Erişte
Erişte ya da Kesme (Kazakça: кеспе; Azerice: Əriştə; Farsça: رشته); un, yağ ve tuz karışımı olan yufka hamurun bıçakla ince çubuk veya kare şeklinde kesilmesi sonucu elde edilen bir tür makarnadır.[1][2] Kesildikten sonra oda sıcaklığında tutarak, fırında veya tavada kurutulur. Türkiye'nin bazı bölgelerinde hamura yumurta da eklenir. Süt, peynir altı suyu tozu gibi maddeler de eriştenin hamuruna katılabilir.[3] Dünyanın birçok ülkesinde farklı çeşitlerde yapılmaktadır. Orta Asya, özellikle Türki ülkelerde "kesme" adı ile bilinir. Aynı zamanda Çin ve Türki ülkelerde tüketilen lagman aşına benzerlik gösterir.
| Erişte Kesme | |
|---|---|
 | |
| Alternatif isim | Kesme |
| Türü | Makarna |
| Tipi | Erişte |
| Ana malzemeler | buğday unu, tuz, su, yumurta (isteğe göre) |
Çorbasından makarnasına kadar birçok şekilde tüketilir. Kayseri'nin Develi ilçesi hakkında yazan Ahmet Gürlek'e göre kesmeli çorba yapımında makarna pişirildikten sonra aynı suya yoğurt ve kıymalı salça ilave edilirmiş.[1][4] Tuncer Baykara çalışmasında elle yenilen "beş parmak" yemeğin et parçaları ve kesme ile yapıldığını anlatıyor.[5]
Sonbaharda yapılır ve Anadolu'da kışlık yiyecek olarak tüketilir.[1] Komşular kesme yapımında birbirlerine yardımcı olur.[2]
Tarihçesi
değiştirErişte ilk olarak M.Ö. 5000 yıllarında, Çin'in Sarı Irmak yakınlarındaki Shanxis köyünde üretilmiştir. İpek Yolu üzerinden çeşitli tacirler ve kâşiflerin yoluyla tüm dünyaya yayılmıştır.[6]
Türk Mutfağındaki Erişte Çeşitleri
değiştirŞekline Göre
değiştirİç Malzemesine Göre Erişte Çeşitleri
değiştir- Sade ev eriştesi
- Kepekli ev eriştesi
- Karışık sebzeli çorbalık ev eriştesi
- Biberli ev eriştesi
- Domatesli ev eriştesi
- Havuçlu ev eriştesi
- Ispanaklı ev eriştesi
- Kırmızı pancarlı ev eriştesi
- Mor havuç püreli ev eriştesi
- Zerdeçallı ev eriştesi
- Isırganlı ev eriştesi
- Domatesli ve kapya biberli ev eriştesi
- Siyez unlu ev eriştesi
- Enginarlı ev eriştesi
- Balkabaklı ev eriştesi
- Topan karakılçık buğdayı unlu ev eriştesi
Yörelere Göre Çeşitleri
değiştirYörelere Göre Erişte Yemekleri
değiştir- Erişte pilavı
- Bolu usulü keşli cevizli erişte[13]
- Tutmaç çorbası
- Elazığ mukaşerli erişte çorbası[14]
- Sivas yumurta eriştesi pilavı[15]
- Amasya erişteli pilav[16]
- Malatya mercimekli erişte çorbası[17]
- Kars erişte aşı[18]
- Kars erişte pilavı[19]
- Çankırı tatar hamuru çorbası[20]
- Niğde cevizli erişte[21]
- Ankara erişteli yeşil mercimek[22]
- Amasya erişteli pilav[16]
- Van erişte pilavı[23]
- Sivas kavurma eriştesi pilavı[10]
- Adıyaman erişte çorbası hevirbirk[24]
- Artvin erişte tatlısı[25]
- Ankara keşli makarna (erişte pilavı)[26]
- Kocaeli cevizli keşli köy makarnası (erişte pilavı)[27]
- Isparta ev makarnası (erişte pilavı)[28]
- Kaşık sapı (yiyecek)
Kaynakça
değiştir- ^ a b c Gürlek, Ahmet. Memleketin Develi. s. 184.
- ^ a b İlker, Osman. Artvin, Zeytinlik bucağı, Aşağı Maden ve Aşağı Madenliler. s. 253.
- ^ Nermin Bilgiçli, M. Kürşat Demir, Nilgün Ertaş & Emine Nur Herken (2011). Effects of gluten and emulsifier on some properties of erişte prepared with legume flours. International Journal of Food Sciences and Nutrition.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019.
- ^ Baykara, Tuncer. Türk kültür tarihine bakışlar. s. 100.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE". Kültür Portalı. 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "YUMURTALI ERİŞTE". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ a b "KAVURMA ERİŞTESİ PİLAVI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "SU ERİŞTESİ". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "BOLU USULÜ KEŞLİ CEVİZLİ ERİŞTE". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "MUKAŞERLİ ERİŞTE ÇORBASI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "YUMURTA ERİŞTESİ PİLAVI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ a b "ERİŞTELİ PİLAV". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "MERCİMEKLİ ÇORBALAR". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE AŞI". Kültür Portalı. 30 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE PİLAVI". Kültür Portalı. 17 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "TATAR HAMURU ÇORBASI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "CEVİZLİ ERİŞTE". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTELİ YEŞİL MERCİMEK". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE PİLAVI". Kültür Portalı. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE ÇORBASI HEVİRBİRK". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "ERİŞTE TATLISI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "Kültür Portalı". www.kulturportali.gov.tr. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "CEVİZLİ KEŞLİ KÖY MAKARNASI". Kültür Portalı. 16 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
- ^ "EV MAKARNASI". Kültür Portalı. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2022.
Galeri
değiştir
 | Yiyecek ya da içecek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |