. Fevzi Eken 1932 - 1934
  5. Zihni Aksoy 1934 - 1938
  6. Fuat Akman
  7. Sıtkı Eken 1942 - 1943
  8. Kazım Kaleli 1943 - 1944
  9. Kazım Ahçıoğlu 1944 - 1946
  10. Salim Eken 1946 - 1948
  11. Rahmi Kayran 1948 - 1950
  12. Ahmet Vanlı 1950 - 1954
  13. İsmail Odabaş 1954 - 1955
  14. Macit Rüştü Gürsoy 1955 - 1957
  15. İhsan Sarısoy 1957 - 1960
  16. Mehmet Güçlü 1960 - 1962
  17. Hüseyin Erdoğan 1962 - 1963
  18. Osman Çetin 1963 - 1972 - YTP, AP
  19. Sabri Ünal Erkol 1972 - 1975 - CHP
  20. Ahmet Vanlı 1975 - 1977 - AP
  21. Arslan Nihat Çamsoy 1977 - 1980 - AP
  22. Nurettin Kocaman, 12 Eylül 1980 - 1984
  23. Nurettin Türkyılmaz 1984 - 1991 - ANAP
  24. Şükrü Serimer 1991 - 1994 - MHP
  25. Murat Tezcan 1994 - 1999 - CHP
  26. Murat Ayvalıoğlu 1999 - 2009 - MHP
  27. Lütfi Vidinel 2009 - 2019 - AKP
  28. Şükrü Sargın 2019 - CHP

GaleriDüzenle

  • Zile 2004 1866

  • Zile 2004 1863

  • Zile 2004 1854

  • Zile 153

  • Zile 2004 1858

  • Zile 2004 1869

  • Zile 2004 1878

  • Zile 2004 1868

  • Zile 2004 1847

  • Zile 2004 1845

  • Zile 158

  • Zile 027

  • Zile 157

  • Zile 155

  • Zile 030

  • Zile 023

  • Zile 025

KaynakçaDüzenle

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012. 
  3. ^ Özçağlar, Ali (1989). "Zile-Turhal Yöresinin Morfografik Özellikleri" (PDF). Coğrafya Araştırmaları Dergisi. 1 (1). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. s. 191. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2020. 
  4. ^ Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü; 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül I, Hüsnütabiat Matbaası, Ankara, 1929.
  5. ^ Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü; 1935 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1937.
  6. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  7. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  8. ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibariyle Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  9. ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibariyle nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  10. ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibariyle nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020. 
  11. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  17. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  18. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  19. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  20. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  21. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  22. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  23. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  24. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  25. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  26. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Zile Nüfusu - Tokat". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Tokat Zile Nüfusu". nufusune.com. 
  27. ^ a b "Zile Belediyesi". Zile Municipality. 5 Temmuz 2006. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2007. 
  28. ^ a b "Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü<". Devlet Su İşleri. 5 Temmuz 2006. 23 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2007. 
  29. ^ "Zile, Turkey - Detailed climate information and monthly weather forecast". Weather Atlas. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  30. ^ "Climate Zile - meteoblue". meteoblue. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020. 
  31. ^ Prothero, W.G. (1920). Armenia and Kurdistan. Londra: H.M. Stationery Office. s. 75. 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022. 
  32. ^ "Zile Belediyesi". Zile Municipality. 5 Temmuz 2006. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2007. 
  33. ^ "AB Hibe Destek Projesi". EU Project. 5 Temmuz 2006. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2007. 
  34. ^ "Zile turizmine AB'den hibe kredi". 17 Temmuz 2006. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2007. 

Dış bağlantılarDüzenle

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Zile&oldid=27952435" sayfasından alınmıştır