Feleknas Uca
Feleknas Uca (d. 17 Eylül 1976),[1] Yezidi asıllı Türk siyasetçidir.[2] 1999'dan 2009'a kadar Almanya'dan Avrupa Parlamentosu üyesiydi ve Die Linke'de görev yaptı. Feleknas Uca, Ocak 2005 Irak parlamento seçimlerine kadar dünyanın tek Yezidi parlamenteriydi. Haziran 2015'te Diyarbakır'dan milletvekili seçildi.[3]
| Feleknas Uca | |
|---|---|
| |
| Uca, 2004 | |
| Türkiye Büyük Millet Meclisi 25, 26 ve 27. Dönem Milletvekili | |
| Görev süresi 23 Haziran 2015 - 14 Mayıs 2023 | |
| Seçim bölgesi | Haziran 2015 - Diyarbakır Kasım 2015 - Diyarbakır 2018 - Batman |
| Avrupa Parlamentosu Milletvekili | |
| Görev süresi 13 Haziran 1999 - 7 Haziran 2009 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 17 Eylül 1976 Aşağı Saksonya, Celle, Batı Almanya |
| Partisi | Demokratik Sosyalizm Partisi (1999-2007) Sol Parti (2007-2009) Halkların Demokratik Partisi (2015-günümüz) |
| Dini | Ezidilik |
| Resmî site | http://www.feleknasuca.de/ |
Yaşamı
değiştirFeleknas Uca, 17 Eylül 1976'da Batı Almanya'nın Aşağı Saksonya eyaletinin Celle kentinde, aslen Türkiye göçmeni bir Yezidi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.[1] Doktor asistanı olarak staj yapmadan önce Celle'deki kapsamlı okuldan mezun oldu ve Abitur'unu uzaktan eğitimle tamamladı. 2010 yılında kadın ve çocuk haklarına odaklanan Feleknas Uca Vakfı'nı kurdu. Uca aynı zamanda Terre des Femmes'in yerel sözcülüğünü de üstlenmiştir.[4] Temmuz 2014'e kadar Celle'de yaşayan Feleknas Uca, daha sonra Türkiye, Diyarbakır'a taşınmıştır.
Siyasi kariyeri
değiştirAvrupa
değiştir1999 yılında 22 yaşındayken Demokratik Sosyalizm Partisinin ulusal listesinde altı sıradan beşinci olarak Avrupa Parlamentosuna seçildi. 5. Avrupa Parlamentosunda (1999-2004) Parlamentonun Kültür, Eğitim ve Medya ve Fırsat Eşitliği komitelerinde yer aldı.[5] Türkiye'deki Kürt yanlısı gruplarla yakın ilişkilerini sürdürdü. AB-Türkiye ortak parlamento komitesinin bir üyesiydi.
PDS'nin 6. Avrupa Parlamentosu (2004-2009) seçimleri için aday belirleme sürecinde Uca, PDS ulusal listesinde yedinci sıraya gerileyerek koltuğunu ciddi bir baskı altında bıraktı. Ancak seçimlerde son başarılı sıradan geri döndü.[6]
Avrupa Parlamentosunda görev yaparken, Kürt yanlısı tutumları nedeniyle Türkiye'de tartışmalara neden oldu. 2005 yılında Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Uca'nın Kürtçe yaptığı ve seçim barajının %10'dan düşürülmesi, genel af ilan edilmesi ve tüm askerî eylemlerin askıya alınması çağrısında bulunduğu bir konuşma nedeniyle Türk polisi tarafından soruşturuldu.
Uca 2009 yılında Avrupa Parlamentosundan ayrıldı. 2012 yılında, Türkiye'deki cezaevlerinde bulunan Kürt mahkûmlara çok sayıda B1 vitamini götürmeye çalıştığı için İstanbul Havalimanı'nda gözaltına alındı ve Almanya'ya sınır dışı edildi.[7]
Türkiye
değiştirHaziran 2015 Türkiye genel seçimlerinde Diyarbakır'da HDP listesinden milletvekili seçilen Uca, Batman'dan seçilen Ali Atalan ile birlikte TBMM'deki ilk Yezidi milletvekilleri olmuşturlar. Mecliste, Türkçesinin iyi olmaması ve bu yüzden Kürtçe yemin etmek istemesi kamuoyunda tartışma konusu olmuştur.[8] 23 Haziran 2015 tarihinde meclis yeminini Türkçe olarak etmiştir.
Kasım 2015 Diyarbakır ve 2018 genel seçimlerinde Batman milletvekili adayı olmuş ve seçilmiştir.
Siyasi pozisyon
değiştirKürt siyaseti
değiştir2015'te Cizre'deki sokağa çıkma yasağı sırasında Cizre'ye yürüyen milletvekili heyetinin bir üyesiydi. Kürt dilinin kullanımını desteklemekte, Kürtçe tiyatro oyunlarının, etkinliklerin yasaklanmasına ve Kürtçe eğitim veren kişilerin gözaltına alınmasına karşı çıkmaktadır.[9] Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) tarafından yönetilen belediyelerde uygulanan eşbaşkanlık sistemini desteklemekte ve BDP'nin seçilmiş belediye başkanları yerine devletin atadığı kayyumların belediye başkan vekili olarak görev yapmasını kınamaktadır.[10]
Dış siyaset
değiştirAB-Türkiye ortak heyetinin Türkiye üyesi[11] ve HDP'nin dış ilişkiler eş sözcüsüdür.[12] Suriye Kürdistanı'nda Demokratik Birlik Partisi (PYD) liderliğindeki özerk hükümeti desteklemektedir.[13] Ayrıca Irak'ta IŞİD'e (İD) karşı Yezidileri savundukları için PKK'ya minnettardır.[13]
Yasal kovuşturma
değiştir2017 yılında terör propagandası yapmaktan yargılanmıştır.[14] Yargıtay Cumhuriyet Savcısı Bekir Şahin, 17 Mart 2021 tarihinde Anayasa Mahkemesinde Uca ve diğer 686 HDP'li siyasetçi için beş yıl siyasi faaliyet yasağı talep eden bir dava açtı.[15] Dava, HDP'nin PKK ile örgütsel bağlantısı olduğu iddiasıyla kapatılması talebiyle birlikte açıldı.[15][16]
Kişisel yaşamı
değiştirÇok iyi derecede Almanca, Kürtçe ve orta derecede İngilizce bilmektedir.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Avrupa Parlamentosu resmî sitesi". 19 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2009.
- ^ "Halkların Bahçesi adını yakıştırdığı meclisin ilk Ezidi milletvekili FELEKNAS UCA". cumhuriyet.com.tr. 3 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2020.
- ^ "European Agenda Summit 2008". 2 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2008.
- ^ "Ex-Politikerin Feleknas Uca gründet eigene Stiftung". CZ – Cellesche Zeitung (Almanca). 13 Haziran 2010. 13 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.
- ^ "5th parliamentary term | Feleknas UCA | MEPs | European Parliament". www.europarl.europa.eu (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019.
- ^ "6th parliamentary term | Feleknas UCA | MEPs | European Parliament". www.europarl.europa.eu (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019.
- ^ "Feleknas Uca sınır dışı edildi". Cumhuriyet. 8 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2023.
- ^ "Ezidi vekil Uca Türkçe öğreniyor, Milliyet Gazetesi, 6 Haziran 2015". 12 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2015.
- ^ "In protest of ban on Kurdish, HDP deputy reads out same speech in Kurdish and German". Bianet. 13 Aralık 2021. 13 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ Fornies, David (21 Aralık 2016). ""Either in Parliament or under arrest, I will go on with our struggle"". Nationalia. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ "Partnerdelegation | Mitglieder | D-TR | Delegationen | Europäisches Parlament". www.europarl.europa.eu (Almanca). 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2019.
- ^ "'İzmir attack is a result of government's criminalization policy against HDP'". Bianet. 18 Haziran 2021. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Bachmann, Anita (1 Nisan 2017). ""Erdogan werden nicht einmal die Gerichte stoppen"". Der Bund (Almanca). ISSN 0774-6156. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
- ^ "Feleknas Uca on trial for Cemil Bayık's comments on ANF". ANF News (İngilizce). 12 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2019.
- ^ a b "HDP indictment seeks political ban for 687 members, including Demirtaş, Buldan and Sancar". Bianet. 29 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
- ^ "Turkish prosecutor seeks political ban on 687 pro-Kurdish politicians". www.duvarenglish.com. Gazete Duvar. 18 Mart 2021. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2021.
Dış bağlantılar
değiştir