Bartın (il)

Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde bir il

Bartın, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde Batı Karadeniz Bölümü'ndeki bir ildir. 1991 yılında Zonguldak ilinden ayrılarak Türkiye'nin 74. ili olmuştur. Doğusunda Kastamonu, güneyinde Karabük, batısında Zonguldak illeri, kuzeyinde Karadeniz bulunur. Orman bakımından zengin olan ilin büyük bir kısmı Küre Dağları Millî Parkı sınırları içerisinde yer almaktadır. Bartın Çayı, Türkiye'de üzerinde taşımacılık yapılan tek akarsudur.

Bartın
İlin Türkiye'deki konumu
İlin Türkiye'deki konumu
Harita
İl sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
Coğrafi bölgeKaradeniz Bölgesi
İl merkeziBartın
İdare
 • ValiNurtaç Arslan
Yüzölçümü
 • Toplam2330 km²
Nüfus
 • Toplam189.405
 • Yoğunluk85/km²
 • Kır
114.320
 • Şehir
75085
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu378
İl plaka kodu74
Bartın

Etimoloji

değiştir

"Parthenia"dan Bartın'a dönüşen adın kaynağı "Parthenios"dur. Bartın Irmağının Antik Çağ'daki adı olan Parthenios, Yunan mitolojisindeTanrıların Babası Okeanos'un çocukları olan yüzlerce tanrıdan birisi ve "Sular Tanrısı<nowiki>dır. ”Sular İlahı veya Muhteşem Akan Su "anlamlarına gelir. Romalılar devrinde Bartın Çayı'na Parthenius deniliyordu. Çayın kıyısında kurulan şehre ise Parthenia adı verildi. Bu isim zamanla Bartın'a dönüşmüştür. Bartın ili, tarihi Paphlagonia antik kentlerinden Sesamos (Amasra), Kromna (Kurucaşile) ve Erythinoi (Çakraz)'ı sınırları içerisinde bulundurmaktadır

Coğrafya

değiştir

Batı Karadeniz Bölgesinin, 41° 53' kuzey enlemi ile 32° 45' doğu boylamı arasında yer alır. Kuzeyini 59 km'lik sahil şeridiyle Karadeniz çevrelerken doğuda Kastamonu, doğu ve güneyde Karabük, batıda ise Zonguldak illeriyle komşudur. Yüzölçümü 2143 km²'dir. İl merkezinin rakımı 25 m'dir.

Yüzey şekilleri dağları

değiştir

Bartın; doğu, batı ve kuzeyden yüksekliği 2000 metreyi geçmeyen dağlarla çevrilidir. Dağlar; yüksek olmamakla birlikte oldukça dik, sahillere doğru sarp ve kayalıktır. En önemli dağları; Aladağ, Kocadağ, Karadağ, Kayaardı, Karasu ve Arıt dağlarıdır. Kent merkezini batıdan Aladağ, kuzeyden Karasu Dağları ve doğudan Arıt Dağları kuşatmaktadır. Halatçıyaması, Orduyeri, Kırtepe ve Ömertepesi kentin üzerine kurulduğu dört önemli tepedir.

İlçeler

değiştir
 
Amasra-Bartın

Bartın 4 ilçeden oluşur,

Bartın'ın bulunduğu havza içerisinde bulunduğu sahil kıyısından ötürü nemli Karadeniz iklimi görülür. Yaz aylarında sıcaklıklar fazla ve nem oranı çok yüksektir. Kışlar ise ılık ve yağışlı geçer. Kar kütlesinin yerde kalma süresinin en düşük olduğu illerden birisi olan Bartın, aynı zamanda da Marmara-Karadeniz arasında geçiş iklimi de göstermektedir. İlin havzası çok büyük oranda Karadeniz iklimi gösterirken, Küre Dağları bölgesinin arkasında kalan Ulus ilçesi, Karadeniz dağlarından gelen nemli iklimi alamadığı için bu bölgelerde karasal iklim görülmektedir.

Ulaşım

değiştir

Bartın, Karadeniz kıyısının ucunda bulunan bir şehirdir. Kuzeyinde Karadeniz, güneyinde Karabük, doğusunda Kastamonu, batısında ise Zonguldak illeriyle çevrilidir. Şehre D755 ve D010 karayolu ağı ile ulaşım sağlanmaktadır. Şehre yaklaşık 40 km mesafede ise Zonguldak Havalimanı bulunmaktadır.

Bartın ilinin bazı önemli yerleşim yerlerine uzaklığı ise aşağıdaki gibidir:

Zonguldak Havalimanı: 39 km

İstanbul: 410 km

Ankara: 260 km

İzmir: 780 km

Samsun: 380 km

Bolu: 150 km

Karabük: 75 km

Çankırı: 185 km

Zonguldak: 80 km

Kastamonu: 170 km

Bartın'da turizm, son 10 sene içerisinde hızla bir gelişim göstermiştir. Özellikle İç Anadolu bölgesinde yer alan Ankara, Çankırı, Karabük, Kırıkkale şehirlerinde yaşayan halk bu bölgenin İç Anadolu'ya olan yakınlığı sebebiyle son yıllarda sıkça seyahat gösterir. Bundan ötürü Bartın'ın sahil kasabaları turizm odaklı bir gelişim içerisindedir.

 
İnkumu, Bartın

Yönetim

değiştir

İllerde protokolde ilk sırada yer alan Vali, merkezi yönetimi temsil eder ve Cumhurbaşkanı tarafından atanır. Büyükşehir dışındaki illerde yerel yönetim, şehirler düzeyindedir. Belediye Başkanı, belediye sınırları içinde kalan seçmenin oy çokluğu ile seçilir. Ayni seçmen İlçe Belediye Meclisi için de oy kullanarak ilçelerin belediye meclisleri oluşturur. İldeki bütün seçmenler ayrıca il genel meclisi için de oy kullanarak, İl Genel Meclisinin oluşumunu sağlarlar.

İl genel meclisi ve belediye meclisi üyelikleri için yapılan seçimlerde, onda birlik baraj uygulamalı nispi temsil sistemi, belediye başkanlığı seçiminde ise çoğunluk sistemi uygulanır İl genel meclisi ve belediye meclisi üye sayıları ilçe nüfusuna göre, kontenjandan kalan sayıların partilere dağılımı ise D'Hondt Sistemine göre belirlenir (Kanun:2972-Madde:23)

İl Genel Meclisi, İl Özel İdaresinin karar organıdır, başkanını üyeleri arasından gizli oyla seçer. Ayrıca, İl Genel Meclisi kendi içinden gizli oyla bir yıl görev yapacak 5 kişilik İl Encümenini seçer.[2][3]

Merkezi yönetim, Vali ve İl Müdürlerinden oluşur. İl Özel İdaresi (İl Genel Meclisi ve İl Encümeni) seçilmişlerden oluşur, ancak Vali başkanlığında görev yapar. Yerel yönetim ise belediye başkanları ve belediye meclislerinden oluşur.

Bartın Valisi, 1976-Amasya doğumlu Nurtaç Arslan’dır. 12.5.2022/209 kararla İller İdaresi Genel Müdür Yardımcısı iken atanmıştır.[4]

Bartın Belediye Başkanı, 1955-Zonguldak doğumlu Muhammed Rıza Yalçınkaya (CHP), 31 Mart 2024 seçimlerinde %51,29 oy oranıyla seçilmiştir. Yalçınkaya, daha önce de 1999-2007 arası Bartın Belediye Başkanlığı yapmış, ardından 2007-2018 arası CHP'den Bartın Milletvekilliği yapmıştı.[5]

2019 Türkiye yerel seçimleri sonuçlarına göre Bartın İl Genel Meclisi üye sayısı, 8 AK PARTİ, 3 CHP ve 1 MHP olmak üzere 12’dir. Bartın Belediye meclisi ise 12 AK PARTİ, 7 MHP ve 6 CHP olmak üzere 25 üyeden oluşur.[6]

2023 Türkiye genel seçimleri sonucuna göre Bartın'ın  Türkiye Büyük Millet Meclisindeki üyelerinin siyasi partilere dağılımı: 1 CHP (Aysu Bankoğlu) ve 1 AK Parti (Yusuf Ziya Aldatmaz)'dir[7]

Güncel Nüfus Değerleri(TÜİK 6 Şubat 2024 verileri[8])

Bartın ili nüfusu: 207.238. Bu nüfusun %54,34'ü şehirlerde yaşamaktadır (2023 sonu). İlin yüzölçümü 2.330 km2'dir. İlde km2'ye 89 kişi düşmektedir. (Bu sayı merkez ilçede 150’dir.) İlde yıllık nüfus artış oranı % 1,88 olmuştur. Nüfus artış oranı en yüksek ve en düşük ilçeler: Ulus(% 6,70)- Merkez ilçe (% 0,84)

06 Şubat 2024 TÜİK verilerine göre merkez ilçeyle beraber 4 İlçe, 8 belediye, bu belediyelerde 50 mahalle ve ayrıca 263 köy vardır.

2023 yılı sonunda Bartın ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgileri
İlçe Nüfus

2022

Nüfus

2023

Fark Nüfus

Artışı %

Belediye

Sayısı

Mahalle

Sayısı

Köy

Sayısı

Köy

Nüfusu

Şehir

nüfusu

Şehirde

oturan %

Alanı

 km2[9]

 km2'ye

düşen kişi

Amasra 13.852 14.552 700 4,93 1 5 30 8.459 6.093 41,87 178 82
Kurucaşile 6.337 6.681 344 5,29 1 4 28 4.723 1.958 29,31 152 44
Merkez 161.830 163.196 1.366 0,84 3 28 137 67.067 96.129 58,90 1091 150
Ulus 21.332 22.809 1.477 6,70 3 13 68 14.386 8.423 36,93 909 25
Bartın 203.351 207.238 3.887 1,88 8 50 263 94.635 112.603 54,34 2330 89

İlin yıllara göre nüfusları

değiştir
Bartın il nüfus bilgileri
Yıl Toplam Sıra Fark Şehir - Kır
2000[10] 184.178 75
  %26     48.002
136.176     %74  
2007[11] 182.131 72 %1  
  %32     58.788
123.343     %68  
2008[12] 185.368 73 %2  
  %32     59.736
125.632     %68  
2009[13] 188.449 73 %2  
  %34     63.234
125.215     %66  
2010[14] 187.758 73 %0  
  %34     63.984
123.774     %66  
2011[15] 187.291 74 %0  
  %35     65.856
121.435     %65  
2012[16] 188.436 74 %1  
  %36     68.151
120.285     %64  
2013[17] 189.139 75 %0  
  %39     72.995
116.144     %61  
2014[18] 189.405 74 %0  
  %40     75.085
114.320     %60  
2015[19] 190.708 74 %1  
  %41     77.827
112.881     %59  
2016[19] 192.389 74 %1  
  %42     80.556
111.833     %58  
2017[19] 193.577 74 %1  
  %43     83.120
110.457     %57  
2018[19] 198.999 74 %3  
  %42     83.026
115.973     %58  
2019[19] 198.249 74 %0  
  %44     86.527
111.722     %56  
2020[19] 198.979 74 %0  
  %45     89.879
109.100     %55  
2021[19] 201.711 74 %1  
  %47     93.813
107.898     %53  
Konum Bilgileri
İlçe Kuruluş Yılı[20] Önceden bağlı olduğu ilçe Alanı km² Rakım mt. Merkeze Uzaklık km[21] Ulaşan Yollar[21]
Bartın Merkez 1.091 12   D.755-05, D.010-08, D.755-01
Amasra 1987 Merkez 178 12 19 D.010-08=>74.03
Kurucaşile 1957 Merkez 152 13 64 D.010-08
Ulus 1944 Safranbolu 909 179 37 D.755-01=>74.25
BARTIN 1991 ZONGULDAK 2.330

2018-2019 Sezonu sonunda, Futbol takımı Bartınspor BAL (Bölgesel Amatör Lig) grubunda 6. olmuştur. Bartın'ın liglerdeki diğer takımı Bartın Gençlik Hizmetleri, Voleybol Erkekler bölgesel ligde final grubunda 2. olmuştur.

Ziraat Türkiye Kupası'nda Bartınspor, 3.turda Sarıyer'e elenmiştir.

Bartın'ın önemli spor tesisleri: Bartın Atatürk Stadyumu (5.000), Ömer Tepesi Spor Salonu (750), Bartın Kapalı Yüzme Havuzu-Y.Olimpik (500).

Müzeler

değiştir
  • Bartın Kent Müzesi
  • Kemal Samancıoğlu Etnografya Müzesi
  • Amasra Müzesi

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Haziran 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  4. ^ "Resmî Gazete" (PDF). 12 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2023. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ocak 2020. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2020. 
  10. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  11. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  12. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  13. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  14. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  15. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  16. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  17. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  18. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  19. ^ a b c d e f g
    • "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "Bartın Nüfusu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Bartın Nüfusu". nufusune.com. 
  20. ^ İçişleri Bakanlığı- İller İdaresi Genel Müdürlüğü
  21. ^ a b Karayolları Genel Müdürlüğü

Dış bağlantılar

değiştir