Î

Latin alfabesi Îî harfi
Î	î
Î	î

Î, î harfi Fransızca, Rumence, Kürtçe ve Türkçe dillerinde kullanılan bir harftir. Türk alfabesinde resmî olarak yer almamasına rağmen aynı biçimde yazılan sözcüklerin ayrılmasında ve İ harfini uzatmak için kullanılır.

Değişik dillerde kullanımı

Fransızca

Fransızcanın eski yazım kurallarına göre bir araya gelen "is" harflerinde s harfi artık okunmadığı için, kelimerdeki "is" harflerinin yerine günümüzde î harfi yazılır. Örneğin isle'den günümüzde île olmuştur. (Türkçe: ada)

Kürtçe

Kürtçede yalın i harfi /ɪ/ sesini temsil ederken î harfi /iː/ sesini temsil etmektedir.

Rumence

Rumen alfabesinin 14. harfidir ve /⁠ɨ/ sesini temsil eder. Î harfi,  harfi ile aynı sesi verir, ancak Romanya'daki yazı reformundan beri kelimelerin sadece başında ve sonunda yazılırken, kelimenin ortasında istisnalar dışında  harfi kullanılır.

Türkçe

Genellikle Arapça ya da Farsça kökenli kelimelerde kullanılır. Şapkalı i veya nispet i'si olarak da adlandırılır. Kök halinde olan kelimelerde daima Î harfi son harf olduğu için, dilimizde Î harfiyle başlayan bir sözcük yoktur. Örnekler:

• İnkılâp tarihi çalışmalarına ara verdim.
• Tarihî (görüldüğü gibi buradaki î ile yukarıdaki i aynı değildir) belgeselleri severim.
• Üstün başarı gösteren askeri bir madalya ile ödüllendirdiler.
• Askerî harekât güçleri Kıbrıs'a çıkarma yaptı.

Bir sonek olan -î nin yerine modern Türkçede zaman zaman -sel -sal sonekleri de getirilebilir:

• dinî / dinsel

-î ekinden sonra gelecek yapım ekleri î'yi değiştirmez, ve yazım değişmez:

• resmîleştirmek
• millîleştirmek.

Bazı kelimelere Î harfi gelmez. Örneğin, millet isimlerinde Î harfi olmaz. "Ermeni" olarak yazılması gereken kelime, "Ermenî" olarak yazılamaz.

Özel isimlerde de Î harfi kullanılmaz: Niyazi, Recai, Zekai, Sezai.

Bunun dışında 5 tane kelimede anlam karışıklığını çözmek için nispet i'si olmayan î kullanılır:

• emîr
• kabîl
• metîn
• rahîm
• zahîr

Matematikte kullanımı

Bir sürü yerde birim vektörü î ile gösterilir.

Klavye kullanımı

Türkçe Q klavyede î yapabilmek "⇧ Shift, 3 ve İ (veya I)" tuşlarına birlikte basılır.

Kaynakça

• TDK resmî sitesi

ISO temel Latin alfabesi
Aa	Bb	Cc	Dd	Ee	Ff	Gg	Hh	Ii	Jj	Kk	Ll	Mm	Nn	Oo	Pp	Qq	Rr	Ss	Tt	Uu	Vv	Ww	Xx	Yy	Zz
Özel işaret almış I harfi ÍíÌìĬĭÎîǏǐÏïḮḯĨĩĮįĪīỈỉȈȉȊȋỊịḬḭƗɨᵻᶖİiIı Şapka işaretini kullanan harfler ÂâĈĉÊêĜĝĤĥÎîĴĵÔôŜŝÛûŴŵŶŷẐẑ tarih • paleografi • türetimler • diyakritik • noktalama • rakamlar • harf listesi