II. Kiros

Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı
(Sirus sayfasından yönlendirildi)

II. Kiros, bilinen adıyla Büyük Kiros (Farsça کوروش بزرگ) veya Yunanlar tarafından söylenen ismiyle Yaşlı Kiros (d. MÖ 600 - ö. MÖ 530), tarihteki ilk Pers devleti olan Ahameniş İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı olan Pers komutan ve kraldır.[3][4] Yaklaşık MÖ 557'de, Med kralının vesayeti altında olan Anşan'ın kralı olmuştur. Hükümdarlığı süresince Med Krallığı ve Lidya Krallığı'nı ortadan kaldırmış, Babil ile İran bölgelerine hükmetmiştir.

Büyük Kiros
𐎤𐎢𐎽𐎢𐏁
Farsça: کوروش بزرگ
Büyük Kral
İran Kralı
Anşan Kralı
Med Kralı
Babil Kralı
Kralların Kralı
Sümer ve Akad Kralı
Dünyanın Dört Köşesinin Kralı[1]
Büyük Kiros'un tasvir edildiği bir kabartma
1. Ahameniş İmparatorluğu Kralı
Hüküm süresiMÖ 559 – MÖ 530
Önce gelenI. Kambises
Sonra gelenII. Kambises
Med Kralı
Hüküm süresiMÖ 549 – MÖ 530
Önce gelenAstyages
Sonra gelenII. Kambises
Lidya Kralı
Hüküm süresiMÖ 547 – MÖ 529
Önce gelenKroisos
Sonra gelenII. Kambises
Babil Kralı
Hüküm süresiMÖ 539 – MÖ 529
Önce gelenNabonidus
Sonra gelenII. Kambises
DoğumMÖ 590 veya MÖ 576
Anşan, İran, Ahameniş İmparatorluğu
ÖlümMÖ 530
İran'ın Fars Eyaleti
DefinPasargad, İran
Eş(ler)iCassandane
Çocuk(lar)ıII. Kambises
Smerdis
Artystone
Atossa
Roksana
Hanedan Ahameniş
BabasıI. Kambises
AnnesiMandana veya Argoste
DiniTartışmalı
Zerdüştlük[2]

Hükümdarlığı değiştir

 
MÖ 540 dolaylarında, Büyük Kiros'un Babil'i işgalinden önce Antik Yakın Doğu

Büyük Kiros, söylenceye göre bir gün Pers ordusuna çalıları temizletmiş, ertesi gün ziyafet vermiş ve kendisini destekleyip lüks içinde yaşamak varken neden Medlerin kölesi olarak kaldıklarını sormuştur. Böylece tüm Pers ordusunun desteğini kazanmıştır.[5]

MÖ 557'de, Med İmparatorluğu'nun bir bölgesi olan Anşan'ın yöneticisi olmuştu. MÖ 550 yıllarında Kral Astiages'i bozguna uğratıp Med Krallığı'nı Pers İmparatorluğu'nun merkezi yaptı. MÖ 545 yılında Lidya Kralı Kroesus'u yenilgiye uğratarak Batı Anadolu'yu ve buradaki Yunan şehir devletlerini de ele geçirdi. Yedi yıl sonra Fırat Nehri'nin yatağını değiştirerek ve ordusuyla kuruyan nehir yatağı boyunca ilerleyerek Babil'i fethetmiştir. Bu zafer ona Asur, Suriye ve Filistin civarını kapsayan Yeni Babil İmparatorluğu'nun topraklarını kazandırmıştır ve Orta Doğu'nun çoğunluğunu hükümdarlığı altına almıştır.[5]

Büyük Kiros, Babil kralı II. Nebukadnezar’ın Babil’e sürgün ettiği Yahudi esirleri salıvermiştir. Kiros, bu Yahudilerin vadedilen topraklarına geri dönmesine izin vermiş, onları korumuş, tapınaklarının yeniden inşa edilmesine izin vermiş ve onları Babil boyunduruğundan kurtarmıştır. Hatta Yahudiler, bir el yazmalarında, onları Kudüs’e geri gönderip tapınaklarını yeniden inşa etmelerini sağlasın diye diğer krallıklara üstün kıldığı bir kurtarıcı olarak, Kiros'tan övgüyle bahsetmişlerdir.[6]

Kiros, MÖ 530'da Orta Asya seferindeyken Massagetler ile yapılan savaşta yenilmiş ve öldürülmüştür. Ksenofon ise başkentte huzur içinde öldüğünü belirtmiştir. Pers topraklarındaki Pasargad'da inşa ettirdiği kraliyet sarayının içindeki büyük mezara defnedilmiştir.

II. Kiros
Doğumu: MÖ 590 veya 576 Ölümü: MÖ 530
Önce gelen
I. Kambises
Pers Kralı
MÖ 559–MÖ 529
Sonra gelen
II. Kambises
Önce gelen
Astiages
Medya Kralı
MÖ 550–MÖ 529

Ayrıca bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ Ghasemi, Shapour. "The Cyrus the Great Cylinder". Iran Chamber Society. 21 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2009. 
  2. ^ Boyce, Mary. "Achaemenid Religion". Encycloaedia Iranica. vol. 2. Routledge & Kegan Paul. 31 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2009. ; "The Religion of Cyrus the Great" in A. Kuhrt and H. Sancisi-Weerdenburg, eds., Achaemenid History III. Method and Theory, Leiden, 1988.
  3. ^ "Büyük Kiros: Tarihin en merhametli fatihi?". Culture (İngilizce). 6 Mayıs 2019. 1 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021. 
  4. ^ "Büyük Kiros | Biyografi & Gerçekler". Britannica Ansiklopedisi (İngilizce). 12 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021. 
  5. ^ a b Tarih Kitabı (The History Book), Alfa Yayınları, 2017. (sayfa: 45)
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2021.