Amman

Ürdün'ün başkenti

Amman (Arapçaعمان), Ürdün'ün başkenti ve en büyük şehri olup ülkenin siyasi, kültürel ve ticari merkezidir. 2014 yılı itibarı ile nüfusu 4,007.526'dir.[2]

Amman
عمّان
Şehir
Amman şehir görüntüleri, Sağdan sola ve üzeri yukarıdan aşağıya: Amman gece görünümü, Amman Kalesi'ndeki Herkül Tapınağı, Emevi Sarayı, Hicaz Demiryolu İstasyonu, Roma Tiyatrosu, Abdun Köprüsü, Kral I. Abdullah Camii ve Rağadan Bayrak Direği
Amman bayrağı
Bayrak
Takma ad:
Yedi tepeli şehir
Ülke Ürdün
İlBaşkent
İdare
 • Belediye başkanıAkil Bilteci[1]
Yüzölçümü
 • Toplam1.680 km²
Rakım773 m
Nüfus
 (2014)
 • Toplam4,007,526
 • Yoğunluk2380/km²
Zaman dilimiUTC+02.00 (DAS)
 • Yaz (YSU)UTC+03.00 (DAYS)
Resmî site
ammancity.gov.jo

Tarihçe değiştir

Amman M.Ö. 7000 yılında kurulmuş olup tarihteki en eski şehirlerden biridir. Şehirdeki ilk insan yerleşimi belirtileri kalkolitik çağa (MÖ 4000-3000) kadar uzanmaktadır.[3]

MÖ 13. yüzyılda Amman, şehrin sakinleri olan Ammonlular tarafından Rabbath Ammon veya Rabat Ammon olarak adlandırılmaktaydı. İncil'e göre şehir Ammon Krallığı'nın başkenti idi. Helenistik dönemde şehrin adı Filadelfeia olup Dekapolis'e bağlıydı.

635 yılında Müslümanların eline geçen Amman, 1516'da Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında Osmanlı topraklarına katıldı. II. Abdülhamit devrinde Rusya'dan kaçarak Osmanlı devletine sürülen Çerkeslerin bir kısmı Amman civarına yerleştirildi.

1908'de tamamlanan Hicaz Demiryolu hattının Amman'dan geçmesi şehrin önemini arttırdı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra İngiliz manda yönetimine giren Amman 1946'da Ürdün Krallığı'nın başkenti oldu.

Modern Amman, bir Çerkes köyü olarak başlamış olup, geliştirilerek büyük bir şehir haline getirilmiştir.

Coğrafya değiştir

Amman, Lut Gölü'nün 35 km kuzey doğusunda, Akdeniz'in 110 km doğusunda ve Kudüs'ün 65 km doğusunda yer almaktadır. Şehir, Ürdün bayrağındaki yedi köşeli yıldızını temsil eden yedi tepe üzerinde yer almaktadır. Amman'da Akdeniz iklimine benzer ancak ama yine de kıtasal olarak farklı bir iklim görülmektedir. Deniz seviyesinden 773 m yükseklikte olması bunu etkilemektedir. Şehirde sık sık yoğun sis görülebilmektedir.


  Amman iklimi  
Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara Yıl
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) 12,3 13,7 17,2 22,6 27,8 30,8 32,0 32,4 30,7 27,1 20,4 14,4 23,5
Ortalama en düşük sıcaklık (°C) 3,6 4,2 6,1 9,5 13,5 16,6 18,5 18,6 16,6 13,8 9,3 5,2 11,3
Ortalama yağış (mm) 63,4 61,7 43,1 13,7 3,3 0 0 0 0,3 6,6 28,0 49,2 269,3
Kaynak: Dünya Meteoroloji Örgütü[4]


Şehrin yapısı değiştir

Amman keskin bir şekilde ikiye ayrılmıştır. Şehrin doğu kesimi geleneksel bir İslam şehri olup eteklerindeki barınaklarda çok sayıda Filistinli mülteci yaşamaktadır. Batı kesimi ise yeşillik içinde olup kafeler ve sanat galerileri bulunmaktadır.[5] Kraliyet Sarayı doğu kesiminde, Meclis ise batı kesiminde yer almaktadır.[3] Şehrin en önemli tarihi eseri, Romalılar'dan kalma kalesidir. Kalenin içinde antik bir tiyatro bulunmaktadır.

Yönetim değiştir

Amman beş yılda bir doğrudan seçilen 41 üyeli belediye meclisi tarafından yönetilmektedir. Belediye meclisi 1909 yılında kurulmuş olup 1914 yılında ilk ilçe merkezi kuruldu.[6] 18 yaşın üzerindeki tüm Ürdün vatandaşları belediye seçimlerinde oy kullanma hakkına sahiptirler. Ancak, belediye başkanı kral tarafından atanmaktadır.[7]

Amman Büyükşehir Belediyesi 27 semtten oluşmaktadır:[8]

 
Semt Yüzölçümü (km²) Nüfus (2004) Semt Yüzölçümü (km²) Nüfus (2004)
1 El-Madine 3.1 38,465 15 Bedir El-Cedide 19 15,000
2 Basman 13.4 223,816 16 Süveyleh 20 69,400
3 Marka 23 99,818 17 Tla El-Ali 19.8 129,812
4 El-Nasır 28.4 150,000 18 Cubeyhe 25.9 71,828
5 El-Yermuk 5.5 207,866 19 Şefa Badran 45 35,000
6 Resülayn 0.68 118,232 20 Ebu Nseyr 50 50,000
7 Bedir 0.01 250,000 21 Uhud 250 40,000
8 Zahran 13.8 60,000 22 El-Cize 558 57,000
9 El-Abdali 15 120,000 23 Saheb 12 60,000
10 Tarık 25 100,000 24 El-Müvekker 250 60,000
11 Kuveisme 45.9 156,781 25 Husban El-Cedide 55 30,000
12 Herbet El-Suk 0.5 100,000 26 Naur 87 50,000
13 El-Mgableyn 23 60,000 27 Merc El-Hamam 53 50,000
14 Vadi es-Sir 80 136,000

Ekonomi değiştir

Önemli bir sanayi merkezi olan şehirde 14 üniversite bulunmaktadır. Ürdün Üniversitesi Amman'daki en büyük üniversitedir.

Amman, Ortadoğu ve Afrika'da iş için seyahat edenler ve turistler tarafından en çok ziyaret edilen şehirler arasında 8. sırada, uluslararası ziyaretçilerin en çok para harcadığı şehirler arasında ise 9. sırada yer almaktadır. Şehri 2011'de ziyaret eden 1,8 milyon turist 1,3 milyar dolardan fazla harcama yapmıştır.

Spor değiştir

2009 IAAF Dünya Kros Şampiyonası Amman'da düzenlenmiştir.

Ulaşım değiştir

Karayolları ile ülkenin diğer şehirlerine bağlanan başkent Amman'ın 30 km güneyinde Kraliçe Aliye Uluslararası Havalimanı yer almaktadır. Şehir içi toplu ulaşım taksi ve otobüsle yapılmaktadır. Taksilerin bazılarında sabit bir yol ve ücret bulunmaktadır.[9] Şehirde ayrıca Akabe kentine yolcu taşıyan çok sayıda özel otobüs şirketi bulunmaktadır.[10]

Kardeş şehirler değiştir

Amman'ın aşağıdaki şehirler ile kardeş şehir anlaşması bulunmaktadır.[11]

Ayrıca Bakınız değiştir

Kaynakça değiştir

  1. ^ "Aqel Biltaji appointed as Amman mayor". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2016. 
  2. ^ a b "Population stands at around 9.5 million, including 2.9 million guests". The Jordan Times. The Jordan News. 22 Ocak 2016. 29 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2016. 
  3. ^ a b "Amman" (İngilizce). Encyclopedia Britannica. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2013. 
  4. ^ "World Weather Information Service – Amman" (İngilizce). Dünya Meteoroloji Örgütü. 9 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2013. 
  5. ^ "Amman" (İngilizce). Lonely Planet. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2013. 
  6. ^ "GAM council". Greater Amman Municipality. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  7. ^ "About GAM". Greater Amman Municipality. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  8. ^ "Greater Amman Municipality – GAM Interactive". Ammancity.gov.jo. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2016. 
  9. ^ "Getting around" (İngilizce). Lonely Planet. 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2013. 
  10. ^ "Getting there & Away" (İngilizce). Lonely Planet. 14 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2013. 
  11. ^ "Amman's Relations with Other Cities" (İngilizce). Ammancity.gov.jo. 26 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2012. 

Dış bağlantılar değiştir