Vikipedi

Türk lirası

Türkiye'nin para birimi

Türk lirası (TL; sembol: ₺; kod: TRY), Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde[1] ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.[2]

Türk lirası
Türk lirası banknotları 5 Türk lirası
Türk lirası banknotları 5 Türk lirası
ISO 4217 Kodu TRY (2005 yılından önce TRL)
Kullanıcı(lar)  Türkiye
 Kuzey Kıbrıs
Kuzey Suriye
Enflasyon artış %75.45 (TÜİK)

artış %120.66 (ENAG)

Altbirim
1/100 Kuruş
Sembol ₺
Madenî paralar 1 kr, 5 kr, 10 kr, 25 kr, 50 kr, ₺1, ₺5
Nadiren kullanılan 1kr, 5kr, 10kr, ₺5
Banknotlar ₺5, ₺10, ₺20, ₺50, ₺100, ₺200
Merkez bankası Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası
Website tcmb.gov.tr
Yazıcı TCMB Banknot Matbaası
Website tcmb.gov.tr
Darphane Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü
Website darphane.gov.tr

Türk lirasının küresel açıdan itibarını yükseltmek ve çeşitli karışıklıklara son vermek amacıyla paradan altı sıfır atılarak, Türk lirası 1 Ocak 2005'te geçici olarak tedavülden kaldırılmış ve yerine Yeni Türk lirası kullanılmaya başlanmıştır. YTL'nin alt birimi Yeni Kuruş'tur. YTL'den TL'ye geçişin tamamlanması nedeniyle 1 Ocak 2009 tarihinde yeniden tedavüle girmiştir.

Bugüne kadar Türk lirasının ön yüzünde sadece Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü'nün resimleri bulunmuştur. İsmet İnönü'nün resmi sadece cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde (1938-1950) Türk lirasının ön yüzünde yer almıştır. Bunun nedeni ise Osmanlı döneminden beri bir gelenek hâlini almış ve Osmanlı harici pek çok devlet tarafından da kullanılan bir yöntem olan paranın ön yüzüne o zamanki devlet başının resmini koymaktır. Bu gelenek 30 Aralık 1925’te kabul edilen 701 sayılı “Mevcut Evrak-ı Nakdiyenin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun”la resmîleşmiştir. Bu yüzden cumhurbaşkanı olduğu süre içinde İsmet İnönü'nün resmi paranın ön yüzünde kullanılmıştır. Fakat bu kanun 1952'de Adnan Menderes'in başkanlık yaptığı hükûmet tarafından değiştirilmiş ve Türk lirasının üstünde o zamanki devlet başının değil sadece Mustafa Kemal Atatürk'ün resminin bulunması kararı alınmıştır. Bu yüzden Türk lirasının önünde resimleri kullanılan tek devlet büyükleri Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet İnönü olmuştur.[3][4] Ayrıca Yunus Emre, Fatih Sultan Mehmed, Mehmet Akif Ersoy ve Cahit Arf gibi Türk büyüklerinin portreleri ise Türk lirasının bazı emisyonlarının arka yüzünde yer almıştır.

Tarihçe

değiştir

Osmanlı lirası (1844-1923)

değiştir
Ana madde: Osmanlı lirası

İlk lira Sultan Abdülmecid döneminde 5 Ocak 1843’te Osmanlı lirası adıyla basıldı. Kâğıt para basılmadan önce kullanılan bu Osmanlı altın parasına Sarı lira denirdi. 2 Haziran 1854’te çeyrek lira ve 18 Şubat 1855’te de iki buçukluk ve beşibiryerdelerin basılmasına başlandı.[5]

İlk Türk lirası (1923-2005)

değiştir

Cumhuriyet'in ilanından sonra 30 Aralık 1925 tarih ve 701 Sayılı Mevcut Evrak-ı Nakdiye'nin Yenileriyle İstibdaline Dair Kanun kabul edilerek ilk Türk banknotlarının bastırılmasına karar verilmiştir.[6]

 
1927'de dolaşıma çıkarılan, ön yüzünde Atatürk'ün bir portresinin yer aldığı banknot

Cumhuriyet dönemindeki ilk kâğıt paralar Türkiye'nin kendi merkez bankası henüz olmadığından 1927'de Birleşik Krallık'ta, Thomas de la Rue şirketi tarafından 88 bin Britanya altınına basılmıştır. (30 Haziran 1930 tarihinde Resmî Gazete'de 1715 sayılı Merkez Bankası Kanunu yayımlanmış, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 3 Ekim 1931 tarihinde faaliyete geçmiştir.) 1927'de Harf Devrimi henüz gerçekleşmediği için paraların üzerinde Latin harfleri yoktu. 1927 yılında basılan 1, 5 ve 10 lirada Atatürk'ün portresi filigranda gözükmekteydi. Diğer paralarda ise Atatürk hem filigranda hem de resim olarak gözükmektedir. İlk paraların üzerinde Osmanlı Türkçesi ve Fransızca yazılar ile dönemin Maliye Bakanı Mustafa Abdülhalik Renda'nın imzası vardı. Paraların yeniden Latin harfleriyle piyasaya çıkması büyük bir masraf olduğu için 1927'de basılan paralar 1928'deki Harf Devrimi'nden sonra da yıllarca yürürlükte kalmıştır. 1937'de tedavüle giren Latin harfli paraların hepsinde Atatürk portreleri bulunmaktaydı.[7]

 
5 Aralık 1927'de dolaşıma çıkarılan, ön yüzünde Türk ve Altay mitolojilerinin ana kavramlarından olan Bozkurt görselinin yer aldığı banknot

Eylül 1927'den 11 Kasım 1938'e kadar basılan kâğıt paraların üzerinde Atatürk'ün portreleri yer almıştır. 1938 yılında Atatürk öldükten sonra İsmet İnönü cumhurbaşkanı olduğu için kanun gereği banknotlarda İnönü'nün portresi kullanılmıştır. 1952 yılında yürürlüğe giren 5. emisyon banknotlarında Demokrat Parti hükûmeti tarafından banknotlara tekrar Atatürk'ün portresinin konulması kararı alınmıştır.[4]

Cumhuriyet'in kuruluşundan günümüze kadar 9 emisyon grubunda 24 farklı değerde, 126 tertip banknot dolaşıma çıkarılmıştır. İlk altı emisyon grubundaki banknotların tamamı ile Yedinci Emisyon Grubundaki banknotların bir kısmı değişik tarihlerde dolaşımdan kaldırılmış ve 10 yıllık zamanaşımı sürelerinin sonunda değerlerini yitirmiştir.

 
1979'da Türk lirası

İkinci Türk lirası (2005-günümüz)

değiştir
 
Yeni Türk lirası

28 Ocak 2004'te Türkiye Büyük Millet Meclisi, Türk lirasından altı sıfır atılarak yeni bir para birimi oluşturulmasına izin veren bir yasayı kabul etti. Türk lirasının yeniden değerlenmesiyle birlikte, Rumen leyi, kısa bir süre için dünyanın en az değerli para birimi oldu (Temmuz 2005'te yeniden değerlendi). Aynı zamanda, hükûmet 50 ve 100 değerinde iki yeni banknot çıkardı.

Yeni Türk lirası (2005-2009)

değiştir

1 Ocak 2005'te Türk lirası'ndan altı sıfır atılmasından itibaren kullanılan resmî para birimidir.[8] Ocak 2005 ile Aralık 2008 arasındaki geçiş döneminde, ikinci Türk lirası resmî olarak "Yeni Türk lirası" olarak adlandırıldı.[9] Para birimi kodundaki "Y" harfi, Türkçedeki yeni kelimesinden gelmektedir. Resmî olarak "YTL" olarak kısaltılmış ve 100 yeni kuruşa bölünmüştür.

1 Ocak 2009'dan itibaren, ikinci Türk lirasından "yeni" ibaresi kaldırılarak, resmî adı tekrar "Türk lirası" oldu ve "TL" olarak kısaltıldı.[10]

Değeri

değiştir
 
Yüz Bin Türk lirası banknotu

Lira, tarihî açıdan yüksek yıllık enflasyon oranlarına sahip olmuş bir para birimidir. 1930 yılında hükûmete ulusal paranın değerindeki dalgalanmayı engelleme yönünde cezai nitelikte yaptırımlarla desteklenen düzenleyici karar alma yetkisi tanıyan "Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun" TBMM tarafından kabul edildi.[11] Başlangıçta İngiliz sterlini ve Fransız frangına sabitlenmiş liranın 1946'dan itibaren T₤2.8 = US$1 olması kararlaştırıldı. Bu sabitleme 1960'lara kadar stabil kalmış, bu tarihten sonra ise devalüe edilerek T₤9 = US$1 değeri verilmiştir. İlerleyen dönemlerde hükûmet tarafından liraya müdahalelerde bulunularak dolar bazlı devalüasyon devam etmiştir.

Türkiye 1980’li yıllara gelene kadar TL’nin değerinin Merkez Bankası’nca belirlendiği ve o değerde sabit tutulduğu sabit döviz kuru rejimi kullanımına devam etmiştir. Bu tarihten sonra ülke kur politikası açısından kurlarının piyasada belirlendiği ancak Merkez Bankası’nın sürekli müdahaleleriyle yön verdiği müdahaleli dalgalı döviz kuru rejimine geçmiştir. 2000 yılında 2001 krizinde uygulaması durdurulacak bant içinde dalgalanma rejimi benimsenmiştir. Bu rejim çerçevesinde kur temelli stabilizasyon programı uygulanmış, kur rejimi de esnek bir çıpa olarak belirlenmiştir. Kriz sonrasında Türkiye dalgalı kur rejimine geçtiğini duyurmuştur.[12]

Yüksek enflasyon oranı nedeniyle birim bazında değer kaybetmiş lira, Guinness Dünya Rekorları tarafından 1995 ve 1996 ile 1999'dan 2004 yılına kadar en değersiz para birimi seçilmiştir. YTL'ye geçilerek 6 sıfırın atılması sonucunda birim bazında değeri yeniden düzenlenmiştir. 2001'den beri TL'nin yıllık enflasyon oranı, tarihi enflasyon değerleri ile karşılaştırıldığında düşüktür. Ancak Erdoğan'ın cumhurbaşkanı olduğundan itibaren enflasyon yükselişe geçmiştir.

 
2000'den beri Euro-Türk lirası kuru

2018-23 Türkiye döviz ve borç krizi

değiştir
Ana madde: 2018-22 Türkiye döviz ve borç krizi

2018'in ortalarından itibaren lira kuru hızlı bir şekilde düşüş yaşamaya başladı. Genellikle ekonomistler arasındaki görüş, krizin Recep Tayyip Erdoğan'ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın faiz oranlarında enflasyon karşıtı politikalar izlemesine engel olması sonucu oluştuğu yönündedir.[13][14] Buna karşın Merkez Bankası Eylül 2018'de faiz oranlarında yükseltmeye gitmiştir.[15] Erdoğan enflasyonu dış güçlere bağlamış olup, bu görüş o dönemde halkın %42'si tarafından da kabul edilmiştir. Bu iddia genellikle bir komplo teorisi olarak nitelendirilmektedir.[16][17]

2020'de de değer kaybına devam eden liranın enflasyonu, düşük faiz oranları, Erdoğan hükûmetinin sınırdışı askerî operasyonları ile diğer jeopolitik problemler, 2020 Amerika Birleşik Devletleri başkanlık seçimlerinde Türkiye'ye yaptırım uygulaması olası olduğu düşünülen Joe Biden'ın seçilme olasılığı ve Türkiye'de COVID-19 pandemisi gibi nedenlerle açıklanmıştır.[18]

2021'in başlarında faiz oranlarının artırılmasına bağlı olarak liranın değerinde iyileşme meydana gelmiş olsa da, Merkez Bankası lideri Naci Ağbal'ın görevden alınması 21 Mart 2021'de hızlı bir enflasyona sebep olmuştur. Aynı yılın Haziran ayında dolar-lira kurunun 8,8 olmasıyla tarihi düşük değerini gören lira, 2021'in en hızlı değer kaybeden para birimlerinden biri oldu.[19] 2022 yılının başında dolar 18,88'e ulaşarak lira değer açısından tüm zamanların en düşük seviyesini gördü.[20] Lütfi Elvan'ın istifa etmesi üzerine Erdoğan'ın faiz oranına ilişkin fikirlerine yakın olarak tanımlanmış Nureddin Nebati'nin pozisyona atanması, faiz indirimine devam edilmesi ve asgari ücretin açıklanması, 2021 sonunda liranın düşüşüne katkı sağlamış faktörler olarak nitelendirildi.[21][22][23] 2021'de meydana gelen enflasyon krizi nedeniyle Adalet ve Kalkınma Partisi ile Recep Tayyip Erdoğan'a halk arasında destek oranı anketlere göre önemli bir düşüş yaşadı (Anketlere göre değerlendirilirse %15-20 oranında bir düşüş vardır).[kaynak belirtilmeli]

Simgesi

değiştir
Ana madde: Türk lirası simgesi
 
Türk lirası sembolü
 
Tasarım sınırları[24]

Türk lirası, başlangıçta TL olarak simgelenmiştir, Osmanlı lirası işaretinin karakterlerini ters çevirerek, LT'de "Fransızca: Livre Turque" anlamına gelen Fransızca ifadesini temsil eder. Tarihsel olarak İngilizce kaynaklar, para birimi için "£T" veya "T£" kullandı, ancak bu gösterim Türkiye içinde kullanılıp kullanılmadığı bilinmemektedir.[25][26][27]

Türk lirasının mevcut sembolü, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından 2012 yılında oluşturulmuştur. Yeni simge, ülke genelinde bir yarışma sonucunda seçilmiştir. Yeni simge, yarım çapa benzeyen harf L ve 20 derece açıyla eğilmiş çift çizgili harf T'den oluşmaktadır.[28]

Tasarım, Tülay Lale tarafından oluşturulmuş ve ülke genelinde yapılan bir yarışma sonrasında onaylanmıştır. Toplam 8,362 başvurudan seçilen yedi kısa listeden, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yönetim kuruluna sunulan kazanan olarak seçilmiştir. Sembol, çift çizgili yarı çapa benzer şekilde, Türk para birimi olan L'nin ilk harfini temsil etmektedir.[29][30][31][32][33]

Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni sembolü 1 Mart 2012 tarihinde duyurdu. Tanıtımında Erdoğan, tasarımı "çapa şekliyle para biriminin 'güvenli liman' olduğunu ifade etmeyi umuyor, yukarı doğru çizgiler ise onun yükselen prestijini temsil ediyor" şeklinde açıkladı.[34][35]

Dönemin ana muhalefet partisi CHP'nin genel başkan yardımcısı Faik Öztrak, yeni sembolün Osmanlı padişahlarının tuğrasına atıfta bulunarak o dönem başbakan olan Tayyip Erdoğan'ın baş harfleri TE'yi anımsattığını iddia etti. Yeni Türk lirası sembolü, aynı zamanda ters çevrilmiş Ermeni dramı sembolüyle benzerlik gösterdiği iddiasıyla eleştirildi.[33][36][37]

Mayıs 2012'de Unicode Teknik Komitesi, Türk lirası sembolü için U+20BA (₺) (TÜRK LİRASI İŞARETİ) adlı yeni bir karakterin kodlamasını kabul etti ve bu karakter, Eylül 2012'de yayınlanan Unicode 6.2 sürümüne dahil edildi. Microsoft Windows işletim sistemlerinde Türkçe-Q veya Türkçe-F klavye düzenleri kullanılırken, sembol şu kombinasyonla yazılabilir: AltGr+T.[38][39]

Banknotlar

değiştir
Ana madde: Türkiye Cumhuriyeti banknotları

5083 sayılı "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun"un[40] 1. maddesi uyarınca, Bakanlar Kurulu Yeni Türk lirası ve Yeni Kuruş'ta yer alan "Yeni" ibarelerini kaldırmaya yetkili kılınmış olup "Yeni" ibarelerinin 1 Ocak 2009 tarihinde kaldırılmasına ilişkin söz konusu Bakanlar Kurulu Kararı 5 Mayıs 2007 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.

Dokuzuncu Emisyon Grubu (E9) (2009-günümüz)
Resim Değeri

₺

Boyutları

(mm)

Ana rengi Bilgi Tarih
Ön yüz Arka yüz Ön yüz Arka yüz Tedavüle çıkarılışı Tedavülden çekilişi
    5 130 × 64 Kahverengi Mustafa Kemal Atatürk Ordinaryüs Prof. Dr. Aydın Sayılı’ın bir portresi, güneş sistemi, atomun yapısı, DNA ve ilk çağ mağara resimleri 1 Ocak 2009 N/A
    Mor 8 Nisan 2013
    10 136 × 64 Kırmızı Ordinaryüs Prof. Dr. Cahit Arf’ın bir portresi, “Arf Değişmezi”nden alınan bir kesitin yanı sıra “aritmetik diziler, abaküs, sayılar ve bilgisayar teknolojisinin temeli olan sayısal sistemi belirten ikili (Binary) sayı sistemini ifade eden rakamlar 1 Ocak 2009
    20 142 × 68 Yeşil Mimar Kemaleddin’in bir portresi, “Gazi Üniversitesi Rektörlük Binası”nın çizgisel bir çalışması ile “kemer, dairesel motif ve mimarinin üç boyutlu yapısını simgelemek üzere küp, küre, silindir” gibi formlar
    50 148 × 68 Turuncu Fatma Aliye Topuz’un bir portresi, “hokka, tüy kalem, kâğıt ve kitap” gibi figürler ile kadın zarafetini simgeleyen “çiçek” motifleri
    100 154 × 72 Mavi Itri’nin bir portresi, “notalar, kudüm ve ud gibi enstrümanlar” ile Itri’nin Mevlevi kişiliğine uygun olarak “ney üfleyen Mevlevi dervişi” figürü
    200 160 × 72 Mor Yunus Emre’nin bir portresi, “Yunus Emre’nin anıt mezarı, dizelerinde yer verdiği gül motifi, barışı ve kardeşliği simgeleyen güvercin motifi ile felsefesini en iyi vurgulayan ‘Sevelim, Sevilelim’ dizesi
Kaynaklar: TCMB17 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Turkish Banknotes.info

Madenî paralar

değiştir
Ana madde: Türkiye Cumhuriyeti madenî paraları

1 Ocak 2009 tarihinde dokuzuncu emisyon ile birlikte tedavüle çıkarıldı. Madenî paralar Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından üretilmektedir.

Resim Kupür değeri Teknik ölçüleri Açıklama Tarih
Çap Kalınlık Kütle Alaşım
Ön Arka Kenarı Ön Çevre Arka Tedavüle

çıkarılışı

Tedavülden

çekilişi

 
 
 1 kuruş 16,5 mm 1,35 mm 2,2 g %70 Cu, %30 Zn Düz Değer, Ay Yıldız ve basım yılı Kardelen çiçeği Türkiye Cumhuriyeti,

Mustafa Kemal Atatürk

1 Ocak 2009 N/A
 
 
 5 kuruş 17,5 mm 1,65 mm 2,9 g %65 Cu, %18 Ni, %17 Zn Yaşam ağacı
 
 
 10 kuruş 18,5 mm 3,15 g Rûmî motifi
 
 
 25 kuruş 20,5 mm 4 g Çıkıntılı Kûfî kaligrafisi
 
 
 50 kuruş 23,85 mm 1,9 mm 6,8 g Çevre: %65 Cu, %18 Ni, %17Zn

Orta: %79 Cu, %17 Zn, %4 Ni

Geniş çıkıntılı Boğaz Köprüsü ve İstanbul haritası
Belirtilmedi 5,5 g[41] Belirtilmedi Belirtilmedi Nisan 2023
 
 
 1 lira 26,15 mm 1,9 mm 8,2 g Çevre: %79 Cu, %4 Ni, %17 Zn

Orta: %65 Cu, %18 Zn, %17 Ni

T.C. yazısı ve lale figürü Rûmî motifi 1 Ocak 2009
1,67 mm 6,6 g[41] Belirtilmedi Düz Nisan 2023
 
 
 5 lira 28,15 mm 1,7 mm 8,25 g Çevre: %64 Cu, %4 Ni, %32 Zn

Orta: %64 Cu, %9 Zn, %27 Ni

Düz tırtıllı Rub el Hizb, Türkiye Yüzyılı logosu[42] 29 Ekim 2023
8 Haziran 2024

Hatıra paraları

değiştir

Hatıra paralar, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından basılmakta ve dolaşıma sokulmaktadır. Bunlardan bazıları aşağıda görsel halinde verilmiştir:

Güncel döviz kurları

değiştir
Güncel TRY döviz kurları
Google Finans: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD AZN NZD RUB
Yahoo! Finans: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD AZN NZD RUB
XE.com: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD AZN NZD RUB
OANDA: AUD CAD CHF CNY EUR GBP HKD JPY USD AZN NZD RUB

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "İdlib'de Türk Lirası kullanıma girdi". Anadolu Ajansı. 18 Haziran 2020. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020. 
  2. ^ "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu". 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  3. ^ "Milli Şefin paradaki resim gerçeği". 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  4. ^ a b "İsmet İnönü Neden Paralara Kendi Resmini Bastırdı ?". 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015. 
  5. ^ "Türk lirasının 165 yıllık serüveni". 6 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  6. ^ "tcmb.gov.tr - Cumhuriyet Dönemi Banknotları". 17 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2009. 
  7. ^ "Türk Lirası 80 yaşında". Milliyet Pazar. 3 Aralık 2007. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2011. 
  8. ^ "Türk lirasından 6 sıfır atılmasının üzerinden 15 yıl geçti". 29 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  9. ^ "Yeni Türk Lirası Tanıtıldı". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  10. ^ "İşte YTL!". 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  11. ^ "Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun". Atatürk Ansiklopedisi. 2 Mart 2021. 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ocak 2022. 
  12. ^ "Kur Rejimi Tercihi ve Türkiye". tbb.org.tr. 2002. 28 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Turkey's leader is helping to crash its currency". Washington Post. 16 Mayıs 2018. 16 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "Investors lose their appetite for Turkey". Financial Times. 16 Mayıs 2018. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Turkey's Central Bank Raises Interest Rates". The New York Times. 13 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2018. 
  16. ^ "Tumbling Turkish lira tests voters' support for Erdogan". Financial Times. 18 Mayıs 2018. 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ "Forty-two percent of Turks say lira's drop is foreign plot". Ahval. 18 Mayıs 2018. 20 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "Turkish lira hits new record low as central bank holds rates - Al-Monitor: The Pulse of the Middle East". www.al-monitor.com (İngilizce). 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  19. ^ "Turkey bulls are wrong footed after central bank hawks ouster". Bloomberg News. 21 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ Ng, Abigail (18 Kasım 2021). "Turkish lira hits all-time low before country's central bank meeting". CNBC. 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "Explained: Why Turkey's lira is crashing and what it has to do with strongman Recep Tayyip Erdogan". Firstpost. 3 Aralık 2021. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ "Erdogan replaces finance minister as Turkey's lira crashes". 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Butler, Daren; Devranoglu, Nevzat (17 Aralık 2021). "Turkey's currency crisis deepens after Erdogan's latest rate cut". Reuters (İngilizce). 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021. 
  24. ^ "TLSimge". Central Bank of the Republic of Turkey. 24 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 January 2013. 
  25. ^   "Pound". Encyclopædia Britannica. 22 (11. bas.). 1911. ss. 221–222; see page 221. Pound.— 
  26. ^ Oron, Yitzhak (1961). "Middle East Record Volume 2". 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  27. ^ "The Insurance Law Journal 1952-12: Iss 359". December 1952. 
  28. ^ "TL SİMGE YARIŞMASI ŞARTNAMESİ" (PDF). Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası. October 2011. 26 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Eylül 2011. 
  29. ^ "TL Simgesi Açıklandı". Central Bank of the Republic of Turkey. March 2012. 17 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012. , page 6.
  30. ^ "Başkan Başçı'nın TL Simge Yarışması Basın Toplantısında Yaptığı Konuşma". Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası. 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2012. 
  31. ^ "Türk lirasının yeni simgesi açıklandı". Haber 7. 6 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012. 
  32. ^ "Brand new Turkish Lira sign revealed". Hürriyet Daily News. 1 Mart 2012. 20 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012. 
  33. ^ a b "Dünyada TL kullanımı 3'e katlandı, 'çıpa'lı simge 'güvenli liman' mesajı oldu". Hürriyet. 2 Mart 2012. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012. 
  34. ^ "PM Erdoğan announces symbol for Turkish lira" 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TodaysZaman.com, 1 March 2012
  35. ^ "Turkey unveils symbol for national currency" 27 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., TodaysZaman.com, 1 March 2012
  36. ^ "CHP'den, TL simgesi için ilginç iddia". Hürriyet. 1 Mart 2012. 3 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012. 
  37. ^ "Paramızın artık haysiyeti var faizlerin daha da inmesi lazım". Hürriyet. 2 Mart 2012. 20 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012. 
  38. ^ "Unicode 6.2 to Support the Turkish Lira Sign from announcements_at_unicode.org on 15 May 2012 (Unicode Mail List Archive)". Unicode.org. 15 Mayıs 2012. 26 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2013. 
  39. ^ "Unicode 6.2.0". The Unicode Consortium. 23 Ekim 2012. 8 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023. 
  40. ^ "Türkiye Cumhuriyeti Devletinin Para Birimi Hakkında Kanun". 17 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2009. 
  41. ^ a b "Metal parada ağırlık değişti, otomatlar şaşırdı". NTV. 10 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2023. 
  42. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; :1 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  43. ^ "Darphane açıkladı: Piyasada 1 milyon adet 'Türkçe Olimpiyatları' parası var". Diken (İngilizce). 21 Aralık 2017. 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021. 
  44. ^ "100. yıl hatırası ölümsüzleştirildi!". Sabah. 3 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2021. 
  45. ^ Haber7. "Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Göreve Başlama Töreni dolayısıyla hatıra parası bastırıldı". Haber7. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  46. ^ "Başkan Erdoğan'ın Göreve Başlama Töreni dolayısıyla misafirlere hatıra parası hediye edildi!". takvim.com.tr. 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  47. ^ "Cumhuriyetin 100. yılına özel "5 Türk lirası" hatıra parası basıldı". TRT Haber. 28 Ekim 2023. 29 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023. 


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Türk_lirası&oldid=34184568" sayfasından alınmıştır