Balkan Ekspresi, önceden İstanbul - Budapeşte, 2000 yılından sonra ise İstanbul - Belgrad arasında 2013 yılına dek işletilmiş eski bir uluslararası tren hattıdır. Hat, Niş, Sofya, Filibe ve Edirne üzerinden gitmekte olup Bulgaristan'ın Dimitrovgrad kentinde Bosfor Ekspresi'ne bağlanarak İstanbul'a devam etmekteydi. Sirkeci Garı'nın geçici olarak kapanması sonrası seferleri sonlandırıldı.

Balkan Ekspresi
Balkan Ekspresi
Genel bilgiler
DurumHizmet Dışı
İlk - Son durak
İstasyonlar8
Hizmet
TürüUluslararası Tren
İşletmeci(ler)TCDD, BDZ, ŽS
Tarihçe
Açılış1991
Teknik bilgiler
Hat açıklığı1,435 mm
Çalışma Hızı120 km/sa (75 mph)

Tarihçe

değiştir
 
1916-18 arasında Balkan Ekspresi'nin rotası Berlin-Straßburg-Münih-Würzburg-İstanbul şeklindeydi. Haritada sarı renk İttifak Devletlerini göstermektedir. Sırbistan 1916 yılında işgal edilince hat açılmıştır

Modern Balkan Ekspresi hizmete girmeden önce bu ad, Avrupa'dan İstanbul'a sefer yapmış birçok tren için kullanılıyordu. Bu adla anılan ilk tren, 1 Ocak 1916 tarihinde Berlin ve İstanbul arasında bir gece treni hizmeti olarak başlatıldı.[1] Haftada iki kez yapılan seferlerin 1.900 km boyunca 58 saatlik bir programı vardı ve Dresden, Viyana, Belgrad ve Sofya'dan geçmekteydi.[2] Kalkışlar çarşamba ve cumartesi günleri Berlin'den, salı ve cumartesi günleri de İstanbul'dan yapılmaktaydı.[3] Hizmet, I. Dünya Savaşı'nın sonlarında Ekim 1918'de durduruldu.[4]

1927'den itibaren Londra-İstanbul arasında, Harwich ile Güney Hollanda arası deniz bağlantısıyla birlikte işletilen tren servisi de Balkan Ekspresi olarak adlandırıldı.[5] Londra'nın Liverpool Caddesi İstasyonu'ndan kalkan, Birleşik Krallık'ın o zamanki en büyük ikinci demiryolu şirketi olan Londra ve Kuzey Doğu Demiryolu şirketi (LNER) tarafından işletilen tekne treniyle (Britanya Adası'ndan Avrupa anakarasına bağlantı sağlayan gemilere yolcu taşıyan trenlere bu adla hitap edilirdi) Harwich'ten gemiyle Hollanda'ya yolcuların taşındığı ve oradan yolcuların aktarıldığı başka bir trenle de Avrupa'yı baştan sona kat eden bu hatla Londra'dan İstanbul'a yolculuk süresi 70 saat 8 dakika idi. 1935 yılında servis hızlandırılmış ve sefer üç saat kısalmıştır.[6]

Mayıs 1955'te Viyana'dan kalkıp Graz ve Belgrad'tan geçerek (Bulgaristan'a uğramadan) Atina ve İstanbul'da son bulan yeni bir Balkan Ekspresi hizmete girdi.[7]

İstanbul ile Belgrad arasında Edirne, Filibe, Sofya ve Niş üzerinden çalışmış günümüz Balkan Ekspresi, ilk olarak 1991'de İstanbul-Budapeşte-Keleti hattında hizmete girdi. 2000 yılına kadar bu hatta çalışan trenin güzergahı 2000'de Belgrad'a kısaltılmış ve seferinin sonlandırıldığı 2013 yılına dek bu güzergahta çalışmıştır.[1] 29 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Tren, Marmaray çalışmaları nedeniyle Sirkeci Garı'nın kapanmasıyla 2013 yılında seferden kaldırılmıştır. Seferden kaldırılmasından 4 sene sonra, yerine Halkalı-Sofya güzergahında hizmet veren İstanbul-Sofya Ekspresi seferlere başlamıştır.

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "The First Balkan Express". Birmingham Daily Post. İngiltere. 31 Aralık 1915. Erişim tarihi: 25 Mart 2019 – British Newspaper Archive vasıtasıyla. 
  2. ^ "The first "Balkan Express"". Nantwich Guardian. İngiltere. 21 Ocak 1916. Erişim tarihi: 25 Mart 2019 – British Newspaper Archive vasıtasıyla. 
  3. ^ "Eastern Road. German Communications Threatened". Sheffield Daily Telegraph. İngiltere. 18 Eylül 1916. Erişim tarihi: 25 Mart 2019 – British Newspaper Archive vasıtasıyla. 
  4. ^ "Balkan Express stops running". Dundee Evening Telegraph. İskoçya. 18 Ekim 1918. Erişim tarihi: 25 Mart 2019 – British Newspaper Archive vasıtasıyla. 
  5. ^ "Balkan Express". Exeter and Plymouth Gazette. İngiltere. 14 Mayıs 1927. Erişim tarihi: 25 Mart 2019 – British Newspaper Archive vasıtasıyla. 
  6. ^ "The LNER are informed…". The Scotsman. İskoçya. 11 Mayıs 1935. Erişim tarihi: 25 Mart 2019 – British Newspaper Archive vasıtasıyla. 
  7. ^ "Balkan Express". Railway Gazette International. Cilt 107. 1957. s. 127.