III. Makarios
Bu maddedeki bilgilerin doğrulanabilmesi için ek kaynaklar gerekli. (Mayıs 2021) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
(Başpiskopos) III. Makarios (Yunanca: Μακάριος Γ') asıl adı Mihail Hristodulu Muskos (Yunanca: Μιχαήλ Χριστοδούλου Μούσκος) veya III. Makaryos[1] (d. 13 Ağustos 1913, Panagia - ö. 3 Ağustos 1977, Lefkoşa), Kıbrıs Ortodoks Kilisesi başpiskoposu ve bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Kıbrıs'ın Yunanistan ile birleşmesi amacıyla başlatılan Enosis hareketinin önderleri arasında yer almıştır.
| III. Makarios | |
|---|---|
| |
| 1. Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 16 Ağustos 1960 - 15 Temmuz 1974 | |
| Yardımcı | Fazıl Küçük |
| Yerine gelen | Nikos Sampson (fiilen) |
| Görev süresi 7 Aralık 1974 - 3 Ağustos 1977 | |
| Yerine geldiği | Glafkos Kliridis (fiilen) |
| Yerine gelen | Spiros Kiprianu |
| Kıbrıs Başpiskoposu | |
| Görev süresi 18 Eylül 1950 - 3 Ağustos 1977 | |
| Yerine geldiği | II. Makarios |
| Yerine gelen | I. Hrisostomos |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Ağustos 1913 Panagia, Baf, Britanya Kıbrısı |
| Ölüm | 3 Ağustos 1977 (63 yaşında) Lefkoşa, Kıbrıs Cumhuriyeti |
| Bitirdiği okul | Atina Üniversitesi Boston Üniversitesi |
| Dini | Rum Ortodoks Kilisesi |
Hayatı
değiştirYoksul bir çobanın oğluydu. Kıbrıs'ta, Atina Üniversitesi'nde, sonra da Boston Üniversitesi İlahiyat Okulu'nda öğrenim gördü. 1946'da papazlığa atandı. 1948'de Kition (Larnaka) piskoposu, 18 Ekim 1950'de başpiskopos oldu.
Osmanlı egemenliği döneminde Rum Ortodoks topluluğunun yöneticisi sıfatını taşıyan Kıbrıs başpiskoposları, düzenin sağlanmasından ve halkın sorunlarının giderilmesinden sorumlu kişiler olarak önemli siyasi roller üstlenmişlerdi. Başpiskopos olduktan sonra Enosis hareketiyle özdeşleşmeye başladı. İngiliz hükûmetinin Kıbrıs'a özerklik ya da Uluslar Topluluğu üyesi statüsü verilmesi yolundaki önerilerine olduğu kadar, Türkiye'nin adayı taksim etme yolundaki isteklerine de karşı çıktı. Şubat 1954'te Yunan başbakanı Aleksandros Papagos ile görüşerek Enosis için Yunanistan'ın desteğini sağladı. Kısa bir süre sonra Albay Yeoryos Grivas'ın EOKA'yı kurarak başlattığı silahlı eylemleri perde arkasından yönetmekle suçlanırken, siyasi pazarlığı da sürdürerek 1955-56 yıllarında İngiliz valiyle bir dizi görüşmeler yaptı. Bu görüşmelerden sonuç alınamaması üzerine Mart 1956'da ayaklanma kışkırtıcılığıyla suçlanarak tutuklandı ve Seyşeller'e sürgüne gönderildi. Ardından EOKA'nın silahlı eylemleri hızla tırmandı. Adaya dönmesine izin verildi. Şubat 1959'da Enosis isteğinden vazgeçerek uzlaşmaya yanaştı. Sonuçta 13 Aralık 1959'da bağımsız Kıbrıs Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığına seçildi. Yardımcılığına ise Türk toplumundan Fazıl Küçük getirildi.
Kısa bir süre sonra anayasanın değiştirilmesi yolundaki isteklerini gündeme getirdi. Aralık 1963'te başlayan Türklere yönelik saldırılar, iki toplum arasındaki çatışmalar ve Yunanistan ile Türkiye'nin sürekli müdahaleleri, yönetimini büyük güçlüklerle karşı karşıya getirdi. Önceleri yalnızca Rum çıkarlarını savunduysa da daha sonra amacının iki toplumu bütünleştirmek olduğunu ileri sürdü. Aralık 1967'de Türk toplumunun merkezi yönetimin yetkisi dışında kalan işleri yürütmek için oluşturduğu Kıbrıs Türk Geçici Yönetimi'yle görüşmek zorunda kaldı. Toplumlar arası anlaşmazlıklar sürerken, Şubat 1968'de ikinci bir dönem için yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Anlaşmazlıklara son vermek için başlayan toplumlar arası görüşmeler iki toplumun ayrı yetkileri konusunda çıkmaza girdi. 1972 ve 1973'te Kıbrıs'taki piskoposlar tarafından istifaya çağrıldı. Ama 1973 yılında tek aday olarak girdiği seçimlerde üçüncü kez cumhurbaşkanlığına seçildi.
Temmuz 1974'te Kıbrıs Rum Milli Muhafız Birliği'ne bağlı birlikler, Enosis'i gerçekleştirmek amacıyla Yunanistan'daki cunta yönetiminin planladığı bir darbe düzenledi. Önce Malta'ya, ardından Londra'ya kaçtı. Darbeden birkaç gün sonra, Birleşmiş Milletler genel kurulunda yaptığı konuşmada, Kıbrıs'taki darbeyi Yunan cuntasının yaptığını, garantör ülkeler olan Türkiye ve İngiltere'nin adaya müdahale etmesi gerektiğini söyledi. Türkiye Kıbrıs'a askeri bir müdahalede bulunarak adanın kuzeyinde ayrı bir Türk devletinin kurulmasını sağladı. Yunanistan'daki askerî cuntanın düşmesinden sonra Aralık 1974'te Kıbrıs'a döndü. Adanın bölünmemesine yönelik çabalarından bir sonuç alamadan öldü.
Popüler kültürdeki yeri
değiştirTRT 1'de yayınlanan Bir Zamanlar Kıbrıs/Kıbrıs: Zafere Doğru dizisinde kendisini Emre Törün canlandırmıştır.
Kaynakça
değiştir- ^ ""Yunanistan Cumhurbaşkanı, III. Makarios'un ölüm yıldönümü nedeniyle düzenlenecek anma törenlerine katılmak üzere yarın Güney Kıbrıs'a gelecek."". Habervitrini.com. 28 Temmuz 2007. Erişim tarihi: 19 Haziran 2009.[ölü/kırık bağlantı]
| Dini unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: II. Makarios |
Kıbrıs Başpiskoposu 1950–1977 |
Sonra gelen: I. Hrisostomos |
| Siyasi görevi | ||
| Önce gelen: Yeni makam |
Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı 1960 – Temmuz 1974 |
Sonra gelen: Nikos Sampson |
| Önce gelen: Glafkos Kliridis (Geçici) |
Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Aralık 1974 – 1977 |
Sonra gelen: Spiros Kiprianu |