Zile
Zile, Tokat ilinin 67 km batısında yer alan bir ilçedir. Zile ilçesinin doğusunda Turhal ilçesi, güneyinde Artova ilçesi ve Yozgat iline bağlı Kadışehri ilçesi, batısında Yozgat ilinin Çekerek ilçesi ve Amasya'nın Göynücek ilçesi, kuzeyinde ise Amasya ili vardır. Zile ilçesi coğrafi konumu itibarıyla 40 derece 19 dakika kuzey enlemi, 35 derece 45 dakika doğu boylamı arasında yer almaktadır. Zile'nin bağlı olduğu Tokat ili, Karadeniz Bölgesinin orta Karadeniz bölümünde yer almaktadır. İl toprakları 35° 27’ ve 37° 39’ doğu boylamları ile 39° 52’ ve 40° 55’ kuzey enlemleri arasında kalır. Kuzeyden Samsun, kuzeydoğudan Ordu, güneyden Sivas ve Yozgat, batıdan Amasya illeriyle çevrilidir. Trafik kod numarası 60’tır. Tokat il merkezine 66 km uzaklıkta olup, Anadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden birisidir.
Zile | |
---|---|
![]() Türkiye'de yeri | |
![]() Tokat İli Siyasi Haritası | |
Ülke | Türkiye |
İl | Tokat |
Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
İdare | |
• Kaymakam | Mehmet Ali Akyüz [1] |
• Belediye başkanı | Şükrü Sargın (CHP) |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 1.542 km² (595 mil²) |
Rakım | 740 m (2.420 ft) |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 55,673 |
• Kır | 20,855 |
• Şehir | 33.513 |
Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
Posta kodu | 60400 |
İl alan kodu | 0356 |
İl plaka kodu | 60 |
Resmî site www.zile.bel.tr |

İlçenin adı ile anılan Zile Ovası, ilçe merkezinin kuzeybatısında yer alır.[3]
Jül Sezar'ın "Veni, vidi, vici" yani "Geldim, gördüm, yendim" sözünü söylediği yer olduğu iddia edilmektedir.
NüfusDüzenle
Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
---|---|---|---|
1927[4] | 53.478 | 15.377 | 38.101 |
1935[5] | 50.385 | 15.168 | 35.217 |
1940[6] | 52.479 | 14.873 | 37.606 |
1945[7] | 55.149 | 16.290 | 38.859 |
1950[8] | 61.468 | 17.121 | 44.347 |
1955[9] | 77.367 | 21.415 | 45.952 |
1960[10] | 74.120 | 21.339 | 52.781 |
1965[11] | 81.793 | 26.113 | 55.680 |
1970[12] | 83.758 | 27.429 | 56.329 |
1975[13] | 92.144 | 32.157 | 59.987 |
1980[14] | 90.288 | 30.637 | 59.651 |
1985[15] | 98.596 | 37.097 | 61.499 |
1990[16] | 107.973 | 46.090 | 61.883 |
2000[17] | 110.139 | 52.640 | 57.499 |
2007[18] | 68.937 | 36.154 | 32.783 |
2008[19] | 67.224 | 35.017 | 32.207 |
2009[20] | 65.245 | 35.417 | 29.828 |
2010[21] | 63.201 | 35.717 | 27.484 |
2011[22] | 61.619 | 35.330 | 26.289 |
2012[23] | 61.765 | 34.442 | 27.323 |
2013[24] | 59.744 | 34.708 | 25.036 |
2014[25] | 58.147 | 34.291 | 23.856 |
2015[26] | 56.727 | 34.204 | 22.523 |
2016[26] | 56.185 | 34.100 | 22.085 |
2017[26] | 55.131 | 33.668 | 21.463 |
2018[26] | 55.673 | 33.168 | 22.505 |
2019[26] | 54.297 | 32.959 | 21.338 |
2020[26] | 54.368 | 33.513 | 20.855 |
CoğrafyaDüzenle
Zile, 1.512 kilometrekare (584 sq mi)'lik bir alanı kaplar ve 710 metre (2.330 ft) rakımlıdır.[27] Turhal, Çekerek, Artova, Kadışehri ve Amasya Zile yakınlarındaki kasabalardır.
İlçe çoğunlukla Yeşilırmak'ın geçtiği ve Zile Ovası adlı verimli ova ile çevrilidir ve yılda iki kez hasat yapılabilir. İlçenin güneyinde ise Deveci Dağları (1,892 m / 6,207 ft yüksekliğindedir), Güvercin Çalı ve Hüseyin Gazi Tepesi bulunur.
Zile'nin bir zamanlar ovanın çoğunu kaplayan büyük bir ormanı vardı ama 1950'lerde şehir keçilerin aşırı üremesi ve odunun ısınma amaçlı kullanılması nedeniyle bu ormanının çoğunu kaybetti.[27] Ancak bölgede yeniden ağaçlandırma planlaması için yakın zamanda yapılmış bir çalışma vardır.
Zile'nin su ihtiyacı, Zile'den Çekerek'e akan Çekerek Nehri ve Çatak nehri üzerinde yapılan Büyükaköz barajı'nca sağlanır.[28] Süreyyabey Barajı ve Hidroelektrik Santrali yapım aşamasındadır ve bölgede sulama için elektrik ve su sağlayacaktır.[28]
İklimDüzenle
Zile'nin havası, kuzeyde Karadeniz Bölgesi'nin nem getiren dar kıyılarından ve güneyde az yağışlı İç Anadolu Bölgesi iç platosundan ve soğuk kışlardan etkilenir.
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise karlı ve soğuktur. Ortalama yaz maksimumu 28 °C (83 °F) ve ortalama minimum 13 °C (56 °F) olduğundan Haziran'dan Eylül'e kadar aylar boyunca hava sıcaktır.
Ortalama kış maksimumu 7 °C (45 °F) olduğundan ve ortalama minimum -3 °C (27 °F) kadar sıcaklık düşük olduğundan, Aralık'dan Şubat'a kadar aylar boyunca hava soğuktur. Genellikle Nisan, Mayıs, Haziran, Kasım ve Aralık aylarında yağışlıdır.
Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Arl | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ort.En Yüksek °C | 5.6 | 7.2 | 11.7 | 17.8 | 22.5 | 25.6 | 28.3 | 28.3 | 25.6 | 19.4 | 12.2 | 7.2 | ||
Ort.En Düşük °C | -2.8 | -2.8 | 0 | 4.4 | 7.8 | 11.1 | 13.3 | 13.3 | 10.0 | 6.7 | 1.7 | -0.6 | ||
Meteoroloji Genel Müdürlüğü-Tokat Resmi İstatistikler Kaynak:Weather Atlas[29] | source 2 = meteoblue[30] |
EkonomiDüzenle
Tarihsel olarak, kömür Zile'de çıkarılmıştır.[31]
Zile'nin başlıca ekonomik faaliyetleri tarım, ticaret ve hayvancılıktır. Zile, Karadeniz Bölgesi'nin buğday, arpa, mercimek ve adi fiğ'in en büyük ihracatçılarından bir hububat üretim merkezidir. Zile, üzüm, leblebi, kiraz ve meyve bahçeleri ile ünlüdür. Her yıl düzenlenen Kiraz Festivali Tokat, Sivas ve Yozgat'ta çok ünlüdür. Zile halkı üzümlerini şarap yapmak için değil pekmez yapmak için kullanır.
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Zile Dinçerler Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu öğrencileri şehrin ekonomik faaliyetlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Zile sanayisi hızla gelişiyor. 1996 yılından itibaren tarımdan sanayiye büyük bir hareketlilik yaşanmıştır. Anadolu Kaplanları başlıca ürünleri tekstil, şeker pancarı, mobilya, domates sosu, leblebi, mermer ve ayakkabı olan 55 fabrika kurdu.[32]
Belediye ve Avrupa Birliği, Zile'nin turizm potansiyelini artırmak ve şehri bir turizm destinasyonuna dönüştürmek için ortak bir projeye imza attı. Proje AB tarafından finanse ediliyor ve reklamların yanı sıra yerel halkın turizm konusunda eğitimini de kapsamaktadır.[33][34]
İdari yönetimDüzenle
Belediye başkanlarıDüzenle
- Cimbiloğlu Hamdi Efendi 1921-1923
- Bahri Uğur 1923 - 1926
- Muharrem Alacalı 1926 - 1932
- Fevzi Eken 1932 - 1934
- Zihni Aksoy 1934 - 1938
- Fuat Akman
- Sıtkı Eken 1942 - 1943
- Kazım Kaleli 1943 - 1944
- Kazım Ahçıoğlu 1944 - 1946
- Salim Eken 1946 - 1948
- Rahmi Kayran 1948 - 1950
- Ahmet Vanlı 1950 - 1954
- İsmail Odabaş 1954 - 1955
- Macit Rüştü Gürsoy 1955 - 1957
- İhsan Sarısoy 1957 - 1960
- Mehmet Güçlü 1960 - 1962
- Hüseyin Erdoğan 1962 - 1963
- Osman Çetin 1963 - 1972 - YTP, AP
- Sabri Ünal Erkol 1972 - 1975 - CHP
- Ahmet Vanlı 1975 - 1977 - AP
- Arslan Nihat Çamsoy 1977 - 1980 - AP
- Nurettin Kocaman, 12 Eylül 1980 - 1984
- Nurettin Türkyılmaz 1984 - 1991 - ANAP
- Şükrü Serimer 1991 - 1994 - MHP
- Murat Tezcan 1994 - 1999 - CHP
- Murat Ayvalıoğlu 1999 - 2009 - MHP
- Lütfi Vidinel 2009 - 2019 - AKP
- Şükrü Sargın 2019 - CHP
GaleriDüzenle
KaynakçaDüzenle
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ Özçağlar, Ali (1989). "Zile-Turhal Yöresinin Morfografik Özellikleri" (PDF). Coğrafya Araştırmaları Dergisi. 1 (1). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. s. 191. 28 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü; 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül I, Hüsnütabiat Matbaası, Ankara, 1929.
- ^ Başbakanlık İstatistik Umum Müdürlüğü; 1935 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1937.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1944). "1940 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyetler, Kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1948). "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibariyle Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibariyle nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1963). "1960 Genel Nüfus Sayımı: İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibariyle nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Zile Nüfusu - Tokat". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Tokat Zile Nüfusu". nufusune.com.
- ^ a b "Zile Belediyesi". Zile Municipality. 5 Temmuz 2006. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2007.
- ^ a b "Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü<". Devlet Su İşleri. 5 Temmuz 2006. 23 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2007.
- ^ "Zile, Turkey - Detailed climate information and monthly weather forecast". Weather Atlas. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
- ^ "Climate Zile - meteoblue". meteoblue. 17 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2020.
- ^ Prothero, W.G. (1920). Armenia and Kurdistan. Londra: H.M. Stationery Office. s. 75. 21 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.
- ^ "Zile Belediyesi". Zile Municipality. 5 Temmuz 2006. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2007.
- ^ "AB Hibe Destek Projesi". EU Project. 5 Temmuz 2006. 27 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2007.
- ^ "Zile turizmine AB'den hibe kredi". 17 Temmuz 2006. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2007.
Dış bağlantılarDüzenle
Wikimedia Commons'ta Zile ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Zile Belediyesi 19 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Zile Kaymakamlığı 16 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Tokat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Türkiye'deki bir ilçe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |