Gülçehre Hoca (Uygurcaگۈلچېھرا خوجا; Çince: 古丽恰克热·霍迦; pinyin: Gǔlìqiàkèrè Huòjiā; d. 1973 Urumçi, Çin), 2001'den beri Özgür Asya Radyosu'nda çalışan Uygur-Amerikalı gazeteci.[1][2][3] Kasım 2019'da Hoca, Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde devam eden insan hakları krizine ilişkin haberciliği nedeniyle Magnitski İnsan Hakları Ödülü'nü aldı[4] ve 2020'de Uluslararası Kadın Medya Vakfı'nın Gazetecilikte Cesaret Ödülü'nü aldı.[5] ve vakfın En Etkili 500 Müslüman listesi arasında yer aldı.[6]

Gülçehre Hoca
گۈلچېھرا خوجا
Gülçehre Hoca
Doğum1973
Urumçi, Çin
MilliyetAmerikalı
EğitimSincan Normal Üniversitesi
MeslekGazeteci

Erken yaşamı ve kariyeri değiştir

Hoca, 1973 yılında Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de doğdu.[3] Babası, Sincan Bölge Müzesi'nin arkeoloji bölümünün başkanı olarak görev yapan tanınmış bir yazar ve arkeolog olup[3][7] yazıları Uygur dili ve tarihi üzerine yoğunlaştı ve arkeolojik çalışmaları Tarım Havzası'nda bulunan mumyalar üzerine saha çalışmalarını içeriyordu.[3][7] Hoca'nın annesi hem farmakoloji profesörü hem de eczacı olarak çalışıyordu.[3] Kendisinden bir buçuk yaş küçük bir erkek kardeşi bulunmaktadır.[3] Büyükbabası geleneksel Uygur müziğinin tanınmış bir bestecisiydi.[3][7]

Hoca, çocukken etnik Uygurlar tarafından yönetilen Uygur dili okullarına gitti.[3] Sincan Normal Üniversitesi'nden mezun olup Uygur dili ve edebiyatı alanında lisans diplomasına sahiptir.[1][3]

Hoca, üniversiteden mezun olduktan sonra Çin'deki ilk Uygur dilindeki çocuk televizyon programının sunucusu oldu ve rolü sayesinde Sincan'da tanındı.[3][7] Hoca, Sincan Televizyonu[8][9] ve Çin Merkez Televizyonu[3] da dahil olmak üzere Çin devlet medya kuruluşlarında çalıştı.[1] Hoca, Çin devlet medyasındaki çalışmalarından ve Uygur halkına yönelik muamelesinden, Çin anakarasında büyütülmek üzere evlerinden ve köylerinden alınan Uygur çocuklarını ziyaret edip haber yaptıktan sonra rahatsız olmaya başladı.[10] 2001 yılında Avusturya'da tatildeyken ilk kez internete girdi ve Uygur aktivistlerin Çin dışındaki faaliyetlerini öğrendi.[3][7] Viyana'dayken, Çin devlet medyası için yaptığı çalışmalardan utanan Hoca, Çin'e dönmemeye karar verdi[3][7] ve aynı yılın Ekim ayında Amerika Birleşik Devletleri'ne göç ederek Özgür Asya Radyosu'nda çalışmaya başladı ve Çin hükûmetinin Uygur halkına uyguladığı baskıyı haber yaptı.[1][3][7][11]

Hoca, 2017 yılında Çin hükûmeti tarafından terörist olmakla suçlandı ve En Çok Arananlar listesine alındı. Kardeşi de bu sırada tutuklanarak Hoca'nın ihbarı üzerine Sincan toplama kamplarından birine yerleştirildi.[10] 28 Ocak 2018'de Sincan'da ailesini ziyaret ederken tutuklanan ve "terörist faaliyetler" ile suçlanan Ömürbek Eli ile bir röportaj yayınladı. Eli, Sincan toplama kamplarından birinde tutuldu ve daha sonra serbest bırakıldı.[12] Üç gün sonra 31 Ocak'ta Hoca'nın ailesinden yirmi beş kişi Sincan'daki yerel polis karakollarına çağrıldı ve Hoca ile bağlantıları nedeniyle gözaltına alındı.[6][8][9][10][13] Nisan 2021'de Hoja'nın annesi ve erkek kardeşinin normal hayatlar sürdüklerini iddia ettikleri ve Hoca'nın haberciliğini eleştirdikleri videolar yayınlandı.[11][14] Hoca bunun zorla ifade olduğuna inandığını açıkladı.

Hoca, 27 Mart 2019'da Sincan toplama kamplarında tutulan aile üyeleri olan kişilerin temsilcisi olarak ABD Dışişleri Bakanı Michael Pompeo ile görüştü.[15][16]

Kaynakça değiştir

  1. ^ a b c d "Gulchehra A. Hoja Biography" (PDF). Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  2. ^ Srinivas Mazumdaru (5 Mart 2018). "Uighur journalist Gulchehra Hoja: 'I have my own sad story to tell'". Deutsche Welle. 14 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n Nordlinger, Jay (4 Mayıs 2021). "A Uyghur Daughter, and Journalist". National Review. 7 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  4. ^ "Radio Free Asia Uyghur journalist wins Magnitsky Human Rights Award". United States Agency for Global Media. 15 Kasım 2019. 11 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  5. ^ "Gulchehra Hoja". 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  6. ^ a b "Gulchehra Hoja". The 500 Most Influential Muslims. 13 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  7. ^ a b c d e f g Greenberg, Ilan (23 Haziran 2021). "How China threatens prominent Uyghurs — in the US, in China and everywhere". Coda Story. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  8. ^ a b "HANKEZI ZIKELI AUNT OF US-BASED UYGHUR JOURNALIST GULCHEHRA HOJA – CHINA AT RISK OF TORTURE". Amnesty International. 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  9. ^ a b Andrew McCormick (1 Mart 2019). "What It's Like to Report on Rights Abuses Against Your Own Family". The Atlantic. 12 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  10. ^ a b c Nordlinger, Jay (17 Mayıs 2021). "'Be a Human': A Uyghur-American journalist, working for Radio Free Asia". National Review. 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  11. ^ a b "Opinion | China is intensifying the third phase of its genocide denial". Washington Post (İngilizce). 18 Nisan 2021. 11 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  12. ^ Hoja, Gulchehra (30 Ocak 2018). "Interview: 'I Lost All Hope of Surviving'". Radio Free Asia. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  13. ^ "To suppress news of Xinjiang's gulag, China threatens Uighurs abroad". The Economist. 24 Ekim 2019. 12 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  14. ^ "新疆维吾尔自治区在京第7场涉疆问题新闻发布会实录 视频震撼". zj.zjol.com.cn (Çince). 20 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  15. ^ 罗伯特·帕拉迪诺 (28 Mart 2019). "国务卿蓬佩奥与维吾尔族穆斯林的会见" (Çince). U.S. Embassy & Consulates in China 美国驻中国大使馆及领事馆. 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 
  16. ^ Fred Hiatt (1 Aralık 2019). "These journalists have confounded China's massive propaganda machine". Washington Post. 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2023. 

Dış bağlantılar değiştir