Yixin
Yixin (Çince: 奕訢; pinyin: Yìxīn; 11 Ocak 1833-29 Mayıs 1898) veya Prens Gong, Çing Hanedanı prensi ve devlet adamı.[1] 1861'den 1865'e kadar imparatorluğun naipiydi ve diğer zamanlarda da büyük nüfuza sahipti.
| Prens Gong | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Birinci Derece Prens Gong | |||||
 Prens Gong | |||||
| Birinci Derece Prens Gong | |||||
| Hüküm süresi | 25 Şubat 1850-29 Mayıs 1898 | ||||
| Sonra gelen | Puwei | ||||
| Doğum | 11 Ocak 1833 Pekin, Çing Hanedanı | ||||
| Ölüm | 29 Mayıs 1898 (65 yaşında) Pekin, Çing Hanedanı | ||||
| |||||
| Hanedan | Aisin Gioro | ||||
| Babası | Daoguang | ||||
| Annesi | Xiaojingcheng | ||||
Yixin, genç yaşında parlaklığıyla biliniyordu ve bir zamanlar babası İmparator Daoguang tarafından potansiyel bir halef olarak görülüyordu. Ancak, büyük üvey kardeşi Yizhu sonunda İmparator Xianfeng adıyla tahta geçti. 1860'taki İkinci Afyon Savaşı sırasında Prens Gong, Çing Hanedanı adına Pekin Sözleşmesi'ni imzalayarak İngilizler, Fransızlar ve Ruslarla müzakere etti. İmparator Xianfeng'in ölümünün ardından Prens Gong, 1861'de İmparatoriçe Ci'an ve Cixi'nin yardımıyla Xinyou Darbesi'ni başlattı ve imparator tarafından ölüm döşeğindeyken genç oğluna yardım etmek için atanan sekiz kişilik bir vekilden ve halefi İmparator Tongzhi'den iktidarı ele geçirdi. Darbeden sonra, 1861-65 yılları arasında Vekil Prens olarak görev yaptı ve Tongzhi Restorasyonu (1860-74) sırasında uygulanan reformlara başkanlık etti.
Prens Gong, 1865 ve 1874'te imparatora karşı yolsuzluk ve saygısızlık iddiaları nedeniyle rütbesinin düşmesine rağmen, Büyük Konsey'e liderlik etmeye ve Çing hükûmetinde oldukça etkili bir figür olmaya devam etti. Prens Gong'un, yeğeni İmparator Guangxu'nun hükümdarlığı altındaki kariyerinin son on yılı, Çing imparatorluk sarayındaki muhafazakar unsurlarla ile olan çatışmasıyla gölgelendi ve göreceli bir utançla ölümüyle sona erdi.
1861'de Çing hükûmetinin fiili dışişleri bakanlığı olan Zongli Yamen'i kuran Prens Gong, Çing İmparatorluğu ile o dönemin büyük güçleri arasında daha yapıcı bir ilişkiyi savunmasının yanı sıra 19. yüzyılın sonlarında Çin'i modernleştirme girişimleri ile bilinmektedir.[2] Eski ikametgâhı Prens Gong'un Konağı, günümüzde Pekin'deki önemli turistik yerlerden biridir.
Kaynakça değiştir
- ^ Official site, Pekin: Prince Kung's Palace Museum, 2014, 29 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 20 Mayıs 2021
- ^ Fang, Chao-ying (1943). "I-hsin". Arthur W. Hummel (Ed.). Eminent Chinese of the Ch'ing Period. Washington: United States Government Printing Office. ss. 380-384.
Konuyla ilgili yayınlar değiştir
| Wikimedia Commons'ta Yixin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Wang, Zhonghan (1987). Qing Shi Liezhuan (Historical Biographies of Qing). Çin: Zhonghua Book Company.
- Zhao, Erxun (1928). Draft History of Qing (Qing Shi Gao). Çin.