Lusitanik

Lusitanik (veya Yahudi Portekizcesi) Portekiz Yahudilerinin konuştuğu nesli tehlike altında olan bir dildir.

Lusitanik / Yahudi Portekizcesi
Ana dili olanlar	Hollanda, İngiltere, Kuzey Amerika
Konuşan sayısı	< 2000  (tarih gerekli)
Dil ailesi	Varsayılan Lusitanik / Yahudi Portekizcesi
Yazı sistemi	İbrani, Latin
Dil kodları
ISO 639-3	–

Tanımı

Yahudi Portekizcesi 16. yüzyıla kadar Portekiz'deki Yahudiler'in ve diğer topraklardaki Portekiz asıllı Yahudiler'in anadiliydi. Metinlerinde bazen İbrani alfabesi bazen de Latin alfabesi kullanılır.

İspanyol Yahudileri ile karşılıklı evlilikler sonucu Ladino diline Portekizce'den kelimeler girdi. İspanyol Yahudileri'nin aksine Portekiz Yahudileri ülkelerinden kovulmayıp din değiştirmeye zorlandılar. 1497'de Kral 1. Manuel'in fermanıyla topluca vaftiz edildiler. Bu yüzden Yahudiler Hristiyan görünüp gizlice Yahudilikler'ine devam ettiler ve bunlara morrano dendi. 1536'da Portekiz'de Engizisyonlar başlayınca Fransa, Hollanda (özellikle Amsterdam), Kuzey Almanya (özellikle Hamburg), İngiltere'ye ve Amerika'ya göç ettiler.

Portekiz'de 19.yy'a kadar hayatta kalmayı başarmış bu dilin Papiamento ve Saramaccan dilleri üzerinde etkisi oldu.

Özellikleri

İbranice'den etkileşim

Lusitanik	İbranice	Türkçe
cados	kodeş	kutsal
esnoga	(Yunanca)	sinagog
jessiba	yeşiva	dini okul
massó	matzah	hamursuz ekmek
misvá	mitzvah	sevap/dini görev
ros	roş	baş
rassim	raşim	başlar
rossaná	roş haşanah	Yahudilikte yeni yıl (Roşaşana)
sabá	Şabat	Cumartesi
sedacá	tzedakah	sadaka
queilá	kehila	cemaat
quidus	kidduş	Kiduş
tebá	tevah	sinagoglarda duaların okunduğu platform

Yahudi dilleri Afro-Asyatik İbraniceler: İbranice (Kutsal İbranice) Samiri İbranicesi Yemen İbranicesi Aramiceler: Hulaula Lişan Didan Lişana Deni Lişanid Noşan Yahudi Aramicesi Arapçalar: Yahudi Arapçası Yahudi Bağdat Arapçası Yahudi Fas Arapçası Yahudi Irak Arapçası Yahudi Trablus Arapçası Yahudi Tunus Arapçası Yahudi Yemen Arapçası Diğer: Kayla Yahudi Berbericesi

Hint-Avrupa Cermen: Yeşiviş Yidiş Yingliş Roman: İtalkian Katalanik Ladino (Haketia) Lusitanik Şuadit Yahudi Aragoncası Yahudi Latincesi Zarfatik Hint-İran: Buhori Cuhuri Cidi Diğer: Knaanik Yevanik

Türk Karayca Kırımçakça

Diğer Kartveli: Gruzinik Dravid: Yahudi Malayalamı

Ladino'dan etkileşim

Lusitanik	Portekizce	Ladino	Türkçe
ay	há	ay	var
Dio	Deus (arch. Deo)	Dio	Tanrı
manim	mãos	manos	eller

Eski Portkizce'den kalan

Lusitanik	Modern Portekizce	Türkçe
algua	alguma	herhangi
angora	agora	şimdi
apartar	separar	ayır (ıl)mak
aynda	ainda	henüz
dous	dois	iki

Dış bağlantılar

• Jewish Language Research Center Yahudi Portekizcesi15 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Thesouro dos Dinim, a Halakhic work27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.