Ə (Latin)

Ə	ə
Ə	ə
Ǝ	ǝ
Ǝ	ǝ

Ə harfi

Əə (veya bazen Эə^[1]^[2], Schwa) genellikle Kafkasya milletlerinin kullandığı bir harftir. Bazı Türk dillerinde de yer alan bir sestir. Kimi dillerde "Ǝǝ" biçiminde de kullanılır. Bu gösterge genellikle ä sesini telaffuz ettirir. Latin harfleri arasında da yer almaya başlamıştır. Bu biçimiyle günümüzde Azeri Latin alfabesinde kullanılır. Kısa, kapalı, gırtlaktan gelen ve sert bir E harfidir. Normal E harfine göre daha kısa ve serttir. Ayrıca A ve E arası bir ses olarak öngörülür (Æ). Ses ve harf karşılığı olarak Arapça’da ve Almanca’da da bulunur. Türkçede normal e sesinden tam olarak ayırt edilebilmesi günümüzde çok zordur. Azerice’de yoğun olarak kullanılır. İnce bir harf olduğu halde kalın uyumludur. Bu harfi içeren sözcüklerin aslında Büyük Ünlü Uyumuna uymadığı hâlde kulağı tırmalamıyor olması bu nedenledir. Örneğin: İncə. Türkçede Selçuk ismi Azericede “Səlcuq” olarak yazılır. Türkçede her ikisi de "Ben" olarak yazılan Bän (Azerice: Mən, 1. Tekil Şahıs Zamiri) ve Ben (Azerice: Ben, Deri Kabartısı) sözcükleri birbirinden farklı anlamlar içerir ve ses değerleri de farklıdır. Örnekler: Ämäk/Эmək/Əmək (Emek), Ämir/Эmir/Əmir (Emir), Äsas/Əsas/Эsas (Esas), Sämär/Səmər (Semer)...

Kiril Alfabesi'nde de kullanılan bu harf aşağıdaki dillerde mevcuttur:

Azerice (Kiril - Latin)
Kazakça (Kiril)
Tatarca (Kiril)
Türkmence (Kiril)
Çerkes dillerinin bazıları

Arapça Ayın FarkıDüzenle

Arapçada’ki Ayın (ع) ise gırtlaksı bir ses olup, kesinlikle sessiz bir harftir ve "Ə" harfinden farklıdır. Türkçede bu ses yoktur. Zaten Arapça'da Hırıltılı G (Ģ) harfini temsil eden Gayın (غ) ile kaynaktan çıkar. Yeryüzündeki bazı dillerde Ayın'a benzer sesler Ă ile gösterilir. Türkçede ise daha çok Arapça'dan gelen sözcüklerde kesme işareti ile kullanılır. Örneğin: Măruf (Ma'ruf).

KaynakçaDüzenle

^ ИЗ ИСТОРИИ ПИСЬМА АЗЕРБАЙДЖАНСКИХ ТЮРКОВ, Мансур Рахбари (Южный Азербайджан, Иран), Bextiyartuncay. Э(ə) harfi için örnek - "э(ə)СРи : леорард ( Китаб аль – Идрак ли – Лисан аль – Атрак ), тигр (Махмуд Кашгари)"
^ Eesti Keele Instituut / Institute of the Estonian Language KNAB: Kohanimeandmebaas / Place Names Database, Taadi / Tat / Жугьури Džuhuri latinisatsioon / romanization: KNAB 2012-09-30 - Notes-2: "In the earlier Azerbaijani Cyrillic there were variations: ə (= э)."

Ayrıca bakınızDüzenle

ISO standartlarına göre temel Latin alfabesi
Aa	Bb	Cc	Dd	Ee	Ff	Gg	Hh	Ii	Jj	Kk	Ll	Mm	Nn	Oo	Pp	Qq	Rr	Ss	Tt	Uu	Vv	Ww	Xx	Yy	Zz
tarih • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • harf listesi

Dil ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Yazı sistemi, alfabe veya harf ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] ИЗ ИСТОРИИ ПИСЬМА АЗЕРБАЙДЖАНСКИХ ТЮРКОВ, Мансур Рахбари (Южный Азербайджан, Иран), Bextiyartuncay. Э(ə) harfi için örnek - "э(ə)СРи : леорард ( Китаб аль – Идрак ли – Лисан аль – Атрак ), тигр (Махмуд Кашгари)"

[2] Eesti Keele Instituut / Institute of the Estonian Language KNAB: Kohanimeandmebaas / Place Names Database, Taadi / Tat / Жугьури Džuhuri latinisatsioon / romanization: KNAB 2012-09-30 - Notes-2: "In the earlier Azerbaijani Cyrillic there were variations: ə (= э)."

[1]

[2]