Yılmaz Güney

Türk sinema sanatçısı (1937–1984)

Yılmaz Güney veya doğum adıyla Yılmaz Pütün (1 Nisan 1937; Yenice, Adana - 9 Eylül 1984; Paris), Türk oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı ve yazardır.[23] Güney, Türk film endüstrisinde hızla öne çıkmış ve eserlerinin birçoğunu Türkiye'deki sıradan işçi sınıfı insanlarının içinde bulunduğu kötü duruma adamıştır.[24] Filmlerinde Kürt kültürünün, halkının ve dilinin tasvirini etkin bir şekilde kullanmıştır.[25][26][27] Özellikle 1966'daki Çirkin Kral dönemi sonrasında yazıp yönettiği ödüllü Yol, Sürü ve Duvar, yazıp yönettiği ve oynadığı Umut, Umutsuzlar, Baba, Ağıt, Arkadaş ve Endişe filmleriyle tanınmaktadır.

Yılmaz Güney
Yılmaz Güney'in siyah–beyaz fotoğrafı
DoğumYılmaz Pütün
1 Nisan 1937(1937-04-01)
Yenice, Yüreğir, Adana, Türkiye
Ölüm9 Eylül 1984 (47 yaşında)
Paris, Fransa
Ölüm sebebiMide kanseri
Defin yeriPère Lachaise Mezarlığı, Paris, Fransa
Diğer ad(lar)ıÇirkin Kral
Etnik kökenKürt ve Zaza
VatandaşlıkTürkiye (1983'e kadar)
Vatansız (1983–1984)[not 1]
MeslekYönetmen, senarist, oyuncu, yapımcı, yazar
Etkin yıllar1959–1984
AjansGüney Film
Önemli eser(ler)Umut (1970)
Ağıt (1971)
Baba (1971)
Umutsuzlar (1971)
Arkadaş (1974)
Endişe (1974)
Sürü (1978)
Yol (1981)
Duvar (1983)
Evlilik
Nebahat Çehre
(e. 1967; b. 1968)

Fatoş Güney
(e. 1970; ö. 1984)
Çocuk(lar)Elif Güney Pütün
Remzi Yılmaz Pütün
EtkilendikleriAtıf Yılmaz[3]
Elia Kazan[4]
Lütfi Ömer Akad[5]
Yaşar Kemal[3]
EtkiledikleriAhmet Zîrek[6]
Alejandro G. Iñárritu[7][8]
Atilla Dorsay[9]
Costa–Gavras[10]
Cüneyt Arkın[11]
Fazıl Say[12]
Filiz Akın[13]
Mahsun Kırmızıgül[14]
Nuri Bilge Ceylan[15]
Nur Sürer[16]
Tarık Akan[17]
Tuncel Kurtiz[18][19]
Türkan Şoray[20]
Yılmaz Erdoğan[21]
Zeki Ökten[22]
ÖdüllerCannes Film Festivali
Altın Palmiye (1982)

Altın Portakal Film Festivali
En İyi Film (1970, 1975)
En İyi Erkek Oyuncu (1967, 1970)


Altın Koza Film Festivali
En İyi Film (1970, 1971)
En İyi Erkek Oyuncu (1969, 1970, 1971)
En İyi Yönetmen (1971)


(Tüm Liste)
Resmî siteyilmazguneyofficial.com

1 Nisan 1937'de Adana'nın Yüreğir ilçesine bağlı Yenice'de Kürt ve Zaza kökenli köylü bir ailenin iki çocuğundan biri olarak doğan Yılmaz Güney, 1959'da senaryosunu yazıp oynadığı Bu Vatanın Çocukları ve Ala Geyik filmleriyle sinemaya adımını attı.[28][29] Birçok kez yasal sorunlar yaşayan Güney, ilk olarak 1961'de, önceden yazdığı bir öyküde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle tutuklanıp bir buçuk yıl hapis ve altı ay sürgün cezası aldı.[28][30][31] Bir dönem macera ve aksiyon filmleri çeken Güney, 1960'ların sonlarından itibaren ise toplumsal ve politik filmlere yöneldi. 1972 yılında, Türkiye Halk Kurtuluş Partisi–Cephesi militanlarını sakladığı gerekçesiyle 10 yıl hapse mahkûm edildi;[32][33] ancak 1974 Genel Affı sonucunda 20 Mayıs 1974'te serbest kaldı.[34] Dört ay sonra, 13 Eylül 1974'te, Endişe filminin çekimleri için bulunduğu Adana'da bir gazinoda bir yargıcı silahla öldürmekten suçlu bulundu.[35] Cinayetin ardından yargılandı ve 1976'da 19 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.[36] Hapiste kaldığı dönemde senaristliğe ve yönetmenliğe devam etti. 1978'de senaryosunu yazdığı ve Zeki Ökten ile yönettiği Sürü filmi, 1979'da Locarno Uluslararası Film Festivali'nde Altın Leopar Ödülü'nü kazandı.[37]

Güney, 1981'de izinli olarak çıktığı Isparta Yarı Açık Cezaevi'ne geri dönmeyip yurt dışına firar etti ve yaşamını Fransa'da sürdürmeye başladı. Kendisinin yazdığı ve Şerif Gören ile birlikte yönetmenliğini yaptığı 1981 yapımı Yol filmi, 1982'de Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye Ödülü kazandı ve bu ödülü Türkiye'den kazanan ilk yönetmen oldu. Güney, firarından sonra yurda dönme çağrılarına uymadığı gerekçesiyle 12 Eylül döneminde, 1983'te Türk vatandaşlığından çıkarıldı.[38][39] 1983'te Cigerxwîn ve Abdurrahman Şerefkendi gibi Kürt şairlerle birlikte Paris Kürt Enstitüsü'nü kurdu. 9 Eylül 1984'te, mide kanserinden dolayı 47 yaşında Paris'te öldü.[40]

Yaşamı değiştir

İlk yılları değiştir

Yılmaz Güney'in gerçek adı Yılmaz Pütün'dür.[41] Kendi ifadesine göre Pütün, "kırılması zor ve sert meyve çekirdeği" demektir. 1 Nisan 1937 tarihinde[not 2] köylü bir ailenin iki çocuğundan biri olarak dünyaya geldi. Zaza kökenli babası, Şanlıurfa'nın Siverek ilçesinin Desman köyünden; Kürt kökenli annesi ise Muş'un Varto ilçesindendir. Adana'da büyüdü, Adana ileride birçok filmine konu oldu. Adana'da bir süre Kemal ve And Film şirketlerinin bölge temsilcisi olarak çalışan Güney, üniversite okumak üzere İstanbul'a gitti ve yönetmen Atıf Yılmaz ile tanıştı. Bu süreçte bir yandan da hikâyeler yazan Güney, daha sonra Atıf Yılmaz'ın da desteğiyle sinemada çalışmalarına başladı.

Sinemaya başlaması değiştir

Yılmaz Güney, 1959 yılında Atıf Yılmaz'ın yönetmenliğini yaptığı Bu Vatanın Çocukları ve Ala Geyik isimli filmlerin hem senaryosunu yazdı hem de bu filmlerde rol alıp oynadı. Karacaoğlan'ın Karasevdası'nda da yönetmen yardımcılığı yaptı. Yeni Ufuklar ve On Üç gibi dergilere de öyküler yazan Güney, bir öyküsünde komünizm propagandası yaptığı gerekçesiyle yargılandı ve 1961 yılında bir buçuk yıl hapis cezasına mahkûm oldu.

İki yıl sonra kaldığı yerden devam eden Güney, bu dönemde daha çok macera filmleri çekti. Filmlerinde, "ezilen, hor görülen bir Anadolu çocuğunun otoriteye başkaldırısı" konusunu işledi. "Çirkin Kral" lakabını aldı. Bu dönemdeki en önemli filmi, Lütfü Akad'ın yönettiği ve kendisinin yazdığı bir film olan Hudutların Kanunu'dur.

Cezaevi ve firari yılları değiştir

 
Ulucanlar Cezaevi Müzesi'nde bulunan, Yılmaz Güney'in hayat hikâyesinin özetinin yazılı olduğu pano.

1966'da, Hudutların Kanunu filminin çekimleri sırasında Şanlıurfa'da alkollü araç kullanırken bir çocuğa çarparak ölümüne sebep oldu.[44][45] Yılmaz Güney, 1971 yılında Efraim Elrom'un öldürülmesinden sorumlu olan başta Mahir Çayan olmak üzere diğer Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi militanlarını sakladığı[46] gerekçesiyle 2 yıl hapse ve sürgüne mahkûm edildi. Güney içeride kaldığı süre boyunca sinema ve sanat ile ilgili fikirlerini, şiir ve öykülerini o dönemde çıkarmaya başladığı Güney dergisinde yayımladı. Bülent Ecevit başbakanlığındaki 37. Türkiye Hükûmeti tarafından çıkarılan genel af sonucu 20 Mayıs 1974'te cezaevinden çıktı. İki yıldan fazla cezaevinde kalan Güney aynı yıl Arkadaş filmini çekti. Yine aynı yıl Endişe adlı filmi çekerken Adana'nın Yumurtalık ilçesindeki bir gazinoda ilçe yargıcı Sefa Mutlu'yu öldürdü (13 Eylül 1974)[47] ve tutuklandı. 25 Ekim'de Ankara 1. Ağır Ceza Mahkemesi'nde başlayan yargılamaların sonucunda 13 Temmuz 1976'da 19 yıl hapis cezasına çarptırıldı.[48][49] Cezaevinde sinema ile olan ilgisi devam etti. Bu dönemde yazdığı ve Zeki Ökten tarafından çekilen Sürü (1978) ve Düşman (1979) filmleri büyük ilgi gördü.[50][51] Yine kendisinin yazdığı ve Şerif Gören ile birlikte yönettiği Yol (1981) filmi de büyük ilgi gördü.[52] Daha sonra, yurt dışında Yol'un kurgusunu yaptı ve film 1982'de Cannes Festivali'nde Altın Palmiye aldı.[53]

Beş yıl hapis yattıktan sonra 9 Ekim 1981 tarihinde izinli olarak çıktığı Isparta Yarı Açık Cezaevi'nden yurt dışına firar etti. Güney'in hapisten kaçışı da filmlerini anımsattı. Hapse girmeden yıllar önce çekmiş olduğu Şeytanın Oğlu filminde, bir günlük bayram izninde dışarı çıkan ve kayıplara karışan bir adamın hikâyesini anlatmıştı. Filmine benzer bir yaşantı tecrübe etti. Bir günlük izin ile hapisten çıkan Güney, Antalya'nın Kaş ilçesinden Yunanistan'a bağlı Meis Adası'na, oradan da İsviçre'ye kaçtı. 6 Ocak 1983 tarihinde dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından Türk vatandaşlığından çıkarıldı. Güney daha sonra Fransa'ya geçti ve yaşamının geri kalanını orada geçirdi.[54]

Yurt dışına kaçtıktan sonra Fransa'da Duvar filmini çekti. Güney'in 1976 yılında Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nde tanıklık ettiği, çocuklar koğuşunda çıkan ve tüm cezaevine yayılan bir isyanın sinemaya aktarıldığı Duvar filmi onun son filmi olmuştur.

Güney, 1983'te Cigerxwîn ve Abdurrahman Şerefkendi gibi Kürt şairlerle birlikte Paris Kürt Enstitüsünü kurdu. 1984'ün mart ayında düzenlenen Nevruz kutlamasında bir konuşma yaptı:

"Arkadaşlar! Acı, baskı, yoksulluk, kan ve gözyaşı Kürt halkının kaderi değildir. Biz bu kaderi reddediyoruz! Bu kaderi tanımıyoruz! Biz, dört bir yandan işgal edilmiş bir sömürge ülkenin çocukları değil; bağımsız, birleşik, özgür bir Kürt ülkesinin, Kürdistan'ın çocukları olmak istiyoruz! Ve biz kendi toprağımızda, kendi bayrağımızın altında özgür ve bağımsız olmak istiyoruz! Arkadaşlar! Bugün Kürdistan'ın çeşitli kesimlerinde, dağlarda, ovalarda, faşist zindanlarda sömürgecilerin baskı ve zulümlerine karşı dövüşenlerin, dövüşerek ölenlerin amacı da bu! Biz; dövüşerek ölenlerin, bu uğurda şehit düşenlerin anısını kalbimizde ve mücadelemizde yaşatıyoruz..."[55]

Güney bu dönemde Taşnak dergisi Armenian Review'e demeç vererek ASALA tarafından Türk diplomatlarına düzenlenen suikastları, Ermeni soykırımına dair dünya kamuoyunun dikkatini çekmek için işlevsel olduğunu ancak uzun vadede bu yöntem ile Ermenilerin soykırımın tanınması taleplerinin gerçekleşemeyeceğini belirtmiştir.[56]

Ölümü değiştir

 
Yılmaz Güney'in Père Lachaise Mezarlığı'ndaki mezarı, Paris.

Son yıllarını Paris'te geçiren Güney, mide kanseri hastalığı nedeniyle 9 Eylül 1984 tarihinde 47 yaşında öldü. Mezarı, Paris'te bulunan Père Lachaise Mezarlığı'nda 62. kısımda bulunmaktadır.

Özel hayatı değiştir

İlk resmî eşi Nebahat Çehre ile 1966'da başlayan şiddet dolu birlikteliği, 1968'de Çehre'yi araba ile ezmesi üzerine boşanma ile sonuçlanmıştır. Çehre, 2019 yılında konuk olduğu Şafak Yavuz'un Vizöründen adlı programda Güney ile ilişkisine dair detayları paylaşmış, araba ile çarpma olayına da değinmiştir.[57] Yapımcı Abdurrahman Keskiner 2011 yılında Hürriyet gazetesine verdiği röportajda olayı şöyle anlatmıştır:

"Çok az kişi bilir bunu. Rahmetli Yılmaz, Nebahat ve ben... Bir gün yine gece kulübünde kavga ettiler. Nebahat kulübü sinirle terk etti. Yılmaz'ın 'Dur'! demesine hiç aldırmadı. Nebahat, Elmadağ'da kaldıkları otele doğru koşarken Yılmaz otomobiline bindi. Sinirle direksiyona geçti. Sonra gözümün önünde sevdiği kadını arabayla ezdi. Nebahat havada uçtu, arabaya çarptı, sonra da kaldırıma... 4 gün hastanede yattı. Herkesten gizledik bunu. Olaydan sonra ilişkileri bitti."[58]

Keskiner'in aynı röportajda, "Nebahat, Yılmaz'dan çok dayak yedi." şeklinde ifade ettiği şiddetin önemli noktalarından biri de "Eşrefpaşalılar (1966)" çekimi esnasında Güney'in Çehre'nin kafasına bardak koyup gerçek kurşunla nişan alması olarak kayıtlara geçmiştir. Keskiner bu konuda şu açıklamaları yapmıştır:

"Sinema tarihçileri bunun bir efsaneden ibaret olduğunu söyler. Ama doğru! Yılmaz o gün benden 3 silahından birini, içinde gerçek kurşun olanı istedi. Nebahat bu sırada ağlıyor, titriyor ve, 'Yılmaz, imkânı yok oynamam. Sahici kurşun kullanma, yalvarırım! Ben canımı sokakta bulmadım. Yanlış bir harekette ölebilirim!' diye sevdiği adama ağlayarak yalvarıyordu. Yılmaz umursamadı. Bardağı Nebahat'ın kafasına koydu. Sonra 20 metre uzaklaştı. Sette ölüm sessizliği vardı. Korkudan herkes nefesini tutmuş, duvarın dibinde titreyen Nebahat'a bakıyordu. Zavallı kız kurbanlık koyun gibiydi. Yılmaz tetiğe bastı, bardak tuzla buz oldu. Nebahat başladı ağlamaya... Yılmaz onu zor sakinleştirdi. Deniz kenarına götürüp bir şeyler söyledi. Çok tutkulu, kavga ve dayakla dolu şiddetli bir aşkları vardı. Nebahat, Yılmaz'dan çok dayak yedi."[58]

Nebahat Çehre, 2017 yılında, Doğa Rutkay'la Her Şey Bu Masada adlı programda Güney ile olan ilişkisi hakkında, "Olmayacaktı. 4.5 sene sürdü ama olmaması gereken bir şeydi." diye konuşmuştur.[59] Çehre ayrıca 2019 yılında konuk olduğu Şafak Yavuz'un Vizöründen adlı programda Güney ile olan evliliğinde hamile kaldığını fakat Güney'e olan aşkının sona ermesi, kendisine karşı sadece korku hissettiğinden mütevellit kürtaj olduğunu açıklamıştır.[60]

İkinci evliliği 1970'ten ölümüne değin Fatoş Güney'le (Jale Fatma Pütün)[61] olmuştur, doğan çocuklarına Yılmaz (d. 1971)[62] adını vermişlerdir.[63]

1963-1966 yıllarında birlikte yaşadığı Birten Ünal'dan[64] Elif (d. 1966) adlı bir kızı vardır.

Filmografisi değiştir

Yılmaz Güney'in filmlerinden bazıları
Yıl Film Görevi
Oyuncu Senarist Yönetmen Yapımcı
1966 Çirkin Kral Evet
1966 Hudutların Kanunu Evet Evet
1967 Çirkin Kral Affetmez Evet Evet
1968 Seyyit Han (Toprağın Gelini) Evet Evet Evet Evet
1969 Bir Çirkin Adam Evet Evet Evet Evet
1970 Umut Evet Evet Evet Evet
1971 Baba Evet Evet Evet
1971 Ağıt Evet Evet Evet Evet
1971 Umutsuzlar Evet Evet Evet
1974 Endişe Evet Evet Evet
1978 Sürü Evet Evet Evet
1981 Yol Evet Evet Evet
1983 Duvar Evet Evet

Kitapları değiştir

Ödüller ve adaylıklar değiştir

Yıl Festival Yapım Kategori Sonuç Notlar
1967 4. Altın Portakal Film Festivali Hudutların Kanunu En İyi Erkek Oyuncu Kazandı
1969 1. Altın Koza Film Festivali Seyyit Han: Toprağın Gelini En İyi Erkek Oyuncu Kazandı
1970 7. Altın Portakal Film Festivali Bir Çirkin Adam En İyi Film Kazandı
En İyi Erkek Oyuncu Kazandı
1970 2. Altın Koza Film Festivali Umut En İyi Film Kazandı
En İyi Erkek Oyuncu Kazandı
En İyi Senaryo Kazandı
1971 3. Altın Koza Film Festivali Ağıt En İyi Film Kazandı
En İyi Erkek Oyuncu Kazandı
En İyi Yönetmen Kazandı
En İyi Senaryo Kazandı
1972 4. Altın Koza Film Festivali Baba En İyi Film   İptal edildi [not 3]
En İyi Erkek Oyuncu   İptal edildi
1975 12. Altın Portakal Film Festivali Endişe En İyi Film Kazandı [not 4]
En İyi Senaryo Kazandı
1979 32. Locarno Uluslararası Film Festivali Sürü En İyi Film Kazandı [not 5]
1982 35. Cannes Film Festivali Yol En İyi Film Kazandı [not 6]
FIPRESCI Ödülü Kazandı
Özel Mansiyon Ödülü Kazandı
1983 55. Akademi Ödülleri En İyi Uluslararası Film Aday olamadı [not 7]
1983 36. Cannes Film Festivali Duvar En İyi Film Adaylık
2015 47. Sinema Yazarları Derneği Ödülleri Umut 100 Yılın En İyi Türk Filmi Kazandı

Diğer ödüller değiştir

Notlar değiştir

  1. ^ Türk vatandaşı olarak doğmuş olan Yılmaz Güney, 12 Eylül döneminde, 1983 yılında vatandaşlıktan çıkarıldı.[1] 13 Nisan 1993'te ise Güney'in Türk vatandaşlığının kaybı kararı iptal edildi ve Güney'e vatandaşlığı iade edildi.[2]
  2. ^ Kendisi bazı söyleşilerinde 1931 doğumlu olduğunu belirtir.[42] Bazı belgelerde ise 3 Nisan 1931 olarak geçer.[43]
  3. ^ Festivalin ilk aşamasında jüri üyeleri, Baba filmine "En İyi Film" ve "En İyi Erkek Oyuncu" ödüllerinin verileceğini duyurdular. Ancak sonrasında Adana Belediye Başkanı'nın itirazları ve politik baskılar sebebiyle bu ödüller ikinci olan isimlere verildi. Oyunculuk kategorisinde ikinci sırada bulunan Cüneyt Arkın, ödülü reddederek "O ödül Yılmaz'ın hakkı" dedi.
  4. ^ Yılmaz Güney, senaryosunu yazdığı Endişe filminin ilk gün yaklaşık ilk 10 dakikalık kısmını çektikten sonra Adana, Yumurtalık'taki bir gazinoda bir yargıcın öldürülmesi olayına bulaşır ve tutuklanır. Filmi arkadaşı ve asistanı Şerif Gören tamamlar. Ödül, yapımcısı da olduğundan ötürü Güney'e verilir. Yine bu filmle kazanılan "En İyi Yönetmen Ödülü" ise Gören'e verilir.
  5. ^ Yılmaz Güney'in senaryosunu hapishanede yazdığı ve yapımcılığını da üstlendiği Sürü filmi, Güney'in istekleri doğrultusunda arkadaşı Zeki Ökten tarafından çekilir. Film, İsviçre'de Altın Leopar Ödülü'nü kazanır. Ödülü, Güney'in hapishanede olması nedeniyle Zeki Ökten alır.
  6. ^ Yılmaz Güney'in senaryosunu hapishanedeyken yazdığı Yol filmi, Güney'in hapishaneden verdiği talimatlar ve yönlendirmelerle 1981'de Şerif Gören tarafından çekilir. Ardından görüntüler yurt dışına gönderilir. Güney aynı yıl hapishaneden ve Türkiye'den kaçar ve filmin kurgusunu yurt dışında yapar. Altın Palmiye, ortak olarak Yılmaz Güney ve Şerif Gören'e verilir. Ancak sıkıyönetim dolayısıyla yurt dışı yasağı olan Gören, Fransa'ya gelemez; ödül törenine film ekibinden yalnızca Güney katılır.
  7. ^ İsviçre hükûmeti, Yılmaz Güney'in Türkiye'de yasaklanan ve Altın Palmiye kazanan Yol filmini "kendi adına" 55. Akademi Ödülleri'nde "En İyi Yabancı Film Ödülü" için seçip başvuruda bulundu. Ancak film aday gösterilemedi ve ilk 5'e giremedi.

Kaynakça değiştir

  1. ^ "6 Ocak 1983 tarihli Resmî Gazete - Türk Vatandaşlığını Kaybettirme Listesi - Pütün Yılmaz" (PDF). 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ "Yılmaz Güney 1993'ten Beri "Yeniden Vatandaş"". bianet.org. 9 Ocak 2009. 7 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2024. 
  3. ^ a b "ARŞİV ODASI: Yılmaz Güney, 1988". BBC News Türkçe. 21 Mayıs 2015. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023 – YouTube vasıtasıyla. 
  4. ^ "Elia Kazan ile Yılmaz Güney'in Toptaşı Cezaevi'nde buluşması". Milliyet. 13 Şubat 2000. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  5. ^ "Türk Sinemasının Usta Yönetmeni Ömer Lütfü Akad Üzerine". dergipark.org.tr. Journal of Social Sciences. 2011. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  6. ^ Oylum, Rıza (12 Nisan 2021). "Duvar'ın vatansız gardiyanı Ahmet Zîrek". Gazete Duvar. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  7. ^ "Diriliş'te Yılmaz Güney esintisi". Habertürk. 23 Mayıs 2019. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  8. ^ "Nuri Bilge Ceylan'la sinema sohbeti". CNN Türk. 24 Haziran 2016. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. Yabancı bir dergide, ünlü yönetmen Alejandro Gonzales Inarritu'nun Yılmaz Güney'in 'Yol' filmini izledikten sonra sinemaya başladığını yazıyordu. Bir film bir insanın hayatını değiştirebilir. Bir tek laf, söz bile, öyle bir yere dokunur ki yeni bir başlangıç yapabilir. 
  9. ^ "Yılmaz Güney Kitabı - Atilla Dorsay". kitapyurdu.com. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  10. ^ "Costa Gavras'ın Yol'a Bakışı". Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi. 6 Ekim 2021. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 
  11. ^ "Cüneyt Arkın: O ödül Yılmaz Güney'in hakkıydı". NTV. 6 Temmuz 2016. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  12. ^ ""Yol" filmi benim için bu ülkede hala aşılamamış bir başyapıttır". Fazıl Say. 17 Eylül 2023. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023 – Twitter vasıtasıyla. Yılmaz Güney üzerine tartışılıyor. Özeli üzerinden. Deli bir ruh anı; bir cinayet. Sonra sürgün yılları. Erken ölüm. Az yaşadı. Erdeme varacak kadar uzun yaşasa belki pişmanlığı yaşayacaktı? 
  13. ^ "Filiz Akın, hangi filmde Yılmaz Güney ile birlikte çalıştı?". CNN Türk. 22 Haziran 2015. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 
  14. ^ "Yılmaz Güney'i Kendime Örnek Aldım". Beyaz Show. 30 Ekim 2019. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023 – YouTube vasıtasıyla. 
  15. ^ "Nuri Bilge Ceylan'dan Yılmaz Güney pozu açıklaması". Hürriyet. 30 Mayıs 2014. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  16. ^ "Nur Sürer: Yılmaz Güney kırmızı çizgimiz!". Hürriyet. 10 Ekim 2023. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  17. ^ "Tarık Akan ve Yılmaz Güney". Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi. 11 Mayıs 2017. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023 – YouTube vasıtasıyla. 
  18. ^ "Tuncel Kurtiz ile Yılmaz Güney Üzerine Söyleşi". Güney Kültür Sanat Edebiyat Dergisi. 4 Ekim 2021. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023 – YouTube vasıtasıyla. 
  19. ^ "Tuncel Kurtiz & Yılmaz Güney". sosyalbilgi. 5 Nisan 2010. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023 – YouTube vasıtasıyla. 
  20. ^ Çil, Mehmet (5 Eylül 2010). "Türkan Şoray'dan aşk itirafı". Hürriyet. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  21. ^ "Yılmaz Erdoğan'ın gözünden Yılmaz Güney". Halk TV. 1 Haziran 2020. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023 – YouTube vasıtasıyla. 
  22. ^ Şeref, Salih (18 Aralık 2020). "Unutulmayan filmlerin yönetmeni: Zeki Ökten". Anadolu Ajansı. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023. 
  23. ^ "Yılmaz Güney kimdir?". Sabah. 31 Mart 2010. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2016. 
  24. ^ Akyol, Osman (23 Nisan 2021). ""Karanlıkta Uyananlar"dan "Maden"e Yeşilçam'da İşçi Filmleri". evrensel.net. 1 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  25. ^ Yoksu, Eyüp Kaan (29 Kasım 2020). "Kürt sinemasında mutlaka izlenmesi gereken 18 film". Independent Türkçe. 29 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  26. ^ Dallı, Cem Mert. "Türkiye Sinemasında Kürt İmgesi: Dünün Doğulu Taşralıları, Bugünün Ressamları". www.academia.edu. 22 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  27. ^ "Yılmaz Güney'in kült filmleri gösterimde!". etelgraf.com. 1 Ekim 2022. 1 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  28. ^ a b "Yılmaz Güney". SinemaTürk. 14 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2023. 
  29. ^ "Yılmaz Güney Filmleri". MUBI. 9 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023. 
  30. ^ "Yılmaz Güney Sinemasında Örgütsel İlişkilerin Yansımaları". bianet.org. 2 Mayıs 2015. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  31. ^ "Kürt sanatçı Yılmaz Güney'in ölümünün üzerinden 39 yıl geçti". www.rudaw.net. 9 Eylül 2023. 24 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2023. 
  32. ^ "Mahir Çayan'ı Evinde Saklayan Yılmaz Güney". eskigaste.com. 8 Nisan 2021. 17 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  33. ^ Çakırtaş, Şeyhmus (7 Nisan 2020). "Bir fırtınalı yaşamın özeti: Yılmaz Güney". Independent Türkçe. 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  34. ^ "21 Mayıs 1974 tarihli Cumhuriyet gazetesi: Güney tahliye edildi". 14 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2022. 
  35. ^ "Lumpen değil, centilmendi". Hürriyet. 10 Şubat 2000. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  36. ^ "Fatoş Güney, Yılmaz Güney'in katil olduğu geceyi anlattı". T24. 25 Kasım 2010. 30 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  37. ^ "Sürü". İthaki Yayınları. 14 Nisan 2017. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  38. ^ "6 Ocak 1983 Tarihli Resmi Gazete'de Türk Vatandaşlığını Kaybettirme Listesi" (PDF). Resmi Gazete. 6 Ocak 1983. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Ekim 2023. 
  39. ^ "Yılmaz Güney'in tartışmalı vatandaşlığı". Milliyet. 8 Ocak 2009. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  40. ^ "İmamoğlu, Yılmaz Güney ve Ahmet Kaya'nın mezarlarını ziyaret etti". Sözcü. 2 Ekim 2019. 13 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Eylül 2023. 
  41. ^ "ARŞİV ODASI: Yılmaz Güney, 1988". BBC Türkçe. 21 Mayıs 2015. 31 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2024. 
  42. ^ Güney, Yılmaz (1999). Güney, Fatoş (Ed.). İnsan, Militan ve Sanatçı Yılmaz Güney (4. bas.). Güney Yayınları. s. 21. ISBN 978-9757956105. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  43. ^ Feyizoğlu, Turhan (2003). Yılmaz Güney: Bir Çirkin Kral. Ozan Yayıncılık. s. 70. ISBN 978-9757891628. 9 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021. 
  44. ^ "Film Çekerken Arabayla Çocuğa Çarptık, Yılmaz Güney'i Tutukladılar!". medyaradar.com. 30 Haziran 2013. 6 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2023. 
  45. ^ "Aktör Yılmaz Güney Urfa'da tevkif edildi". tarihtenyazilar.files.wordpress.com. 12 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2023. 
  46. ^ Karakaş, Gökhan. "Güney, Çayan'ı bu arabada sakladı". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2015. 
  47. ^ Halis, Müjgan. "Yılmaz Güney tartışması... Fatoş Güney: İtibarsızlaştırma; Orhan Miroğlu: Helalleşmeliyiz". Independent Türkçe. 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2023. 
  48. ^ 10 Şubat 2000 tarihli 18 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hürriyet haberi 19 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
  49. ^ ""Yılmaz Güney kardeşimi vurdu, bizim söz hakkımız yok mu?" Zaman gaz., 19.9.2012". 19 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2012. 
  50. ^ "Sürü". SinemaTürk. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023. 
  51. ^ "Düşman". SinemaTürk. 26 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023. 
  52. ^ "Yol". SinemaTürk. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2023. 
  53. ^ "1982 Cannes Film Festivali, kazanan filmler:Missing ve Yol, İMDB". 3 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2010. 
  54. ^ Yılmaz Güney kronolojisi 21 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
  55. ^ "Yılmaz Güney'in Kürdistan Konuşması". 2 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  56. ^ "Armenian Review, Autumn 1984, Volume 37, Number 3: Yılmaz Güney". 22 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2022. 
  57. ^ "Nebahat Çehre'nin Sesi Nasıl Keşfedildi? - YouTube". www.youtube.com. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020. 
  58. ^ a b "Nebahat 'Yapma' diye yalvarıyordu". www.hurriyet.com.tr. 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020. 
  59. ^ "Doğa Rutkay'la Her Şey Bu Masada | Nebahat Çehre | 20 Haziran 2017". 
  60. ^ "Nebahat Çehre'nin Sesi Nasıl Keşfedildi?". 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  61. ^ "Yılmaz Güney'in Kızı ve Eşi Arasındaki Davada Karar Çıktı". Haberler. 1 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  62. ^ "Babam kadar cesur olmak istemem". Hürriyet. 30 Ekim 2000. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  63. ^ "Çirkin Kral Efsanesi", 2017, Yönetmen: Hüseyin Tabak
  64. ^ "Yılmaz Güney'in İlk Eşi Birten Ünal Yaşamını Yitirdi". Pir Haber Ajansı. 4 Haziran 2018. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar değiştir